WOENSDAG
1
DECEMBER.
I9I5.
3130
Voor Z. H. den Paus.
BUITENLAND.
De Oorlog.
BINNENLAND.
Nederland en de Oorlog.
e JAARGANG No 187Q
Se£cidóchc(Boii^cmt
BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. - Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, metGRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal; bij onz®
mten II cent per week, f 1.45 per kwartaal. Franco per post fl.65 per kwartaaL
Afzonderlijke nummers 2Va cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 oent
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regele f 0.75, elke regel meer 15 «ent
ingezonden mededeelingen van 1-5 regele fl.50, elke regel meer 30 cent, met gratie
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent
Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen
Handels-Advertentlën) van 1-5 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 cent
I nummer bestaat uit twee bladen.
«n rouze «hoeveelheid bons zijn onze
ivenbus binnengestroomd en toch Lang
alle alboraié's hebben een keus uit de
ijjko ad ver temt. iën kunnen maken.
poorden. zijn er ingezonden.
iet grootste aantal stemmen is uitge-
cht op
IE BAZAR, Breestraat 161,
dan volgt:
B. BIEL, Haarlemmerstraat 26
25 Nikkelen Horloges
als de beste antwoorden in overeen-
iming mot de prijswinnende adveateer-
tioegekend aan;
I0S. Hazerswoude, Rijndijk,
v. d. BURG, Voorschoten, Kattelaani.
'RANKE, Leidern, Apothekersdijk 30.
iF. GROOT, Leiden, Prins Firederik-
raaTTa.
I. DE HAAS, Leideai, Houtmarkt 10.
HEEMSKERK, Hilïegom, Margrieten-
in 12.
HEEMSKERK, Zoeterwoude, Hooge
jodijk 81.
i. IIOOGEVEEN, Leiden, Lange
re 35.
KLEIN, Leiden, Korte HajifStemisitr. 3.
OEK, Zoeterwoude, Zuidbuunti.
v. d. MAAT, Warmond.
A. MENS, Voorschoten.
[OORDETtMEER, Sassenïïeoin, Heem-
alaam. 37..
PEETERS, Leiden, Oude Singel 244.
v d. PLOEG, Hazerswoude, Groo-
dijk.
Ch. POSTMA, Leiden, Leuveatr. 20.
'ODW. Roelofarendsveen B 10.
d. PUTTEN, Oegstgeest.
SCHRIJVERS, Rijpwetecing.
SCHRIJVERS, Oud-Ade.
SWAANENBURG, Uithoorn.
TURK VAN KLINK, Roedofaremds-
n.
ULJEE, Alphen, Stationstraat D 395.
WASSENAAR, Lisse, Vreewijk C 4a
P. VAN ZIJP, Leiden, Ooatdwars-
acht 15 a.
i horloges zijn heden aan deze aboamé'a
enden.
DE DIRECUEUR.
orig bedrag f 837.19
rdvvijk, N. N. 1.
lerwoude N. N., tot lafenis on-
overledene familie 1.
^i-wouda, tot lafenis van alle
ilooyige zielen 2.
lea, van Corrie, tot lafenis der
Hen barer overledene ouders 1.
offertje voor den H. Vader
reden wij in den Geest van Liefde tot
hem nader,
cht deze, al i9 het klein,
een goede navolging zijn.
lèn 2.
terswoude (Groenendijk) N. N.,
)l lafenis onzer dierbare over-
idenen 2.50
t, N. N. 2.50
seaihekn. Parochie. Collecte 137.50
ravemzande. Van een militair 0.50
den. R. K. Militairen-Vereen. 7.50
f 994.69
te inschrijving voor Z. H. den Paus
iraagt volgens S. Bavo op 30 November
ie verschillende bladen van ons diocees
1019.79.
laar van eenlge bladen op dien dag bij
redactie van ,,St. Bavo" nog geen
iere opgave ingekomen was, kan de
dsom aets hooger worden gesteld. Er
'breken dus nog ruim f 4000 aan de
rde f25,000, die wij het Bisdom
larlam gaarne als aalmoes voor dein
us verzameld zagen.
