28
BUITENLAND.
De Oorlog.
BINNENLAND.
JAARGANG NO. 1816
^e£cid^clve©oiiA^Mi^
BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. - Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
e ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
jJiet GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal; bij onze
enten II cent per week, f 1.45 perkwartaaL Franco per post f 1.65 per kwartaaL
Afzonderlijke nummers 2Vs cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cenL
DINSDAG
SEPTEMBER.
1915.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent
Ingezonden mededeelingen van 1-5 regels f1.50, elke regel meer 30 cent, mei gratii
bewijsnummer. BIJ oontraot aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent
Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen
Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
In de goede richting.
ioa'5 gisteren vermeld, is de instellimg
'voorbereiding van een Staatscommissie
met bekwamen spoed het vraagstuk
hebben te b©studeerem, dn hoeverre het»
jgeüjik zal 'Zijn door eene speciale hef-
de oorlogswinsten te treffen.
In de goede i&chtimig, schrijven wij hier
ven. Op deze wijze toch gaan wij weir-
lijk den. .kant uót, waar het nioodzake-
.erwijs heen moet: Zij, die van den oor
bel)!) en geprofiteerd, moeten ook in
lasten, wef.ke die oorlog ons heeft ge-
•acht, meer dan, de anderen, die in dezen
jd juist achteruit zijn gegaan, of althans
e; vooruit, bijdragen.
Zeker, dóe Staatscommissie zall heusch
e,n gemakkelijk w.erk 'hebben, '.t Is gauw
jegd, dat een speciale heffing de oör-
iswin'Sten moet treffen. Maar dat
lord oorlogswinst" ie nog niet boo gauw
idefinieerd. '.t Is niet gemakkelijk uï't ite
skeii, of de een of andere winst weirke-
k een gevolg .ós van den oorlog.
Onze verwachtingen van den ai-beid1
r nog in te stellen Sta af.s cornmirs sie
jgen daarom r.'jeit ad te hoog zijn ge-
annendaar haar taak uiterst moeieüijk
zijn. Doch hopen we, dat zij due tot een
oed einde zal brengen, want 'n speciale
op de oorlogswinsten verdiierJt
arme toejuiching, moeit a'Jlen een eisch
in billijkheid toeschijnen.
M Fransche offensief op het Wes-
lijk front is gestuit. - De Russen
ilruimen hun stellingen ten N. W. van
■bno en bij Luzk. - Sir Edward Grey
itft een onderhoud gehad met de
trtegenwoordigers der geallieerden en
gezanten van Bulgarije, Griekenland
Servië. - De Roemeensche oppositie
ischt de mobilisatie.
Van het Westelijk oorlogs
terrein.
Overzicht.
Maandenlang is alle aandacht gecon-
eritreeid. geweest op het oostelijk front,
raar het geweldig offensief der Duitsch-
tostenrijkschè legers de Russische legers
aai' het oosten deed terugwijken. AI die
ange maanden, waarin de militaire
tracht van Rusland onder de krachtige
lagen den Duitsche legeraanvoerders
cheen te zullen worden verbrijzeld, leek
ut of aan het westelijk front voorgoed
Jen stilstand was ingetreden. Deze lange
ililstand van alle operaties op groote
icliaal is slechts een schijnbare stilstand
jSblëken. De aanvoerders der geallieerden
bereidden zich voor op een nieuw omvang-
ii|k offensief, toen de mislukking, van het
groote voorjaarsoffensief had getoond wat
raan hun legers ontbrak voor een actie,
die kans op welslagen zou bieden.
De operatiën in het voorjaar tusschen
ïperen en Atrecht en in de Argonnen, die
wel tot plaatselijke successen leidden,
gaven Joffre en French de overtuiging,
dat een nog omvangrijker artilleristische
uitrusting noodilg was, wilde men met
kans van welslagen een nieuwe poging
ondernemen om den zoo voortreffelijk toe-
gerusten vijand uit zijn stellingen terug
te dringen. En met koortsachtigen ijver is
men in Frankrijk en Engeland aan het
werk gegaan om de ontdekte leemten aan
te vullen. Thans schijnt de overtuiging
te zijn verkregen, dat men nu ook in ma
terieel opzicht met den vijand zal kunnen
meten en een nieuwe grootsche worsteling
is begonnen. Alles immers wijst er op, dat
generaal Joffre thans het oogenblik ge
komen acht om opnieuw een poging te
wagen om aan den uitputtenden positie-
oorlog een einde te maken en Frankrijk
en België van den vijand te zuiveren.
