15
„DE VERLOREN ZOON"
BUITENLAND.
De Oorlog.
BINNENLAND.
tm^e JAARGANG
No. 1900
e £oicbe/ke (Bon/tat^
BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, metGRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal; bjj onze
lenten II oent per week, f 1.45 per kwartaal. Franco per post f 1.65 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2Va cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
ZATERDAG
JANUARI.
I9I6.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden medede'elingen van 1-5 regels fl.50, elke regel meer 30 cent met gratis
bewijsnummer. BIJ contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 oent Iedere regel meer 10 cent
Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geea
Handels-Advertentltln) van 1-5 regels 25 cent iedsre regel meer 5 cent
BJKF Door het enorme succes, dat de heer
VINCENT BERGHEGGE en diens tooneelgezel-
schap te Oisterwijk en verschillende andere plaat
sen van ons land gehad heeft en nog heeft, met
de opvoering van het Bijbelsch Drama
van Kapelaan W. SMULDERS,
hebben wij gemeend goed te doen, den geabon-
neerder van „De Leidsche Courant" een genoegen
te doen, door hen in de gelegenheid te stellen,
met dit godsdienstig Treurspel, opgevoerd door
hetzelfde gezelschap, kennis te maken.
Wij hebben daarvoor den Leidsche Schouwburg
gehuurd.
Bizonderheden over den dag der opvoering,
prijzen der plaatsen e. d. zullen wij over enkele
dagen mededeelen.
Om ook den geabonneerden buiten Leiden in
de gelegenheid te stellen hiervan te profiteeren,
zullen de plaatsbewijzen aan ons bureau verkrijg
baar zijn.
DE DIRECTIE.
Dit nummer bestaat uit drie
bladen en het geïllustreerd
Zondagsblad.
De Vredesrechter.
Zoo sitaat voor (heel de wereld het Op
perhoofd van de Katholieke Kerk de
V redes rechter.
Op twee vredesconferenties is de Paus
buitengesloten. Doch de invloed dien de
Paus Jieeft, en dien Hij zou hebben kunr
I men aanwenden, ter voorkoming van den
I oorlog als de vorsten Hem hadden er-
fcend! die invloed is nu zoo zonneklaar
geworden, dat Ihet bijna niet denkbaar is,
dat men Hem ook op een derde vredes-
conferentie zon willen,, zou durven weren.
De_Paus en de Paus alleen sftaa't abso-
i Juut 'buirteui de partijen Hij en Hij a(Heen
i- ikan eein invloed op de besprekingen van
I de vredesvoorwaarden uitoefenen, waar-
I van niemand ter wereld met eenigen grond
eou kunnen veronderstellen, dat deze is in
I gegeven door voorkeur Voor een'of ander
volk onder alle volkeren heeft Hij Zijn
I onderdanen, op alle volkvren rust Zijn
I vaderlijke liefde,over alle naities strekt
zich uit Zijn hoogepriesterlijke zending.
I 't Is dan ook een verblijdend verschijn-
rei. dat door steeds meer Vooraanstaande
niet-katholieken in alle landen de zede
lijke grootmacht van den Paus wordt er-
Ikcnd; dat steeds meerderen in Hem ver
tegenwoordigd zien de rechts- en vredes-
I ddóe.
En daarom zou een derde vredescontfe-
avr.lie die, Goid geve 't, niet 000 lang
ir.eer imoge uitblijven zonder de Paus
eer. ergerlijke dwaling zijn. En we kun
nen Ihet ons bijna niet indenken, dat do
kleingeestige (haat van een bot anti-papis-
rcti nog zou kunnen overschaduwen het
Jicht der waarheid, dat de Paus is de
(Vredesrechter.
«j
Kerkzang.
Ons trof dezer dagen een berichtje uit
'f het ,,Friesch Kerkblad'', waarin wordt
aangedrongen op verrijking van het kerk
je' gezang in de Protestantsche kerken,
•j Ons trof dilt berichtje, omdat er weer
lk- «ens uit blijkt, hoe het Protestantisme
met den rijkdom van het geloof in de Ka-
Üiolieke leer ook heeft verloreq. den rijk-
dom van schoonheid, waarin die Katho
lieke leer tot het volk komt. De armoede,
.waarin het Protestantisme zichzelf heeft
gestort, stemt ons droef, doch tegelijker
tijd voelen wij toch in ons kroppen een
overstelpend gevoel van dankbaarheid, als
i-fwij ©r aan denken, dat wij bezitten, in een
fkivan alle kanten zich opdringenden over-
.vloed, wat de Protestanten zoozeer zouden
l^enschen: een rijkdom van kerkgezangen.
