3
3e Opvoering van „DE VERLOREN ZOON"
op DINSDAG 8 FEBRUARI a.s.
De Oorlog.
BUITENLAND.
JAARGANG No. 1922
$e EcidóeHe (Bou/tant
BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN.
Intens. Telefoon 935. Postbus 6.
OIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
Ehet GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week fï.25 per kwartaal; bij onze
nten II cent per week, f 1.45 per kwartaal Franco per post fl.65 per kwartaaL
Afzonderlijke nummers 2Va cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
DONDERDAG
FEBRUARI.
1916.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels f0.75, elke. regel meer 15 cent
Ingezonden mededeelingen van 1-5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cènt, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groots letters naar plaatsruimte.
Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cenl
Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen
Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Na afloop dezer Voorstelling vertrekt spe
ciaal voor onze opvoering om 11.10 een EXTRA-
TREIN van den Heerensingel naar Hoofddorp en
een EXTRA-BOOT van de Haven naar Alphen.
De kaartenverkoop begint Vrijdagmorgen
te 10 uur.
DE DIRECTIE.
De Engelsche gezant te Washington
beeft aan de regeering der Vereenlgde
lsl Staten de overgave van de „Appam"
verzocht. -- Voorhoeden van het Oosten-
rijksche leger zijn in Albanië naar den
Zuidelijken oever van de Mati-rivier
overgestoken.
Van de oorlegsterreinen.
Overzicht.
In Monitenieig.ro heersdht thans, volgen®
een officieel bericht uit Weenen, volstrekte
rust. Et is iniets van belang gebeurd.
In Albanië zijn de voorhoeden van het
Ooshenrijkscïie leg-etr zonder tegenstand
naar den zuidelijken, oever van de mati-
rivver overgestoken.
'De Deutsche Taigesztg." verneemt uit
Cattaro, dat de tegen de kust van Albanië
oprukkende Oostemrijksche strijdkrachten
reeds voorbij San Giovanni di Medua zijn
okkem, zonder den geringste®, tegen
stand ontmoet te hebben. Niet alteen Mom-
tenegrijnen, doch ook Servische troepen-
af dealingen, die de Oostenrijkers onderweg
(tegenkwamen, hebben de wapens neerge
legd. In verschillende steden van Monte
negro werden^ nog voor de aankomst der
Oost-end jksche troepen do geweren in keï*-
fkem verzameld, en die binnentnekkende
Oostenrijkers vonden er vreedzame larberil
ders in plaats van soldaten. De naar Mem-
tftneg.ro gezonden Fransche troepen, die
Jhulp moesten verleenen, en (het geheele
Fransche personeel van het d-raad'l-ooze
station, zijn nog vóór de aankomst der
Oostenrijkers op de vlucht gegaan; het
draadlooze station werd vernield.
In Kameroen hebben Engelsche en
'Fransche kolonnes Ebolwou, Ela-bp, Mafub
'Ngat, Daing Nkan en Lolodorf bezet.
Van' die overige oorlogsterreinen valt
niets bijzonders te melden.
Op Zee.
De „Appam".
De Engelsche gezant te Washington
heeft in allen vorm aan de regeering der
Vereenigde Staten de overgave van de
„Appam" verzocht ingevolge de Haagsche
Conventie.
„Reuter" meldt uit Norfolk: De „Ap
pam" ligt nog altijd onder het bereik der
kanonnen van de vesting Monroe en zal
daar blijven totdat het departement van
buitenlandsche zaken over haar status
heeft beslist.
De douane-ambtenaren hopen het schip
heden naar Norfolk of Newport-News door
te kunnen laten en aan de burgerlijke
passagiers te vergunnen aan land te gaan.
Intusschen kon men de passagiers giste
ren, niettegenstaande er maar krap voed
sel aan boord is, opgewekt over de dekken
zien wandelen.
