VRIJDAG 26 NOVEMBER. 1915. Voor Z. H. den Paus. Uit de Leidache Vroedschap. BUITENLAND. De Oorlog. Buitenlandsche berichten. BINNENLAND. Nederland en de Oorlog. jJAARGANG NO. 1800 £cldóclie6ou^omt BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN. Interc. Telefoon 835. - Postbus 5. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAB, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering iet GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal; bij onze iten II cent per week, fl.45 per kwartaal. Franco per post f 1.65 per kwartaal Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent ingezonden mededeelingen van 1-5 regels 11.50, elke regel meer 30 cent niet gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent iedere regel moer 10 cent Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, ledera regel meer 5 cent nummer bestaat uit twee bladen. brie: bedrag f 698.44 N. N., ter intentie de geloovige- zielen 1. wetering, tot lafenis van alle in hert. vagevuur 2.50 [I. opdat vrede spoedig intrede 1. N. N. Voor een spoedigen 25. H. te H. 10.— I zijn er eeaiige dagen voorbijgegaan I ik een lief offertje in uw b/lad zag staan. toen ik zag, dait *h was voor den I H. Vader, trad iik in den geest van liefde tot hem nader, er ook een kleintje bij te geven. verzachting van ziijn bedrukte lieven. dan deze, al1 is hij well wat klein, ie hoop van eene goede navolging eijn. dan moge Hoogmade in deze hope leven de goede God den vrede aan ons land zal blijven geven, is nu weder een lezer van uw tóad daar dit offertje wel voor over had N. N. f 1.— f 738.94 la tremeantieraad heeft zich gisteren in namiddagzitting niet door de agenda wier ken. Donderdag a.s. moet nog vergaderd worden. De verordeningen aar. S to<h tihute betreffende zullen voor beambten en werklieden in dienst de gemeente zal vastgesteld worden k tegenstelling' met de vorige vergade- waarin de gemeentebegrooting nota- fa in een, groot uur was afgehandeld, [ft deze agenda aanleiding gegeven tot wat disoussie. De zitting begon half en was kwart over vijf geëindigd, de a was echter nog niet geheel afge leid. it begon met Onderwijs en betrof de :ming van een onderwijzer-p la atsver- :end hoofd aan de O. L. School der 3e no. 4. Opi zich zelf een doodeenvou- zaak voor een buitenstaander, voor gewijde» was 'het geval echter anders, bat men in den Leid se hen gemeente- ad over het Onder wijs-departement nu list niet erg te spreken is, is een publiek de buitenwereld1 wordt er echter den regel niet veel van gewaar. In de is het warm'toegegaan, bij de alge- »ne beschouwingen bij de beg rooting men het debat over Onder- echter achterwege gelaten, om it de wethouder afwezig was. Bij poemingen van hoofden van scholen au en dan in dm raad nog .als eens een uiig woordje gesproken en in geheime Naderingen gezegd waar het op stond, tot een praktisch resultaat k\Vam niet. Gisteren scheen do maat over •loooen. Men heeft althans in openbare eens gezegd waar het op stond, een heeft het zelfs zoo ver weten brengen, dat de voordracht teruggeno- werd. Zonder omhaal van woorden, jalm en zakeliik heeft Mr. v. d. E l s t ge- jraaed. waarom de heer Rank gepasseerd [geworden en de heer Schuit no. 1 op de porctracht is geplaatst. De wethouder van nderwiis Mr. v. Hamei was afwezig. De moest zijn taak overauernen naar de motieven, welke de school- den heer Kielstra, geleid hebben Ito do voordracht aldus samen te stellen. v. d. Eist onderwierp die motieven mi een scherpe critóek. De