19 BERICHT. De Oorlog. No, 1936 BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. Postbus S. DIT BLAD VERSCHUDT ELKEN DAS, UIT6EZ0NDERD ZON- EN FEESTDASEN De AB0NNEMENTSPRI1S bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering hel GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal; bij onze genten II cent per week, fl.45 per kwartaal. Franco per post fl.65 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent ZATERDAG FEBRUARI. I9I6. Ds ADVERTENTIEPRIJS bedraagt vaa 1—5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent ingezonden mededeelingen van 1-5 regels fl.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verbuur, Koop- en Verkoop (geen Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent 2 )it nummer bestaat uit drie iladen en het geïllustreerd ondagsblad. Dezer dagen, zuilleoi de aboniwments- 22 «fltantiën over het loopende kwartaal a Januari tot 31 Maart) aangeboden Onaem abo niné's wordt beleefd verzocht ,r rekening mee te houden, dab de loopers a onze agenten aflilm opdracht hebben u deze gelden te innen. 51| DE ADMINISTRATIE. »e ielijkheid en ongelijkheid in de menschelijke samen leving. I. De befaamde leuze der Framsche revolu- - ie „vrijheid, gelijkheid en broederschap" onmogelijk ook in pracitiscftiö uiitvoe- j, i9 taadi van leven. Vooral het verlok- elijik beginsel van algemeen© gelijkheid at als een ed-ectrische schok de groote lassa dm, beweging zette, bleef van groo- en invloed op 'het m aabsoh appel ijk leven. Ier laatste eeuwen. Dit beginsel toch schreef het Lübeiraliis- ie, uit de revolutie geboren, op .zijn pro- aj ;ram; enr waar deze partij voor de gevol- en van die verderfelijke stelling terug- ebrok en die a'gdheele doorvoering er van hvees, heeft het Socialisme dezen taak wgemomeini en tracht het ideaal dier al- xmeeme gelijkheid' practisdh uit *b& voeren. hutePdaad is de vraag naar do gelijk- vtf of -ongelijkheid der menschen van eer gewichtige befceekenis voor do samen- de,' ving, ©n het. komt mij voor de aandacht 5r lezers waard te zijn, deze vraag in het der christelijk© wereldbeschouwing ader te beaion, en de beginselen, welke Spf aze vraag tot oplosóing brengen, op - te fyren. Als eerste .Stelling omtrent deze quaeatie ient, dunkt mij, voorop gezet: also- ut© ig1 el ij k h ei d in dl m e n- c di' e 1 ij k <e s amenléjimg i s Am o gia.lij k. Het (bewijs Voor deze te'Kng -liis hierin gelegen, dalt absolute Blijkheid zou beteek enen ontkenning on plheffing der maatacha',pp;e 1 ijk© orde. maatschappij toch, zoo als wij die iöinen, is niet louter een. som van één- mgen, die los van ieder verband naast Ikander het leven doorgaan; za is naar laar wezen ©en geheel, waarvan de aizon- cterlijke (mogiadhen d!© kwrudjerdeajem vor en waarin ieder de hem aangewezen «laats inneemt, de hem passende werk- laarnlheid: verricht ten dienste van het ge- ieeL Het liö met de maaltschappij als mot seal Ic'vand wezen, waarvan de ledematen,- Q afhankelijkheid van elkander, ieder laar werk doen om het gelheal in stand 6 houden. Iu de samenleving immers is de eene tensch 'aangewezen op den andere, en ïarigt in zijn bestaan en ontwikkeling van af. Niét alleen de hoögere behoefte den mensch als opvoeding, en onder- ja, maar zelfs de nooden van het togriijksch lenden doen deze onderlinge ïfhamkelijkheid gevoelen. En juist daar toor, dat de leden der maatschappij har- Btaisch samenwerken:, en de wericzaam- 'oid van den eene te goede komt aan alle Neren omgekeerd, daardoor kan én to maatschappij zelve ien de afzonderlijke hensch zilch behoorlijk