24 7e JAARGANG 180O BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN. Interc. Telefoon 935.'- Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAB, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN Do ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, metGRATIS POLIS Ongevallen-verzekering ®n het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal; bij onze agenten II cent per week, f 1.45 per kwartaal. Franco per post f 1.65 per kwartaal Afzonderlijke nummers 2'/i cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent VRIJDAG DECEMBER. 1915. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van t-5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent Ingezonden mededeelingen van 1-5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte: Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 cent Dit nummer bestaat uit drie bladen en het geïllustreerd Zondagsblad. KERSTMIS. Tiet Kerstfeest blijft van een ongemeen© bek.oonlijkihte.id. Van de heé'.e wereld 15aan de gedachten ■terug naar het veriheven gebeuren in den heiligen nacht, toen de Maagd haar Zoon baarde. De verbeelding vertoeft met be wondering tiin BethLehems sital, waarin ze getuige is van de koniingsihuLde aan den Nieuwgeboren© gebracht door engelen en jnejischein. Da wereld' toont rich christelijk op dezen dag: het ongdloof zwijgt, cm, de spot zelfs verstout voor de majesteit van het Kind. Het vroege, stemmingsvolle klokkengelui herinnert aan den engelenzang, die van vreugde en vrede sprak, en ze'Jfs wie an ders in (het alledaagsdhe leven van God en godsdienst vervreemd as, komt ondier de bekoring van het Kerstfeest. De christelijke kunst heeft in beeld en woord haar Kerstmis gevierd'. Zij heeft •het Kerstgebeuren voorgesteld in groot- sche heerlijkheid of m aandoendijken een voud en in ieder van die voorstellingen is iets, dat spreekt tot het christelijk ge- meedZij heeft het Kerstkind bezongen in r.aieve gezamigenj. en dat zijn de eenige van heel een schat van Liederen, die zich hebben gehandhaafd' onder het christelijk volk, dat de oude Kerstzangen telkens met nieuwe vermeerdert. Men kent een voflk zoowel aan zijn Kerstzangen als aan zijn nationale liederen. De dwaling heeft ook het Kerstfeest niet onaangetast gelaten. In Protestamtsche den wie de verklaringen leizen van regee- ringem, die er niet aan denker* de hand ter verzoening te .réiken, en den strijd wil len voort/zetten tot het bittere einde! Zulike feiten stemmen droevig en ver troebelen onze Kerstvreugde. De wereld heeft zich een beschaving willen maken buiten Christus en zijn Kerk om, en zij proelft daarvan nu rijpe, wrange vrucht. Toch stemt het Kerstfeest tot hoop. Met haar eeuwenoude ervaring c/ver de men- schelijke zwakheid geeft#Je H. Kerk ons het voorbeedd va'n moedige volharding, wanneer zij Sn het feeétepistel ons de les Aan St. Paulus voorhoudt, dat het Kerst kind ons lieert, om meit verzaking van de weneldsehe begeerlijkheid ingetogen en rechtvaardig en godsdienstig ite leven. En BenedJictus - XV, drie het herstellingfework in Christus van zijn roemrijken' Voorgan ger heeft overgenomen, wanhoopt niet. Wel spreekt Hij in zijn vredesencydiek zijn bezorgdheid -uilt, dat de ondergang der ir.eriöchelijke maajtschappij nabij schijn^ maar hij verwacht nog redding van de op- "clging van deze vermaning van den A pc stel. Wij, Katholieken, vieren ons Kerstfeest niet alleen met vreugde, maar ook met de ;edachte aan onzen duren plicht, om naar d'ie vermaningen te luisteren. Dan hebben een ..Zalig Kerstfeest" door de aer- wachting. dat uit de verbeterde individuen