Het verhaal, dat kapitein Harrison, de
gezagvoerder van de „Appam", aan den
loods Foster deed, die het schip de haven
binnenbracht, klinkt als een verdichtsel:
„Toen wij het langzaam-naderbij komende
schip, dat er als een gewone vraebtzoeker
uitzag, in zicht kregen, vreesden we geen
gevaar en wij maakten geen toebereidselen
om ons te verdedigen, daar wij geen aan
val verwachtten. Plotseling schoot het
vreemde schip voor onzen boeg langs. Ik
draaide onmiddellijk bij. Op hetzelfde
oogenblik viel de valsche boeg van het
schip, blijkbaar van zeildoek gemaakt,
weg en kwam er een batterij zware ka
nonnen voor den dag. Wij gaven ons
over zonder tegenstand te biederf. Een
prijsbemarming kwam op de „Appam"
over onder dekking van het geschut van
den aanvaller en -ontwapende de beman
ning, die in verschillende hutten werd op
gesloten. Twintig Duitsche gevangenen
aan boord werden in vrijheid gesteld en
hielpen de prijsbemaiming. Een groot
aantal gevangenen, afkomstig van sche
pen, die de „Möwe" in den grond had ge
boord, werden naar de „Appam'' overge
bracht.
„Toen we koers zetten naar Hampton
Roads, werd een Duitscher aan het toe
stel voor draadlooze telegrafie geplaatst,
teneinde berichten op te nemen. Hij had
echter order geen berichten uit te ztnden,
daar dit de plaats waar het scliip zich
bevond kon verraden aan de Engelsche
- kruisers, die luitenant Berg, de comman-
«lant der prij sbem aiming, natuurlijk zocht
te ontloopen.
„Bemanning en passagiers kregen ver
gunning zich dagelijks te vertreden, echter
bij kleine getallen tegelijk, waardoor het
gemakkelijk viel aan het handjevol Duit-
schers om over de zooveel honderd gevan
genen baas te blijven."
De loods vertetl nog dat de passagiers
niet klaagden over de ondervonden be
handeling.
Belangwekkende bijzonderheden over de
bedrijven van de „Möwe" zijn door luite
nant Berg aan HamïHon, ontvanger der
in- en uitvoerrechten, meegedeeld. De
„Appam" werd op 16 Januari genomen op
60 mijlen ten Noorden van Madeira. Op 17
Januari viel de „Möwe" de „Clan Macta
vish'" aan, die na een spannend gevecht,
waarbij 15 man van de „Clan Mactavish"
gedood werden, zonk. De „Appam", die al
verscheidene mijlen verder was, keerde
terug en i-edde 4 man van de bemanning
der „Clan Mactavish", die met de golven
worstelden. Later kreeg luitenant Berg
van den commandant der „Möwe" order
om de „Appam" naar Amerika te brengen.
Toen de „Appam" werd genomen, was er
één kanon dan boord opgesteld, dat door
de „Möwe" is meegenomen, zoodat het
schip bij aankmst in de haven geen kanon
voerde. Op 16 Januari heeft de „Möwe"^
de „Farringford" genomen en in den
grond geboord, en de „Corbridge" met eetn
lading kolen genomen, en van een prijsbe-
manning voorzien. Ip 13 Januari heeft ze
de „Dromomby" ontmoet, die geen tegen
stand bood en in den grond werd geboord.
Op 15 Januari is de „Ariadne" met een la
ding tarwe tot zinken gebracht.
Op 16 Januari werden 2 schoten op de
„Appam" afgevuurd, welke de „Möwe"
naderde met de Engelsche vlag in top,
nadat zij er seinen mee had gewisseld.
Toen ze dicht genoeg bij was om langs
den boeg van de „Appam" been te varen,
heersch de „Möwe de Duitsche vlag en
haalde de looze boeg naar beneden, waar
door de bewapening „ichtbaar werd.
Volledige bizonderheden over de prijs-
making van de „Appam" zijn nog niet
bekend daar nog niemand anders dan lui
tenant Berg aan land is geweest. Nie
mand mag namelijk van boord.
Men zegt dat de „Appam" de Engelsche
vlag voerde totdat de 3-mijls grens (de
territoriale wateren) werd bereikt.
Berg vertélt, dat hij bij aankomst niet
genoeg voedsel aan boord had om het. tot
Woensdag vol te houden. Dinsdag werd
hem vergund het noodige aan boord te
nemen.
