BUITENLAND. De Oorlog. BINNENLAND. No. 1835 jit nummer bestaat uit twee bladen. BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. - Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering hef GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden I0 cent per week fl.25 per kwartaal; bij onze igenten II cent per week, f 1.45 per kwartaal. Franco per post f 1.65 per kwartaaL Afzonderlijke nummers 27a cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cenL WOENSDAG 20 OCTOBER. 1915. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels f0.75, elke regol meer 15 cent Ingozonden mededeelingen van 1-5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. BIJ contract aanzienlijke korting. Groots lettors naar plaatsruimte. Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regol meer 10 cent Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen Handele-Advertentiën) van 1-5 regel3 25 cent, iedere regel meer 5 cent Voor Z. H. den Paus. N, N. Oude-Wetering: Had ik meer, gaf i meer f 2.50. Een vraag. Gisteravond hield prof. dr. H. IJ. Groe nwegen, hoogleeraar alhier, voor de Vrijz. ftr. Studentenvereeniging in de Leidsche icacloniie een voordracht over „Ontwikke- ag van dön godsdienst". In het verslag dezer lezing treffen we ,10. de volgende uitlating aan over de ;atliolieke Kerk: ,De Roomsche Kerk heeft dan ook alle aging om leer, cultus en kerkbegrip in armonie te brengen met wetenschap en lijsbegeerte onzer dagen veroordeeld, be- aalt zich tot een innerlijk zwakke apolo- etiek." Dat onze -apologetiek innerlijk zwak" daarover behoeft prof. Groenewegen joh, dunkt ons, niet zoo heel erg bezorgd 1 te maken. Het kan immers niet anders dan do Katholieke Kerk tot nadeel strekken en iot vrijzinnig Christendom tot winst! Maar letten we er liever op, waarom «ze apologetiek (d. w. z. onze geloofsver- lediging) innerlijk zwak" is het staat e lezen in dc.nzelfderi zin. De Roomsche [erk heeft n.l. alle poging om leer, cultus n kerkbegrip in harmonie te brengen-met relénschap en wijsbegeerte onzer dagen tiroordeeldü Boem, daar is ons vonnis evallen, vc.rpletterend-zwaarü Bekijken we dat gewichtig-klinkende j° mietje echter eens wat nader. Dat „cul- y is" en „kerkbegrip" schijnt een nadere epaling te zijn van „leer"; de beschuldi- ing is dus deze: de Katholieke leer is niet harmonie met wetenschap en wijsbe- fa'te onzer dagen In zekeren zin is dat waar endaar iimnen we God niet genoeg voor danken! Ie Katholieke leer gaat n.l. niet mee met ille wisselende tijdsstroomingen van we- enschap on wijsbegeerte, waardoor van- laag dit wordt geleerd en morgen precies tegenovergestelde. De Katholieke leer ilijf dezelfde! Doch onwaar is, dat de Katholieke eer in strijd zou zijn en dit moet toch M'den bedeeld! met de zekere ge- ivens de zekere resultaten van „weten chap en wijsbegeerte onzer dagen". Dat oen besliste, een absolute onwaar- eid. En wij stellen aan prof. Groene- WTigen de vraag, of hij één Katholiek leer punt kan noemen, dat in strijd is met de tekere gegevens, de zekere resultaten van ,\vetenschap en wijsbegeerte onzer dagen". De professor moet op die "vraag het ant woord schuldig blijven, gelijk zijn collega prof. Eerdmans, toen hem dezelfde vraag èn te Leiden èn te Rotterdam op een open- are vergadering werd gesteld. Wat lichtvaardig durft men toch de katholieke Kerk beschuldigen! Engslsche en Russische gezanten hebben de Grieksche regeering mede gedeeld dat zij het niet eens zijn met vertolking van het verdrag met - Lloyd George deelde in het Britsche Lagerhuis