7
BUITENLAND.
De Oorlog.
;e JAARGANG
No. 1797
^e£eicbcke0ou/tanü
BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. - Postbus 6.
err BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
UeABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal; bij onze
genten II cent per week, f 1.45 per kwartaal. Franco per post f 1.65 per kwartaaL
Afzonderlijke nummers 2Va cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
DINSDAG
SEPTEMBER.
1915.
Dg ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1-5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. BIJ contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Aanvragen om Dienstpereoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen
Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Een eerlijke en schoone
getuigenis.
De christalijk-historische „Nederlander",
Ier hoofdredacteur is jhr. De Savornin
/jbman. bespreekt in een hoofdartikel
et onzen lezers reeds bekende werk van
en niet-katholieken Duitscher dr. Hans
idiberg over heb Pausdom en den We-
eddwede.
Het blad maakt daarbij eenige opmer
ken, die ten zeerste onze aandacht
erdienen.
Wijzend op de vredesbemoeiingen des
'auseiu ze<rt het dhr.-hist, orgaan o. m.:
„Het komt ons voor dat geen rede-
lijk mensoh, althans geen Christen,
al- of niet protestant, ontkennen kan,
dat 'beibgene in dat opricht door die
Pausen is verricht, met den geest en
de bedoeling van onzen Hieer en Hei
land volkomen in overeeinstemml-ng
is. Op treffende wijze zijn die grooiten
dezer aaide er op gewezen, dat zij
menigmaal de ordeningen Gods ter
zijde hebben gestold, om toe te geven
aan hun zudht naar heerschappij en
macht. Trouw zijn de Pausen opge
komen voor het recht, voor de zwak
ken. voor die kleine staten, tegen on
ophoudelijke versterking der bewape
ningen, voor scheidsgerechten."
Nadat de redactie een korte beschou
wing heeft gewijd aan het tijdelijk gezant
schap bij den Paus, en er op heeft gewezen,
lat 't van bekrompenheid zou getuigen, in
nen men de gelegenheid om naar den
goeden en chistel. raad" van den Paus te
uisteren zou laten voorbijgaan, spreekt zij
net waardeering over den grooten invloed
;;an het gezag des Pausen en besluit:
,,Men vraagt zich wel eens af, of het
zulk een groot nadeel voor de Christe
lijke Kerken zou zijn, indien er één
Herder was met genoegzaam gezag
bekleed om alle kudden bijeen te hou
den?'!
In deze laatste woorden ligt een eerlijk
ïn schoon getuigenis, ontwrongen aan een
naar waarheid strevende ziel, aan een
Dprecht gemoed.
0, mocht men verder gaan, dan het uit
breken van deze gedachte, die niet slechts
bij den leider der Chr.-Hist. partij, maar bij
de meesten onzer goed-wallende Protestant
sche medeburgers wel eens nu en dan of
misschien zelfs herhaaldelijk zal zijn op
gerezen.
0, mocht men
Mocht het in waarheid weer -worden één
schaapstal en één herder
Laten wij er voor biddenl
In het Westen geen verandering.
In het Oosten winnen de Duitsch-Oosten-
rijksche legers nog terrein, doch schijnt
de terugtocht der Russen tot staan te
tomen. - In het Zuiden kleine scherm-
mutselingen. Een Russisch socialistisch
blad te Parijs meldt, dat stakingen in
Russische munitiefabrieken heerschen. -
Bij de torpedeering van de „Hesperian"
blijken wel menschenlevens te zijn ver
loren.
Van het Westelijk oorlogs
terrein.
Duitsch legerbericht.
Uit het groote hoofdkwartier wordt d.d.
6 Sept. gemeld: Er kwam niets van be
lang voor. Een vijandelijk vliegtuig is aan
den weg MeenenYperen omlaag gescho
ten.
Fransch legerbericht.
Namiddagcommuniqué van 6 Sept.: Ge
durende den nacht levendig bombarde
ment aan weerszijden met geschut van
allerlei kaliber ten noorden en zuiden van
Atrecht, van Roclincourt tot Bretencourt.