0p den Balkan.
De vrijgelaten consuls.
Ten gevolge van de invrijheidstelling der
t© Saloniki gevangen genomen Duitsche,
Oo stenri j ksch-Hon gaar scheBul gaar sch e
en Turksche consuls, heeft de Turksche
regeering de invrijheidstelling bevolen
van de in hechtenis genomen consuls der
met Turkije oorlogvoerende sta'ten.
Het BulgaarSche Telegraafagentecha-p
verneemt -dat de omd-erhaTwief]in-gendoor
de Fransche rageer'ing door bemiddeling
van den Nederl ancLschen gezant te Sofia
ingeleid, gevoerd (hebben- tot een overeen
komst, krachtens welke -de te Toulon geïn
terneerde Bulgaars-ohe consul met zijn
personeel vanmiddag te Genève zal aan
komen. Op hetzelfde uur zullen de Buk
oveihed'on de Fransche en En-
gelsohe consulaire -ambtenaren, wier ge
vangenneming als maatregel van vergel
ding heeft pAaats gevonden, weder in vrij-
hedd' stellen.
België.
De „Osservatore Romano" en Kardinaal
Mercier.
De „Osservatore Romano" protesteert
tegen de fantastische berichten over een
(nieuwe reis van den aartsbisschop van
Keulen, kardinaal Von Hartmann, naar
Rome om, zooals het heet, den invloed
van kardinaal Mercier te neutraliseeren
en f-ron^ te maken tegen de nieuwe hou
ding, welke de Paus tengevolge van de
verklaringen van kardinaal Mercier. zou
willen aannemen.
Het officieuze Vatic aansche orgaan
spreekt eveneens de verklaringen tegen,
welke den (Paus inzake het herstel der
Belgisch© onafhankelijkheid in den mond
werden gelegd.
Verder mist alles, wat over de ge
sprekken tusschen den H. Va,der en
kardinaal Mercier gepubliceerd is, eiken
redelijken grond.
Verschillende oorlogsberichten.
Rijwiel voor ééntoeenigen. In een der
medische tijdschriften vertelt de chef van-
het orthopa-edHsche hulphospi-taal te Frei
burg van eetni nieüw geconstrueerd riiwieü,
dat er op berekend' is, om door éónbeeni-
getn gebruikt te worden. Het is voorzien
van een -fcreeplank-constructie ter voortbe
weging, wat het voor ééribaetnigen bruik
baar maakt. Ook bezit het rijwiel nog een
derde wieltje, dat bij het opstijgen en af
stappen den grond raakt, terwijl het bij
het rijden wordt opgelicht. Daardoor wordt
het op- en afstappen heel gemakkelijk en
kan mem op het rijwiel blijven zlttien, ook
ais het stil staat.
Een invafieden-kolonio. Volgens de
„Tagliche Rundschau" zal in Lüibeck ©en
dmvalieden-kolonie op groote schaal wor
den opgericht, die den vorm van een vil la-
stad moet k-rijgeni.
De jacht naar goud. In Oostenrijk
wordt er van verschillende zijden over
gedacht de bevolking er toe te brengen
ook het ongemunte goud aan den staat af
te staan. Het denkbeeld i-s geopperd dit
aan te mjaedigen door voor de opbrengst
spaarbankboekjes uit te reiken, waarop
een hooge rente, b.v. 6 pCt., zou uitge
keerd worden, komende ten laste van den
staat.
Doofstomme soldaten. Volgens ie
„Sentinelle" heeft een recruteerings-agent
schap in Engeland 1000 doofstommen, die
overigens lichamelijk en geestelijk nor
maal zijn, samengesteld tot een afzon
derlijk bataljon. De opleiding, welke de
hanteering van schietwapenen, en het
aanleggen van veldwerken omvat, wordt
opgedragen aan een doofstommen lotge
noot van de soldaten.
Buitenlandsche berichten.
C De troonopvolger Jossoef Izzeddin.
