2
BUITENLAND.
De Oorlog.
It JAARGANG
No, 1848
Bte S^icboHeSou/tarit
BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. - Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
Oe ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, metGRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden I0 cent per week f 1.25 per kwartaal; bjjonze
igenten II cent per week, f 1.45 per kwartaal Franco per post f 1.65 per kwartaaL
Afzonderlijke nummers 2Va cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
DINSDAG
NOVEMBER.
1915.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regele f0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1-5 regels f1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bi] contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent. Iedere regel meer 10 cent
Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen
Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Voor Z. H. den Paus.
Vorig bedrag f 152.50
J,L. S., Rijpweterimg 2.—
0, N, Opdat vrede spoedig intrede 0.50
De Gondwetswijziging.
I.
Ons voorbehoudend op ieder der onder
zien nader terug te komen, willen wij
in het kort aangeven hoe van Katholiek
jtendpunt o. i. de voorgestelde grondwets
wijziging moet worden beoordeeld.
Algemeen kiesrecht. Onder
da Katholieken zijn voor- en tegenstanders
(an algemeen kiesrecht. Onze voorkeur is
Steeds meer uitgegaan naar het gezins
hoofden-kiesrecht (in welk stelsel het
kiesrecht wordt gegjeven aan gezinshoof
den en aan hen, die buiten het gezin le-
iend, met gezinshoofden zijn gelijk te
stollen) dan naar het algemeen kiesrecht,
omdat het eerste rust op een organisato
rische staatsopvatting (waarbij do staat
jrordit beschouwd als bestaande uit orga
nen), het tweede op een individualistische
(waarbij de staat wordt beschouwd als
Waande uit individuen). Het gezinshoof
den-kiesrecht past dus o. i. meer in de
Katholieke staatsidee, terwijl het alge
meen kiesrecht een logisch gevolg is van
de .liberale staatsleer, hoewel het
dit zeggen wij er uitdrukkelijk bij
niet in positieven strijd mag worden
geacht met de Kathodieke beginselen. Wij
moeiten, dat de Katholieken, wanneer zij
wek voor algemeen kiesrecht verklaren,
eea concessie doen aan de liberale par
tij», een concessie, welke evenwel, zooals
wij reeds opmerkten, geoorloofd is, omdat
Zli m'ftt. in liinrAyht/>n otrija ig rr»ot I/"
thölieke opvatting.
Dat een einde wordt gemaakt aan hét
- tot zooveel willekeurigheden leidende
- bestaande kiesrecht, zal een ieder moe-
ton Wenschen en toejuichen.
Vrouwenkiesrecht. In de voor
gestelde Grondwetswijziging wordt de
mogelijkheid geopend voor een actief
wouwenkiesrecht .(waarbij de vrouwen
kunnen kiezen), wat bij een afzonder
lijke wet nader kan worden geregeld, ter
wijl reeds wordt gegeven het passief
wonwenkiesrecht (waarbij da vrouwen
kunnen worden gekoze n).
Over vrouwenkiesrecht schrijven we na
tuurlijk in deze korte samenvatting nog
niet het laatste woord. Doch willen wij
reeds dit ééne aanstippen: Naar onze mee
ning moeit in ieder geval in de -Grondwet
worden vastgelegd, dat aan de gehuw
de vrouw noch actief, noch passief kies
recht wordt gegeven. Dat deze beperking
van het vrouwenkiesrecht met onontwijk
bare noodzakelijkheid, met logische con-
Isequentie wordt geëischt door de Katho
lieke leer, durven wij niet beweren. Wel
echter aarzelen wij geen oogenblik als
«nze meeming uit te spreken, dat, door
kiesrecht (zoowel actief als passief) aan
'de gehuwde vrouw te verleenen, ernstig
gevaar dreigt om de toch reeds ondermijn
de Christelijke idee van het huwelijksleven
l« verzwakken. In het gezin behoort te zijn
een éénheid en de man moet als
hoofd van het gezin die eenheid naar bui
ten vertegenwoordigen. Wij moeten met
voorzichtigheid alles vermijden wat die
waarheid uit het maatschappelijk leven
zou kunnen verbannen.
