MAANDAG
6
SEPTEMBER.
1915.
BUITENLAND.
De Oorlog.
De noodlottige erfenis.
m
JAARGANG N0. 1796
Sfe ÊcidódreGou/fcomt
BUREAU: STEENSCHUUR 15. LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. -- Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN- DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
OeABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal; bij onze
nten II cent per week, f 1.45 per kwartaal. Franco per post f 1.65 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/* cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels fü.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1-5 regels f1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. BIJ contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent
Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen
Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent Iedere regel meer 5 cent
Een bang wetje.
)o lijkt ons heit nieuwe eedsiwetje»
lamgevat schrijft dit voor:
Bspiiidht, in. beginsel, voor ieder;
(Jsontlieffing voor hen, die of, tot een
jjp,!i otschap behoorend, iteigen de eeds-
gging gemoedsbezwaren hebben, óf,
et"ii kerkgenootschap beboorend.
jedzelfden toestand verkeeren. In deze
de gevallen, mededeeling aan den
hter.
a. w.: het al dan niet afleggen van
eed wordit nu afhankelijk van ieders
ldunken en de rechter heeft zich een-
;di2 daarbij neer te leggen,
feit is ongetwijfeld een betere toestand,
fc jij 't vorige eedswetje, dat den galoo-
n i e t, den ongeloovige w e 1 op zijn
rd wilde vertrouwen. Nu worden ten
ste beide categorieën door den Staat
jkelijk geloofwaardig geacht, wat een-
lig is zooals het behoort.
Is imtussdhen wel typisch: eenerzijds
irmijnt de .moderne maatschappij het
2 Isgeloof, anderzijds acht zij 't getuigen
lan van God bij 'ti af .'eggen van ven-
ringen van zoowel gewicht, dat deze
tra;e regeering den eedsplidht in be-
isel vooropstelt. Maar terstond daarop
ijt de modennie idee diezelfde plicht weer
Htatöëf.
ten bedenkelijk hinken op twee ge-
Men.
regeei'jing gevoelt dit zelf en wil
ttrom -haar wet s'echts krachit veriiee-
(i tot 1 Januari 1919, zoodat vóór dien
hum een definitieve regeling moet be
an, anders zulten we automatisch weer
zelfden toestand hebben van thans,
pen hoopt zeker, dat de gediiemstighe-
1 der practijk den weg wel zullen wij-
want over een p.aar jaar zal hei
svraagstuk waarlijk nog riet van ka
ter veranderd1 zijn.
i'e voorzien er dilt van: het weitje zal
W1 1 J aa-is cltz '10 iTtu wor nn iHtuw
ije bestendigd worden. Tijdelijke maat-
elen plegen wel eens meer erg taai van
en te zijn.
Vrede.
Onze illusies over de vredespogingen
i wreedelijk verstoord door de elkaar
pnsprekende berichten
*t Is bijna onbegrijpelijk, hoe men met
lk een stelligheid heeft kunnen verzieke
en, dat Kardinaal Gibbons door den Paus
aar Washington .zou zijn afgevaardigd
m aan President Wilson te boodschappen
at Duitschland, Oostenrijk en Turkije zich
»ereid hebben verklaard vredesonderhan-
elingen aan te knoopen, terwijl dat alles
pu met een even groote stelligheid wordt
gengesp roken. Intusschen zal, naar be
leerd wordt, het officieus pauselijk or-
aan, de ,,Osservatore Romano", ons be-
effende dat alles zeer spoedig volkomen
Skerheid schenken.
Het torpedeeren van e>en Engelsche pas-
agiersboot, waarbij gelukkig, doch slechts
Devallig, geen persoonlijke ongelukken
ijn te bejammeren, komt onze blijde ver
pachtingen betreffende een naderend einde
pan den oorlog nog meer verkoelen.
Toch wijzen geruchten, als waarvan hier
boven sprake is, ons er op, dat in steeds
ireedere kringen naar den vre
de wordt verlangd en wordt gesnakt naar
het einde van dezen troosteloozen, de
merïschheid beschamenden en drukken-
dein toestand. Maar moge dat verlangen
worde in waarheid: krachtig en vrucht
dragend, doordat het wordt gesteund door
en is doortrokken van een geloovig Gods
vertrouwen, zich uitend in een gods
dienstig leven. Dèit laatste is het
naar ons aller diep ste overtuiging
wat de vrede brengen en verhaasten kan...
Van verschillende zijden wordt gemeld,
dat alle mogelijke geruchten over een
vredesboodschap, die de Paus aan Pre
sident Wilson zou hebben gericht, onge
grond zijn. - Het Duitsche leger wierp
de Russen op verschillende punten terug
en maakte overal nieuwe vorderingen.
Het stoomschip „Hesperian" van Liverpool
naar Montreal met 700 passagiers is
getorpedeerd. De 300 M. lange spoor
wegbrug bij Ekenaes in Finland is door den
bliksem, die de mijnen deed ontploffen,
vernield.
Van het Westelijk oorlogs
terrein.
Fransch legerbericht.
Het ochtendcommuniqué van 5 Sept.
luidt: Kanonvuur ten zuiden van Atreclit
en in de huurt van Vailly, zeer hevig mij-
nengevecht aan de ^oevers^yan-de-Romme
"""Beschieting van beide zijden met kanon
non en loopgraafmortieren in den sector
QuennevièresVic et Nouvron. De Fran-
sche batterijen brachten op verschillende
punten die van den vijand tot zwijgen.
Een vrij hevig bombardement in Cham
pagne ten noorden van het kamp van
Cli&lons.