In Champagne, in de streek van Auberive
vrij levendige kanonnade. In de Argon-
nen bescheten we de kazernes van Dieuze
en Morhange.
Nieuw offensief?
De ..Deutsche Tagesoüg." deelt mede,
dat er in Parijs geruchten loopen om-
t/rent een nieuw groot Engelsch-Fransch
offensief aan het westelijk front, in aart-
sluiting aan de reis van den Prins van
Wades naar het front en het door den ge-
neralen staf beperkte briefverkeer.
Van het Oostelijk oorlogs
terrein.
Overzicht.
Dat Grodno weer in Russische handen
zou zijn, zooals een Russisch bericht wilde
doen' gelooven, is slecht aan te nemen.
Ten Noorden van het groote moerasge
bied vorderen de Duitsch-Oostenrijksche
legers slechts weinig. De Russen schijnen
bij de toegangen tot de door de moerassen
.loopende wegen zeer gunstige stellingen
te hebben bezet en deze tot dusverre met
succes te verdedigen.
Vooral ook in het Zuiden schijnen de
teekenen er ons op te wijzen, dat de terug
tocht der Russen zich niet verder zal uit
strekken.
In de streek ten Zuiden van het moeras
gebied zouden volgens een Duitsch bericht
de twee nog in Russische handen gebleven
vestingen van den meermalen vermelden
vestingdriehoek (n.l. Dubno en Rowno)
door de Russen ontruimd zijn. Maar nabij
deze vestingen hebben zij sterke stellingen
inaenomen en treden daar zelfs offen
sief op.
Ook verder zuidelijk, uit de laatste
strook van Galicië, die nog door de Rus
sen bezet is, wordt gewaagd van den
krachtigen tegenstand die den Duitschers
geboden woedt.
De verwachte verovering van Riga.
De correspondent van de „Morning
Post" te Petrograd meldt, dat de Russen
erop rekenen, dat de Duitschers Riga zul
len bezetten en de verdedigingslinie aan
de Dwina zullen bereiken vóór de winter
begint, doch men verwacht geen verderen
voortgang tot de lente komt en dan, zegt
de correspondent, zullen vele dingen zich
ten goede hebben gekeerd.
Van het Zuidelijk oorlogs
terrein.
Oostenrijksich legerbericht.
Officieel wordt d.d. 6 September uit
Weenen gemeld: Terwijl de Italianen gis
teren aan het kustfront en in Karinthië
over het algemeen werkloos bleven, ont
wikkelden zij in het gebied van de Kreuz-
bergpas (ten zuidoosten van Innichen) na
een langdurige pauze een levendige artil
lerie-activiteit. Zij poogden daar n.L op
verschillende punten onze stellingen te
naderen. Tot infanterie-gevechten is het
nog niet gekomen.
Italiaansch legerbericht.
De Italiaansche legatie te 's-Graven-
hage ontving h«t volgende bericht van
den Italiaansclfen Grooten Generalein
Staf d.d. 5 September:
Ontmoetingen tusschen kleine troepen-
afdeelingen hebben plaats gehad ten zui
den van den rug van den Redival-berg in
het Strino-dal (Noce); tusschen Serravalle
en Marco, in het Etsch-dal en in de om
streken van Cuna Cista in Val-Suganu.
Overal werd de vijand tot terugtrekken
onder verliezen genoopt. Op den rug van
den Redival hebben wij ook een verschan
sing vernield. Onze troepen maakten zich
meester van veel schietvoorraad en oor-
logsmaterieel, dat door den vijand was
achtergelaten.
Een onzer batterijen slaagde er door
haar welgericht vuur in, een stellage in
brand te schieten, welke de vijand bezig
was op te bouwen voor de herstelling van
de koepels van het fort Dess Sems op het
plateau van Folgaria.
