DINSDAG 30 NOVEMBER. foor Z. H. den Paus. )e Katholieken en de Schouwburg. BUITENLAND. Dé Oorlog. BINNENLAND. Nederland en de Oorlog. No. 1869 BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN 5( ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering il GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 oent per week f 1.25 per kwartaal; bij onze ten II cent per week, fl.45 per kwartaal Franoo per post f f.65 per kwartaaL Afzonderlijke nummers 2Vs cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent 1915. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent ingezonden mededeelingen van 1-5 regels fl.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. 6roote letters naar plaatsruimte Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen Handels-Advertentlën) van 1-5 regels 25 cent, Iedere regel meor 5 cent nimmer bestaat uit twee bladen. Vorig bedrag 775.19 ?n a/d. R., N. N. 50.— ifarendsveen, door tusschea- ast van B». Paauw 1. [geest, N. N. 10. irwoude, Rijndijk, N. N., ir eea spoediger* vrede 1. 837.19 Katholieken en de Schouwburg begrippen, die m den tegenwoordige® naar al te dikwijls tegen eikaar bot- terwijl ze heel goed met elkaar ver baar zouden kunnen zijn. a Katholiek is niet per se tegen het iel. In Protestantse he krkigen treft person/n aan, die uit beginsel het iel afkeuren, omdat zij in de naboot- Yan het werkelijke leven iets oneer- gi schijnen te zien. tooneel neemt daarentegen in de ge denk* der Katholieke cultuur, in de isclie kunsthistorie een volstrekt niet aak enen de plaats in. Zoo was bijv. i® liddeleeuwen het tooneel dikwijls zeer verbonden met de godsdienstige tgheden; het tooneel gaf dikwijls den geest van het kerkelijk jaar, de tenia der kerkelijke feesten. Dat de Blieken krachtens hun beginselen per se tegen het tooneel zijn, ft dus geen betoog, zijn de Katholieken echter tegen tooneel, hetwelk geen rekening i met de wetten van den". Godsdienst, de Godsdienst in uitgebreider* zin men 's menschen dool is, gaat een »l, dat de wetten van den Godsdienst iarloost en veronachtzaamt of zelfs n en bestrijdt, lijnrecht in tegen aschen doel on is dus absoluut ver- rpelijk. a kome hier nu niet aandragen met we ,,de kunst om de kunst" welke rens reeds uit de mode is geraakt en wslete® plunje aan dein kapstok is ngen. De kunst om do kunst is in zich onmogelijkheid. Bij het aanschouwen de kunst kan de mansch niet alleen aesthetisch gevoel, zijn .kunstzin'* lar •preken, maar zullen ook zijn andere agen en strevingen en gevoeligheden, rvan vele heel nauw met den kunst- samenhangen, wakker worden geroe- haar eischen stellen en haar bevredi- loeken! Wie b.v. zegt in een onzedig derij alleen de /.kunst" te kunnen tmderen zonder den minsten aanstoot zijn schaamtegevoel, zonder de min- rikkeling voor zijn hartstocht, maakt in de meeste gevallen schuldig aan Blarijl Zoo gaat het met de' schilder ij zoo is het ook met de tooneelkunst: n wij er van kunnen genieten, moet zij in overeenstemming zijn met, moet zij ondergeschikt zijn aan Gods ten! nu is het een onloochenbaar feit dat tooneel van heden in vele, zeer gevallen is: ongodsdienstig, onzede- De kunst" van dat tooneel voedt niet verheft niet, sterkt niet, maar haalt breekt af, vertrapt veel edels en Is in den memsch. Daden, die hij heeft m verachten, ziet hij op het tooneel gesteld of als iets schoons of als iets nakelijks. Taal, die hij heeft leeien ver en, hoort hij uitspreken voor een ,hiis- Ule, ja, een bewonderende zaall Moet