heer Kielstra m niet bewezen, dat de heer Rank htet tachikt was. Alleen omdat hij lid van fan Bond was en op vermoeden, dat hij ken het hoofdschap is, is hij gepasseerd porden. Dit waren geen motieven en fa heer v. d. Eist diende dan ook een motie de voordracht terug te zenden aan P- en W. De heeren Sytsraa en Ver- louwen vielen Mr. v. d. Eist bij. De beer y, -tl e m a betoogde dat de heer Rank en om redenen, van anciënniteit en tol redenen van kundigheid, een zeer ge stuikt plaatsvervangend hoofd was. De b«r Vergouwen, heeft duidelijk de tooening van vele raadsleden weergegeven. Msn kan voor zich een meening hebben, tonder zich tegen de bestaande orde te torzetteu. De autoriteiten kunnen niet Wan latiten op politieke gezindten, het tornt op de uitingen aan. Dat sollicitant lid Vn den bond is en voor zich zelf meent 'Ween ambulant hoofd niet noodig is, is Kon reden, om hem te pas see ren. Do voor aar heeft toen nog eens uitdrukkelijk torklacrd. dat bij B. en W. niet heeft voor *®eten een bondslid te weren, er zijn zoo veel -onderwijzers lid1 van den bond, zij konden dan wol aan dein gang blijven Zij hebben de adviezen opgevolgd. Het resul taat van de discussies was, dat de motie met 17 tegesn 11 stemmen aangenomen werd, hetgeen ons verheugt. Het is nu maar te hopen., dat de heeren. die bij On- ■detrwiis de lakens uitdeelen, den wenk, die de meerderheid van den raad gegeven heeft, ter harte nemen. Het doet ons ook genoegen, dat deze aangelegenheid in 't publiek behandeld is. Ook de benoeming van een onderwijzeres in de handwerken aan do school der "4e klasse no. 2 lokte dis. cussi^ uit. Het had maar weii-nig gescheeld of no. 2 der voordracht was benoemd ge worden.. Bii het voorstel tot verhooging van het salaris van B. II. Jansen, claviger van bet gymnasium, heeft Mr. Tepe zijn maiden speech gehouden. -Dit schijnt de pas geko zen raadsleden geprikkeld1 te hebben, want ook de heeren Huurman, Sasse em Fabius roerden zich later. Wij geloo- ven. dat deze heeren in de toekomst wel meer van zich zuilen laten hooren en het ccllege van B. en W. én de raad' hun ad viezen op prijs zullen weten te stellen. Over de verhooging van 't salaris van den con cierge. is nog heel wat gesproken, wij zul len er nieit op ingaan, waar de plaatsruim te beperkt en de nog te behandelen stof groot is. Het was te voorzien, dat het voorstel tot beschikbaarstelling van f2000 voor het aanbrengen van eenige verbeteringen in bet gebouw der Kweekschool voor onder wijzers en onderwijzeressen, zou bestreden worden. I-n deze buitengewone tijden moet è-i weelde geweerd blijven. En waar in heit gebouw een geschrikte gasleiding is, was de ob.positi-e van den heer Huurman tegen een uitgaaf van f 550 voor eléctrisch licht •heel goed 'te verklaren. Dat raadslid haal de dan ook heel gemakkelijk zijn voorstel er door om dit bedrag terug te nemen. Van de verschillende3rererdeniiu*©ix h©- Leen' die van het bedrijf behandeld en aan genomen. Tevens heeft de raad zich met groote meerderheid uitgesproken* om be noemingen te -laten aan de commftsie van beheer en niet in handen te geven van, den raad. Behalve dat dit geheel in do lijn van de wijziging lag, zooals Mr. v. d. L i p terecht opmerkte, zijn wij het geheel eens met den Voorzitter dat in vele gevallen de 'raad niet bevoegd is om te be1 noemen, omdat hij dikwijls niet over de juist© gegevens beschikt, en tevens onge schikt, omdat hij hoe -langer hoe meer een politiek rich aam wordt. En nu do hoofdschotel ,,De