ontwikkelen en ërvolmalken, Dit on dei ting in elkander grijpen van werkzaamheid, de wederkeeirig.e af- jaufcolijkheid lean aanvulling detr liindivv toen met (hélt doel de maatschappij en de Malingen ten dienste te zijn, maakt de Bfaenleving gelijk aan' een organisme of ■wezen. iD aarmede ds echter tevens Jffiegd dat in de samenleving algeheel© «lijkheM is uiitgedlolten en dat zij nood- "jl1 vordert oirdelijke verhoudingen, «ndergeschikillh eid in den ééne ten Picht© van den ander. Het oog is niet t de voet niet «de hand, het hart 'hóófd enz.; ieder orgaan, heeft fa eigoa, werk, het eene is ondergescliikt 1 bot 'anider en allen staan ze in dienét bet geheel. Zoo lis (het ook met noodzakelijkheid in m^hap^.. a/Hes in de samenleving Jk maken is dus de orde uit die maat- '*PPi.i wegnemen, en derhalve de maait- appij zelve opheffen. Deze ia met ab- Rijkheid onbestaanbaar orde Kiliiu vraagt onder Lingö afllian- Nerttelen11, daardoor ^gelijkheid in de j-eo tweede steking, die die eerste nader veuduidelij.km dis deze.- absolute n^'lijkh,e.id tin de a a m e r> ,lg a s o ai m o g a 1 ij k. Hoaaoor het ook waaT is, dat de maalechappelij'ke orde onge'Mjkheid vordert in de leden der maatschappij, het as evenzeen- waar, dat die ongelijkheid stedhts een betrekkelijke .wezen1 kan 'en natuurlijke grenzen heeft. De andividiuën toch, die in onderlinge ©ndergeischiktheiid1 het geheet der samien- levtmg vormen, zij®, menschen, d-w.z. redelijke wezens, met deaedfde natuur, en dus dezelfde natuurlijke rechten, zoodat onder dót opzicht tusschen de individuën een natuurlijke gelijkheid bestaat, welke door geen machit ter wereld kan miskend worden. Hieruit (blijkt tevens, dat de vergelijking van de maatschappij met een levend lichaam slechts tot zekere hoogte door gaat In het organisme hebben de ledema- iten alleen waarde en be teek en is door hun betrekking tot het levensgeheel, op zich zelve zijn ze waardeloos. In de maatschap pij evenwel hebben de indmduën naast hun ordelijke verhouding tot het geheel der samenleving, welke voor verschillen den verschillend1 ds, (bovendiien een geheel persoonlijke waarde, een geheel zelfstan dige beteaken is, welke voor allen dezelfde is. Wie dat niet zou erkennen, moet d« stel ling aanvaarden, dat er onder de men schen individuën worden gevonden, die niet ten vori© mensch zijn, maar béhooren tot een lagere orde. Zulk een aanslag op de menschelijke natuur -pleegde het hei- densoh inatiituut der slavernij, waarbij alle menschelijke .rechten werden miskend, zoodat de slaaf niet werd beschouwd ofls een persoon, maar als een zaak, een werktuig, door den meester dn eigendom bezeten. Deze kom over hem beschikken naar willekeur, hem zelfs naar goedvin den het 'leven ontnemen. Voor de men schelijke rechten dezer cargelukkigen komt St. Paulus op in zijn vrijheids-woord: ,,Daar is noch slaaf, noch vrije want allen zijt gij één in Christus." (Gal. 3. 28.). Uit de verbinding-dezer tovee stellingen, dat er noch absolute gelijkheid, noch ook absolute, ongelijkheid in de samenleving bestaanbaar .is, volgt van zelf, dat de waarheid .in het midden ligt, en de maat schappelijk© orde béid© vraagt: gelijkheid en ongelijkheid. Beide moeten elkander (begrenzen en daardoor met elkander har- moniëeren. Onder leiding van dit grondbeginsel willen wij trachten aan te toornen, hoe an op welke wijze de verhouding van gelijk heid en ongelijkheid .is geregKf.d* .in de menschelij.ke samenleving, welke zich ge voegelijk laat onderscheiden' in een gods dienstige en burgerlijke