mede, dat de bond- lenooten de quaeetie overwegen op welke wijze Italië liet meest afdoend hulp kan verleenen aan de gemeenschappelijke zaak. -Het Duitsche stoomschip „Pernantbuco" Wrd door een Engelsche duikboot ge torpedeerd. Ook de Soederhamn" werd ■ingehouden en bevindt zich thans op Iweedsch gebied onder militaire be waking. Van het Westelijk corlogsterrein. Overzicht. Uit het Duitsche hoofdkwartier .wordt igemelcl, dat er op dit oorlogsterrein niets van belang is gebeurd. Het Fransche legerbericht is iets uitvoe- tigerg maar laat aan belangrijkheid, veel ie wenschen over. Het meldt, dat-de Duit sers in den loop van gisternacht drie aanvallen.met handgranaten deden in het kjis-en-IIache, die evenwel afgeslagen vvertlen. Verder meldt het bericht, dat in tlinmpagne eenige gevechten met bommen en mijnen plaats hadden ten oosten van •le hoeve Navarin. Van het Oostelijk oorlogsterrein. Overzicht. Van .ti3t oorlogster reto is ook heden wei nig nieuws. Het Duitsche 'legerbericht meldlt o. m., dat de Duitsche troepen ten zuiden van Riga verscheidene Russische stellingen bestormden en de Duna bereikten ten ons- tan van Borlkowitsch. Vender wordt g'e- ine'.dt, dat een aanval der Russen ten noordwesten van Jakoibstadt werd afge slagen. Het Oostenrijksche legerbericht geeft toe, dalt de Russen in de Streek van Czar- to'rysk op eenige punten aan den westeMj- ken oever van de Stya* voet krijgen. Andere aanvallen werden volgemis het legerbe richt teruggeslagen. Van het Zuidelijk oorlogsterrein.f Overzicht. Ook van dit cf>rlog\steireLn is vandaag wederomniets belangrijks te melden. Slechts hadden hier en daar aanvallen der Italianen plaats, maar over 't algemeen bleef de strijd beperkt tot artilleriegevech ten. Van het Zuidoostelijk oorlogsterrein. Overzicht. De toestand op het nieuwe oorlogstooneefl in Servië is thans nog ,in een omtwikke- liings-phase en, van een bepaald succes van een der strijdenden kan niet wordien gewaagd. De legers dar Centralen houden het gebied bezet,. dat zich uitstrekt ten Zuiden van Belgrado, tusschen Donaq en Save. Hun hoofddoetl schijnt voorbande den spoorweg naar Nish te wazen, wake over het kruispunt Palanka loopt. In dit gebied verheffen zich tal van heuvelen met onuitspreekbare naimen, die door de D uil Is c h - Oostenr i j ksch e troepen veroverd zijn. Het Duitsche leger ondier Von Gal'hvitiz is avenis Vei'UVl' naur hal r/,ii i/t ar. ken, waar heit de Serviërs mier de Raldzja (zijtak van den Donau) teruggedrongen heeft en in het Morawadal verscheidene hoogten heefit bezet. De Oostenrijksche le gers onder Von Koevess, hebben de Stad Obrenovac veroverd, die ten westen van Belgrado aan de Save geHegen iis. Over de gevechten tusschen de Bungaren en Serviërs in het noorden op de grens bij Knaojewatz en Belogradzik is niets naders bekend. Het "Schijnt dat de Bulgaren na de bezetting van Vraja, in het bov5h-Mora- va-dal voorlgedrongen zijn. De berichten over een Bulgaarsche nederlaag bij Strum- nitza, zijn officieel - nog niet bevestigd. 0p den Balkan. Bulgarije en Itaïië. Van gewicht to verband met de kómen- de gebeurtenissen op den Balkan, is die oorlogs.veirki'ardng van Italië aan Bulga rije. Blijkbaar hebben de Kabinetten te Londen en te Parijs, .die Itakaansche "re geering kunnen bewerken, effectief "5an den BalkanStrijd deel te nemen. De be richten omtrent ltalië's houding to den nieuwen Balkanoorlog liepen de laatste dagen vrijwel uiteen. En het spreekt van zelf dat de Geai'Lieerden, die bij het zen den van liet expeditieleger naar Salondki, aanvankelijk op den steun van Grieken land hadden gerekend, zich thans tot Ita- bië voor steun hebben gewend. Het feit, dat Italië aan Bulgarije den oorlog verklaarde, omdat Bulgarije, ver bonden met ltalië's vijanden, Ita.'