Wie helpt in deze paar dagen deze nog
«ea te brengen?
Zooals bekend, wordt 4 Dec. de Inschrij
flijst gesloten.
Theorie en praktijk.
to het jaarverslag van de Coöp. Ver-
*tosvereeniging ,,De Volharding" te
Gr&venhage leest men, dat het bestuur
is kunnen ingaan op aanvragen om
op het loon, niet omdat het niet
Tluigd zou wezen, dat bij de voortdu
rende stijging der prijzen van aLle levens-
bemoodigdheden het leven voor de gezinnen
steeds zwaarder wordt, ,,doch omdat het
bestuur 't tegenover de groote massa der
leden niet billijk achtte om te hunnen
koste voor een betrekkelijk kleine groep
het leven lichter te. maken".
Laten wij voorop zeggen: wij zijn het met
deze redeneering dezelfde, die laatst,
voornamelijk door prof. Heer es, in den
Leidschen Raad is gehouden niet eens.
Wij zijn het er niet mee eens, omdat
elke werkgever(geefster) tot plicht heeft,
tot een rechtvaardigheids of tot een zede-
lijken plicht, allereerst voor zijn (haar) ar
beiders te zorgen, hun datgene als loon
voor hun arbeid te geven, wat. zij voor het
onderhoud van zichzelf en hun gezin noo-
dig hebben.
Maar wij willen er hier 'ns op wijzen, dat
deze redeneering komt uit een socialisti-
schen hoekl Deze redeneering komt van een
zijde, die zich nooit tevreden toont over
een loonsverhooging of een duurtetoeslag;
die, zoodra staat, gewest of gemeente- in
deze tijden een toeslag op het loon voor
stellen, altijd schreeuwen, dat deze veel te -
laag is, gedachtig aan het spreekwoord,
dathet gemakkelijk is van eens anders
mans leer riemen te snijden.
O, die botsing van thvorie en practijk bij
de S. D. A. P.Dat vele arbeiders daar toch
nog maar steeds blind voor schijnen te zijn!
De Bulgaren hebben Prizrend veroverd.
De Duitsche Rijksdag is geopend.
Een Duitsche duikboot is door een En-
qelsche flörnnlajnn- i/aenioJd
Van het Westelijk oorlogsterreln.
Overzicht.
Van het oorlogstarrein dn Franikxijk en
België is wederom geen nieuws. Slechts
werdjm op enkele punten artillerie- en
handgranaten-gevechten geleverd1, waar
door evenwel geen wijziging iin de positie
der beide tegenstanders werd bereikt.
Van het Oostelijk oorlogsterrein.
Overzicht.
Op dit oorlogsteirreên js niet veel veran
derd; de gevechten bepalen zich tob pa
trouille- en voorposten-schermutselingen,
waarin nu eens de eene, dan de andere
partij moet terugtrekken. op de versterkte
stekingen.
Van het Zuidelijk oorlogsterrein.
Overzicht.
Van dit oorlogsterrein valt wederom
niets belangrijks te melden.
Het ,,BerL Tageblatt" verneemt uit het
oorlogsperskwartier, dat de vierde slag
aan de Isonzo nog altijd niet het hoogte
punt bereikt heeft. De Italiaanse he leger
aanvoering streeft er naar Görz onder alle
omstandigheden te nemen. Zij deinst voor
de zwaarste offers niet terug. Dit blijkt
vooral bij de doorbraakpoging bij Oslawia
en Revna, waar. de Italianen steeds op
nieuw trachten de hoogten van Podgora
en Calvania uit het noorden te omsinge
len; doch telkens loopem zij het hoofd te
pletter tegen den muur van Ooetenirijksch-
Hongaarsche regimenten. Alle sbeiLimgen
«aan het bruggenhoofd van Görz zijn stuk
geschoten, doch nog altijd in het bezit der
Oostenrijksch-IIongaarsclie troepen en
wonden des nachts, ondanks hot levendig
vuur der Italiaan ache artillerie en den
stormloop der Italianen, weder hersteld.
Van het Zuidoostelijk oorlogsterrein.
Overzicht.