maatschappij. A. TH. SEIJSENER. pr. Warmond'. BUITENLAND. Op Madagaskar is een samenzwering ontdekt. De Zweedsche regeering heeft bij de Dnitsche geprotesteerd tegen het leggen van mijnen in don ingang van de Sont. Van de oorlogsterreinen. Overzicht, Er valt weinig nieuws van dè oorlogs- terremsni te vermelden. Op het Westelijk oorlogsterrein' hebben de Engelsehen en Franschen getracht hun verloren stellin gen ten Z.O. van Yperen en ten Z. van de Somme te heroveren, doch zonder resul taat. In Albanië hebben, zoo wordt officieel uit Weenen gemeld, de onder leiding staande en met Oostenrijksch-Hongaa/r&che troepen versterkt© Albaneesche strijdkrach ten Kawaja (20 K.M. ten Z.O. van Durazzo, aan den weg DurazzoEl Bassan) bezet. De bezetting, bestaande uit gendarmen van Essad pasja, heeft zieh slechts door do vlucht per schip aan gevangenneming kunnen onttrekken. De val van Erzeroem heeft, zooals zeer begrijpelijk is, een bijzondere voldoening ln de Entente-landen teweeggebracht. Dat is niet te verwonderen, daar er thans in den strijd in het oosten een ommekeer heeft plaats gehad, welk© op het verdere ver loop van dezen strijd- van overwegenden invloed kan zijn. Algemeen wordt door de Entente-pers verondersteld, dat door den verderen opmarsch der Russische troepen, do Turken genoopt zullen worden terug te trekken,, zoodat de Engelschen naar Bagdad kunnen oprukken; dat alle Turksche troe pen uit Europa naar Azië zullen moeten worden gezonden; dat dan het front bij Saloniki alleen door Bulgaren zal warden verdedigd, daair wordt vermoed, dat de Duitsch© en Oostenrijksche troepen reeds aan het Balkanfront onttrokken1 zijn en ten slotte, dat aan een expeditie der Duitsch- Turkache legers naar Egypt© niet meer denken, valt. Men heeft zich in Engeland ernstig on gerust gemaakt over den toestand in Egyp te, dat na de verovering van Servië en na het tot stand komen van d© lijn Berlijn Konstantinopel een uiterst kwetsbaar punt is geworden. Vanuit Konstantinopel kan Duitschland, door middel van den Bagdad- spoorweg, troepen zenden naar Mesopo- tamië om de Turken daar te versterken en de Engelschen te verjagen. Het succes der Russen heeft dus voor langen tijd de bedreiging van Egypte af gewend en, is dus stellig van meer invloed, dan aanvankelijk werd gedacht. België. Kardinaal Mercler Kardinaal Merci er heeft eensklaps zijn vertrek uitgesteld tot het eünd van de vol gende week. De Paus heeft hem naar ..Reuter" meldt, een belangrijke opdracht gegeven, die zijn aanwezigheid te Rome noodig maakt. Duitschlanif. De Duitscho Bisschoppen en liet schrijven van het Be£gfeche Episcopaat. De correspondent van d© ,,Msb<L" seint uit Keulen: Ik verneem vanz absoluut be trouwbare zijde, dat het Duitse he episco paat niet antwoorden zal op het collec tieve schrijven der Belgische bisschoppen van 24 November 1915-. Voor dit besluit van het Duitsche episco paat zou vóór alles de wensch van Z. H. den Paus beslissend zijn geweest, dat der gelijke polemieken onder besschoppen van verschillende naties zullen vermeden wor den. Frankrijk. De Koning van Montenegro. De Matin"vemeemt dit Bordeaux: De •koning van Montenegro en de koninfklijke familie zullen zich binnenkort vestigen te Lormont, nabij Bordeaux. Samenzwering op Madagaskar. Het „Journal" verneemt uit Tananarive, dat er vrij ernstige gebeurtenissen hebben plaats gevonden op Madagaskar. Er was namelijk een samenzwering op touw ge zet om op Oudejaarsavond de officieren, onderofficieren en Europeesche soldaten te veigi-ftiigen. Op deze wijze hoopten de samerrzwe erders da inlandschie soldaten, aam. hum