Hef. Fransche stafbericht van den 27en
meldt, dat de gevechten over het geheele
front nog niet zijn gestaaklt en d»at de vor
deringen overal worden voortgezet. Te
vens wordit bekend gemaakt, dat de geal
lieerden twintig duizend Dudit-
sch e.rs gevangen namen.
Nadere berichten van den Duitschen
staf doen echter weten, dat de voorwaart
se lie beweging dei- geallieerden n'iet alleen
door tegenaanvallen tot «staan gebracht
is, maar dat zelfs de overwinnaars van
Zondag gevangen,en en materieel Zin han
den' van de Duitse hers 'moesten achter
laten. Zoo gingen hij Souchez 2600 man en
14 machinegeweren vooa* de Fransdhen
verloren en ten Oosten van de Aisrue ble
ven 3900 man in handen van de Duit-
schers. Het jongste Fransche etafberücht
maakt van deze tegenslagen wel geen mel
ding, maar deêot mede, dat de Fransche®
zich in hun stellingen handhaafden, wat
met het weer aanvallen door de Duitschers
klopt.
In DuihschLand zal de tijding der Fran-
she successen stellig ontroering wekken
bij allen, die meenden dat de voorspoedi
ge actie der Duitschers in Rusland dé be
slissing van den .geheelen oorïog met zich
bracht.
Te Parijs (is het nieuws met buitenge
wone geestdrift ontvangen, ofschoon de
berichten elke uitbundigheid missen.
Doch geen overwinningsroes heeftde
Franschen bevangen, daarvoor i3 het
succes voorshands nog.te gering.
Van het Oostelijk oorlogs
terrein.
Overzicht.
In tegenstelling met het Westen, waar
de Duitschers de laatste dagen danig klop
hebben gehad, blijft hier het Duitsch
-Oostenrijksche offensief voortgang maken.
Elk communiqué maakt melding van nieu
we overwinningen.
Het Duitsche communiqué van den 27en
meldt, dat op het Zuidwestelijk front van
Dunaburg den vijand gisteren opnieuw
een stelling werd ontnomen, waarbij negen
officieren en ruim 1300 man werden ge
vangen genomen en twee mitrailleurs
buitgemaakt. De rechtervleugel van den
legergx-oep-Hindenburg en de legergroep-
Leopold van Beieren zuiverden den weste
lijken oever van den Njemen bij Scherssy,
de Serwetsj en de Schara van vijanden.
Ook in het Zuiden staan de zaken er
voor de Oostenrijkers weer beter voor. Het
tegen-offensief der Russen werd gebroken
en nieuwe vorderingen werden gemaakt
Het Oostenrijksche communiqué van den
•27en meldt daarover: ,,De vijand heeft
gisteren de stellingen ten noordwesten van
Dubno en in den Styr-sector bij Luzk ont
ruimd en trekt in oostelijke richting ach-
eruit. Het bruggehoofd ten oosten vón
Luzk is weder in onze handen."
Langzaam maar zeker gaat het offensief
der verbondenen voort, hoewel de eindbe
slissing hier nog danig op zich laat wach
ten.
Van het Zuidelijk en Zuid-
Oostelijk oorlogsterrein.
Overzicht.
Evenals alle andere dagen hebben ook
nu aan dit front geen belangrijke gebeur
tenissen plaats gehad. Het Italiaansche
communiqué van 26 Sept. meldt, dat de
Oostenrijksche artillerie den 24en Sept.
een aanval ondernam op de bezetting van
Capanna Cedeo, die afgeslagen werd,
evenals aanvallen tegen het Italiaansche
front van Pal Piccolo tot Pizzo Avostanis.