De verbonden troepen zetten hun op-
marsch nog steeds voort. De Oostenrijk-
6ch-Hongaarsche troepen zijn tot dicht aan
de Albaneesche grens voortgerukt. De Bul
garen hebben Prizrend veroverd, dat in een
uitersten hoek van Servië is gelegen. De
sneeuwval bemoeilijkt de operaties en
heeft schijnbaar den opmarsch der Bulga
ren naar Monastir tot staan gebracht.
Ook Montenegro begint den druk der op
trekkende- legers te gevoelen, alhoewel nog
geen gebied van oud-Montenegro door de
Oostenrijkers werd bezet. De Montenegrij-
nen zijn, naar het Oostenrijksche commu
niqué meldt, in het Giljewo-gebergte (tus-
schen Servië en Montenegro) verslagen en
de Oostenrijksche troepen zijn tot Tsja-
nitsa opgerukt, doch dit is het terrein, dat
in 1912 door de Montenegrijnen aan de
Turken werd ontnomen, zoodat het eigen
lijke Koninkrijkje nog onaangetast is. In
tegendeel, er staat zelfs nog een gedeelte
van het Montenegrijnsche leger op Oosten-
rijaskch gebied in Bosnië, hetgeen uit de
berichten over de gevechten bij Tsjanitsa
en aan de boven-Drina blijkt»
Zouden echter de Centralen hun offensief
in die richting voortzetten, zoolang in het
Zuiden de strijd nog niet ia beslecht?
0p Zee.
De duikboot- en mijnoorlog.
Lloyds meldt, dat het Engelsche 8.9.
Dottere!' is gezonken.
Duitsche duikboot vernietigd.
Reuter meldt uit Lon-den: Uit officieele
mededeelingen om-tioemt de vermelde lucht
gevechten blijkt, dat de achtersteven, van
de duikboot, die door een Engelsche aero
plane werd gebombardeerd, was gebroken
en dat het schip binnen enkele minuten
zonk.
België.
De reis van kardinaal Mercler.
Het „Wolff'-bureau deelt mede: In de
buitenlandsche pers worden over de voor
genomen reis van kardinaal Mercier no&
steeds allerlei vermoedens geopperd. Alle
daaromtrent verspreide bijzonderheden en
combinaties zijn onjuist.
Duitschland.
De Duitsche Rijksdag.
De Duitsche Rijksdag kwam gigteren
bijeen.
Bij de opening der zitting zeide de presi
dent: Terwijl in het' westen de met groote
overmacht ondernomen poging tot door
braak op de doodsverachting onzer troe
pten afstiet, .terwijl in, het oosten de
Duitsch-Oostmrijksch-Hongaarsche troe
pen met. ijzeren hand vasthielden wat in
moedig gestreden gevechten werd behaald,
■terwijl aan de Isonpo de Italianen een
deel van hetgeen zij voor den oorlog zon
d-er strijd hadden kunnen krijgen pogen
dogr jgftttflBirgwMi 7iri °P
ten voorgekomen, die op u>atre^ 'on
militair gebied met groote zekerheid zijn
uitgevoerd, en die het mogelijk ivtzVjfï
met onzen bondgenoot en met het Bul-
gaarsche leger den moord van Serajewo
te wreken, en aan de Servische intriges,
die zoo noodlottig voor Europa waren,
naar wij hopen voor altijd (toejuichin
gen!) een einde te maken. In nauwe wa
penbroederschap met het dappere tegcr
van den koning van Bulgarije en met hot
Bulgaarsche volk bekroonden wij onze
overwinning. Wij begroeten dab u*iit de
volheid' van ons hart (hernieuwde toejui
chingen). Het Servische leger is verslagen.
Hét Turksche leger handhaafde zijn
ouden roem en bracht de Dardanel'lon-
onderneming tot mislukking. (Toejui
ching.)