zijde te krijgen of althans over hun wapens te kunnen beschikken. Ook hooge Europeesche ambtenaren en andere kolonisten waren bestemd, om vergiftigd te worden of op andere wijze te worden vermoord. De zetel van de samenzweer ders be-vomd izch te Fianarautsoa, In den vorm van een vaderlandslievende veree- miiging, die alom in Madagaskar afdeelim- gen had, waren zij reeds 5 jaar liiu de weer. Men "acht het bewezen, dat de noodige p nop agan da-middelen werden verschaft door Duiitschers, in de kolonie 'gevestigd. Een rapport, kort na het' uitbreken van den oorlog bij den Duifschen consul ge vonden, Ihad het Fra.nsche bestuur hier omtrent '•ingelicht. In het rapport, gericht aan het Duitsche roimteterie van. koloniën, werd-te verstaan gegeven, dat Duitschland zeer geliefd was in de kringen der invloed rijke Madagaskaren en dat het gemakke lijk zou zijn een oproer te stichten van voldoenden omvang om het Franse he be stuur ite nopen, groot© 'troepemafdeelingen in de garnizoenen op Madagaskar te hou den. Dit gaf den Franschen ambtenaren, de nóodig© aanjwijzingen om de saanen- zweeröng te ontdekken. Er zijn meer dan. 200 tmhiechtetnisnemfngenj gedaan. ILet on derzoek wordt voortgezet. N.ieuwe aanhou dingen worden verwacht. De Fransche bevolading, die zich geen ©ogenblik an gevaar heeft gevoeld, houdt zich kalm. Zoo ook het meerendeel der inlanders, die niet door de Du.itsche pro paganda zijn aangestoken, aldus het „Journal". De zaak is ühams voor ton bevoegden rechter, en, maar de gouverneur-gen eraal op 11 dezer heeft meegedeeld, zal biimmen- kort vonnis worden gewezen. Clemenceau over vrede. Naar aanleiding van een artikel in „Da- gems Nyheter", van Stockholm, waarin de mogelijkheid van een spoedigen vrede wordt voorzien op grond van de krapheid der Duitsche hulpbronnen, schrijfit Cle menceau: „Laat er onder ons eens iemand opstaan om alleen maar een gedachtewis seling over een onderdeel van een vrede met Duitschland t© openen en het lot dat hem wach, zal aan de wereld de on wrikbaarheid van ons besluit duidelijk ma- kenl" Zweden. Een profeet. Naar „Havas" uit Stockholm meldt, heeft de Zweedsche yegearing bij de Duit sche geprotesteerd tegen het leggen van mijnen in den ingang van de Sont, daar de~ scheepvaart hierdoor wordt belemmerd. Turkije. Essad pasja uit het Turksche leger verwijderd. Het „Ag. Milli" meldt: Essad paaja Top- tani uit Tirana, die zonder daartoe ge machtigd te zijn, aan. het hoofd der voor- lo&pige regeerLng van Albanië was getre den, maakte gemeene zaak met den vijand om Turkije en zijn-bondgenooten den oor- lotsr te verklaren. Een trade van den Sultan verklaart Essad pasja thans vervallen van zijn rang en verwijdert hem uit het Turksche leger. Verschillende oorlogsberichten. E©n nieuw Duitsch pants&rschip. Het. Romeinsche tijdschrift „Revista Maritti- ma" weet mee te deelen dat met 1 Maart een nieuw Duitsch pantserschip in gebruik zal worden genomen. Het is een soort dreacLnought-kruiser, omhuld door een drievoudige stalen mantel, opgevuld met een materiaal waarop torpedo's en kogels geen vat hebben. De nieuwe kruisers hee- tan niet te kunnen zinken. Papiernood. Het „Hamb. Fremden- blatt" uit da vrees, dat de Duitsche bla den de 40 pot. prijsverhooging voor papier niet zullen kunnen uithouden. Tweedui zend vouranten en revues moesten haar uitgaaf reeds staken en het blad vreest 'op nog grootar uitbreiding van dit aantal, n.its de regeei-ing fingrijpt. „La femme du collier de haine". Vol gens de „Telegramme van Toulouse" en „De Figaro", zou eert attaché eener