Het Oostenrijksche communiqué meldt,
dat pogingen van den vijand om de Oos
tenrijksche stelling op den Monte Piano
te naderen werden verijdeld.
Van het Zuidoostelijk oorlogsterrein is
geen nieuws.
Op den Balkan.
Pressie op de regeering.
Zondagochtend heeft te Bioecharest een
vergadering plaats gehad van. ongeveer 50
parllementsledem, waarin de afgevaardig
de Take Jonescu de volgende motie voor
las: ,,De omdergeteekenden, leden van
Senaat en Kamer, easchen diat aan de bui
tenland sche conruptie, die het land ont-
eert, een einde wordt gemaakt.
Met liet oog op het gebaar van asolee-
Ting van het land, die ten doel heeft het
te noodzaken zich te ontwapenen en af
stand te doen van zijn hoog» bestemming,
eischen on,dergeteekenden, dat de regee
rt,ng de mobilisatie van alle strijdkrachten
van het tand zal gelasten."
Deze motie zall aan de regeering door
een commissie medegedeeld worden.
Dinsdag a.s. komen de parlementsleden
wederom bijeen om kennis te nemen van
het antwoo-rd der regeering.
In België.
Korte berichten.
Alle pensionaten en kostscholen in
de buurt van Gent, welke het geheele
jaar gesloten geweest zijn, zullen dit jaar
weer hun leergangen aanvangen. De
meeste beginnen einde September.
Om redenen van gezondheid zijn de
volgende frontplaatsen ontruimd: Eessen,
Wercken, Vladsloo, Z arren en omstreken-
De bewoners begaven zich van wege den
stank der slecht begraven lijken naar
Eecloo en Gent Ook te Meenen is de
toestand onhoudbaar wanneer de wind
van het slagveld daarheen waait.
(VI. St.)
De Eerw. heer Van der Eist, van het
seminarie te Mechelen, is ónder beschuldi
ging van een bureau te hebben opgericht
tot het werven van recruten voor het
Belgische leger, tot 15 jaar dwangarbeid
veroordeeld.
In het Britsche Rijk.
Buitenlandsche vertegenwoordigers bij
minister Grey.
Rpufer meldit d.d, 27 Sept. uit Lonidien:
Mimi stier Grey ontving hedenmiddag de
ambassadeurs vian Frankrijk, Italië en
Rust and en de gezante® van Griekenland,
Bulgarije en, Servië.
In Italië.
De vredesbemoeiïngen van Z. H. den
Paus verdacht gemaakt.
De Romeinsche correspondent van de
„Tijd" bericht: De Italiaansche vrijmetse
larij heeft een manifest uitgegeven, waar
in een beleedigende aanval wordt gericht
tegen den H. Stoel. Onder den schijn van
aanmoediging der vaderlandsliefde wordt
in bedoeld manifest gesmaald op den
Paus, die als drager van een heilig man
daat woorden van vrede spreekt, alsof hij
daardoor het onrecht wil bestendigen.
Op het verjaringsfeest der inneming
van Rome is het beleedigend manifest in
talrijke exemplaren rondgedeeld.
De Italiaansche Katholieken, hierover
verontwaardigd, hebben een protestbewe
ging begonnen, welke werd ingeleid door
een waardig protest-artikel in de „Osser-
vatore Romano"; tegelijkertijd gaven ver
schillende bisschoppen een herderlijk
schrijven uit, of dederi zij protesten hoo-
ren tegen de onbeschaamdheid der Loge,
de edelmoedige houding van den H. Va
der en de vaderlandlievende christelijke
actie der geestelijkheid verdedigend.
In Rusland.
Aanslag op den Tsaar?
De „Boekare'ser Malowa" bevat een be
richt over een verijdelden aanslag op den
Tsaar, die één der laatste dagen zou heb
ben plaats gehad.
Te Petersburg en Moskou ontstonden
onlusten toen de ontdekking van het
plan en de gevangenneming van de aan-
slagpersonen bekend werd. Er moesten
verschillende regimenten worden opgeroe
pen om die onlusten te onderdrukken.