De Turksche troonopvolger Joessoef Iz-
zreddiini heeft zich, wegen® -ziekte, van kant
gemaakt; hij sneed in zijn paleis gister
morgen, zijn adoretn door. Heden zou zijn
stoffelijk overschot in het graf van Sultan
Mahmoed worden bijgezet.
Prins Joessoeif Izzeddin, geb. 9 October
1857, was d© oudste zoon van Sultan Ab-
d-oel-Aizis, den oom van den tegenwoordi
ge» Sultan. Ook Abdoel Aaiis, dbe in 1876
vervallen wend verkaard van den troon,
-heeft zich, naar de geschiedenis zegt, door
het openen van zijn aderen van het leven
beroofd.
Het verfoeielijke voorbeeld van den-
vader is dus door den zoon opgevolgd.
Hieruit leert men weer, dat het niet al
goud is, wat er blinkt. Onder een vorsten
mantel kan veel -laagheid schuilen, gelijk
een bedelaars-kleed waren adel kan om
hullen!
Geen staking hi Denemarken.
De door die Daensche regeering aange
wezen bemiddelaars dn zake heb arbeids
conflict in den scheepsbouw hebben voor
stellen gedaan die door de partijen zijn
•aanvaard en de staking is dus voorkomen.
De bemiddelaars trachten nu ook een
schikking tot stand te brengen in de an
dere takken van bedrijf, waarover zlich
het conflict heeft uitgestrekt.
5. Stakingen te Lissabon.
In eeni^e -bedrijven te Lissabon is gister
middag een staking afgekondigd. In yecr-
sohiiiLLende straten van Lissabon zijn bom
men ontploft, waardoor slachtoffers vie
len.
Het Panama-kanaal.
Volgens e-em Lloydsbericht is &©t Pana
ma-kanaal gesloten, totdat de doorvaart
duurzaam -kan worden gewaarborgd. De
sluiting zal waarschijnlijk twee maanden
duren.
Eenige honderden mensehen verdronken.
Te Boedapest is op een veerboot, waarop
ofschoon er maar voor 240 menschen plaats
was, 350 dicht opeengedrongen- 6tonden,
een paniek ontstaan doordat iemand riep:
„het schip zinkt". Alle passagiers drongen
naar den kant van den stecger, waaraan
de boot nog gemeerd lag; de verschansing
bezweek en tal van mensclien raakten te
water. Men heeft met bootjes nog tien
kunnen redden; hoeveel er omgekomen
zijn, is nog niet bekend.
BINNENLAND.
Nederland en de Oorlog.
Een Nede-rlandsch schip getorpedeerd.
De Nederlandschö post wederom aan
gehouden.
HET S S. „ARTEMIS" GETORPEDEERD.
Het s.-s. Air tem is" van de Petroleum
Company te 's-Gravenhage, kapitein de
heer Kühn, op weg van Rotterdam met
waterballast naar Tlhameshaven. is Woens-*
dagmorgen haLf 3 uur, op 8 mijlen af
stand ten zuiden van "het Noordhin der-
vuurschip, door hoogstwaarschijnlijk een
Duitsche torpedo-boot getorpedeerd.
Het geval heeft zich als volgt toegod-rar
gen. Het schip verliet Dinsdagavond Rob
'terdam. In den nacht van Woensdag ver
toonden zich omstreeks 12 uur voor. den
FEUILLETON.
Een zware dag.
„Hebt gij het al g-ehoord?" voegde de
lijn-inspecteur Rotnagel den gepension
eerden -hoofdeonduoteur Xaverius Bier
hui-er toe, d-ie zooevem aan die „stamtafel"
in een bierhuis had plaats genomen, ,,©r
heeft weer ©en spoorwegongeluk plaat®
gehad. Zes wagen® zijn vernield, de stoker
heeft beide voeten gebroken en verscheiden
passagiers hebben lichte verwondingen op-
gétoopem. Is dat niet verschrikkelijk?"
-De heer Biedhuber ging breed op zijn
itoel zitten, wischte zijn bezweet voor
hoofd af en zei alsdan met een minachtend
hje: „dat noemt u verschrikkelijk?!....