De vesting Kragoejewatsj is door de
Duit8ch-0ostenrijksche legers genomen.
De vroegere BulgaarschegezanttePeters
burg, Madjarof, is bij zijn terugkeer in
Bulgarije gearresteerd. -- De Koning
van Engeland is Maandagavond te Londen
aangekomen.
Van het Westelijk oorlogsterrein.
Overzicht
De berichten van dit oorlogsterrein heb
ben nog steeds weinig te beteekenen. De
Duitsche troepen hebben een krachtigen
aanval ondernomen bij Tahure waarvan
eon hevig gevecht het gevolg was. De
Duitsche troepen veroverden de Butte de
Tahure, hoogte 192, waarbij zij 20 Fran-
sche officieren en 1215 man gevangen
namen. Een Fransche tegenaanval op deze
6telling werd afgeslagen.
Op andere punten in Champagne wer
den eveneens hevige gevechten geleverd,
waarin de Franschen een loopgraaf ten
N. van Le Mesnil veroverden.
Bij Neuville veroverden de Beiersche
troepen een Fransche stelling, waarvan
zij de bezetting gevangen namen en waar
in zij zich konden vastzetten.
Het bericht van Sir John French, waar
bij Tahure werd afgeslagen, is in strijd
met het Fransche legerbericht, waarin
erkend wordt, dat de Duitschers de Butte
de Tahure wisten te nemen.
Van het Oostelijk oorlogsterren.
Overzicht.
In het Noorden van Rusland wordt nog
steeds met groote hevigheid gestreden.
Ongetwijfeld is het optreden der Russen
belangrijk verbeterd door de toeneming
der munitie, welke uit Japan schijnt te
worden aangevoerd. De strijd om Riga en
Dunaburg is als eb en vloed; nu eens
dringen de Duitschers hardnekkig voor
waarts, dan weer worden zij door de
Russen teruggedreven. Na de verovering
vam Illuxt, dat op korten afstand ten
Noorden van Dunaburg is gelegen, tracht
ten de Duitschers hun offensief voort te
zetten, doch - zij werden door den tegen
stand der Russen hierin belet. Een ge
deelte der Duitsche troepen had reeds de
Duna overschreden, maar moest terugkee-
ren onder het vijandelijk vuur. Ook ten
Zuiden van Dunaburg, bij Nowo Alexan-
drowsk, was het den Duitschers niet mo
gelijk verder voort te dringen.' Niettemin
wordt Dunaburg meer en meer door de
Duitsche strijdkrachten benaderd en is de
verdediging der stad een steeds moeilijker
taak.
In het centrum hebben gevechten plaats
bij Tzartorysk, ten Oosten van Kowel. De
Oostenrijkers drongen hier een Russische
stelling binnen, waar zij blijkbaar weder
om werden uitgezet.
Van het Zuidelijk oorlogsterrein.
Overzicht.
Over het geheele front blijven de Italia
nen onvermoeid aanvallen. Zij melden op
nieuw enkele successen, die evenwel door
de Oostenrijkers worden tegengesproken.
Van het Zuidoostelijk oorlogsterrein.
Overzicht.
In Servië hebben thans de Duitsch-
Oostanrijksche legers Kragoejewatsj ge
nomen. De ligging van deze stad is zeer
sterk, zoodat hier wel een hevige strijd is
geleverd. Kragoejewatsj is het Servische
ammunitie-depöt en arsenaal, en nu deze
plaats in Duitsche handen is gevallen, zal
daardoor de ammuntie-voorziening van
het Russische leger zeer ernstig worden
benadeeld.
In het oostelijk deel van Servië is, zoo
als de lezer weet, de verbinding tusschen
de beide legers, het Duitsch-Oostenrijksche
en het Bulgaarsche, tot stand gebracht.
Daardoor wordt het doel, het bereiken van
den spoorweg, die van Tsjaribrod door
Bulgarije naar Konsantinopel loopt, zeer
in de hand gewerkt. Door de bezetting van
Zajecar, Knajzewatsj en Pirot door de
Bulgaren is de positie van Nisj ernstig be
dreigd en daardoor tevens de spoorweg
verbinding BelgradoNisjPirotSofia.