Verschillende Oorlogs
berichten.
Een wapenstilstand? Volgens de
Fransche bladen verluidt, dat de Paus
binnenkort een voorstel zal doen aan de
oorlogvoerende landen, voor den dag van
Allerzielen een wapenstilstand te sluiten.
De Duitsche oortogsleening. Volgens
de Berlijnsche correspondent van de
„Tijd" hebben Nederlandsche banken voor
210 millioem Mark ingeschreven op de
jongste Duitsche oorlogsleening.
Dumba teruggeroepen. De Parijsche
editie van de ,,New York Herald" ver
neemt, dat Oostenrijk-Hongarije aan het
verlangen van Washington om dir. Dumba
terug te roepen gevolg heeft gegeven.
De jongste Fransche soldaat. De jong
ste soldaat van het Fransche leger is
wellicht Baptistin Rey. Deze ös twaalf
ia ar oud en doet reeds sedert 11 maanden
dienst aan het front. De Fransche autori
teiten hebben hom echtetr thans naar huis
teruggezonden.
Het „Halfkroon-fonds". Het „Half-
kroon Fonds", opgericht door hot ,,Vbi\ks-
blad" te® behoeve va® generaal do Wot,
bedroeg op den 31sten Augustus reeds
30,514 halve kronen. Al do lijsten waren
toe® nog niet binnen. Men weet, dat or
maar 16,000 (2000 pd. st. was boete) ge
vraagd werden. Wat overblijft wordt aan
de andere politieke gevangenen gegeven
ter bestrijding van hun booten.
Buitenlandsche berichten.
Een gruwelijke daad.
Een telegram uit San Diego in Califor-
nië meldt: Yahui-Indianen hebben Vrij
dag bij Torres (provincie Sonora-Mexico)
een trein doen ontsporen; zij dreven tach
tig passagiers, meest vrouwen en kindo
ren, in een goederenwagen met hooi ge
laden en staken den wagen in brand.,
Slechts twintig passagiers brachten er het
leve® af; de overigen zijn vermoedelijk
verbrand.
Dreigende 9taking.
Reuter meldt d. d. 27 Sept. uit New-
York: De president van den bond der ha
venarbeiders meldt, dat de staking heden
beginnen zal, indien de reeders geen gun
stig antwoord geven op het verzoek der
arbeiders om hoogere loonen.
Nederland en de Oorlog.
Oproeping Landstormen
inlijving Militielichting
1916.
In geval de heetischeüde buitengewone
omstandigheden blijven aanhouden, ligt
het in het voornemen om in liet begin der
tweede helft van December a. s. in te lij
ven de dienstplichtigen van de militie-
lichting 1916, toegewezen aan het le ba
taljon van elk der regimenten grenadiers
jagers en infanterie, en om n.a de op
roeping van de landstormpliotitig.en der
jaarklasse 1913, die op of omstreeks 10
Nov. a. s. zullen moeten opkomen, dit
jaar geen landstormpiijditigen meer ij.u
werkelyjken dienst te roepen.
Beschikbaar 'stelling van
levensmiddelen.
Zooals beleend lis, hebben de buitenge
wone omstandigheden, waarin ons land
sedert den oorlog verkeert, Rege eatings-
bemoeiing met d»e beschikbaarstelling va®
levenstni.ddelen voor biinnenlandsch ver
bruik noodzakelijk gemaakt, ten einde to
bevorderen clait vensohilóeinde voedings
middelen. voor de Nedieiiiandsohe bevol
king tegen lager prijzen verkrijgbaar zij®
dan daarvoor bij uitvoer bedinngen kun
nen wonden.
De hiertoe van overheidswege genomen
maatregelen zijn in hoofdzaak hierop ge
baseerd, dat va® do waren, ten opzichte
waarvan zu'lks noodzakelijk bleek, de
vrije uitvoer verboden is. Een beperkte
uitvoer wordt alleen toegelaten, wanneer
FEUILLETON.