ean betere samenleving zal ontstaan, em dat de vrede, waar\ran- de Engelen zongen, nog eens duurzame werkelijkheid zal Avor- den. te doen verdwijnen, maar liet Proteso-ant- sclie volk zelf heeft zich daartegen verzet, en zich dat erfdeel der vaderen niet latem «int rukken. liet Kerstfeest blijft in het haat de<r christenvolken een eerste plaats innemen. Christus watus est no'-is. De Christus iS voor ons geboren. Zoo verkondigt de Kerk ■in haar nacht officie de reden van die wereldvreugde. Het is uit de geschiedenis bekend, dat er door het onmetelijke Romeinsche Rijk een jubel opging, teen van stad tot stad bekend werd het senaatsbesluit, waarbij keizer Augustus onder de goden was op genomen. Die memschen voelden behoefte aan een god, maar niet een, die tronend op ee.n verren olymp, zich van het men- scheüjk streven slechts moeilijk een be grip kon vormen; zij verheugden zich over de verschijning Aran een. god, dlie mensch als zij, (hun tijdgenoot, vajn al hun wen- schen en behoeften volkomen op de hoogte was. En terwijl zij zich overgaven aan de ij dele Arreugde, leefde de God-Mensch! De verschijning in het vleesch van Hem, die het inenschenhart kenit tct de diepste vezel, omdat Hij-zelf hét Aormde, die met- de menschelijke zwakheid kan mede- voelen, omdat Hij ze'.f ook omgeven ris van het (ZAvakke vleesch, ris het voorwerp van einde-'ooze vreugde der ohnistengeslachten. Door Hem is de verbinding tusschen 'God en de menschen, door de zonde ver broken, hersteld; door Hein is de onver woestbare brug geslagen, die hemel er aarde verbindt! Hij is. de Verlosser, tot iwien de volkeren opzien, om bevrijd te worden A'an hun kwalen, Hij de Zaligma ker, die de goederen des heils onder de jnen^vhenkinderen uitdeelt^ Tot den Christus maaien de volkerein opzien, Aviltenze aan de hei'sgoederen in dit leven en het andere deelachtig worden. Er zal dit jaar op geien plaats Kerstmis gevierd worden, zonder dat niet met die pen weemoed herdacht wordt de schrille tegenstelling tusschen den vrede door de enig eden aangekondigd en de tragische .weilkelijkhedd van den Avereld-ooriog. Het Ss ean treurige gedachte, dat voor duizen den iroedeman&c'hein het gelui der Kerst klokken vei-vang en wardlt door het meta len gekuild der kanonnien. liet Chrastuskind komt den vrede bren gen, maar zooals de H. Keitk ons elk jaar herinnert, ,,de wereld heeft Hem inriet ge kend." De wereld zij is niet gekomen naar de kribbe dm Bethlehem zij viert nu Kerst mis met feest en uiterlijk vertoon, maar van den geest van het Kerstkind, blijft zij verre. Naar zijn sterna luistert zij niet. De H. Vader, Bemedictus XV, heeft onlangs in zijn consistorie-rede vermaand tot een eer lijken, duurzamien vrede, tot stand ge bracht cai bevestigd door wederzijdsche toegeef lijheid en erkenning van elkanders aanspraken. E11" eenige dagen later kom- W. NOLET, pr. De ounog. Het Duitsche legerbericht meldt, dat de Hartmannsweilerkopf is heroverd. - In Oostenrijk is de tweede landstormban opgeroepen. - Do Entente zou van Roe menië vrijen doortocht voor de Russische troepen door Roemeensch gebied geëischt hebben. - In de Duitsche wapen- en munitiewerkplaatsen wordt met Kerstmis en Nieuwjaar niet gewerkt.