neu trale ambassade verteld hebben, dat hij dez,er dagen op een diner naast een jonge Duitsche vrouw zat, di.e een colli ei- van id-entiteitsplaatjes van Fransche soldaten om den hals droeg. De dam© wordt ge noemd „la femme au collier de haine". Beide bladen vergeten den naam dier dame te noemen, ja zij verklaren zelfs, dien niet t© weten, zoodat we voorloo,pig het geval enkel als een voorbeeld van boosaardige verzinsels vermelden. Ter b&vorderng der Industrie. De ..Secoio" deelt mede; dat de Italiaanse he regeering op 15 dezer heeft besloten, dat machines of grondstoffen, voor de fabri cage daarvan vrij van invoerrechten zul len kunnen geïmporteerd worden, mits zij voor de stichting van nieuwe 'indu strieën of voor verbetering van bestaande inrichtingen dienen. Bovendiien. zullen er geen© belastingen worden geheven van fabrieksgebouwen en .terreinen. Buifeniandsche berichten. Stormen. Do KöLnische Volkszeitung" meldt: Hevi ge 'stormen, en wolkbreuken in het gebied van Rijn en Main hebben groote schade aangericht. Op het baanvak MainzWarms zijn verscheiden telegraafdraden vernield. In den Taunus is het spoorwegverkeer op vele plaatsen verstoord. De Bovén-Rijn, Neck ar en Main stijgen snel. In de dalen der Fulda en Werra heeft in den afgeloo- p-en nacht oen soort van orkaan gewoed met- sneeuw„ hagel en zware regenbuien. Nederland en de Oorlog. I) >e „Daily Mail" over de N. O. T. De „Daily Maiü" schrijft, naar „Reu ter" seint, dat de ©aimacht van de N. O. T. om een volledig toezicht uit to oefenen en te vooikomen, dat voorraden Duitschland bereiken, zoo duidelijk wordt, dat een wij zig,ing nabij vs. Spoedig kan men het bericht tegemoet zien van een nieuwe regeling om toezicht uit te oefenen op voorradeai, die door Ne derland wórden gevoerd. De „Nieuwe Crt." teekent hierbij aan: Men zal verstandig doen door zlc/h over dit bericht van het bekend© sensatieblad niet ongerust te maken. Het is hoogst waarschijnlijk een poging om de (voor Nederland niet zeer belangrijke) verande ringen welke -in d© regeling tusschen de N. O. T. en da Enge'sche Regeer ing bin nen korten tijd te verwachten zijn en waarover reeds sinds November van, het vorige jaar een gedaohtanwisseling loo pende is, bij voorbaat toe te schrijven aan den invloed van de campagne, door de „Daily Mail" vooral in den laats ten tijd met bijzondere hevigheid voor het stopr zotten van onze overzee-aanvoeren ge voerd. Naar wij vemenjen, gaat eein der be stuurders van de N. O. T. in het eind der volgend© week weer naar Londen om met de Engelsche. Reg erring besprekingen te houden over een dooi: deze gewenschte (gelijk wij zeiden, voor de Nederlandse he behoefte niet belangrijke) uitbreiding van de ten aanzien van sommige artikelen en grondstoffen bestaande rantsoeneering met enkele nieuwe. Slechte met de regeling der maïs-aan- voeren na 1 April schijnt er op t oogen- hkk weer eenige strubbeling te zijn. M ij n. Aan het Noorderstrand onder de ge meente Ouddorp is gisteren bij de bouw hoeve „Zeezicht" een groote mijn aange spoeld1, welke heden door de milifavireu on schadelijk zal worden gemaakt. Eenden. De minister van landbouw heeft, gelet op het Koninklijk Besluit, houdende ver bod' van eendeiïuitvoer, bapaa'd dat door de rijkscommissie van toezicht op de eiervereerniging consenten voor uitvoer zoowel van levend© als van geslachte een den aan Nederlandoche exporteur© vam D'luimvee worden uitgereikt onder door voornoemde oommissie va9t te stellen voor waarden. Koninklijk bezoek. H. M. de Koniingiu heeft gisteren met Prinses Juliana een