r Denken we eens aan de zeer vele mooie
(Hollandsche kerkliederen, waaronder ju-
geeltjes van zuiveren smaak en zeer
.vtijne compositie. Maar houden we vooral
•xhs oog gericht op die verheven liturgische
gezongen der Katholieke Kerk die zijn
zullen blijven meesterwerken
Ifan verheven opvatting, kunstvolle uitdmk-
fcfog, zinrijke melodie. O, waardeerden we
toch-die schoonheid onzer kerkgezangen
van een Magnificat", een ,,Te Deum",
een ..Stabat Mater", een ,,Dies irae", om
slechts enkele voorbeelden te noemen
waardeerden we die schoonheid eens aj.
was 't slechts ten deelel
Koevele Katholieken loopen met hun
sympathie de producten achterna eener
derde-rangs-kunst en verslingeren zich
op een schoonheid, die in ©en gestolen
kleed ij prijkt, in nagemaakten opschik
pronkt.
Ook het Katholieke dagblad mag wel
eens wijzen, op die groote gave voor geest
en hart, welke wij, Katholieken, bezitten
in onzen k e r k z a n g
De Fransche duikboot „Foucauit" heeft
in de nabijheid van Cattaro een Oosten-
rijkschen kruiser in den grond geboord.
- De Grieksche regeering heeft besloten,
dat op den dag der opening van de
nieuwe zitting van het Farlement voor
Athene de staat van beleg zal worden
afgekondigd.
Van de oorlogsterreinen.
Overzicht
Nu Cetinijo, de QiooM9tad van Montene
gro door de Oostenrijkers is veroverd', is
de veldtocht in Montenegro bijkans ten
einde gebracht. Het bezit van den berg
Lootsjen bracht als 't ware Ihet bezit van
Cettinje mat zich. Thans dringen de Oos
tenrijkers naar ihet zuiden op waar zij
Budim heroverd hebben, dat. op de uiter
ste punt van Dalmatië gelegen is en vele
maanden geleden door de Monftenegrijne»
wend bezet. Steedis verder en verder rukken
de Oodbemrijkische troepen voort in de
richting van het meer van Skutari, zoo
dat Montenegro weldra volkomen zal in
gesloten zijn. Het is dus te voorzien, dat
er weldra wederom een groote troepen
macht dar Centrale mogendheden zal vrij
komen. Of dan echter tot het hen-alten
der operaties rondom Salontkl zal worden
overgegaan. De voorbereidende maatrege
len «der Entente zijn ditmaal zóó uitge
breid' en zóó grondig, dat blijkbaar een
grcotsche actie wordt verwacht.
Zoowel op het Oostelijk als het Westelijk
oc rlogste.rrein is de toestand onveranderd
gebleven.
0p Zee.
Oosienrijksche kruiser in den grond
geboord.
OfficieeL wordt uit Parijs .gemeld: De
Fransche duikboot ,,Foucault" heeft in
do nabijheid van Cattaro een Oostenrïjk-
schen kruiser van het type ,,Novara" in
den grond geboord'.
(De ..Novara" behoort tot een klasse
van beschermde kleine kruisers van 3500
ton, bewapend meti 9 kanonnen van 10
c, M., 1 kanon van 4.7 c.M. an 2 torpedo-
lanceert) uizen. De bemanning bestaat uflt
320 koppen. De kruisers van cieze klasse
zijn ha 19121913 gebouwd. Red.)
0p den Balkan.
Athene in aiaat van beleg,
De Grieksche regeering beeft besloten,
dat op den dag der opening van «de nieu
we aittjing van het Grieksche Parlement
dat ia op 24 Januari a.s voor Athene
de staalt van beleg zal worden afgekondigd.
De gevangen genomen oonsute.
Het „Berl. Tageblatit" verneemt uit Wee*
rten, dat volgens een aldaar uit Parijs ont
vangen bericht, de entente geweigerd
heeft, de te Myteleme gevangen genomen
consuls los te laten, niettegenstaande zij
Grieksche onderdanen zijn.
De ontruiming van GallipoH.
De Turksohe generale staf meldt: De
Engelschen publloeeren nog steeds offici-
eele berichten, waarin zij aannemelijk
trachten te'maken, dat hun terugtocht bij
Anafahta en Ari Boernoe. vrij willig en in
volkomen orde is geschied.