duurte-toe- slae" aan beambten en werklieden in dienst van de gemeente. B. en W. stolden den raad voor aan be ambten en werklieden in dienst van de meent©, ook de losse, als zij maar niet zoo nu en dan eens werk voor dé gem-eente doen, di© een. salaris of, loon genieten be neden de f1200 gedurende de maanden De cember, Januari, Februari en Maart een toeslag uit te keeren ten bedrage van f 1.60 per maand voor elk kind beneden den leeftijd van 16 jaren, dat zij ten hunne laste hebben. Dit was de grondgedachte van het voorstel van B. en W. De hoeren Vergouwen, Tope e. a. waren van meening, dat B. en W. niet ver genoeg gingen en stelden per amende ment voor den toeslag voor beambten en werklieden met salaris of loon beneden de f 800 te bepalen op f2.40 per maand voor elk kind beneden de 16 jaar. Voor het overige gingen zij met het voor stel van B. en W. mede. Zooals onze lezers weten heeft de afd. Leiden van den Bond van Werklieden in openbare diensten en bedrijven en de Ne- derladschèn Ambtenaarsbond dit voorstel in oen openbare vergadering bestreden en is de bekende motie aangenomen. Afbreken is heeü gemakkelijk, vooral in een verga dering waarin ten slotte het doel was pro paganda en reclame te maken voor de S. D. A. P. De Voorzitter heeft ten sterkste ontraden het amendement Vergouwen c.s. aan te nemen; prof. Heeres heeft zich met alle kracht verzet tegen het voorstel van B. en W. Prof. Heeres heeft R en W. verwe ten inconsequent te zijn. In hun praeadvies van 31 Maart .1915 toch hadden B. en W. te kennen gegeven, dat beambten en werk lieden in dienst van de gemeente boven velen in het gelukkige geval verkeerden, dat hun inkomsten onveranderd bleven. De overheid mocht haar medewerkin'g niet verieenen een toeslag te geven, omdat die toeslag ook zou moeten worden opge bracht door burgers, die naar verhouding er nog slechter aan toe waren dan de be ambten en gemeentewerklieden. Hoe kun nen B. en W. nu in eens zoo veranderen, zegt. prof. Heeres. Neen. zegt de afge vaardigde voor Leiden, ik sta nog altijd op hetzelfde standpunt als door B. en W. aangenoiEen in hun praeadvies van 3t Maart. Als overheid heeft de gemeente te zorgen voor de geheele burgerij, die in dezelfde omstandigheden verkeeren als de aangegeven beambten en werklieden Ln ge meentedienst; zij mag de laatsten niet be- voordeelen ten koste van de eersten. Als overheid moet de gemeente maatrege len nemen, dat de levensmiddelen en an dere artikelen tegen prijzen, geldende in 1914, in het bezit komen van genoemde burgerii. Met deze woorden heeft prot. Heeres het wal niet gezegd, maar wii veronderstellen toch, dat dit zijn bedoeling is geweest. Een ieder zal het hieromtrent met prof. Heeres eens zijn. Zijn betoog echter blijft zuiver tneorie. Wat pro fessor Heeres wil, zal in- de pgac- tiik nooit van gemeenteweg tot stand kunnen worden gebracht. Zeker, als overheid moet de gemeente doen wat zij kan, maar wanneer het rijk niet steunt en bet initiatief niet, bevordert, zullen da meeste groote gemeenten in het gedrang, komen en do lasten .zulle d ontzettend zwaar worden. Trouwens wat prof. Heeres zich voorstelt is een ideaal, dat niet te verwe zenlijken is. Stellen wij dus ook voorop, dat de ge meente als overheid al bet mogelijke moet doen om de burgerij op He heffen, wij zijn het ook geheel en al met Mr. Aalberse eeovs, dat de gemeente niet) alleen over heid maar ook werkgeefster is. Ook als zoodanig heeft zij plichten tegenover haar werklieden. Wij voor ons gaan nog ver