De president eindigde aldus: ,,Het trot-
sclie" Engeland siddert van bezorgdheid,
dat het den sleutel van zijn wereldmacht
zal verliezen. Al onze vijanden zijn tot het
besef gekomen, dab wij op de slagvelden
onoverwinnelijk zijn. (Toejuichingen). Des
te krampachtiger klampen zij zich vast
aan de hoop, om ons economisch te gron
de te richten en door honger te bedwin
gen. Zooals zij zich vergisten omtrent onze
financieele kracht heb verbazingwek
kend suoces van onze oorlogsteenAngan
bewijst het vergisten zij zich ook in de
béoordeeling van onze economische kracht.
(Toejuichingen). Brood, graan en aardap
pelen, de voornaamste volksvoedi*gs-nvid-
delen zijn in, ruime mate voorhanden.
(Zeer juist.) Wij zullen niet betwisten, dat
er ten decte schaarschte heerscht aan an
dere artikelen, do hardheden, die daarvan
heb gevolg zijn voor een groot deel dor
-minvermogenden zullen echter overwon
nen worden door organisatie van de le
vensmiddelenmarkt, waardoor het .ook
minvermogenden mogelijk zal zijn voor
betrekkelijk matige prijzen de noodigo le
vensmiddelen te verkrijgen. (Zeer juist)
Wij hebben derhalve alle reden om, wat
onzen fimajioieeten en economise hen toe-
Stand betreft, met vastberadenheid m on
wrikbaar vertrouwen de toekomst tege
moet te zien. (Toejuichingen.) De eensge
zindheid der Duitsche stammen bouwde
heb rijk op, de eensgezindheid van het
Duitsche volk -is voor thans «n later de
hechte grondslag, waarop wij voor de
toekomst bouwen en die zal verhinderen,
dat Duitschland wederom door een mis-
dadigen aanval in een toestand komt als
die, waarin wij genoodzaakt werden dezen
groot-en oorlog te voeren." (Levendige bij
val.)
Hierna werd aangevangen me-b de eer
ste lezing van een ontwerp betreffende
voorbereidende maatregelen tet belasting
van oorlogswinsten. Het ontwerp werd in
handen gestold der beg-rootingscomm i ss' e
on word daarna den president machtiging
verleend den datum voor de volgende zit
ting y_ast to stellen.
De soc.-dem. Rïjk9dagfraotie en
Liebknecht.
De sociaal-democratische Rijksdagfrac
tie heeft hot volgende besluit genomen:
„Met terzijdasjeLLng en uitschakeling der
fractie, gaat Karl Liebknecht voort door
het indienen vain ,,korte interpellaties",
onafgebroken zijn eigen weg te volgen,
ofschoon ditmaal geen beletselen, aanwe
zig zijn om, de door hem zeLf mede opge
stelde besluiten der fractie te eerbiedigen.
De RijksdagfraoCie wijst die voortgezette
provocatie door Liebknecht in de. meest
scherpe bewoordingen af en weigert elke
verantwoordelijkheid daarvoor te aan
vaarden.
Engeland.
Lord Kitchener.
Lord Kitchener is in Engeland aangeko
men. Donderdag zal een zitting van het
Kabinet plaatshebben, die Lord Kitchener
zal bijwonen.
v-rschillende oorlogsberichten.
Decoraties. Dat do Duitsche veldtocht
in Servië zijn einde nadert, bewijzen ook
de onderscheidingen aan de aanvoerders
van het Leger. Generaal Van Gallwite te
k la suitq van oen regiment veld-artillerie
•benoemd; maarschaHk Van Mackensen tot
chef van een West-Pruisisch Anfanterie-
regiment.
Voldpostzendlngen in brand geraakt.
Maandag is een speciale wagen met veld
postzendingen, bestemd voor het Westelijk
front, tusschen Osnabriick en Munster in
brand geraakt, vermoedelijk door het on
voorzichtig omgaan met lucifers of andere
licht ontvlambare stoffen. Van de 30,000
pakketten, die in -den wagen w&ren gebor
gen, verbrandden er circa 5000. Alles was
afkomstig uit Hamburg, Bremen, Kiel en
Schwerin.