Onze buit, voor zoover «iie thans is ge
teld (de telling is nog niet geheel voltooid)
bewijst echter duidelijk dajt de terugtocht
buitengewoon overhaast is gegaan. Wij
heliben nL 10 kanonnen, 2000 geweren en
bajonetten,, 6750 granaten, 4500 kisten
munitie. 13 bomwerpers, 45,000 bommen,
160 munitiewagens, 61 lichte wagens met
toebehooren, 67 lichters en pontons, 2850
tenten, 1850 draagbaren, groote Ihoeveefl-
'hedem benzine, petroleum, dekens en klee-
dingstukken, 21,000 bussen verduurzaam
de levensmiddelen, 5000 zak graan, 12,500
schoppen en houweel-en buit gemaakt.
Hierbij zijn de watervergaai:bakken en
s ter LIisee rm achimes niet begrepen
België.
Kardinaal Mercier naar Rome
Uit Rome meldt een particulier telegram
Uo-v.I.IsLi.' - d.d-. aari: Kardi
naal Mercier kwam uit Chiasso te Milaan
aan. Z.Em. werd begroet door vertegan-
|wooi1digdre van kardinaal Ferrari en
begaf zich naar het aartsbisschoppelijk
(paleis.
De Duitsche bladen vernemen nog, dat
kardinaal Mercier Woensdag op zijn reis
naar Rome, te Leopoldshöhe aan dé Zwit-
sersche grens aankwam. Aan de grens
werd hij ontvangen door den commandant
van Bazel, overste Bühl. Met een auto
vertrok Z.Em. naar het station te Bazel,
waar hem de militaire eer bewezen werd.
Om half vier in den namiddag vertrok
tjij naar Bern en kwam 's avonds aan het
grensstation Chiasso aan.
Duitschland.
Wat jongelui in Kassei niet mogen doen.
Op bevel van den plaatsvervangendeu
generaal te KasseL, zulLen jongelui van 14
tot 19 jaai' le- geen bioscopen mogen be
zoeken, 2e. in bepaalde stadsgedeelten
niet nutteloos heen en weer mogen wan
delen; 3© geen sigaretten mogen koopen
en «rooken, 4e. geen koffiehuizen of res
taurants mogen bezoeken.
De verkoop van sigaretten en alcohol
houdend© dranken aan jongelui is ver
boden.
Wie tegen deze bepalingen handelt
wordt mét gevangenisstraf tot één jaar, of
wanneer er verzachtende omstandigheden
zijn, met boeten tot 1500 mark gestraft.
Tegen hen, die verzuimen de onder hun ge
zag 9taande jongelui tot navolging der
verordening te vermaneft, worden dezelf
de straffen geëischt.
De Rijksdag.
In den Rijksdag stelde de S.-D.-afge-
vaardii'gae Li-abkneoht voor twee door hem
Woensdag bijtijds ingediende voorstellen
te behandelen. De president wilde hem
daartoe niet het woord verteert en.
LiebknecM: wilt de waarheid ver
bergen en heit volk bedriegen." De voor
zitter riep Liabknech't daarop <tot d© orde.
Italië.
De Paus en de krijgsgevangenen.
De „Osservalbore Romano" verneemt uit
Censtantinopel van 27 -December, dat de
pc gingen,, sedert een maand door den
ostolischen dalegaat Mgr. Dolern on
dernomen om vergunning te verkrijgen
voor het zenden van militaire aalmoeze
niers voor den geestelijken hijstand' der
Fransche en Engelsche 'krijgsgev.tngenen,
te AfionkarahLs-sar geconcentreerd, het
doel bereiken en op 11 December twee aal
moezeniers naar dit concentratiekamp
vertrokken.
Buitendien. schonJk Mgr. Dalei met ver
gunning van Enver Pacha aau KiarLm
'bei, eersten aide-de-camp van den minis
ter van oorlog een som, o<m geschenken
aan de gevangenen uit te doelen.
Bovendien bezocht Mgr. Docli vergezeld
door het personeel der legatie, 69 Fran
sche en' EngeLscho gewonden die In. heit
groote hospitaal Tachekrychüm te .Con
st anti.no pel wenden verpleegd. Na zijn be
zoek, dankte Mgr. Dolci de officieren en
militaire autoriteiten voor hunne welwill-
iendihaid en richtte woorden van troost,
en zijne ibeste wenschen tot de gewonden,
zijne voldoening te kennen gevende, hun
een bewijs te kunnen geven voor de be
langstelling, die de Paus in hen allen
koestert
De gewonden waren zeer geroerd en
gaven alle hun diepe dankbaarheid te
kennen.
Buitenlandsche berichten.
De Onderkoning van Britech-lndië.