.'ië's bond genoot en bestrijdt, doet dan oojj vermoe den dat Italië zich ten slotte niet onbe tuigd zal laten. Temeer daar het nimmer een oorlogsverklaring zond nan Duitsch land, wiens bondgenooten toch ook ltalië's vijanden zijn. De Grieksche neutraliteit. Reuter verneemt ui't Athene, dat de ge zanten van Engeland en Rusland Z aim is meedeelden, dat hun regeeringen; van mea ning verschillen met het Grieksche gou vernement, aangaande de opvatting van dit laatste .omtrent het verdiag van Grie kenland met eau de verplichtingen tegen over Servië. Rusland en Bulgarije, De „Petit Parisian" zegt: Inlichtingen uit Petersburg ontvangen melden, dat de oorlogsverklaring van Rusland aan Bul garije aanstaande is. Het ds mogelijk dat mM de oorlogsverklaring tevens een mani fest van den. Tsaar tot het Bulgaarsche volk zal worden, openbaar gemaakt. Tot de Russische actie 'tegen Bulgarije is reeds besloten. Griekenland en Servië. Aan den „Lokal Anzeiger" wordt ge seind, dat do Grieksche gezant Ite Rome, Coromilas, den., tekst van de Grieksche anti woordnota aan Servië, op diens vraag met betrekking tot de uitlegging van het bond- genootsch a>ptp el ijk v-erdrag tusschen de beide staten, aan Sonnino heeft ter hand gesteld. De uitvoerige nota besluit, zoo als reeds bekend is, met de verklaring, dat de „casus foederis" met het oog op het Euro- peesch karakter van den tegenwoordigen oorlog niet aanwezig is. Servië beeft ove rigens diit karakter caellf erkend, door die diplomatieke betrekkingen met Bulgarije af te breken zonder zich .te voren daar over met Griekenland te verstaan. De Grieksche regeering as bovendien over tuigd, dat Griekenland door in te grijpen in den Europeeschert oorlog, aan Servië een slechten dienst zou bewijzen. Mert het grootste leedwetzem constateert de Griek sche regeering derhalve de materiieële on- mogelijkheid voor Griekenland, om op dit oogemblik meeir voor Servië te kunnen doen. Zij zal echter voortgaan met aan Servië trouwe vriendschap te hetoonen en aan dit .rijk elke huip te verleenen, die met de toitermaitionaje belangen van Grie kenland in overeenstemming is. Een ongeluk van prins Alexander van Grieken-land. Prins Alexander, tweede zoon van den koning, die aan het hoofd van een batte rij zich naar de manoeuvres begaf, As in den Piraeus van zijn paard gevallen en kreeg ten gevolge daarvan een beenbreuk. De koningin en de kroonprins begaven zich naar Piraeus en brachten den prins in een ambulancewagen naar Athene. 0p Zee. Dó duikboot- en mijnoorlog. Reuter meldt, dat de headers van den treiler „Devonian" van Grimsby, die op 6 September naar de Noordzee was ver trokken, dit schip) alls verloren beschou wen. Men veronderstelt, in verband met me dedeelingen van andere treilers, dat het schip op 8 September in de lucht is ge vlogen. Naai- men vermoedt, is de equipage van 9 man vedronken. sche stoomschip Salerno" gezonken. Negentien mannen, twee vrouwen en drie kinderen zijn aan wal gebracht. Engelsche duikbooten in de Oostzee. De stoomschepen „Pernambuco" en „Soederhamm" zijn ouaar Wolff uit Stockholm meldt gisternacht in de buurt van Hoefringe bij Oxeloesund (oost kust van Zweden, ten noorden van de Norrköpingsbaai) getorpedeerd. De „Pernambuco" was met een lading erts op weg van Lulea naar Duitschland. Zij werd aangehouden