Een rijwiel voor eenbeenigen. Voorde
invaliden, die een been in den ooriog ver
loren hebben, heef^ 0011 Neurenburgsch fa
brikant oen nieuwe soort van rijwiel be
dacht. De kracht van het ontbrekende been
hond aan dien Kant. Aan neu acum -o
melijik een hefboom gebracht, die de een-
been i ge ma korte oefehing zoo goed kan be
dienen, dat hij lang9 den vlakken weg en
bij lichtestijgingen even regelmatig kan
-rijden, als wanneer hij twee pedalen ge
bruikte. Voor het op- en afstappen bedient
de wielrijder zich van een korte kruk, die
hij in een houder aan het balhoofd mee
voert.
Een Vereeniglng 1914. Te Berlijn ia
*?em Duitsche vereeniging 1914 gesticht,
een soort clulb, het plan daartoe werd
reeds langen tijd besproken. De taak van
de vereenLgiing lis de instond houding van
den geest, dien de oorlog in het jaar 1914
'heeft gewekt. Dientengevolge zijn verte*
genwoordiigers van alle kringen in deze
vereamging te vinden, maast vertegen
woordigers van alle kringen in d e
woordigers van regeringskringen, hooge
militairen, leden van de financieele we
reld, zelfs eeniige sociaal-democraten. Voor
zitter is de minister van kokxnJLën, dr.
Soli, De begroetinganode werd gehouden
door generaal Van Moltka De vereera ging
telt 940 leden.
Ooetenrljksche krijgsgevangenen In
Italië. De Dally Mail" ver
neemt uit Róme, dat er nu in
Italië 35,000 Oostenrijksche gevan
genen zijn. De moeilijkheden van den berg-
oorlog in aanmerking genomen, vindt men
dit een groot aantal. De Spaansche gezant
te Rome heeft onl'angs een bezoek aan hun
kampen gebracht en aan de Oostenrijksche
regeering gemeld, dat hij de gevangenen
overal in gunstige omstandigheden aan
trof.
Koper na den oorlog. De Times"
meldt uit gezaghebbende bron, dat de Duit
se hers hier 200 millioen pond koper be
stelden ter aflevering ma den oorlog.
Generaal Cuveller t. Naar de „XXième
Siècle" meldt, is de Belgische generaal Cu
velier, die tot voor «enige weken comman
dant 'was van den etappedienst van het
Belgische leger, dezer dagen te Parijs aan
een leverziekte overleden.
Loopgraven ate speelplaatsen. Het ge
meentebestuur van Parijs heeft met goed
vinden van den militairen gouverneur be
sloten, de loopgraven, die indertijd om
Parijs werden gereedgemaakt toen de Duit
sche voorposten tot dichtbij de stad gena
derd waren, maar die nooit voor de verde
diging behaefdem te dienen, den kinderen
van Parijs als speelplaats over te laten.
De Franscho lichting 1917. - De Frara
sche Kamer heeft een wetsvoorstel aange
nomen, waarbij de regeering wordt ge
machtigd de lichting 1917 onder de wapens
te roepen.
Het Latijn in het gedrang. Het cura
torium van de Universiteit te Sheffield
heeft met liet oog op de groote behoefte
aan geneesheeren, de voorwaarden waar
aan zij, die tot de lessen in de medische
vakken willen toegelaten worden, moeten
voldoen, minder stevig te maken. Kennis
van liet Latijn zal o. a. niet racer verplich
tend zijn.
Een Engelsch Blauwboek. Er is eon
Blauwboek verschenen, waarin de Engel
sche regeering op grond van rapporten
van civiele en militaire autoriteiten opkomt
tegen de Duitsche bewering, dat Duitsche
onderdanen in Kameroen, die Ln Engel
sche krijgsgevangenschap zijn, zouden zijn
mishandeld.
Engelsche zuinigheid. In een beschou
wing over den binnenland schen toestand
dm Engeland zegt de Saturday Review",
dat ar wel moet worden gespaard, maar
niet op een verkeerd gebied. Zoo hoorden
wij van openbare bibliotheken, zegt het
blad, die weigeren boeken te koopen, wel
ke rij moestem bezitten. Thans te het tijd
om Duitsche tecïumischo boeken te koopen,
over verfstoffen bijvoorbeeld, en over ver-
sohiiLlende andere Andudtrieele andenver-
pen.