bezoek gebracht aan Marmükendam. Te negen uur verliet zij Amsterdam, waar zij te half twee weder om terugkeerde. H. M. werd bij haar tocht door MoaimL- kendam begeleid door den burgemeester, alsmede_door den aanemer van de her stellingswerken, den provincialen inge nieur en een technisch deskundig© van W ateriand. H. M. onderhield' zich vol belangstelling melt de menschen, dü© zij ontmoette. De reis van Amsterdam en terug word gemaakt met do motor „Dordt", die. werd gevolgd door de „Sperwer". Naweeën. In d© Vrijzinnig-Democratische Kiesver- eeniging te 'a-Gravenhnge heeft een in enkele opzichten merkwaardig debat plaata gehad over het laten vallen van Minister Treub door de partij in de Tweede Kamer. „De Tijd" vat het verhandeld© als volgt samen: Dr. D. Bos vertelde nog een® uitvoerig, waarom dit gebeurd was. Het kwam in het kort hierop neer, dat men itizag met dein heer Treub niet aan de Grondwets herziening te zullen komen en ook dat men de sociaaL-demoe rati sch e 'fractie tegen zich zou krijgen, wanneer er ook maar ren spoor aanwezig bleef van de betaling eener premie voor het Ouderdomspensioen. Men had den indruk gekregen, dat die heer Treub weg wijlde, om welke reden dan ook. ten dat het beter was nu dan later. Ee<n nieuw gezichtspunt opende de heer Bos niet, maar wel :ogde hij nadruk op de vrijheid der Tweede Kamer, die ern stig zou geleden hebben, als men deai heer Treub zijn ©isch had toegegeven.. Tor vergadering werd door den heer Van Sanxiick een brief voorgelezen van Minister Treub, welke gericht was aan den heer Roodhuyzen. Daarin had de heer Treub geschreven op 24 October jL.tom er reeds geruchten Liepen omtrent zijn, voornemen tot heengaan, dat het zeer ze ker hoofdzaak is, grondwetsherziening te brengen, maar dat hij daarom tooh niet wachten moeht met de indiening der be lasting ontwerpen; dat. het beter was, als hij alleen aftrad, wanneer men zijn belas tingwetten afstemde of hem geen gelegen heid gaf, zijn wetten te behandelen., dan wanneer men de grondwetsherziening be lette, waardoor heel het kabinet zou zijn getroffen. Ook ivcrd de heer Marchant ter verant woording geroepen over .hetgeen hij te Arnhem tem taste van den heer Treub ge zegd had. De hoer Van Sandick deelde mede., dat de Minister van geen andere gunstbenoeming kon worden beticht, dan dat hij eens de aandacht van den Octrooi- raad had gevestigd op een bepaald per soon, echter onder de uitdrukkelijke bij voeging, dat de Raad zelf de geschiktheid en de bekwaamheid van don betrokkene had te onderzoeken. En voorts had hij eens de weduwe van ©on zeer gunstig he kend rector van em Gymnasium benoemd •tot cotlectrice van do Staatsloterij. Derge lijke benoemingen geschieden, altijd' hij gunstbetoon van den een of den ander. De heer Marchant sprong toen op het podium en verzekerde, dat hij gezegd had, wat hij zeggen moest. Reeds in Februari 1915 dreigde er een, scheuring .te komen in de vrijzinnig-democratische partij wegens de houding van Minister Treub en nu wilde hij door een handgranaat de mijn doen springen, die Treub gelegd had. De Minis ter had hem gezegd: „Het is wol beroerd voor jullie, maar nu gaat de partij kapot." Mot dergelijke en andere onthullingen werd d© jammerlijke toestand van de Vrij- ziniu'g-democratiscflie partij blootgelegd. Men erkende de buitengewone bekwaam- hedien van mr. Treub, erkende dat hel jammer was, als men zulke mannen' rnooet wegsturen, maar de vrijheid der Tvvcodl Kamer en de eenheid der Vrijzinnig-domo-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1916 | | pagina 1