door drie onder zeeërs. De bemanning ontving bevel zich in de booten te begeven en kwam gister ochtend te Oxeloesund aan. Het stoomschip mat 8000 ton en behoor de aan de „HamburgSüdamerikanische Dampfschifffalirtgesellschaft". De „Soederhamm" had. toen zij aangehou den werd, een lading hout in. De beman ning is te Hoefringe geland. Het stoomschip had een inhoud van 1197 ton en behoorde aan Gehrkens te Ham burg. Het ligt thans op Zweedsch gebied en wordt door militairen bewaakt. Engeland. Het Lagerhuis. Het Huis was gisteren eivol in verwach ting van mogelijke politieke gebeurtenis sen, maar in de zitting deden zich geen incidenten voor. Sir Edward Garson was niet tegen woordig en I/oyd 'George antwoordde op verschillende vragen, d.iie waren gericht tot Asqui'th die wegens ziekte afwezig was. Dalziel vroeg of de Italiaansche troepen zullen samenwerken met de Fransche en Engelsche troepen in Servië. Lloyd George antwoordde, dat de wijze waarop Italië het mee3t afdoend kan sa menwerken hij de hulp aan Serviië ofjaan de gemeenschappelijke zaak, wordt over wogen door de bondgenooten. (Toejuichin gen.) Tennant dee"de mede, dat het aantal Britsche krijgsgevangenen :1n Duitschland in September bijna 25,000 bedroeg. Vereenigde Staten. De quaestie van de „William P. Frye.M Reuter meldt uit Washington, dat de Amerkaansche nota aan Duitschland be treffende het doen zinken van de „William P. Frye", die thans wordt gepubliceerd, de reeds gemelde voorspelling bevestigt, dat de Ver. Staten de gelegenheid om in de reddingbooten te ontkomen, niet vol doende achten, om de veiligheid van pas sagiers en bemanning te verzekeren. Japan. Japan en de oorlog. De Japansche minister van buitenland- scbe zaken, Kato, had onlangs oen belang rijke verklaring afgelegd over de redenen, die het voor Japan onmogelijk, althans moeilijk maakten, troepen naar Europa te sturen. De mail heeft nu den volledigen tekst van die verklaring gebracht. Zij komt ongeveer op het volgende neer: „Onder sommige (Japansche) politici wordt het mededoen door Japan aan de slachting in Europa aanbevolen; maar de verwezenlijking daarvan is klaarblijke lijk onmogelijk, om niet te spreken van het volkomen ontbreken van een casus belli. Volgens de militaire deskundigen zou het, teneinde de Japansche versterkin gen werkelijk van nut te doen zijn, nood zakelijk wezen een groote troepenmacht te sturen. Maar daarvoor zijn de beschik bare Japansche schepen niet van voldoen de capaciteit. Die moeilijkheid zou kua- nen worden ondervangen door een speciale afspraak te maken met de geallieerden, strekkende ter beschikbaarstelling van de beuoodigde transportvaartuigen. Maar een tweede en veel ernstiger moeilijkheid zou zijn, dien stap te financieren. De uitgaven, noodig om de Japansche versterkingen in Europa te onderhouden, zouden op duizenden millioenen jen per jaar komen te staan. Hoe kan zoo'n enorm (bedrag worden bijeengebracht. Met heA oog op de instandhouding van de hoogheid en de eer van den staat, kan er niet aan worden gedacht, op andermans kosten te vechten. En -nog een, stap verder gaan de aannemende, dat Japan er toe zou besluiten, voor dat doel een leening te sluiten hoe zou het zoo'n leening kun nen aangaan en aflossen? Kortom, Ja pan's meedoen aan de krijgsoperaties in Europa is zoowel theoretisch als practisch onmogelijk." De minister betoogt dan, dat de eenige manier voor Japan om de geallieerden te helpen, bestaat in het leveren van muni tie. Het zal wel niet mogelijk zijn om al les te leveren wat de