Wanneer de EngelschrFransche troepen
naar Servië zullen komen om dit te belet
ten, dan moeten zij zich zeker haasten. Is
eenmaal die spoorwegverbinding in
Duitsch-Bulgaarsche handen, dan zal het
zeer moeilijk zijn haar weder aan de
verbonden legers te ontrukken, daar deze
iiejc-oergiana ten zuiuen van rwaj oen
prachtige gelegenheid vinden, om zich te
gen offensief optreden der geallieerden uit
het zuiden te verzetten. Temeer daar elke
verbinding met het zuiden is afgesneden,
nu de Bulgaren Veles, Ueskjoeb en
Wranja hebben bezet en meester zijn van
den spoorweg. T
Op den Balkan.
Madjarof gearresteerd
De Bulgaarsche gezant te Petersburg,
Madjarof, die protesteerde tegen de de-
ioyauteit van Radoslawof, is bij zijn terug
keer in Bulgarije onmiddellijk gearres
teerd en in de gevangenis gezet.
0p Zee.
Fransche duikboot In den grond geboord.
Wolff" meldt uit Konstontinopel: Aan
de kust bij de Dardianellen is de Fransche
onderzeeboot Turquoise" in den grond
geboord. De bemanning, uit 26 koppen be
staande, is gevangen genomen.
Engeische mijnveger gezonken.
De Britsche Admiraliteit deelt mede,
dat de hulp- m mijnveger „Hythe" Don
derdagnacht bij het schiereiland GalOjpoli
gezonken iis na een botsing met een ander
oorlogsschip. Van de bemanning van 250
koppen, worden 2 officieren en 153 man
vermist.
België.
Veroordeelingen en executies te Gent.
De Brusselsche correspondent van het
„Hbld.' meldt d.d. 30 October:
De heden aangekomen Gentsche bladen
brengen het bericht dat de gemeente
Meire door het legeroppeubevel met 5000
mark is gestraft omdat op haar grondge
bied een telefoondraad, door 't Duitsche
leger in gebruik genomen, op een lengte
van 500 meters afgesneden werd en ver
vreemd.
Het tweede bericht, dat dezelfde bladen
geven, is van ernstiger aard nog. Het
luidt als volgt:
,Bij vonnis van 23 October zijn door het
veldgerecht der Kommandantur te Gent de
volgende Belgische personen wegens ver
spieding veroordeeld:
Ter dood:
Graaf Jozef de Hemptinne,
1 opperwachtmeester der gendarmerie,
1 makelaar.
Tot tuchthuisstraffen van 3 tot 15 jaar;
2 koffiehuishouders,
1 koffiehuishoudster,
1 chauffeur,
"2 spoorwegbedienden,
1 dienstdoend officier.
Veroordeering en executies.
De correspondent van het ,,Hbld." te
Brussel meldt d.d. 29 October:
Bij aanplakbiljet zijn heden weer de
veroordeeling en de executie van twee
Belgen aangekondigd. Een vonnis van
26 October van den Veldkrijgsraad te
Brussel, heeft den agent van politie Pi eter
Poels en den handelsreiziger Jan Jozef
van der Cammen, beiden te Brussel, ter
dood veroordeeld wegens ,,oorlogsverraad
is verspieding in tijd van oorlog", zooals
het bericht luidt. De vrouw van Poels werd
vrijgesproken. De beide mannen echter
zijn reeds doodgeschoten.
Naar aanleiding dsr vredesgeruchten.