niet ontzenuwend, verzwakkend, immend op de toeschouwers werken? adat het tooneel van heden in veel, vele gevallen zoo is, daaróm zelden boven, dat ,,De Katholieken en de 'iwburg twee begrippen zijn, die in den Bwoordigen tijd maar al te dikwijls elkaar botsen". H bovenstaande naar aartleiding van gisteravond gevierde jubileum van den ischeru Schouwburg. fckms burgemeester heeft eens in den d gezegd: „Me® dringt krachtig aan verordeningen voor bioscopen, terwijl alle zijden geprotesteerd wordt, alls burgemeester een vinger naar den •ttwburg durft uitsteken!" Zoo is het. schouwburg wordt door velen vereerd innicMing, die moet staan buiten critiek, tenminste wat zijn zedelijk en dienstig karakter -betreft het d9 hier ''unst die men te eerbiedigen heeft! '&rom hebben wij er eens op willen hoe de Katholieken donken over huidige tooneel, wat hetzelfde wil zeg- 4ls: over den tegen woord i g en schouw- l Wij hebben ons oordeel daarom trent uitgesproken met alle waardeering voor de goede tooneelstukken, die in den schouwburg worden opgevoerd, met alle waardeering ook van het werk der- ge® m. die heb tooneel dn de goede richting willen leiden, voor de mannen die e»r tijdi en geld voor over hebben om het tooneel, om den schouwburg zooveel mogelijk op voedend te laten werken. De antwoord nota van Griekenland is in vriendschappelijke bewoordingen ge steld; Griekenland legt den plannen der Entente geen belemmeringen in den weg, doch houdt vast aan zijn neutraliteit. - Fran8ch-Engel8che troepen zijn in Ka meroen, ten westen van Jaundi, den zetel van het Duitsche bestuur, metdeDuitsche troepen in gevecht, Twee Fransche stoomschepen en een Engelsch stoomschip zijn gezonken. De Duitsche keizer heeft een intiem bezoek gebracht aan keizer Frans Josef. Van het Westelijk oorlogsterrein. Overzicht. Op het geheele front in Frankrijk en België heeft bij het helder vriezend ï*e«r een levendige werkzaamheid van artiLlerio en vliegers geheerscht. Van beide zijden werden eenige vliegtuigen naar beneden geschoten. Duitsche vliegtuigen deden een aanval op Verdun,, doch lichtten, volgens het Franse he legerbericht, geen schade aan. Ter weerwraak, meldt heb legerbe richt verder, wierpen vijf Fransche vlie gers eea twintigtal bommen op het station, van BrLeiles, ten zuiden van Srteway. De spoorlijn werd vernield en een. trein, die in de richting van de zee op weg was, moest ijlings terugkeeren. Van het Oostelijk ocrlogsterrein. Overzicht. On het front in Rusland is er niets van belang gebeurd en bleef de toestand on veranderd. Van het Zuidelijk oorlogsterrein." Overzicht. Aan de Isonzo zetten de Italianen hun aanval Ion voort» doch maakten geen vor deringen. Van het Zuidoostelijk oorlogsterrein. Overzicht. Van dit oorlogsterrein werden geen, be richten, ontvangen, die den boe-stand wijzi gen. De opjmansch naar Prisrend en Mo- nastir wordt voortgezet; beide plaateen zijn evenwel nog niet gevallen. Aan het Zuid-Maoedonische front bezetten de Bul garen de laatste Servische g telling aan de Crne Rjeka, aan den weg van, Prilep naar Monastir. 