geallieerden noodig hebben, maar Japan zal doen wat het kan. Wijders Jbetoogt de Japansche^ minister na zoo lang dn vrede te hebben geleefd, een weinig traag is, zijn volle macht te ontplooien. Zijn aristocratie gaat vrijwillig naai' het front om heit 'land te ditemen; maar de meerderheid van het Engelsche volk trekt zich van den oorlog naar het schijnt niets aan. Maar als de Engelschen maar eenmaal zich werkelijk verheffen tot de hoogte van hun taak, zal hun land de hoofdrol in den oorlog gaan spelen. „Onder zekere groepen van het Japan- 'sche volk aldus besloot minister Kato wordt de macht van Duitschland over schat. In sommige kringen wint de indruk veld, dat de eindoverwinning aan Duitsch land zal wezen en dat land dan een re vanche-oorlog tegen Japan zal voeren. Maar er zijn niet veel wijsheid en voor spellenden geest voor noodig om in te zien dat een dergelijke vrees ongegrond is. Verschillende oorlogsberichten. Tegen de prijsopdrijving. Een Duiti sche veehandelaar uit een dorp in de buurt van Dresden, had onlangs op de Dresde- mer markt een koe etn twee stieren gekocht en ze binnen een uur weer mot 120 Mk. winst verkocht. De rechtbank van Dres den heeft hern daarvoor met een geldboete van 1000 Mk. ge9trafit. Tamelijk gunstige oogst. De werke lijke opbrengstvan den oogst im Engeland is veel hooger dan men naar de al armee- rende voorspellingen verwachtte. De cij fers voor tarwe, rogge, aardappelen en knolgewassen zijn. zo'fs boven het gemid delde van de tiein voorafgaande jaren. Alleen de gerst- en hoonenoogst blijft daar beneden. Het bevolkingsprobleem. De „Éclair" zegt, dat Duótsclhland thans 11 miHlloen jongens van 9 tot 12 jaar telit tegen Franik- rijk 3 mihoen. Over 8 jaar zal hef Duit sche leger dus bijna' viermaal zoo sterk zijn als het Fransche. Indien wij zeggen, dat het bevolkingsprobleem een nationaal probLeem iis, overdiijven wij dan? vraagt hef blad. Generaal Marchand. Een bericht uit Parijs zegt, dat generaal Marchand, dró te Su'ippes werd gewond in den aanvang van het groote offensief in Champagne, r.aar Parijs'as gebracht. Zijn toestand is nog immer ernstig en maakt een lange cin volstrekte rust voor hem noodzakelijk. Grootvorst Nicolaas naar Servië? De „Deutsche Tagesztg." ontleent aan het „Neue W ie mor Tajgbl." het niet waarschijn lijke berich t dat grootvorst Ni kola as het opperbevel der Servische troepen zou heb ben overgenomen cin reeds naar Servië zou zijn ver!rokken. Oorlogsleugens. De „Liberia" ent leert aan de „Riscossa di Bregar/za" hot vol gende bericht: In het laatste nummer van de .,1'Oustra- ziome I tali ana" komen twee groote foto grafieën voor met het; onderschrift: „De intocht onz-er troelen i.n oen dorp van het Sugana-dal" en „oen door cio Qostenrijkejs verwoeste en door onze troepen in allerijl herstalde brug". Wij, als kenners van onze (geboortestreek, willen den bedrogen uit gevers van de „Iflustrazione" mededeelen, dat de beide fotografieën twee kiekjes zijn van Cal'trano, ten Noorden van Tltiene iar het Astiico-dal. Deze plaats is reeds im 1866 verlost en heeft met dien huidigen oorlog niets te maken. Nederland en de Oorlog. Het mijnengevaar. De Maandag in IJmuiden aangekomen bomschuit „Carnëlki" rapporteert, dat Woensdag bij het inhalen der netten twee mijnen werden opgehaald. Op slechts drie meter afstand van het schip ontplofte een der mijnen en veroorzaakte zoo'n so.h )k, dat de opvarenden door elkander gewor pen werden, doch wonder boven wonder ongedeerd bleven. Na zich eenigszins van den schrik hersteld te