De boterprijs in December.
De minister van Landbouw, Nijverheid
en Handel heeft bepaald:
A. dat de maximum-prijs voor boter, be
stemd voor verbruik in Nederland, gele
verd door producenten aan verkoopers van
boter gedurende do maand December 1915
f 1.50 per K.K. zal zijn bij verpakking Ln
wit lust van 50 K.G.
Bij verpakking in wit fust. van 25 K.G.
kan vorengenoemde prijs verhoogd worden
met 1 cent per K.G.
Bij verpakking Ln Delftsch of Leidsch
fust van 20 K.G. kan vorengenoemde prija
met 5 cent per K.G. en bij verpakking in
Delftsch of Leidsch fust van 10 K.G. 6 cent
per K.G. verhoogd worden.
Bovengenoemde prijzen zijn franco sta
tion van afzending.
miffiia ïAa3?i«ïïS;Prii3 v00r boU>r' ï6r-
"Uror<i rrpdurende de
zijn.
De verkoop aan verbruikers tegen detail
prijs kan geschieden onafhankelijk van do
te leveren hoeveelheid.
Voor boter bereid onder rabbinaal toe
zicht kon door de Rijkscommissie van toe
zicht op de Botervereeniging in overleg
roet de betrokken handslaycin of boterberei-
ders een verhoogde prijs worden "toege
staan.
Regoeringsgroonten.
Te Rotterdam begint langzamerhand
eenige aanvoer van regeeringsgroenten te
komen.
Dinsdagmorgen plaatsten de daarvoor
aangewezen commissionairs 450 balen uien
onder de winkeliers on kleinhandelaren,
terwijl verwacht wordt dat heden een ge
lijk getal aan de markt zal zijn.
Mede is de eerste zending gele en roodo
kool aangekomen, terwijl binnen enkele
dagen een groote zending peen aan de
markt komt en regelmatig uien verkrijg
baar zullen zijn.
De winkelprijs van uien is inmiddels ver
hoogd tot 9 cent per kilo. Voor peen is die
geeteld op 5% cent per kilo, voor roode
kool 5 1/2 cent en voor gele kool op 5 cent.
Huiden.
Naai" het ,.Hbld." verneemt, heeft het
departement van Landbouw, Nijverheid
en Handel den Nederlandschen Bond van
Leder fabrikanten aangeschreven ten
spoedigste van de beide Huidenclubs te
Amsterdam en Rotterdam totaal 80,000
huiden aan te koopem.
Indien do bond weigert tot dien aan
koop over te gaan, zal de geheele invoer
van Amerikaansche huiden (waarvan
hoofdzakelijk ons zoolleer wordt geprodu
ceerd) en van looistoffen worden stop
gezet.
Ter toelichting diene, dat voor den
oorlog de inlandsche huiden voor het
grootste gedeelte over de grenzen gingen.
Nu de grenzen voor den uitvoer geslo
ten zijn, nam de voorraad gaandeweg toe.
In Januari, toen de voorraad 50,009 stuks
bedroeg, werden 27iü00 in veiling aange
boden. Het grootste gedeelte werd teen
opgehouden; slechts ongeveer 5000 werden
verkocht voor 44% cent, een prijs, welke
slechts weinig hooger is dan de normale.
Do besturen der Huidenclubs vreesden,
dat bij verdere aanbieding de prijs te zeer
zou dalen.
Inmiddels is de voorraad, die de Hulden,
clubs hebben, aangegroeid tot 100,000 st.
De Bond van Nederl. Lederfabrikanten
hield gisternamiddag te 's-Ilertogenbosch
een algemeene vergadering. Aangenomen
werd het bestuursvoorstel tot vorming van
oen. syndicaat, om te komen tot onderhan
deling over den aankoop van pl. rn. 80,000
inlandsche huiden van de coöperatieve hui
denclubs, hier te lande.
Dit voorstel ging vergezeld van d© vol
gende toelichting:
..In een conferentie, Maandag door het
dagclijksch bestuur gehouden met den heer