-Het Britsche Lagerhuis is verdaagd tot 4 Januari a.s. vische troepen door de Griekche troepen ontwapend worden. Het is te begrijpen, cat de Eritente-mo- gendhedem geen genoegen zu-llem nemen met den Griekschen maatregel om de ge vluchte Servische troepen, to ontwapenen. De Britsche gezant bood dam ook Skoe- teecLis ©en nota aan, die zoo meldt het blad ,,A Villag"- echter omereenigbaar beschouwd AvondM» met deui geest van de tusschen de Entente en Griekenland als gevolg A'an de gevoerde onderhajudelingen tot stand gekomen overeenkomst. In het Westen is weer hard gevochten om den Hartinaninsweir.erkopf, die na een hevigen strijd in handen der Frauschen Adel; het bereikte resultaat kon echter niet lang behouden avorden Het Duitsche Le gerbericht mcMri,, dat. die top van den Hartmannsweilerikopf Woensdag na een verbitterd gevecht door de regimenten van de 82tste landweerbrigade is veroverd, Avaarbij de vijand buitengewoon zware verliezen leed en 23 officieren en 1530 man als krijgsgevangenen achterliet. Aan het Russische front van Riga tot aan die BoekoAvina heerschf .vermeerderde bedrijvigheid, die echter nog niet tot een belangrijk offensief van een van beide par tijen heeft gereid. Van de andere oorlogsterreinen valt niets bijzonders te melden. 0p Zee. Het opbrengen van de „Argo". Naar aajiileiding van het bericht in de Zweedsche peis over het opbrengen wegens c on.trabajide 1 adiiig op 21 Deoembei" van het ZAvoedschö stoomschip „Argo", van Kopen hagen naar Raumo, hinnen de Zweedsche territoriale wateren, verneemt het Wolff- bui'eau van bevoegde zijde: Inderdaad werd he't schip binnen - de Zwoedsche watei-en aangehouden en naar Swinemünde gebracht. Dit was een betreurenswaardige mis- jlT'na Rët biiméiTBrengen in de haven dag te Weanien bekend gemaakt, dat in den loop Aran Januari vijf lichtingen van den tweeden larudstormban A'oor gewapend- den dienst zullen opgeroepen worden. Deze tAveede ban., oonvat sinds de uitbrei ding van den landstorm-plicht bij keizerlijk teeluit van-1 Med 1.1. de personen in den leeftijd van 43 tot 50 jaair. Dit zijn de lich tingen 1872 tot 1865. Van deze lichting is cle jongste, die van 1872, op 15 Dec. inge lijfd. De jongste lichtingen kunnen „waar- cliijnlijk" iuog als aamvui'.ü'ng voor het front in aanmerking komen. De oudste lichtingen zullen ,.tot nader order" achter de legerzone en in het otappegebied ge bruikt Avorden, ten vervanging van de laar thans dienstdoend en die geschikt zijn voor frontdienst. Roemenië en de oorlog. De ,,Voss. Ztg." ontleent aan den ,,Ik- dam" te Gonstantinopel een bericht uit Boekarest, volgens hetwelk de Entente onlangs een nota aan Roemenië zou heb ben gericht, Avaarbij vrijen doortocht voor de Russische troepen dper het Roe-Bieensch gebied geëischt Averd. De Russen slaan in de havens van Ismail en Reni groote mu- nitievoorraden op en leggen wegen aan tusschen beide plaatsen. Engeland. Het Lagerhuis op reces. ..Reuter" meldt, dat het Lagerhuis tot 4 Januari op reces is gegaan. Rusland. Uit Polen. In een brief van een Duitsch soldaat, die de „Vorwarts" gepubliceerd wordt, léeét men over Poolsdhe toestanden: Mannen en vrouwen loopen bij honder den in de stad rond. Van mijten ver ko- Van dB oorlogsterreinen. Overzicht. Het is gablelken, "dat de berichten uit Athene over eeni Russische landing te Varna onjuist zijn. Een Russisch bericht brengt de zaak tot haar eenvoudige afme tingen terug. Twee kleine Russische tor pedojagers, die een kruistocht onderna men in do Zwarte Zee, «ander de kust Aran Bulgarije ontwaarden een Bulgaarsche torpedoboot. Natuurlijk maakten zij jacht op dit vijandelijke schip; en wen natuur lijk zette dit allen stoom bij, om te ont snappen, Avijl bet- geen gevecht van één tegen twee wilde leveren, mogelijk ook slechts .patrouille-dienst deed, en liever een bericht wilde binnenbrengen, dan kans loopen in den grond te worden geschoten, Hoe het ook zij de Bulgaarsche tor- pedoboot vluchtte naar Varna, gevolgd door de