hebben, kapte de bemanning de reep af en maakte zich da delijk gereed om naar huis te zeilen, of schoon nog niets gevangen was. Op do ►.fiulsreis werden toen nog drie groot© mijnen met slagpinnen gezien. De kolenquaestie. Omtrent de beperkende bepalingen bij de levering van steenkolen, vernemen wij nader, dat deze gemaakt zijn zoowel door de Duitsche als door de Engelsche regee ringen, d. w. z. dat de Duitsche kolen niet geleverd mogen worden aan bepaal de fuin-ieken die eieren aan de vijanden der centrale mogendheden cn omgekeerd geen Engelsche kolen geleverd mogen worden aan fabrieken die door haar leve ranties zouden kunnen voorzien in eenige. behoefte van de strijd voering dor Middeu- Europeesche landen. Zijn wij wel ingelicht, dan is ter zake iviüffirtrn ^^^vpn .y.&n worden. „Tlbld." Melk voorziening. B. en W. van Rotterdam hebben aan. den minister van landbouw, nijverheid en. handel dén volgeniden briof gezonden: Ten vervolge op ons schrijven van 12 de zer hebben wij de eer aan Uwe Excellentie toe te zenden afschrift van een nader door ons ter zake van de melkvoorziening van de Commissie voor de Levensmiddelen ontvangen schrijven. Met het oog op den grooten invloed, welken de melkprijs op de voeding van de vevolking eener groote stad heeft, achten wij ons verplicht voor deze aangelegen heid de bijzondere aandacht van Uwe Ex- celentie to vragen. Uit den aard der zaak maken, wellicht meer dan in eenig ander land, te onzent melk, melkproducten en met molk bereide spijzen een groot bestanddeel dei' volks voeding uit. Vooral voor de voeding van zieken en zwakken en voor de kindervoe ding, zoowel rechtstreeks als door middel der zooging, zijn zij van overwegende be- teekenis. Voor ziekemhuizch, weeshuizen en andere instellingen van Weldadigheid is de melkprijs alsmede van het grootste gewicht, terwijl ook in de wittebrood be reiding de melk een uiterst belangrijk ele ment is. Wij achten het dan ook volstrekt noodig dat maatregelen worden genomen om te zorgen dat. dit voedingsmiddel in ruime hoeveelheid binnen onze grenzen voor de consumptie beschikbaar is tegen prijzen, welke zich niet hooger boven de normale verheffen dan inderdaad voort vloeit uit oventueele stijging van de on kosten der productie. Ofschoon wij gaarne gevolg zullen ge ven aan den raad der Commissie voor de Levensmiddelen, oni met de bes-turen van Amsterdam on 's-Gravenhago te oveideg- gen, of er door onze colleges, die zich uit den aard "der zaak op dit gebied als leeken moeten beschouwen, aan da regeering omtrent de te nemen maatregelen eenige wenk ware te geven, meenen wij niet te rnogen nalaten ons reeds nu tot Uwe Ex cellentie te wenden, overtuigd dat aan uw departement en de 11 terzijde staande deskundigen ten volle is toevertrouwd de heoordeeling van hetgeen moet geschieden om fe voorkomen, dat in een land niet zoo reusachtige melkvoortbrenging als Neder land men zich ernstig zou moeten gaan beperken in het melkgebruik. Uitvoer groente n. Bij Kon. "besluit van 16 Oct. is de uitvoer von a'.ie groenten in gezouten of gednoog- den toestand of op o.nrlere wijze verduur zaamd. welke i.n verschen toes.tand nr'eit mogen wordem uitgevierd (voor zooverre de uitvoer daarvan niot reed verboden. Bommen, op de G Met betrekking tot den d-óor een Duftsch vliegtuig gr val op hot Nvder'-aTklschi? „Cornells" op die Noordzee, verboden is) r n e .1 i s. 29 Juli j.L •egden aan- 'Aorvaartuig .emen wij van bevoegde zijde, dat, terwijl do voor»

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1915 | | pagina 1