In het Lagerhuis heeft de "heer Bryce
gevraagd of er door verantwoordelijke per
sonen te Londen en Berlijn rechtstreeks of
indirect gedachtenwisse'iimg had plaats
gehad over een wedeeshiifcing; of in ver
band met hetzielfede doel door officieele
vertegenwoordigers van eenrtigen neutralen
staat do regeerinigen gepolst zijn en ein
delijk of de eerste minister niog steeds vast
hield aan hetgeen hij iin zijn Gui ldhall rede
verklaarde, n.l. ,,dat we nimmer H zwaard
zouden opsteken, eer België alles wat het
offerde en meer dan dat had teruggekre
gen, Frankrijk tegen de bedreiging met
agressie was gewaarborgd, de rechten der
kleine naties in Europa waren verzekerd
en de militaire overheersdbing van Pruisen
was vernietigd".
Minister Lloyd George verklaarde, bij
afwezigheid van den heer Asquith, dat de
woorden van don eersten minister nog
steeds van kracht zijn. ,,Wij denken er
niet aan, vredesonderhandelingen te aan
vaarden dan gemeenschappelijk met onze
bcmdgenoaterii, volgens de overeenkomst
van 5 September 1914. Dit is steeds duide
lijk gezegd en i>k begrijp niet waarop1 de
vraag van den geachten afgevaardigde
doelt.
Dc heer Bryce: De minister van munitie
heeft niiet het eerste dee-1 van mijn vraag
beantwoord.
Lloyd George: Zeker niet.
De beer Bryce: Mag ik dam vragen of de
regeering van plan is zulke onderhande
lingen, indien zo hangend zijn, niet aan
te moedigen?
Hierop word geen antwoord gegeven.
Een nieuwe generale staf.
De parlementaire medewerker van
Daily News" beweert, dat de regeeri-ng
gedurende do laatste twee maanden bezig
is geweest met de vorming van een. nieu
wen generalen staf, welke nu gereed is.
Rusland.
Het Russische mini9terio.
Reuter meidt uit Petersburg: Naar men
verneemt, is Go-remykin benoemd tob Rijks
kanselier.
De „Petersburgscho Bourscourant" deelt
mede, dat hij belast zal word-em met do op
perste leiding van bultenlandsche zaken,
daarbij gesteund door Shebeko, oud-am
bassadeur te Woenan.
Verder wordt bericht, dat de Tsaar do
ontslagaanvrage van de ministers Saso-
nof, Kharibonof en Krawosjen heeft aan
vaard en dat Kwostoff minister-president
wordt.
Verschillende oorlogsberichten.
De schaarschte aan levensmiddelen In
Duitschland. Do Keulsohe Kamer vam
Koophandel heeft telegrafisch tob het Mi
nisterie van Binnenlandse he Zaken em aam
het plaatsvervangende gemeraa 1 -comman-
do van het zevende legerkorps het verzoek
gerioht, om voor alle voor voeding van
belang zijnde levensmiddelen maximum
prijzen vast to steLlcn, daar do Kamer in
de voortdurende stijging der levensmidde-
Lcnprijzen het grootste gevaar voor do
volksvoeding ziet.
Om aan koper Ge komen. Reuter'a
agent te Kopenhagen seint, dat do ge-
vïanrnn cïëh tfatndte11«L en
de buitenwijken stop wiil zetten 'en dó ko
peren geleiddraden voor Ooiiogsd-oeleinr
den zal afstaan, I-n drie Straten is dit
reeds geschied, maar men zal ook nog
verder in andere stadswijken hiermee
doorgaan.
Waarschijnlijk zal diit voorbeald bin
nenkort ook in amdere Duitsche steden
worden gevolgd.
Zorg voor levensmiddelen. liet Hon
gaarse he Staatsblad bevat een verorde
ning der regeering over de regeling van
alle voorraden graan en peulvruchten, die
nie t vrijwillig aan de regeerings-Maat-
schappij voor oorlogsproducten zijn afge
staan. Deze voorraden zullen na 25 Decem
ber niet voor de maximum-prijzen, doch 4
kronen beneden de vastgestelde maximum
prijzen per 100 K.G. door de regeering
worden overgenomen.
De maatschappij voor oorlogsproducten
is belast met de verdeeling van de aan
wezige voorraden tegen de door de regee
ring vastgestlde maximum-prijzen.
De koning van Engeland te Londen
terug. De koning van Engeland is gis
teravond naar Londen teruggekeerd.