Op de Karstvlakte zijn wij gisteren op
verschillende punten van onze linies voor
uitgekomen en hebben wij eenige vijan
delijke loopgraven bezet. Vooral zijn wij
gevorderd in den sector van Doberdö, ten
zuiden van den naar die plaats leidenden
weg.
De krijgsverrichtingen, die zich den 2en
September in de streek van den Monte dei
S'ei Busi ontwikkelden, bezorgden ons 150
geweren, eenige duizenden patronen en
ander oorlogsmateriaal.
De vijand werpt sedert eenige dagen
kleine kennisgevingen in ónze linies,
waarin tot desertie wordt opgewekt en die
de grofste verzinsels bevatten.
Op den Balkan.
Servië geeft toe.
Het Wolff-bureau meldt, dat Grieksche
bladen van welingelichte zijde de mede-
deeling ontvangen, dat het antwoord van
Servië op de nota van de mogendheden van
de Quadruple Entente overhandigd is.
Servië zou zich in beginsel bereid hebben
verklaard toe te stemmen in den voorge
stelden afstand van grondgebied, maar
voorbehoud hebben gemaakt ten aanzien
van de veiligheid van zijn toekomstige
grenzen en de voorwaarde hebben gesteld,
dat de afstand van grondgebied niet da-
delijk, maar eerst na verzekering van de
nieuwe grenzen van Servië zou plaats
hebben.
Oorlogsteekenen.
De Konstantinopoditaansche correspon
dent van de „Frankfurter Zitg." verneemt
dat B u 1 g a r ij e het spoorwegverkeer
met de Grieksche stations van de
spoorlijn naar Saloniki heeft geschorst.
Ook duLdit Bulgarije niet meer dat Grie
ken over die grens kometn.
De in Zwitserland vertoevende Roe
menen, die tot de seserve van het actie
ve lieger bah o oren, hebben volgens de
..'Neue Züroher Zeitung" bevel ontvangen
om zich naar hun troep te begeven.
Volgens de „Az. Rst." bevat de „Uni-
versul" een telegram udt Konstanza, het
welk bericht, dat de Russische vloot
in de Zwarte Zee heb bevel zou hebben
on!vangen, zich gereed te houden; om de
Bulgaarsche kustwateren binnen
te dringen. Te Odessa zouden veodi troe
pen zijn samengetrokken en in den haven
zouden schepen met tiroepm beladen
klaar liggen, om op het eerste bevel af te
varen.
Op Zee.
De duikboot- en mijnoorlog.
De Engelsche stoomboot „Cymbeline"
is gezonken. Vana de bemanning zijn 31
man aan wal gebracht, 6 mannen zijn ge
dood, 6 gewond.
(De „Cymbeline" behoorde aan de Bear
Creek Oil Shipping Co. Ltd. te Liver
pool. Zij was bruto 4505 ton groot en in
1903- gebouwd.)
Volgens een „Lloyds"-bericht is het
Engelsche stoomschip „Mimosa" gezonken.
De bemanning is gered.
(De „Mimosa" behoorde aan Mimosa
Steam Shipping Co. Ltd. te Londen. Zij
wad bruto 3466 ton groot en in 1905 ge
bouwd. Het stoomschip bevond zich o|p
reis van New-York naar Belfast.)
De torpedeering van de „Hesperian".
Reuter meldt uit Londen':
In strijd met de vroegere verklaringen
gelooft men, dat verscheidene personen
het leven verloren aan boord van de
„Hesperian". Het lijk van miiss Carberry,
een eerste klas passagier uiit New-Found-
land, werd in zee gevonden.
Wanneer de kapitein te Liverpool zal
zijn aangekomen, kan men eerst de juiste
ciifens vernemen.
De Engelsche bladen geven beschrij
vingen van schipbreukelingen van de
„Hesperian", waarbij de passagiers voü-
hcudem, dat geen waarschuwing aan de
torpedeering voorafging. Het schijnt dait
te Queenstown 513 geredden zijn aange
komen, 333 passagiers en 180 kop van de
bemanning. Een bejaarde dame stierf
aan den zenuwschok en wonden, nadat zij
gered was, en ook een andere dame be
zweek na haar redding. Men vreest, dat
er nog meer zijn omgekomen.