0p Zee. De duikboot- en mijnoorlog. Lloyds meldt, dait de Fransche stoom boot „Algerian" gezonken is. Acht opva renden zijn gered, een lijk is gevonden; 29 opvarenden worden nog vermist. De 'Fransche stoomboot „Omar-a" is ge zonken evenals de Engelsche stoomboot ..Tands". De equipage van- dit laatste schip is in twee reddiingboo'en aan wal gekomen. Op den Balkan. Griekonland en de Entente. Het antwoord van de Grieksche regee- rtng op de laatste nota der Enten tie ie, naar Reuter uit Athene meldt, Zondag den. gezanten der vier mogendheden toe gezonden. Het antwoord is in vriendschappelijke bewoordingen gesteld. In Grieksche offi- cteele kringen lie men van meerling, dat het don weg baant voor de gewenschte regeling, daar het rekening houdt met den wensch der Grieken om neutraal be blij ven, en niet in strijd is met de bedoe'iing der geallieerden. Oostenrijk-Hongarije. Keizer W9'helm te Weencti. Keizer Wilhelm is gisterochtend te 11 uur te Weenem aangekomen om een in tiem bezoek te brengen aan Keizer Franz Josef. Aan het station werd hij ontvangen door den aartshertog Karl Franz Joseph en de aartshertogen Franz Salvator en Karl Stefan. De Keizer reed odder onbeschrijfelijke geestdrift van de sa&nigestroomde menigte naar het kasteel Schünbrunn, waar hij als gast van den. Keizer zijn intrek nam. De ontmoeting tusschen de beide Kei zers, die elkander sedert het uitbreken van den oorlog niet meer hebben gezien, was buitengewoon hartelijk. De vorsten konden hunne ontroering bijna niet be dwingen* Keizer Franz Joseph geleidde zijn doorluchtige» gasb zelf naar zijn ap partementen. Kort na de aankomst des Keizers had eein intiem dejeuner plaats, aan hetwelk alleen de beide kedzers en da aartshertog- troonopvolger deelnamen. De-s middags om half drie ontving de Keizer den minister van Buiten!andsche Zaken, baron Burian, den, Oostenrijksche® mdnister-p re-sident graaf Stuergkh, en graaf Tisza, den Hongaarsche® minister president in bijzondere audiëntie. Ook ver leende de Keizer audiëntie aan den ge- meenschappelijken minister van financiën Körber, en den burgemeester van Wee- nien. Weiskiirchnjer. De Keizer gebruikte de thee op de Duit sche ambassade, waarheen hij zich met den aartshertog-troonopvolger Karl Franz Joseph incognito begaf. In de geheel© stad, die eerst 'a ochtends kennis kreeg van het bezoek van den Duik aohen Keizer, heerschte de grootste vreug de en geestdrift. Ween en prijkte in rijken vlaggentooi. De Keizer vertrok gisteravond na een zeer hartelijk afscheid van Keizer Franz Joseph te hebben genomen op het kasteel Schönbrunn. Hij werd door den troonop volger naar het station gebrachib. Afrika. De gevechten in Kameroen. Officieel wordt uit Londen gemeld: Omtrent de operatiën in Kameroen wordit meegedeeld, dat er «derb 23 Nov. hevig is gevochten ten westen van Juandi, den zetel van het DuótschojBestuur. Hier trekken de Fransch-BnLtscfae ex pednit ie troe pen meib succes vooi't Ifings den weg en den Spoorweg van Ede®* Een Britseho af deeling drong door tot de mgerivaei~eirT verder zuidelijk. Een Fransche afdeeliing bezette Mak and a Er zijn denDuitsche® troepen zware verliezen toegebracht. In noordelijk Kameroen zijn de georga niseerde strijdkrachten van den vijand verslagen en uiteengedreven. Kleina groep jes vluchtelingen worden met kracht ver volgd. Aanzienlijke Fransche strijdkrachten, die een schitterend fait volbrachten door zich vechtend een weg te banen door Ka meroen va.n Fransch equatoriaal Afrika uit. naderen eveneens Juandi van het oosten en zuidoosten». Verschillende oorlogsberichten. De gramofron in de loopgraven. De koningin van België heeft onder de troe pen zestig prachtige gramofoons laten verdeel»®, elk een repetoir bevattend van vijftig verschillende d tuk ken. Door de platen-indeeling te ruilen, kun nen onze dappere soldaten een buitenge woon varieerend programma samenstel len. dank zij do