beide Russische torpedojagers. De \"ervo|lginig werd voortgezet., totdat de Rus sische torpedoj agers onder hét bereik kwa men van de kustbatterijen; toen de®e hun vuur openden gingen de Russische torpe dobooten weg, zonder door het Bulgaar sche vuur geraakt te zijn. Indien de berichten van de Daily Chro nicle" juist waren, berichten die naar het blad meldt, reeds Maandag uit Athene verzonden zijn, dan zou er geen enkele reden voor de Russische officieele berich ten zijn. om do landing t© verzwijgen.. Nu de verkiezingen in Griekenland Aroor- bij zijn komt de vraag opt Avat ér thans op den Balkan gebeuren zal. De corres pondent van het „Journal" te SaVxniki meldt aan zijn blad. dat nu de offensieve beweging A'an de Centrale mogendheden ieder oogenblifk ken worden verwacht. En „Reuter" seint uit Athene, dat de legers der Centrale mogendheden zich bij Gfhev- gheli concentreeren, en dat, naar men ver wacht, deze week de offensieve beweging zal beginnen. Over de houding, did Griekenland zal aannemen, wanneer de legers der Centrale mogendheden de Grieksche grens over trekken, zegt de berichtgever van het „JoumaT: Griekenland, erkent, dat het aan de vijanden der Entente niet de fa ciliteiten kan weigeren, die het aan -de Entente heeft toegestaan. De „I.oJcal Anzelger" ontleent aan het blad ,,A Villag" het bericht uit Athene, dat de bladen aldaar de nieuwe Britsche nota publiceeren, waaruit blijkt, dat de op iGrieksch grondgebied gevluchte Ser van Swinemünde op last van den chef van den marinestaf onder vrijgeleide terugge bracht naar de plaats waar de aanhou ding was geschied en daar vrijgelaten. De fout werd begaan in verband met een in cident, dat met hetzelfde schip den nacht tevoren in do nabijheid van Simrishamn Avas voorgevallen. Aangezien dit voorval door de Zweed sche pers niet juist is weergegeven, wordt het volgende meegedeeld: Het stoomschip ,,Argo" werd in dien nacht door tAvee Duitsche torpedo boo ten buiten de territoriale wateren gelast te stoppen, teneinde een onderzoek te doen plaats hebben naar eventuooLe contraban de. Eerst stopte de „Argo", maai- plotse ling maakte het schip op twintig meter van de Duitsche duikboot een manoeuvre om deze te rammen. Slechts door een on- -middellijke 'tegenmanoeuvre gebukte het den stoot zoo te verzwakken, dat geen ern stige averij werd beloopen. Tijdens deze beweging gelukte het aan het stoomschip te ontkomen in de nabijgelegen Zweedsche territoriale wateren. De Duitsche comman dant had toen ter eerbiediging van de ZAvéedsche territoriale Avateren van de ver volging afgezien, ofschoon het s.s. met contrabande voor Rusland, n.l. draaiban ken voor de vervaardiging van geschut, was volgeladen. Hier moet nog aan toegevoegd worden, dat, zooals geconstateerd werd, de gezag voerder, stuurmanen loods van de „Argo" beschonken waren. 0p den Balkan. Ontploffing bij Konstantinopel. Het persbureau te Konstantinopel deelt Qver een ontploffing, Dinsdagmiddag in een opslagplaats van ontplofbare stoffen bij Haskoei aan den Gouden Hoorn ge beurd, mede: Een hoeveelheid dynamiet, die was bedorven doordat zij in het wa ter was gevallen ,is toevallig ontploft. Vijf soldaten en tien burgers uit een naburig huis zijn gedood, een aantal burgers gekwetst, voor het meerondecl licht door gasspliniers. Tengevolge der ontploffing is brand ontstaan, doch slechts één huis is verbrand. Duitschland. Geen arbeid gedurende de feestdagen. Een aangename Kerstmisverrassing is den in de Stae/ev/apen- en munitiefabrie ken werkenden mannen en vrouwen be reid, welke tegelijkertijd aantoont wat op 'dit gebied