De noodlottige erfenis.
- Nooit, in elk geval niet zoolang u
Lfi' 7,jjt, maar inderdaad, als u vertrekt...
- Zoover zijn wij nog r/.-et, maar in
afwachting zou ik toch gaarne eie®, dat
u eor.iige bezigheid ihadit. Wat deedt u
vroeger?
- Vroeger, antwoordde Lizzie droome-
r'ü, iri tang vervlogen tijden, toen schil
derde ik. Of ilk latent heb, weet ik niet,
maar wel dat ik mij met dat werk altijd
gelukkig gevoeil'de.
- Bravo! riep mevr. Clara. E® walt was
genre? Het portret misschien?
- Niet luitsflu'iitend, maar ik heb ver
scheidene portretten gemaakt.
liet kan miet beter. Mijn Sieve, zoudt
u mij een groote® dienst witten bewijzen?
0 zeg spoedig wat ik doen kan.
Percy zou zekeir zeer verheugd zijn,
wanneer ik hem een schilderij van mij
Ombood. Zou u mij willen helpen, hem die
verrassing te bereiden?
Gaarne, dik hoop tenminste, dat heit
gelukken zal.
Dan moeten, wij er zoo spoedig moge-
•'jk aan beginnen.
Zoodra lik heb wat er voor noodig is:
palet, penceel! en, kleuren en doek
en dan moet een kamer tot atelier worden
"gericht.
7 Ik zal er voor zorgen, dat u alles
krh8t
,,dan. al/s het niet te veel gevea-gd is,
u Ik u nog ieits willen vragen.
Al wat u wilt.
Een groep te maken van mij en Jen
ny. Dat meisje bedient mij zoo goed, dait
ik gaarne haar beeltenis zou bezitten alls
een herinnering aan den tijd, dien ik hier
doorbracht.
Jenny was de speciale verpleegster van
Mevr. Clara.
Lizzie antwoordde:
Niets gemakkelijker,
Dat blijft dan zoo afgesproken. Zij
komt op het portret in haar verpleegsters-
kleeding, zwart kleed, wit mutisje en lan
ge voorschoot. Maar dat :s misschien een
moeilijkheid.
'Welke?
Door haar dienst zal zij nciet Lang
kunnen pose eren.
Dat is niiiets. Zij behoeft slechts zoo
lang ,te zitten tot ik haar gelaat heb ge
nomen. Voor het overige kan zij mij mis
schien nog wel een verp leegste rsccstuum
bezorgen, dat ik dan. een pop aantrek.
Zoo was dus alles afgesproken.
Lizzie maakte een lijstje van hetgeen
zij voor het vervaardigen' van het portret
noodig had en denzq'.fclen dag nog werd
door Mevr. Clara een knecht naar Parijs
gezonden, die .terugkeerde, beladen met
pakjes, welke alles Inhielden -wat op het
lijstje voorkwam.
De kamer van Lizzie werd, op haar
aanwijzingen, tot atelier ingericht, en de
jonge kunstenares begon met eenlge schet
sen van, haar modellen te nemen.
Jenny bracht een vorpteegsterscostuum
dat Dr. Gazelès gaarne voor dit doel wilde
afstaan.
,Van dtt oogenblik al kon mevrouw
Clara zich slechts geLukwenschen met het
denkbeeld, waaraij op gekomen was.
Het portret werd als een ernstig werk
opgevat en Lizzie maakte verscheidene
schetsen, eer zij over de gelijkenis was
voldaan.
Mevrouw Clajra en Jenny waren in ver
rukking over de mooie schets, die Lizzie
haar liet zien en de verpleegster riep, toen
zi] zichzelf en haar patiënte in houtskool
zag afgebeeld, opgetogen milt:
O! sprekend!
De schets werd nu op het linnen over
gebracht en'het eigenlijke werk nam een
aanvang.
Op de schilderes zelf had dtt werk een
verrassenden invloed.
Zij was er door als herboren, voelde
zich weer als an dien gelukkigen tijd daar
ginds te Chicago, waar allen, haar lief
hadden.