onvermoeibare edelmoe digheid van de beminnelijke koningin, zegt de ,,XXe Siècle". Het verbranden van vokfpoststukken. In den laatstem tijd zijn er, zooals blijkt uit een bekendmaking van don staats secretaris dor Posterijen in Duitschland, tal van Veld postzakken verbrand. Zoo verbrandden o.a. op 9 October een wagon met de veldpost voor een reserve- divisie, 30 zakken gingen daarbij verloren; 16 October een auto, die de post voor een Landweerdivisie vervoerde; op 16 October verbrandden 150 pakketten in eon goede rentrein. Men schrijft deze branden toe aan het tegelijk vervoeren van gemakkelijk ont- fcrandbare stoffen met de postzakken. Vetgebrek. Om Ln bert gebrek aan vert te voorzien heeft de Pruisische minister va/n binnenilandschezaken besloten, voe der. dat van don Balkan afkomstig is, beschikbaar te' stelten voor het mesten van 500,000 varkens m 90 dagen. De prijs voor dat voeder zal aldus berekend wor den. dat de varkens, met vergoeding van de kosten van het mesten en matige winst voor de landbouwers, nog iets beneden den tegenwoordige® maximumprijs van de hand gedaan kunnen worden. Een ex-voto van een generaal. Wij lezen in de .France de Deraaan": ,,Ik be merkte rondom heit altaar van de H. Maagd {ln de Notire Dame des Victoires te Parijs) ex-voto's, die daar pas- zijn neer gehangen,. Men weet niet meer, waar men ze moet hangen, alle plaatsen zijn bezet. Evenwel heeft men een uitzondering ge maakt voor één dezer ex-voto's. Ter lin kerzijde van het altaar is een wit. marme ren ex-voto aangebracht, waar in roode letters staat: A Notre Dame des'Victoires. Souvenir du 30 juin 1915. Général Gouraud. 30 Juni 19151 Het is de dag, waarop de roemrijke aanvoerder bij de Dardanelle® gewond werd, en als door een wonder aan den dood ontsnapte.. Een record-huwelijkscijfer. Er zijn in April, Mei en Juni van diit jaar in Enge land (met inbegrip van Wales) een grooter aantal huwelijken gesloten dan ooit t© vo ren in een overeenkomstige periode. Hc»t aantal huwelijken bedroog 19-1,076, dat Ï6 6-4,692 per maand of ongeveer 710 per dag. Een „Sërmonetto". Een priester te Milaan, don Ravasi, is vrijgesproken van de beschuldiging, als zou hij een „sermo- netto" gehouden hebben tegen den oorlog. Het bleek, dat hij niets anders gedaan had. dan een berisping toedienen aan een sinjeur die onder de H. Mis „Viva la guerra"-geroepen had. Dit was de aanleiding voor een „sermo- netto" en zelfs een ,,predica", merkt de „Tablet" op, zou niet te veel geweest zijn. De toestand van koning Peter. De ..Times" verneemt uit Milaan: Het ver driet. waaronder koning Peter van Ser vië gebukb gaat, doet het ergste vreezen vóór zijn leven. Hij ,is zeer ziek maar dringt er op aan om naar het front te gaan. Do hufp van Canada. De „Times" ver neemt uit Toronto, dat de Canadeesche le- gertransDortdionst sedert het begin van den oorlog, in samenwerking met de En gelse he admiraliteit, 104,000 manschappen en 800 verpleegsters over zee heeft gezon den. zonder dat er een enkele verpleegster of soldaat omgekomen is. Verder heeft de transportdienst zander eenigt belem mering 20,000 paarden vervoerd. De smokkelhandel De ,,Times"-oorrespondtnt te Amster dam heeft aan zijn blad een uitvoerig artikel gezonden over den steeds in om vang toentmendon smokkelhandel naar Duitschland. Dat er iets moet worden ge daan. om daaraan paal en perk te stellen, wordt, schrijft hij, erkend door velen in Nederland en door niemand meer open lijk dan door den president van de N. O. T. De