Majoor H Barroe, van het 19e bataljon
Canadeezen, die met 12 officieren en 38
man terugkeerde, nadat hij gewond was
aan het front, vertelde volgens de „Times"
dat hij met een paar officieren na het
diner op het dek een sigaret rookte, toen
bij plotseling een lulde on.ploffing hoorde.
Een ontzettend getril volgde. Een enorme
kolom water van ongeveer 50 voet hoogte
spoot in de lucht en vóór men zich be
wust was, wat was gebeurd, overstroomde
het water het dek. Tegelijk vielen stukken
ijzer op het dek. Beneden hoorde hij van
een officier van het sohip, dat het getor
pedeerd was door een duikboot. Het was
bijna donker en niemand kon een duikboot
of torpedo hebben gezien.
Kapitein Main was op de brug, toen de
torpedo het schip trof en zijn eerste bevel
was de reddingbooten neer ite r,aten en t»
zorgen, dat de vrouwen en. kinderen er
het eerst inkwamen. Majoor B. prijst tem
zeerste de bekwaamheid en koelbloedig
heid van den kapitein, die ook gelastte do
S. O. S. boodschap draadloos te seinen
om hulp te vragen.
Andere signalen we-rden eveneens ge
geven. Men bevond zich op 130 mijlen ten
Westen van Queens town.
Andere berichten getuigen, dat bij het
reddingswerk niet alles zoo Vlot ging.
Er schijnt onder de passagiers iets dat
op een paniek leek te hebben, gehoerschb,
althans vielen, passagiers en zelfs leden
van de bemanning op elkaar. Eemgen lie
ten zich zonder naar booten om te zien,
langs lijnen meerglijdeci of doken Ir* het
water. VeLen van hen hadden zelfs geen
redidinggordets aan. Van twee booten, vio
len bij de neerloting de menschen in het
water, wat een ontzettend tafereel van
verschrikking opileverde. Enkelen klamp
ten zich aan banken en touwen vaat en
hielden zich daaraan hardnekkig vast; tol
zij gered waren. Anderen vlogen in een
van de andere booten, die al neergelaten
en gevaarlijk vol waren.
In op een na de laatste boot welke van
het schip afstak, waren drie liefdezusters
die hardnekkig geweigerd hadden zich te
laten redder^ voor alle andere passa
giers, zoowel mannen als vrouwen* tn
veiligheid waren.
De laatste boot verliet do „Hesperlang
even over negenen, ongeveer drlo kwartier
nadat het schip was getroffen. De kapi
tein, de eerste en de derde officier, cl»
lste machinist en de timmerman verko
zen aan' boord te blijven. Alle bootten wa
ren overvol.
De „Daily News" meldt, volgens een
telegram aan de „N. R. CL" dot de eenig»
man aan boord van de „Hesperian" dia
de duikboot gezien heeft* de man was die
de wacht had. Hij kreeg de duikboot op
eenigen «afstand in het oog en waarschuw
de den kapitein. De bladen melden, dal
er twee Amerikanen onder de beman
ning waren.
Vredesvooruitzichten.
Geen vredesbegeerte.
De Fransche bladen merken op naae
aanleiding der vredesgeruchton in Ame
rika, dat deze campagne van Duitsche
zijde nergens ernstig wordt opgevat. He*
Fransche volk is, gelijk dat in de andere
geallieerde landen, vastbesloten den oor*
log voort te zetten tot de volledige over»
winning, seint Havas uit Parijs.
In België.
Mevrouw Carton de Wiart uit de gevan
genis ontslagen.