Met een waren hartstocht werkte zij en
zii was er zelf verbaasd over dat haar
hand, die in zoolang geen penseel had
aangeraakt, nog niets van de vroegere
vaardigheid had verteren.
Ook Victoire en Albertane toonden zich
over de verandering bij haar patiënte
hoogst tevreden.
Strenge bewaking was nu niet meer
noodig en er behoefde ook niets meer ge
daan te worden om de patiënte op te beu
ren of te verstrooien, zóodat de beide Ver
pleegsters nu ook een gemakkelijk leven
tje kregen.
Nog hat meest verheugd over de wen
ding, die de toestand had genomen, was
Dr. Cazelès.
Da geneesheer achtte voor zich het pleit
geiwomten; doze patiënte wm ais hersteld
zijn inrichting verlaten en hij zou zich
weer op een nieuwe, verrassende genezing
kunnen beroemen, in een geval, dat hij
aanvankelijk zolf als hopeloos had be
schouwd.
Hij kwam telkens zien naar het portret,
dat een waar kunstwerk beloofde te vor
den, maar meer nog dan 'het kunstwerk
wekte de kunstenares zijn belangstelling
op.
Levenslust en gezondheid keerden tot
haar terug naarmate helt wenk vorderde.
Gedurende het poseeren werden aange
name gesprekken tusschen Lizzie en me
vrouw Clara gevoerd, waarbij de aanwe
zigheid van Victcire en A Üb er tine haar
volstrekt niet hinderde, want de dames
spraken Engelech, wat de verpleegsters
niet venstonden en dezen kortten z'ich den
tijd door samen wat te babbelen.
Hoe druk Liizzie echter met haar vrien
din ook praatte, nimmer roerde zij haar
verleden aan.
Zij" wist aJlles van mevrouw Clara, deze
wist niets van h-aar.
Meer en meer verbaasde zij er zich over,
dat men deze vrouw hier afs een krank
zinnige had doen verplegen, want er viel
niet de minste afwijking in haar te be
speuren en Mevr. Clara vroeg zich meer
malen af:
Wiie 'Is toch die vrouw en in hoeverre
had me® het recht haar op te sluiten?
De twijfel, die zij in het begin harer
kennismaking met Lizzie al gevoeld had,
keerde in steeds sterteer mate terug,maar
zii kon eir niet toe besluiten, daarin licht
te hrpngen.
Fijngevoelig, zoowel door haar karak
ter als door haar opvoeding, vroeg zij zioh
af. of zij weH het recht had om in de ge
heimen van een ander te dringen.
Bovendien vreesde zij, door een ontij
dige oipwekking van het geheugen, mis
schien de genezing te zullen liegen werk en.
Door een onwillekeurige vraag kwam
zij er echter, zonder het zelf te willen»
toe, datgene te doe® wat zij had willen
vermijden.
Op zekeren middag, toen het posoeren
was afgo'.oopen stond zij voor liet portret,
dat reeds zijn voltooiing naderdie.
Het is meesterlijk! róep zij in volle
overtuiging uit.
Ik ben ook zelf voldaan over mij®
werk, sprak Lizzfie, en d/aar verwonder 2k
mij wel wat over, nadat ik i® zoolang niet
geschilderd had.
Hoe zijt gij er toe gekomen ee® zoo
heerlijk talent te verw-aarloozen en welke
omstandigheden gaven daartoe aanlei
ding?
Lizzie scheen te aarzelen, iinplaats va/n
oo die vraag rechitdtreeke te antwoorden,
zeide. zij, alsof zij met zichzelf in twee
strijd: was:
Waaroon zou (ik u dat vertellen? Gij
zcudt mij tech niet ge'ooven.
Het verlangen om er meer van te weten
was nu zoo sterk i® mevrouw Glara op
gekomen, dat zij niet meer dacht aan het
gevaar, dat een opwekken va® het ver
leden voor haar vriendin kon teweeg
brengen.
Is het dan zoo on waarschijnlijk?
vroeg zij.
(Wordt vervolgd.)