eenige manier, zegt hij, om het smokkelen te voorkomen, is, meer uitbrei ding geven aan de uitvoerverboden. En in dit opzicht is de Nederlandse he regeering wel wat üraag geweest. De correspondent wijst er dan op, dat de oontróte aan de grens vaak wordt uit geoefend door militairen, uit de streek zelf afkomstig, die, al hebben za zelf mis schien geen direct voordeel bij de smok kelarij, toch maar al te geneigd zijn hun vrienden en verwanten bij dat bedrijf in de hand te werken. Hij vertelt dan, dat, niettegenstaande de autoriteiten waren gewaarschuwd, een wagon rubber de grens over naar Duitsch land ging en dat, hoewel or geen uitvoer verbod vain rubber is, do autoriteiten toch wel dt moeite hadden mogen nemen na te gaan of deze rubber niet clandestien werd vervoerd, terwijl ze toch aan do N. O. T. was geconsigneerd'. De „.Times"-man merkt op, dat de coiv irölt door militairen niet voldoende kan zijn. omdat deze geen technische kennis hebben. Het i as ingediende wet9ontwerp| tegen de smokkelarij, kan, meent hij, een stap in de goede richting zijn». Hij hoopt, dat, indien het der regeering ernst is aan de smokkelarij een einde le nu ken, het ontwerp spoedig wet mogo worden. De ,TimesM-oo<rre9po«dent zet dan nog eens uiteen, welke groote diensten do N. O. T. aan den Nederlandschen handel bewijst, hetgeen ook, over hert algemeen, door den handel wordt gewaardeerd. De regeering had echter de taak van de N. O. T. aanmerkelijk kunnen verlichten door tijdig uitvoerverboden uit te vaardi gen. zoo dra de smokkelarij grooter afme tingen aannam. De N. O. T. heeft niet die medewerking ondervonden, die zij had mogen verwach ten. De Nederlandse he regeering heeft al tijd te lang gewacht, en waar naar het bekende spreekwoord, uitstel altijd ge vaarlijk is, is het dit én deze dagen, des te meer. want de smokkelaars zijn bijzon der sliin. Verschillende uitvoerverboden als op cliën. vetten en zeep, die thans zijn uitge vaardigd, zullen de taak der N. O. T. ech ter zeer vergemakkelijken. Uit de statistieken van in- en ui te oer over do eerste tien maanden van het jaar blijkt wel, schrijft de Times"-correspon dent, dat Duitschland' oen goed afnemer ia geweest, speciaal van oliën en vetten. Het is kortzichtig van de Engoische re- ge e ring geweest deze niet reeds bij 't be gin van den oorlog voor contrabande te verklaren, want Duitschland zelf kan zo niet produceeren. En dan schrijft de „Ti- mes"-correspondopt verder: Do uitvoer naar Duitschland van allo oliehoudende zaden is nu gelukkig stop gezet. Ton. opzichte van den handel in coprah moest ©enige consideratie gebruikt wor den, omdat hiermede con belangrijk© tak van nijverheid gemoeid was, doch het grootste gedeelte van do in Nederland in gevoerde coprah is naar Duitschland ge gaan. Ton slotte bespreekt d© correspondent de kwestie dar betaling Van door Oosten rijk to leveren, kanonnen, deels Sn goud en deels ln koper, on concludeert, dat in ieder geval de Nedorlandsche rogee ring aan sprakelijk is voor elke® koper-uit voer. Ont« ikke lingv an militairen. io den geraobi'Mseordon het langwijüg soldaten-leven weet te veraangenamen co hun tevens practischo en degelijke kennis bijbrengt, doet ©en dubbel verdienstelijk werk. Er is nochtans oen onderscheid tusscheo „ontwikkeling" en .ontwikkeling". Eu zo© zouden wij allerminst wrt'llen aanbevelen de methode, welke, welke inen naar luid van een persbericht in Arnhem ging vot- gen, waar dezer dagen op instigatie va® den commandant zelf een