Nu weldra de regeeringstermijn van
Lord Hardinjge, onderkoning van Britsch-
Indië, is verstreken, werd met spanning
op d© aankondiging van dien naam van
diens opvolger verwacht. De Times"
deelt mede, dart heft noch Lord Kitchener,
noch Winston Churchill of Mc. Kenna zal
wezen, zooaals.veelal werd verondersteld
doch Lord' Chelmsford,,ex-gouverneur van
Australië.
De storm op de Engelsche Oestkusi.
De storm heeft den vloed abnormaal
hoog opgezweept bij Lowestoft, dat ge
deeltelijk ónderliep. Heft water zakte we
der, 'toen de storm afnam.
T© Great-Yarmouth stond het water
ongeveer vier decimeter boog in de straten.
De stroom voor het electrische licht werd
verbroken.
De storm op de Beneden-Elbe
De noordwester storm, die Donderdag
avond woedde, heeft .op de Beneden-Elbe
erge verwoestingen aangericht.
Glüökstadt is grootemdeels verwoest. De
waterstand bereikte daar een hoogte van
20 voet boven normaal.
Te Wilster is de spits van den kerktoren
over een lengte van verscheidene meters
afgebroken. De bal, heb kruis en
semafleider hangen omlaag boven het
marktplein.
Te Stade heeft de sltormVIoed de bene
denstad geheel overstroomd. Hert verkeer
in d© ondergeloopen straften moest met
roeiboobem worden onderhouden. Van een
scheepswerf zijn zware boomstammen
weggespoeld.
Bij Twielenfleflh ia de dijk zwaar be
schadigd. Aan de herstelling wordt koorts
achtig gewerkt om doorbraak t© voorko
men.
Aardbevingen.
De seismograaf van het Taunus-obser-
vatcrium heeft Donderdagochtend twee
aardbevingen genegistreeid, waarvan het
epicentrum op ongeveer 8400 ftot 8700 kilo
meter moët liggen.
De Mexicaansche bandieten.
Het departement van builenllandsche
zaken der Vereenigde Staten bevestigt de
gevangenneming van generaal-Rodriguez,,
die aansprakelijk, wordit geacht voor den
moord1 on den Britschsn onderdaan Peter
Keane. Ook wordt gemeld de gevangen
neming van generaal Almeida, eveneens
aanvoerder van de aanhangers van Villa.
Almeida is onmLdelilijk gefusilleerd. De
terechltstellftng van Rodriguez is gelast
Te E! Paso (Texas) is de staat van be
leg afgekondigd. Politie, soldaten en bur-
gens jagen «le Mexicanen op met het doel
hen ove.r de grens te drijven. Er wordt
hevig gevochten en er zijn vele gewonden'.
eters bootje
bltlG" tjeS^ei
Nederland en de Oorlog.
Uitvoer van melk.
Bij beschikking van den Minister van
Landbouw, Nijverheid en Handel, is
benoemd toft liid der Rijkscommissie van
Toezicht op d© Vereen.iging van Fabrieken
van Melkproducten, de heer dr. A. J. Swa-
vng, inspecteur in algemeenen riienslt bij
de Directie van den Landbouw.
P u l v r u c h t n v e r e n i g i n g.
Bij beschikking van d©n Ministrtr van
Londbouw, Nij'veiheid ©n Handel, is
aan den heer W. J/E. H. M. de Jong, lid
van de Tweede Earner der 9t at en-Gene
raal, t© 's-Gravonhage, op zijn verzoek,
eervol ontslag verleend a's iid der Rijks
commissie van Toezicht op de Peul vruch
ten vereen iging".
Opbieden.
Door een vijftal sociaiistLsohe Kamerle
den zijn niet minder dan 14 amen demen
ten ingediend op het wetsontwerp betref
fend© de ouderdomsrenten aan behoefti
ge 11. De rente moet ingaan op 65-janigen
leeftijd en niet minder dan 3 g.ld. per
week bedragen.
'»t Is gemakkelijk op te bieden, waar nvm
van dien hoogen boom heeft te plukken,
die Staal wordt genQpmd.
Als er maar eens een socialislt ale mi
nister van Financiën aan de schatkist zat
men zou dan wel een toontje loge*
zingen!
Korte Kroniek.
Door den N. R.-K. Bond van Haaid«etó.
Kantoor- en Winkelbediend© iö aan do
patroons een adres gèricht, waarin wordt
aangedrongen op een duurtetaesLag.
De avonddiensten van de stoomboot-
vetrbindrng Enjthuizr/nStavoren zijn; in
verband rnet het mijngevaar op' de Zui
derzee voorloopig gestaakt.
T© Driebergen is de bierprijs ver
hoogd van 5 tot 7ya cent per glas.
De bevolking van Leeuwarden nam
in 1915 toe met 1146 zielen en teLt er nu
40.276.