De correspondent van „De Tijd" te
Havre bericht onder dagteekening van 4
September:
Zooeven is de Minister van Justitie, de
heer Carton de Wiart, naar Zwitserland
vertrokken om zijn echtgenoote tegemoet
te reizen, die heden uit de gevangenis te
Berlijn is ontslagen. Mevrouw Carton de
FEUILLETON.
De noodlottige erfenis.
f,1)
Nag eiyem, verzette Lizzie zich', maar
kaar kracht had haar weldra begeven, en
opnieuw bewusteloos, bleef zij op haar
bed liggen.
Toen keerde Hermiine zich tot Morel en
zeilde:
Het was miett verstandig van u hier
te komen.
Integendeel, antwoordde hij, het was
zoor woodig. Wij weten nu -tenminste
waaraan we ons omtrent haar'te houden
hebben en nu het kind eenmaal.bij d'Alle
ret is, ingeschreven als zijn zoon, behoe-
"ren wij haar niet meer te ontzien.
Wat zij nu sprak .was slechts in
kooztswaanizin.
Om het even, de verschijnselen zijn
cnrustb arend.
Ja wij mogen ons wel int acht ne-
tegen den tijd, dat zij haar voOUb be
wustzijn. zal hebben weergekregen. Ge-
lokkig zijn wij op onze hoede.
Terwijl Lizzie zich aldus weerloos in
de hamden van een paar geweitenlooze
schelmen bevond dn het jachthuis, dat
langzamerhand een gevangenis voor haar
"wc rden zou, ging op het kasteed' aBes naar
00 wenscheu van den valschen graaf Hec
tor d'Alleret.
Niemand twijfelde er aam, of de jongge
borene was inderdaad het kind van het
grafelijk echtpaar en zoo er onder de be
dienden uit. de naaste omgeving der gr ar
6l mochten zijn die vonden, dat, deze
geboorte wonderlijk snel en "voorspoedig
had plaate gehad, dan waren zij wei zoo
verstandig hun opmerkingen voor zich te
hcuden.
Het was aangenaam en voordeeüg die
nen op heit kasteel Courtevron en waarom
zou men een. goede betrekkling in gevaar
brengen door zich met andermans zaken
te bemoeien?
Een paar wieken later zat Liane in haar
boudoir op de chaise longue, waarvan de
sleep van haar roomkleurig satijnen ka
merjapon afhing en dicteerde aan haar
kamenier de namen der famifdën, die voor
het doopmaal moesten worden uitgenoo-
digd.
Het was een lange lijst van gasten.
Sylvain d'Alleret, de stamhouder van 't
grafelijk geslacht, zou aam de groote we
reld worden voorgesteld en bij die gele
genheid zou een feast op bat kasteed ge
geven warden, dat in de groote wereld
heit onderwerp van alle gesprekken moest
uitmaken.
IX.
ARME MOEDER
Hoe hevig de schok ook was, die Liz
zie had moeten doorstaan, toch hielden
haar jeugd en haar sterk^gestei de boven
hand.
Langen itijd had zij dn een toestand van
lichamelijke en geestelijke verdooving ge
legen, maar ten slotte keerden baar krach
tan toch weer.
Morel had zich niet meer dn het jacht
huis vertoond en de stut» en rust, die
Lizzie omgaven, werkten weldadig op
haar en hielpen mee om haar berated te
bevorderen.
Door Hei-mine werd zij met veel zorg- en
toewijding verpleegd, maa/r tevens be
waakte deze haar dag er* macht, waartoe
zij met de lijderes op dezelfde kamer
sliep.
Zoodoende vervulde de gewezen kaart
legster bij haar een drievoudige functie,
namelijk van verpleegster, huishoudster
en bewaakster.
Op zekeren morgen, toon Lizzie ont
waakte, voelde zij zich zoo helder van
geest als zij dn langen .tijd mietj geweesit
was en het besef van een leegte in haar
verleden ontwaakte in haar, het besef dat
zij eenigen tijd tn onbewustheid had door
leefd.
Wat was er in dien tijd gebeurd en hoe
lang had hij geduurd?