bereikt is, meldt Wolff". Terwijl n.l. het vorige jaar op de Kerst dagen en op Nieuwjaarsdag in deze fa brieken gewerkt moest worden wégens de groote behoeften van het leger, is het, naar wij Arernemen, dit jaar mogelijk ge bleken, den arbeid op de feestdagen stop te zetten. Oostenrljk-Hongarije. De oproeping van den tweeden Oosten-' rijkGche Landstormban. in een ©ffiici.eele mededeling ie Maan BINNENLAND. is'kan vooreen pakje tabak, dat- twintig pfennig kost, het vijfvoudige krijgen. En evenzoo voor een pond zout. Pan je Salz, pan je taback klinkt ons den gefheelen dag in de ooren. Nimma, niets, is meestal ons antwoord. Vraagt mm of ze boter hebben of eieren, dan hoort men niets anders dan Nimma. Laat men echter een pakje tabak of een handvol zout zien, dan komen iTik- semsneC eieren en boter te A'oorschijn. Een kameraad kreeg onlangs zelfs een krip voor een handvol zout. Het pioet A'erschrik- kelijk zijn zonder zout te teven. Verder leest men nog in dezen brief. Iets goeds hebben Avij hier toch. Een pond schap en vleesch kost van 26 tot 30 pfennig, een pond varkens vleesch 50 -pfennig en daar komt nog altijd genoeg van aan de markt. Voor een pond vet betalen we een Mark. Men zou willen, dat het tihuls even- zou was. Er zijn echter ook dorpen, waar niets meer -te krijgen is. Hier In do stad1 atroomen boerenmeiden uit den omtrek samen en verkoopen of ruiten het laatste dat zij hebben. Verschillende oorlogsberichten. Overschrijding van den maximumprijs. Te Wiesbaden iis de eigenaar van een der grootste zaken ter plaatse Avegens een aanmerkelijke overschrijding van den ge stelden maximum-prijs A'an boter tot 500 mark boete A-eroordeebd. Hij "had Neder- landsche boter gekocht tegen 2.45 m. en tegen 3.70 m. verkocht. De Vorwarts" noemt de straf licht, .te meer daar de ver. oor dee'die.... Lid van de commissie voor de vaststelling van maximum-prijzen Avas. De trambediening in Berlijn. liet „Berl. Tageblatt" meldt, dat de twintig eerste vrouwelijke bestuurders Woensdag in functie traden bij de electri&che te Berlijn. Zij waren vergezeld door een ouderen mannelijken collega, die nog en kele dagen do vrouwen zal bijstaan in de practische wagenbesturing; tjheoretisch zijn de vrouwen volkomen op de hoogte en hebben zij een examen gedaan, waarbij ook rijden met een wagen voorkwam. De Engelsche Staatsschuld. - In het overzicht der Eingelsche staatsschuld, dat Woensdag als een witboek uitgegeven is, Avordt medegedeeld, dat het totaal bedrag der nationale schuld op 31 Maart jl. was 1.104.967,076 p. St. Dit maakt tegen 649.770.091 p. St. aan het eind van het vorig jaar, een vermeerdering van 455.196.985. Gedurende het jaar werd de gevestigde schuld afgelost met 4.939.273 p St., terwijl do vlottende schuld een netto aanwas vertoonde van 460.136.258 p. St. Geep vreemde eerc-commandanten meer. In het Hoogerhuis, deelde Lord New ton mede, dat de gewoonte, om manne lijke en vrouwelijke leden van vreemde vorstenhuizen tot eere-commandanten bij het leger te benoemen, na den oorlog wel niet zal blijven voortbestaan. Het feit, dat ieder staatshoofd in zijn garderobe een aantal vreemde uniformen heeft hangen, heeft blijkbaar den vrede niet helpen be vorderen. Nederland en de Oorlog. Legerwetten. De TAveede Kamer heeft de wetsontwer pen tot het langer in dienst houden van ingelijfden bij de militie en van dienst plichtigen bij de landweer aangenomen. Minister Bosboom deelde in de Tweed-- Kamer mede, dat de militielichting 1908 o; 31 Juli 1916 naar de landAveer zal over gaan en dan door de landstorm zal wor den afgelost. De oudste lichting der bereden wapenen zal hoogstwaarschijnlijk 1 April a. s. met verlof gezonden worden. De hoofdredacteur van de „Telegraa f". Aan do rechtbank is uit het gerechtelijk onderzoek gebleken, dat de heer Schroder de hoofdredacteur van „De Telegraaf*, niet meer verantwoordelijk moet wor den geacht voor den verderen inhoud van „De Telegraaf", en op grond daar van is de heer S. in vrijheid gesteld. De .heer S.