Keen, dan zijn er wel andere dimgem...
heeren," ging hij voort, na een grootem
«lok uit zijn pjiait bier te hebben genomen,
b. v. met mij ééns gebeurd. Ziet u, mijne
..op zekeren dag was ik in 'den trein van
Bin ie rappel naar Vorder linden. Het was
juist een dag als vandaag, de zon straal
de eau. waarlijk helseho hitte uit, en
teohbs «n links was niets ta zien dan, vlak
hwu'v gwn atoom van ©en schaduw. Ik zat
hl mij», <üe»istcoupé en dutte een beetje,
4Yt do trein moest tachtig kilometer
8»h w-roes afleggen. Plotseling, ongeveer
(Mftversrogtt, word ik uiterst onzacht uit
rust gewekt. Een. plotselinge schok
•ihvjB*aie trdj va*» de bank, en toen ik me
had. opgericht en uit de coupé was ge-
ïsg ik dat d» trein midden op Tiet
stond; de trein was tengevolge van
f® defect aan rte locomotief ontspoord.
had, de machinist nog bijtijd®
dein. trein tot staan kunnen brengen, zoo
dat geen persoonlijke ongelukken plaats
hadden.
„De passagiers waren, natuurlijk, dade
lijk allen uit iiun waggons gestapt en om
ringden bleek van schrik de onheilsplek.
Ik trachtte zoo spoedig mogelijk mij 'te be-
heerschem.
„Woest niet ongerust, mijne heeren en
dames," zei ik tot de menschen, „er is
volstrekt geen .rechtstreeksch gevaar aan
wezig. Achter ons komt geen trein; alleen
wachten .is dus -de boodschap, totdait de
middagtrein uit Vorderlmd-en hier voorbij
komt. Met dezen kan wie wiil weder naar
Hinfterappel terugrijden, iterwijl de andere
heeren en dames zuilen moeten wachten,
totdat van daar een hulpltreim aankomt.
Keert du® bedaard in uw waggons terug,
want voortdat de middagtrein hier is gaan
nog ruim drie uren heen."
„De passagiers deden zooals ik hun aan
raadde, en ook ik trok mij weder in mijn
„kluis" terug. Maar de gloeiende zonne
hitte, di© -te voren door dien luchtstroom
ietwat was verzacht, werd than®, nu de
tredn stilstond, bepaald -ondragelijk. De
zonnestralen brandden op de daken der
ooupé's melt een felheid, dat men elk
oogenbliik meende ze iba zulten zien barsten.
Vete passagiers verlieten derhalve den
trein, maar daarbuiten was het nog erger;
want al heerscht© in de waggons
een zwoele, drukkend© atmosfeer, men
was er toch niet -direct blootgesteld aan
den zonnegloed1. Zoo verliep ongeveer ©en
uur. Mijn tong kleefde letterlijk aan mijn
verhemelte, -en van louter droogheid van
mijn keel maakt© mijn adem een jpiepeoid-
rochelend geluid*
„Plotseling- vernam ik gemompel vóór
het portier van mijn coupé, -en zag ik, dat
een menigte lied-en er voor was samenge
schoold en mij met heftige gebaren wenk
te, naar buitent© komen. Ik -had wel ge
dacht, dat het zóó gaan zou Ik deed moei
te om te spreken, maar het gelukte me
niet, en dik moest me d-aiba.lv© bepalen tot
©enige -afwijzend© bewegingen met de
hand. Een tweed© uur verliep. De hitte
werd steeds onuitstaanibaarder, de toe
stand steeds angstwekkender, de dorst
steeds kwellend-er en de tegenstand steeds
passiever. Reeds begon ik tocht te ij ten...
daar onstond het rumoer buiten opnieuw.
Wilde kreten sneden door de lucht, en men
dreigde mij, geiwofld te zullen gebruiken,
zoo ik niet goedschiks toegaf. Al mijn mo
reel© en plhysieike geestkracht samenra
pend, trad -ik aan het raampje, en zed:
„neen!"