Daar dacht zij over na, maar haar her
sens waren nog te zwak om haar een diep
doordenken te veroorloovem.
Toen Hertmine haar aanzag werd zij ge
troffen door haar gelaatsuitdrukking, die
duidelijk aanwees, dat het verstand zijn
normale werking begon te hervatten.
Zachtzinnig en vol deelneming vroeg
zij:
Gaat het nu wat beter?
Lizzie zag haar met heldere oogesn aan
en antwoordde:
Veel beter.
Komaan, dat is goed.
l>e jonge vrouw bleef peinzend, voor zich
uitstaren, waarop haar bewaakster vroeg:
Waar denkt ge aan?
Lizzie -streek de hand over haar voor
hoofd em zieide:
Aan zooveel, dat het in mijn» hoofd
een ware chaos lijkt
Dat moet ge niet doen, sprak Hermi
ne op zaohit-bestraffenden boon. Gij zult
u zenuwachtig maken en dat is zeer na
doe! dg.
Lizzie vervolgde, zonder met deze op
merking rekening te houden:
Kijk, heb is mij alsof ik uiit een lan
gen slaap ontwaak. Allerbei beelden,
waarvan de omtrekken zich nog onduide
lijk afteekenem, zweven mij voor den
geest* 't Is of ik gedroomd heb.
- Dat kan wel.
Benauwde droomem, dat weet ik ze
ker, want ik herinner mij wel, dat 3k
vreeselijk geleden heb. Ik ben ziek ge
weest. niet waar?
Ernstig ziek.
Wat was mijn Blekte?
Hermine antwoordde niet, maar Lizzie,
die haar aarzeling opmerkte, riep ©enigs
zins ongeduldig uit:
Spreek dan?
Toen antwoordde de bewaakster ont
wijkend:
Mevrouw ie zeer zrdk geweest en
wanneer zij spoedig wil herstelden, dan
je de grootst mogelijke kalmte gebiedend
tt) or ge schreven.
Maar ók kan toch wel kalm blijven
ale ge mij zegt, aan welke ziekte ik gelo
den heb?
Misschien niet.
Juist die achterhoudendheid maakt
mij zenuwachtig en opgewonden. Ik heb
het recht de waarheid te kennen.
En als ilk u die nu eens niet durfde
zeggen?
Is zij dan zoo vreeselijk?
Eensklaps was heb alsof een herinnering
drong door de neVelen, die haar denkver
mogen nog omhulden;
Zij uitte een hart verscheurenden kreet
en riep:
Het kind! Het kindl Wat is er van
mijn kind geworden? Waar i» het?
In plaats van antwoord te geven, vol
hardde Hermone in een onheilspellend
zwijgen.
H iermede hrachb zdj de arme moeder tot
razernij en zij gilde:
Zult ge mij nu eindelijk antwoorden?
Hoe 'kan dk u antwoorden, zootang
ge u in zulk een overspannen toeetand
bevindt?
Ik edsch mijn kind terug, geef he*
mij!
Hoe kan ik uw kind teruggeven wan
neer het niet meer leeft, ontwoordde Hetr-
mine.
Neen, dat ia niet mogelijk, men heeft
mij het kind ontstolenj, ik herinner mij
nog, dat ik het heb hooren huiilen.
Honmine trachtte met groote welspre
kendheid alles te ontkennen, doch zij kon
Lizzie niet overtuigen.
Alles draaide de arme vrouw voor de
oogen en onder 't slaken van een hartver
scheurende kreet stortte zij bewuste Loo*
neder.
Hermine bracht Lizzie dodelijk te bed
en na haar een slaapwekkend middel t*
hebben ingegeven spoedde zij zich noafl
Hector d'Alleret om heip vecsEag uit tel
brengen van het gebeurde.
Na zich op het kasteel te hebben aan
gediend werd zij onmiddellijk tot den
graaf toegelaten, die op angstigen toon
vroeg:
Wat is er gebeurd?
(Wordt vervolgd.}