„ heeft bovendien beloofd niet te zullen ontvluchten. Delhuidenverkoop. Door het „Hbld." Avordit medegedeeld, dat tegen een gemiddelden prijs van 44 cent per pond de (transactie tusschen de Huidenclubs ite Amsterdam en Rotterdam ©enierzijiöjs ein den Ned. Band van Leder- fabrikanten anderzijds tot stand is geko men. Verkocht zijn 100,000 hui dien, en wel voor 46 cl. per pond de onbeschadigde, 45 et. de Liohit beschadigde, 42 cent de beschadigde en 40 cent de stieren huiden Behalve ean klein dat ZOClT dfl naar Amerika, óm ruil voor exotische hut- den. In verband hiermede zal, na afloop der loopsende consenten, voorloopi-g de invoer van Amor.ikaansch leder worden stop ge zet. Staten-Generaal. TWEEDE KAMER. Vergadering van gisteren. M. U. L. O. Legerwetten. Militie lichting 1908. In 1910 is er een welt tot stand gekomen voor het m(eer) u(uitgetbreid) (lager) ofnderwijs), waarin echter een bepaling voorkwam, dat zij alleen zou gelden voor scholen, tot woiker inrichting of reorgani satie voor 1 Tan. 1910 was besloten. Men had in 1910 verwachtingen in ver band' met de groote onderwijscommissie (de „inecnschakelingsconimissie") dat de geheel© ophouw van het onderwijs eer lang door nieuwe regelen zou beheerscht worden. Daarom was het gewenscht om •het (m). u. 1. o. niet grooter te laten uit groeien, voordal de eigenlijke regeling A'an dit soort onderwijs tot stand was geko men. Vandaar die genoemde bepailing, dab z.g bevriezingsartrikel, het onderwijs zou n.1. moeten blijven in dien toestand, waar in het op het oogenhlik was, totdat er een definitieve beslissing dienaangaande go- vallen zou zijn. Ten einde zoo spoedig mogelijk tot zoo danige finale oplossing te geraken, als prikkel, wend echter bepaald, dat het be- vriezingsartikél slechts tat. 1 Januari 1914 van 'kracht bleef; na dien zouden dus do bepalingen (betreffend© de rijksbijdrage haar beflsrkb karakter verliezen. Sinds dien .heeft men eenerzijdis tot tweemaal toe dezen (laatsten termijn met een jaar ver lengd en nu Avilido men dien weer A-erkov gen. Daartegen protesteerde de rechter zijde bij imonde van den heer v. d. M o- leai (AR.), daar het uitstel vam een de finitieve regeliing jurist het bijzonder on derwijs (de nieuAvo bijzondere scholen voor uitgebreid of meer uitgebreid! lager on- derwijs krijgen geen subsidie) en zijn ont wikkeling treft. De regeering deed daarna harerzijds do belofte om aflen spoed te betrachten met haaT Memorie van Ant woord en bijna uitgesloten mag thans go- acht Avorden, dat op 1 Juli 1916 (de datum waarop do bevrlering onveihiddelijk ein digt!) de defrntieve m. u. 1. o.-wot nriet be staat. Aan de orde zijn daarna gekomen do wetsontwerpen (betreffende het danger 'in dienst houden van ingelijfden bij de mili tie en inzak© het nieuwe buitengewcin© oorlogskrediet van 50 milKloen. Terecht» hebben do hoeren De Savoirniim Lobman (öhr.Hriet.) en Duymaor van Twist (A.R.) geprotesteerd tegen het doorjakkeren Aran deze belangrijke wetsontwerpen; de Kaïmer kan zoodoend© geen verantwoorde'ijkheid dragen! Bij het eerste Avetsbmtwerp kwam vooral tor sprake de posiMe van de miLltteüch-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1915 | | pagina 1