Gemengde berichten.
STORM EN HOOG WATER
Uit E d a m; Sinds het weer kalmer
i© geworden ©n de wind wat Oostelijk ge
draaid, is onmiddellijk gevaar geweken.
De zeedijken hebben kolossaal geleden.
Hier ©n daar werden stukken half weg
geslagen. Met alle macht wordt er nog aan
gewerkt. Vrijdagmorgen is bij Katwoudo
in den dijk een gat geslagen. Dit gat is
120 meter breed. Het water stroomt met
geweld binnen het achterliggend land dat
lager ligt dan d© gewone zee. Alles lijkt
tusschen Edam, Volendam en Monniken
dam een zee waar de boerderijen en enkele
hekpalen met den kop boven steken. Van
d© spoorlijn EdamVolendam en de tram
lijn EdaniAmsterdam is niets te zien.
Booten varen over het 'land om nog wat
vee te redden. Bewoners hadden haJs
over kop moeten vluchten. Vrouwen in
onde-rkleeren dreven vee naar hier. De
groote kerk is vol koeien. Zooeven is een
bootje met een vrouw en 2 kleine kinder-
^tw^f"schapèn geland. De mannen
vluchtten met het groot vee. Men vreest
dat de binnendijken niet stevig genoeg
zullen zijn om het. water te koeren en de
Zeevang binnenlangs zal overstroomen. Dq
schade is dun niet te overzien. Middolie,
Kwadijk, Warder, Oosthuizen loopen dan
gevaar. De toestand in de stad is hache
lijker. Vele straten zijn overstroomd. Tal
van woningen zijn ontruimd. De toestand
te Volendam is verschrikkelijk. De dijk is
vol mensehen, vee en huisraad. Duizenden
kippen zijn verdronken. Het Hotel Spaan
der Ls in een koestal veranderd.
Uit Ann a-P aulowna: Do toe
stand is hopeloos. De dijk vertoont een gat
zoo groot dat voorloopig aan stoppen niet
is te denken. Het oostelijk gedeelte van
den Anna Paulownapolder, der Oostpol
der staat geheel blank. De menschen zijn
ijlings gevlucht, zoodat veel vee is achter
gelaten. Met booten tracht men de boerde
rijen i© bereiken om te redden wat te red
den valt. Uit Den Helder zijn 700 soldaten
aangekomen, die trachten het westelijk ge
deelte van den polder boven water te hou
den. De stand van het zeewater blijft, even
wel nog enoi-m hoog, zoodat volstrekt niet
zeker is dat deze polder/West pol der en
Breezand behouden blijft.
Men seinde Vrijdagmiddag half vier uit
Anna Paulovvna:
In den Oostpolder is het. water nog
steeds wassend. Een oppervlakte van on-
.geveer 1500 II.A. is overstroomd. De scha
de is niet te overzien.
Veel vee dat nog in de stallen is, bevindt
zich m gevaar. Men tracht daarom met
schuiten he>t vee weg te voeren en in vei
ligheid te brengen. Persoonlijke ongeluk
ken zijn gelukkig niet te betreuren.
Uit Nieuw endam: Midde.n in
het altijd maar aaDstvoomenrte water rccj
in Nieuwendnm het slanke kerktorentje
boven het bedehuis met aan zijn voet, het
kleine kerkhof. In de vroege schemering,
die over het. onheilbrengende water kwam
aangrijzen, sftaken de grafzerken op. Rus-
tig-hoog lag de begraafplaats in de blanke
vlakte, wier golfjes nu gingen kabbelen
en knagen aan drempels en deuren, die
een uur te voren nog droog en vrij hadden
gelegen;
Aan den voet van den dijk. waarlang»
de boeren hun geredde beesten in groote
menigte voortdreven, stonden de dorps
bewoners de behulpzame hand te bieden
aan wie daar vluchtten uit de pasgebouw
de rood-baksteenen woninkjes in het nieu
we straatje. Een aantal van dez© zwaar
bezochte Nieuwendarnmers trokken naar
Amsterdam om te gaan logeeren bij fa
milie. ,,Voor hoe lang?" vroegen ze elkan
der.
Ja voor hoe lang?
Het water wast en wast.
Hier is reeds een reddingscommissie en
ook een voorloopige steuncommissie ge
vormd. Van een boer te Durgerdnm, die
de waarschuwing om te vluchten in den
wind sloeg, zijn 43 koeien verdronken. At»
een tragische bijzonderheid wordt m©eg©-
deeld, dat in het overstroomde gehied gi5-
teravond een man gestorven ts, on dat de