Ontvlucht. De gezagvoerder van de
Engeische duikboot ,,E. 13" luitenant Lay-
ton, welk vaartuig bij het eiland Salt-
holm (in de Sond) aan den grond raakte
in de territoriale wateren van Denemar-
FEUILLETON.
De noodlottige erfenis.
98)
Op welke wijze?
Door dem graaf en de gravin. d'Alleret
te gaan zeggen, dat Lizzte teruggevon
den is.
13 daar zooveel haast bij?
Zeker, want zij zijn doodelijk beangst
tedert mijn zust-er is verdwenen.
Gelooft gij dat?
Ik weet het zeker, want ik ben bij
ken. geweest en. heb mij er van overtuigd.
'Angst en verdriet waren o-p hun gelaat te
tezen.
Die brave menschen.
Wij hebben elkaar wederkeerig een
belofte gedaan en het verheugt mij dat ik
•de eerste zijn kan, die deze belofte kan na
komen.
Mag fik ook weten wat dat voor een
belofte is?
Er bestaat geen enkele reden om er
geheim van te maken. Wij zijn overeen
gekomen van alles elkaar wederkeerig o.p
hoogte te houden van all-eis wat mijn
ïuste.r betreft, of wat ook maar zou kun-
®en dienen om haar spoor terug te vinden.
Dus gij acht u daartoe verpf richt?
Stellig, ik heb mijn eerewoord gege-
IWji. 8
Clever James Wet nu eensklaps zijn spot-
teQden toon varen en zeide met ernst en
®&öruk:
Miss Walton, ik moet u dringend ver
weken, ditmaal uw belofte niiet gestand
doen;
Zij keek hem ontsteld aan en vroeg:
Waarom niet?
-Omdat gij u niet gebonden kunt ach
ten door een belofte, die u onder mislei
ding is afgedwongen.
Misleiding?
En omdat men zijn eerewoord niet
behoeft te houden, wanneer me-n dat ge
geven heeft aan een schurk.
De graaf d'Alleret....!
Is een doortrapte schurk en zijn lief
tallige echtgenoot© is van hetzelfde kaliber.
Mijnheer!
Ik heb daarvan de zedelijke overtui
ging, maar geen tastbare bewijzen en ik
zou mij 6t dan ook weil voor wachten, hem
dat in het gezicht te zeggen. U wi'L ik ech
ter wel zeggen, waarop mijn overtuiging
berust en ik twijfel er dan ook niet aan
of gij zult haar deelen.
Daarop,'vertelde Clever James alles, wat
hij omtrent de schurkenstreken van het
echtpaar d'Alleret had vernomen, bene
vens de uitslagen van het onderzoek, dat
hij «zelf reeds had. ingesteld.
Roste hoorde hem met klimmende ont
stel tenis aan.
Groote God! riep zij uit, in welke han
den is mijn arme zuster dan gevallen?
In die van een schurk, zooals ik reeds
de eer had u te zeggen, van een behendi-
gen schurk, die haar had weten te mislei
den, zooals hij het u ook gedaan heeft.
Rosie herinnerde zich dat die Hector
d'Alleret bij -de eerste ontmoeting, die zij
met hem had te Chicago, reeds een zeer
ongunstigen indruk op haar had gemaakt,
een indruk, die weliswaar bij haar laatste
onderhoud met hem verdwenen was, doch
dte nu met volle kracht terugkeerde.
Tooh mompelde zij nog":
Is 't mogelijk, de broeder van Ber
nard, dien iik als zoo goed, zoo edel, zoo
oprecht heb loeren kennen.
Wie weet welke zonderlinge ontdek
kingen wij omtrent die beweerde broeder
schap nog TJullen doen! riep James uit.
Wat bedoelt ge?
Voorloopig nog niets, want ik heb
daaromtrent zoo vage vermoedens, dat ik
mij zelfs i-n vertrouwelijk gesprek err raiet
over durf uit te laten. Voor het oogenblik
hebben we ons echter slechts met de kwes
tie van het kind bezig te houden. Kan ik,
miss Walton, daarvoor op uw hulp neke-
nen?