„Ach, nooit i® mij een plicht zwaarder
gevallen dan deze. Doch de woelige, ra
zende menigte scheen slechts op mijn wei
gering te hebben gewacht., want alsnu
rukte zij het portier dor copé open en
trok me er uit. Daarna grepen me wel
vijftig handen en sleurden mij ©en eind
ver. Weerstand ware totaal nutteloos ge
weest Door het opdwarrelende ét of zag ik
de getrokken messen flikkeren; een dor
passagiers wa® zelfs gewapend met bijl.
„Gij weigert dus nogmaals?" schreeuw
de men to koor.
„Ja," kreunde ik, „in.naam van den
dienst m van den plicht."
„Gij moot het doen, de nood ©Lacht hot!"
„Neen, nooit!"
„Daar bliksemde de bijl door de lucht,
In een hoogem kring vloog zij om het
hoofd van den dragen, alsdan suisde zij
neer... op de deur" van den. foierwaggon.
De messen- hielpen mede, eai spoedig was
de weg vrij. O, wat 'n heerlijke koelt©
drong uit den ijswagen naar buiten! In
een oogwenk waren de passagiers in den
wagen, dn een tweed-en oogwenk was. een
vat aangetapfc, en het schuimende bier
vloeide met stroomen. En ik,.. Ik kon toe
kijken... een vol uur lang. Dat is de ver
schrikkelijkste dag van mijn leven ge
weest!"
Zonderlinge betaling.
l)e beroemd© schilder Rubens, di© als
zoo velen zijn-er kunstbroeders van den
vroegeren, tegenwoordige» en ook wel va-n
dien toekomstige», tijd wel 'rei® platzak
was, had zich eens, in de hoop op spoedi
ge verdienste, als huurder en kostganger
in een wijnhuis te Parijs ingekwartierd;
maar de veerwacht© zegen bleef uit, ©n
Rubens kon den kastelein op heit einde
der maand slechts met beloften betalen.
Weder g.mg een maand voorbij, en weder
was de- beurs van den schilder leeg. Reeds
was d© kastelein, het wachten moede, op
het punt den kunstenaar op straat te zet
ten, toein deze meit den meesten nadruk
verzekerde, binnen enkele dagen zijne
-schuld geheel en al te zulle», betalen. De
kastelein liet zich nog eens bepraten, en
Rubens (begaf zich terstond naar zijn ka
mer, sloot zich op en arbeidde oiivearnoeid»
Den achtsten dag verscheen h ij reisvaardig
vóór den kastelein en zei: „Mijnheer, ik
heb .woord gehouden, op de tafel in mijn
kamer ligt meer dan ik schuldig ben..
Vaarwel!" Fier .stapte hij het huis uit, en
de kastelein rende de trap op n.tf.r de ka
mer van zijn gast, De deur stond open, en
reeds van verre zag de bezorgde waard op
de tafel een hoop geld, goud en zilver,
allé® dooreen. Terstond wilde hij de»
schat in zijn kast bergen-, maar... toen hij
het diohtsbij liggend geldstuk wilde op
nemen, ontdekte hij, dat het geen werke
lijk, doch geschilderd geld was. De woed©
van den kastelein kende geen grenzen,
want hij dacht, dat Rubens hem voor den
gek had gehouden. Nu zag hij aan de wan
den kostbare Meedingstukken hangen. Hij
greep naar een helrooden flu woelen, man
tel, om hem van den haak te nemen,... o,
schrik! ook die flu woelen mantel em
alle de rondom hangende kleedingstukkeui
waren slechts geschilderd!
De oolijke grap van den schilder werd
wijd1 en z^jd verspreid, en vel© kunstenaars
die van Rubens al gehoord hadden, kwa
men en bekeken het geschilderde geld om
de geecihilderde keedingst,ukken Op zeke
ren dag verscheen ook een Emgetachmaa,
en vol bewondering voor de tafal, bood hij
den kastelein een aanzienlijke som ervooff
aan. Deze beet toe en beiden waren geluk
kig: d© kastelein met zijn geld. en de an
dere met zijn kunstetuk. Ruben® had
dus de waarheid gesproken, or lag fender*
daad meer geld op tafel dan hij den kaa<
telein schuldig wa®.;