proefles werd gegeven aan de hand van do „IlandLeidilng b»i het onderricht in do leer dor persoon lijkheid." Wanneer men weert;, dat d/io ^.Hand'loiv drng" is ontworpen door „Dalnieyer® In stituut voor Zal font wikkeling", l>ehoeft men niet verder te vragen of hier ook io naain der „wetenschap" aan onz© jonge mannen knollen voor citroenen zijn var- kocht. Dit ós inmiddels niet het ergste, al wa re de verspilde tijd beter voor nuttiger ontwikkelingsarbeid besteed. Wat van meer belang is: de wijsheid, welke hier onzen landsverdedigers word opgodrtscht, io er een© van zeer verdacht allooi voor den katholiek, omdat zij as geïnspireerd door de moderne ongrioovige filosofie, bo ter gezegd door eien der vole wijsgoorige stelsels van het ongeloof, dat in zijn nega- tid van allo 'bovenstoffelijk» ons een ethica opdrimert zonder ziel. Het behoeft geen betoog, dat, waar zulk oen uitgangspunt wordt nonomon, veel van httgeen in deze methods tot zelfontwikke ling geboden voor den katholiek als ab solute contrabande moet gelden. Het ontgaat ons daarom ton ©enoinale, dat de militaire autoriteiten tonnen von den om deze would-be wetenschap „warm" aan te bevelen, om van de handhavers om- zer neutraliteit verstaan wij het niol», dat zij ten opzichte van do hotligsto overtui ging hunner katholieke onderhoorigen zoo weinig neutraal zijn. Den katholieken militairen moete® wij intussche/n ten, stoAcste ontraden, zich mert dut soort „ontwikkeling" rn te Late®. Het 1? er cm, die Ln do verkeerde richting gent, en waarvoor wij als katholieken possen. „Maasbode". Wering van smokkelaars. Zaterdag jl. werden eensklaps smokke laars die in het gebied van het 10e Armée- okrps (Hanoover) waren over de grens brachten, dadelijk naar de grens terugge zonden, zonder dat ze hun smokkelwaar aan den man konden brengen. Tot nog toe waren er dergelijke personen altijd zeer welkom en mochten ze ook zonder pas of possagiersschein de Duitsche grens over schrijd©® Men vermoedt, dat deze maat regel een gevolg is van splonnage-vreea. Het Steen kolenb u reau. Naar de „N. R. Ct." verneemt, is er sprake van, dat na 1 April, dus met het nieuwe contractjaar, het Steenkolenbureau een principieele reorganisatie zal onder gaan. Koleoinvoer. In de afgeloopen week werden door 8 stoomschepen 7,779,250 kilogrammen steen kolen uit Engelsche en SchoLsche havens langs hot Noordzeekanaal ingevoerd tegen 5,916,150 kilogrammen door 7 stoomsche pen in de voorlaatste week. Uitvoer schoenen. Io verband met verschillende aanvragen, welke zijn ingekomen voor uitvoer van schoenen is door de Nijverheids-Commis sie te '©-Gravenhage togen hedenmiddag een, vergadering belegd vaojjelangatelleor den. In de oproeping wordt overwogen dat ook wanneer de schoenen van N. O. T.- vrij of iolandsch leer gemaakt zijn, de uitvoer daarvan den aanvoer van Ameri kaanse h loor in gevaar kan brengen. De bedoeling der bijeenkomst is een be vredigende oplossing te vinoden. Naar be leend is, worden de cognossementen van Amerikaansche leer op rli't oogenblik doo«r de N. O. T. niet afgeteekend. (Hbl.) Uitvoer van peulvruchten. Do minister van Landbouw, Nijverheid en Handel heeft bepaald, dat vergunning zal' worden geigeven voor den uitvoer van Hinrich'a Riesenboonen (met uitzondering van de zuivere witte) en bonte en witte pronkboonen, onder voorwaarde, dat voor 500 K.G. dezer boonen moeten worden ge deponeerd voor binnenlaiulsch gebruik 100

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1915 | | pagina 1