der en zijn van meening, dat de gemeente voor zoover mogelijk, niet moet wachten tot de particuliere werkgevers het voor beeld geven, neen de gemeente moet het voorbeeld geven, omdat zij een model werkgeefster moet zijn. Het levensmiddelen vraagstuk en wat ar aan vast zit. heeft een omvang en is van dien aard, dat de ge meente ais werkgeefster niet mag wachten tort, aii -als overheid maatregelen heeft ge nomen-. Het wordt dan een gebrekkige toe stand eoi -die winter is bijna om als er maatregelen, d-ie ui-t dan -aard gebrekkig -mo-eteao eijn, genomen v-orden. de geheele discussie geen steekhoudend argument gehoord tegen het degelijk be toog van den voorzitter in deze. Terecht heeft de voorzitter opgemerkt, dat het de kinderen zijn, dia de meeste duurte veroorzaken in de gezinnen. Wat is dan billijker en rechtvaardiger, zouden wij zeggen, dat de duurte veroorzaakt door de kinderen, bestreden wordt door een toeslag Wii hebben hieraan trouwens weinig toe te voegen, na hetgeen wij deze week in een driestar betoogd hebben. Zeker ten slotte, ook wij voelen het har de. dat menschen in dienst van particu lieren met een inkomen van f1200 -en daaronder zullen moeten opbrengen voor deen toeslag aan beambten en werklieden in gemeentedienst. Maar wij zijn er van overtuigd, dat ons gemeentebestuur als overheid de noodigo stappen zal nemen om ook hen -te helpen in den strijd tegen d-e duurt© en bij de regeering al het mogelijke zal doen, dat het -rijk a's overheid billijke en rechtvaardige maatregelen neemt en wij hopen dat ook particuliere werkgevers in deze het voorbeeld van gemeente en andere werkgevers zullen volgen. Het amendement Vbrgouwen c. s. is ons zeer sympathiek, omdat gelet op de en orme stijging in prijk van zoove'e levens middelen en andere Artikelen, de gezinnen met de laagste loouen en. salarissen met een toeslag van f 0. 40 nog zooveel te kort komen. Wij hopen dan ook, dat de tegen standers van gedachte zullen- veranderen en dat het amendement Donderdag as. met groot© meerderheid zal worden aan genomen. Ten slotte brengen wij hu.de aan B. en W., dat zij het aangedurfd hebben hun praeadvies van. 31 Maart prijs te geven, waardoor zij bewezen hebben overtuigd te zijn, dat de gemeente, ook als werkgeefster een taak te vervullen heeft. De Turksche Senaat keurde het adres van antwoord op de troonrede strekkende tot voortzetting van den oorlog goed. Van het Westelijk oorlogsterrein. Overzicht Op dit oorlogstorrein is geen verande ring Ln den toestand gekomen. De berichten van do gen. staven zijn eentonig en onver anderlijk. De kleine gevechten, dié hier en daar worden geleverd, konden goon wijzi ging brengen in de posities, die de.legers tegenover elkaar innemen. Van het Oostelijk oorlogsterreln. Overzicht In Rusland Jiepa'c-n de Duitschers zich klaarblijkelijk, evena's in Frairtikrijk. tort, do verdediging van de ingenomen stellin gen. om al hun kracht aan den sitrijd in den Balkan te kunnen wijden. Van het Zuidelijk oorlogsterrein. Overzicht De strijd in de streek van- den Monte San Michel© duurt voort. De Italianen waren er, volgens de Oostenrijksche be richten. verscheidene malen jn geslaagd in de Oostenrijksche loopgraven door te dringen, maar werden er weder uit ver dreven. Van het Zuidoostelijk oorlogsterrein. Overzicht. Nu de verbonden legers in het bezit zijn gekomen van Mitrowitsa en Pristina, ligt hot Merelveld voor hen open en is do ver jaging der Serviërs naar Albanië of Mon tenegro nog slechts het werk van ©enigen tijd. Toch zal deze taak .wellicht tot de meest bezwaarlijke van de ganscho Balkan- actie behooreoi, daar het Merelveld woest en moeilijk begaanbaar is. Reeds onmid dellijk bij het overschrijden der Sitnitsa, waaraan Mitrowitsa gelegen is, stuiten de legers op het Cicavica-plateau, terwijl de uit Pristina oprukkende Bulgaren hun weg door het Obilje-gebergte zien ver sperd. In het Noorden wordt het Merel veld door de ketens van het Mocra-gebergte afgesloten, dat een natuurlijke hindernis aan de Duitsche legere van Von Gallwitz biedt. In aanmerking genomen echter de snelheid, waarmede tot dusverre de Duitsch-Oostenrijksch-Bulgaarsche troe pen alle steile en onherbergzame passen in Servië hebben geforceerd, zal de bezet ting van het Merelveld wel niet lang op zich laten wachten, temeer daar de tegen stand der Servische strijdmacht bijkans ïheel opgehouden heeft. Kopermijnen vernield Aan den Pester Lloyd" wordt uit Orso- 1uitrekkende Serviërs district Zajecai- v?ur vör, in het aan. een Fransche maatschappij ren, en een waarde van vele millioenoh hebben, bijna totaal vernield hebben. 0p Zee. Tegenspraak, Naar liet Walff-bureuu van bevoegde ziido verneémt. is het in de buitenland- chc dots vermeld© bericht over het tor- r-edeeren van een Duitschen kruiser van 3000 ton. met een bemanning van 200 kop pen. oniuiat. 0p den Balkan. De Turksche Senaat De Senaat heeft, naar uit Konstantino- pel wordt gemeld, het adres van antwoord op de troonrede aangenomen. Daarin dankt de Senaat den Almachtige voor de gebeurtenissen der tien laatste maanden, die den Osmanen en der hecle Islamieti- sche wereld de overtuiging van de uitein delijke overwinning hebben geschonken. De Senaat verklaart dat hij volkomen de opvatting des Sultans deelt, dat de oorlog zoolang moet duren tot de verhonden le gers zich een voordeeligen vrede hebben gewaarborgd. Griekenland en de Entonte. 'Naar Reuter verneemt,: hebben de ge zanten van de Entemte-mogencfhedeai te Athene niet dm eisch gesteld, dat Grie kenland zou demobiiiseeren-, maar voorge steld, dat er geen- Grieksche troepen zou den aanwezig zijn iin de zone. waar de geallieerden optreden. Over het ge/heel is het streven geweest de beflangech der geallieerden te verzeke ren zondier den toestand ringewAkkeQder te maken. In antwoord' op een vraag omtrent ge'/- deliik© voorschotten, die aan Griekenland verstrekt of beloofd zouden zijn, ant woordde minister Grey in het Lageriiuis: ..Ik moet erkennen, dat dit een. zeer na tuurlijke vraag is; ik acht het echter niet wenschelijk op di-t> ©ogenblik mededeelin gen te doen betreffende financieel© trans acties lusschen Groot Britannië en de go- aliieerden en neutraio mogendheden." Grey voegde daaraan nog toe, dat hij thans geen. mededeelingen kon doen over den toestand wat Griekenland en de ge allieerde» betrof. België. Kardinaal Mercier. Do Message ro" zegt, dat kardinaal Mor eler niet naar Rome zal gaan omdat de Duitschers hem dwongen -naar Duitsch- land te gaan, en met kardinaal Hartman» te gaan, terwijl hij wilde reizen over Ne derland, Engeland en Frankrijk. Duitschland. De heropening van den Rijksdag. Gisteren worden in bot departement van j)inn©nlandscho zaken dc- besprekingen der leiders der verschillende fracties in zake de a.s. zitting van den Rijksdag aan gevangen. Heden worden die besprekin gen voortgezet. Maandag a.s. zu'Jlen de partijleiders een nderhoud met den rijkskanselier hebben De Rijksdag zal in deze zitting het wets- worstel ou de voorbereiding