Onvoorwaardelijk!
Ik dank u.
Wat moet ilk doen?
Voor het oogenbl-ik nog mets. Ik ga
nu daar in het hotel aan den boulevard
Hausmarm het terrein verkennen en zal u
van alles wat ik verneem op de hoogte
houden. Belooft gij mij van uw kant, dat
gij niets zult doen-, zonder mij er over ge
raadpleegd te hebben.
Dat beloof dk u.
Zij drukte hem de hand.
Het bondgenootschap was gesloten.
VIII.
IN HET VIJANDIGE KAMP.
Den avond van den dag, waarop Clever
James zijn bezoek aan mi-ss Walton had
gebracht, zag men hem 's avonds over don
boulevard Hausmanm slenteren.
Hij was eenvoudig gekleed, doch niet
vermomd, had een lange j-as aan, hoed op
en bulldog-pijip'je fin den mond.
"^oals vanzelf spreekt was al zijn be
langstelling voor het hotel Courtevron, of
schoon hij schijnbaar aan dat hotel mi et
meer aandacht schonk dan aan de overige
huizen.
Het hotel stond -op den, hoek van een
smalle straat.
Na een paar malen den boulevard op en
meer geloop en te hebben, ging James drie
zijstraat din en nam mu ook den zij- m
achtergevel waar.
Een kleine deur dn die straat verleende
mede toegang tot heb hotel.
Uit die deur zag James een bediende
komen, die de straat overwipte en eem
café binnenging.
Aha, mompelde hij, dril is waarschijn
lijk de toegang voor het dienstpersoneel
en daar hebben de heeren hun c-afé.
Even later trad ook James dit café bin
nen.
Er zaten eenige bedienden vroolijk on
der een glaasje bijeen.
James mengde zich in hun gesprek en
toen hij voor de heeren een fijne flesch be
stelde was hij spoedig frère et compagnon
met hen.
Een hunner scheen bijzonder in den
smaak van den detective t-è vallen, name
lijk nadat deze in de,n 'loop van het ge
sprek had vernomen, dat hij de kamerdie
naar van den graaf was.
Toen de anderen naar het hotel terug
gekeerd waren bleef de kamerdienaar met
zijn niieuwe kennis nog wat zitten en ver
telde Ihem, dat hij dien avond vrij was,
want de graaf en de gravin waren naar
de Opera.
James noodigde hem daarop uit, met
hem naar Montmartre te gaan om em
variété-theater te bezoekenen de kamer
dienaar 'had daar wel ooren naar.
Hij ging maar het hotel terug, verwis
selde zijn livrei 'tegen gewone kleederm
en met James, die in het café op hem had
zitten wachten, begaf hij zich op weg.
De ondergrondsche spoor bracht hen
maar de Montmart,re-wijk en hier bezoch
ten -zij een theater om, na afloop van do
voorstelling, in een restaurant te gaan
soupeeren.
Onder het praten had de kamerdienaar
aan James zijn geheele levenftgeschiede.nis
verteld, onder andere dat hij uit Auvergno
kwam en niets 'lie-ver wensohte, dan naar
zijn land terug te koeren.
Als ge wilt, zieide James eensklaps,
kunt gij er morgen reeds zijn.
De kamerdienaar keek hem verbaasd
aan.
Ik meen het in ernst, ging James
voort. Zoudt gij er bezwaar tegen hebben,
uw meester plotseling in den «beek te ia-
tpn?
Dat zou niet fatsoenlijk zijn.
Houdt gij van hem?
O! neen, hij ris ruw en opvliegend, een
lastig heer om te bedienen,
Welnu, ik geef uv 1000 fr., op voor
waarde, dat gij.niet naar het hotel terug
keert. Wij blijven dan de>n nacht vroolijk
doorbrengen en met den eersten trein ver
trekt gij naar Auvergno. ik breng u maar
het station en betaal, boven die 1000 fr.
nog uw reis.
De kamerdienaar weifelde.
W'ilt ge?
't Kan u geen ernst zijn.
Zie maar.
(Wordt vervolgd. I