der oorlog®, winstenbelasting, volgens hetwelk de han delsmaatschappijen verplicht worden, 5Q net van hunne oorlogswinst in reserve te houden, behandelen. De behandeling van i it wetsvoorstel zal -tot 'heftige discussie© aanleiding geven en verschillend© frac ties zuilen wijzigingen en amen dementen voorstellen. De rijkskanselier zal in ime lange rede voering den algemeen-en toestand en de binnen- en buitenlandsche -pou-tilek be- spreken. Italië. Een Ita.iaansoh prelaat geïnterneerd. Italiaansche bladen melden, dat mgr. Gottardo Scotton, d© directeur v-tun d© ..Riseossa" in Rreganza geïnterneerd Ae„ wijL hij gedurende oen predicati© het volle tegen den haat jegens de Oostenrijkers ge waarschuwd liad. Als deze, zoo zeide hij, in den oorlog buitenspoorigheden began- cen. moest men niet vergeten, dat zij hun land togen een aanval verdedigen. In de zen zin wees hij er ook op, dat men het goed van zijn naaste niet mocht beg©eien. Naar verluidt, za! geen proces tegen den prelaat gevoerd worden. Perzië. De Perzische gendarmerie. De mededeelln-g van Iinge'sche zijde, (lat de Perzische gendarmerie openlijk met haar (Zweed-sche) officieren in op stand zou zijn gekomen en, de '.©liegiraaf- Jiirien zou hebben afgesneden, heeft vol gons ©em bericht van het bureau Nor- den". to Stockholm -groot opzien gebaard. Ook d© in de ,,Dajiy Chronicle" tegen do Zweed sc he officieren uitgebrachte be- lUKen .iitu-iuo. - -richt, dat d© zich to Stockholm vovinden- de Zweedsche officieren van het Perzische landleger van meening zijn, dat deze mededeelingen onder voorbehoud moetoa worden aanvaard. Kapitein Allan Uggla verklaarde, dat hij het t/tdret onwaar schijnlijk achtitie, dat de gendarmerie er gens in opstand zou zijji gekomen, maar •was het naar zijn meening niet onmoge lijk, dat de telegrafische verb indring©» wa ren afgesneden en dat daardoor die ge ruchten ii» de wereld zijn gekomen. Vliegongeluk. Een ernstig vliegongeluk, waarvan de oorzaken nog niet bekend zij», hoeft gis termiddag plaats gevonden Ln de orngo- viiur van Münchon. In Mioszbach is een tweedekker van een hoogte van 20 meter naar beneden gestort. De waarnemen*, lui tenant Von Seokendorf lag dood onder het toestel. De bestuurder, luitenant Von Crailsheim werd met een /ware hersen schudding naar het ziekenhuis van Miosz bach overgebracht. De vliegers waren opgeelege» op hei kasteel Wallenburg om tegelijk met twee andere vliegtuigen de terugreis t© aan vaarden Dienstweigering. Woensdag zijn de heeren ds. B. de Ligt e» Johan Heller als ondertoekenaars van het „manifest der dienstweigeraars" verhoord door den rechter van instructie te Utrecht. De dienstweigeraar M. A. Romers uit Noordwijk aan Zee bevindt zich thans in voorarrest. Dr. Louis A. Baehler, wiens gerechtelijk® vervolging wordt voortgezet, heeft oen Memorie van Toelichting ingediend bij (1« mchtbfJik te Assen. In beslag genomen. Door de kommiczen 1© Woensdagmiddag ©»der Winterswijk 5000 pond mnrgariaa in beslag genomen, doe verlxirgim was on der aDDeleu. Toegestaan. Aan de Hollandse he werklieden die eft- ken Maandag naar Duitschland gaan eol Zaterdags terugkceren ia toegestaan voof eigen levensonderhoud1 ©llcen. Maandag 10 pond brood en 4 pond spek me© t« rto* niein naar Duiitschlond. Hulp bij het ontvluchten v a ngo Interneer den. De politie te Vlissiny^r heeft aangehou den een Jaar wonend«m Belgischen lood® I die yard acht wordt hulp te hebben ver-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1915 | | pagina 1