Door het optreden der Fransche artille
rie werd het hevig geweervuur der Duit-
schrs voor de stellingen aan de Linge in
de Vogezen gestuit.
Duitsch legerbericht
Officieel bericht uit het Groote Hoofd
kwartier: Er gebeurde niets van belang.
Van het Oostelijk oorlogs
terrein.
Het Duitsch-Oostenrijksebe' offensief.
De toestand voor Rusland wordt met
den dag hadhei ijker.
Zooai's wij in een van onze laatste over
zichten opmerkten, was de tegenstand
der Russen het krachtigst op twee pun
ten van groot strategisch belang in. heit
Noorden en midden van het door hun
Noorderleger, d.w.z. het leger ten N. der
Raki tino -mo e rassen, ingenomen front,
wal aan den benedenloop van de Duna
(bij FriedaiLdhstadt) en aan de Wilija bij
Wilinas - waar volgens de „Nowoja" Vrem-
ja" grootvorst Niicolaas voornemens was, onze wachten heeft deze poging doen mis-
den slag te aanvaarden. lukken,
Volgens een telegram uit Berlijn aan
gaande de krijgsverrichtingen der Duit
sdie legei-s in Rusland echter hebben de
Duitsohers „het bruggehoofdi van Frie-
driohtstadt" stormenderhand genomen,
hetgeen, daar Friedrichstadt op den Wes
telijken oever Mgi, niat beteekenen kan
•dat het tegenover die stad liggend brug
gehoofd As genomen, maar dat de stad
zelf veroverd is. Is dit juist, dan is het
een gevoelig verlies voor de Russen,
vooreerst omdat de Duitschers dan over
de Duna zijn, en voorts omdat Riga ten
gevolge van deze verovering gevaar loopt
geïsoleerd te worden.
Wat verder de Wilija betreft, meldt een
der Berlijnsche berichten, dat de Russen
op bedde oevers van die rivier hun vruch-
telooze aanvallen herhaalden. Hieruit
reeds af .te leiden, dat ook de WiHja door
de Duitsche legers ia geforceerd, zou mis
schien te ver gaan. Maar het geeft toch
reden om dit te vermoeden, hetgeen dan
beteekenen zou, dat dit voor de Russen in
strategisch opzicht zoo eumsöige gevechts
terrein. óók door Hen moet worden opge
geven.
Daarentegen gewagen de berichte® van
een taaien tegenstand aan den Zuidelij
ken. rand der Roki'tno-moerassen en im
Galicië, aan de Sere'uh.
Schijnt dit te wijzen op een stremming
in den Duiiitsche® opmarsch, over het al
gemeen genomen staan de zaken voor
Rus',and niet gunstig, en het is te ver
wachten, dat het revanche-spfe], indien
het volgehouden wordt, tang zal duren.
Van het Zuidelijk oorlogs
terrein.
Italiaanse!! legerbericht
Gener'alen Staf, "iiicdcgcaeeTif'dS3r<a*«' >V.i-
liaansche legatie:
4 September. In het bergachtige gedeel
te van het oorlogsterrein, vooral in het
gebied van Tonale, Boven-Cordavole en
in de Ceneia-vaüei (Ausici) worden het
optreden jmzer troepen en ons geschut
vuur regelmatig voortgezet ondanks de te
vroege overvloedige sneeuwbuien.
Op het Lavarone-plateau verontrustte
ons geschut door een hevig vuur, dat veel
uitwerking had, de vijandelijke troepen,
die te werk gesteld waren bij het aanleg
gen van versterkingswerken.
In Boven-Cordavole kwam het fort La-
corte, dat de vijand gedeeltelijk had kun
nen horstellen, onder het vuur van een
onzer batterijen en werd opnieuw bescha
digd.
In het Bodendal (Rienz) hebben onze
troepen den 2en September met volkomen
succes een door den vijand in groote ge
talsterkte beproefden aanval afgeslagen,
een tweeden hevigen aanval welken de
vijand in sterken getale poogde te onder
nemen in het bekken van Plezzo trof gelijk
lot, evenals nog een anderen hevigen aan
val, gericht tegen onze stellingen te Slate-
nik Potok. In de wateren van de Isonzo
vischten wij een niet-verankerde mijn op,
die de vijand met den stroom had laten
meedrijven met het klaarblijkelijke doel
eenige der in ons bezit zijnde bruggen te
vernielen. De ijverige waakzaamheid van
Oostenrijksch legerbericht.
Officieel wordt d.d. 5 Seapt. uit Weenen
gemeld: Gisteren ontwikkelden de Italia
nen op de hoogvlakte van Doberdo een
verhoogde, maar totaal vruchtelooze be-|
drijvigheid. Nadat enkele punten door
hunne artillerie hevig waren beschoten,
deden zij reeds 's voormiddags verschillen
de aanvallen aan den weg ten westen van
San Martino. Deze werden echter alle af
geslagen. Onze artillerie richtte groote
verwoestingen aan onder den terugtrek-
kenden vijand.
Tegen den avond nam het geschutvuur
toe; daarop volgden weder enkele aanval
len door de infanterie, die alle met groote
verliezen aan de zijde der Italianen afge
slagen werden.
In Zuid-Tirol werden twee vijandelijke
compagnieën, die onze posten te Marca
aanvielen, op de vlucht gedreven.
Op Zee.
De duikboot- en mijnoorlog.
Het Engedsahe mailschip, „Hesperian",
met zes- tot zevenhonderd passagiers, is
Zaterdagavond op zee ter hoogte van
Fastnet getorpedeerd'. Het schip tg niet
gezonken. De passagiers kwamen onge
kleed te Queens town aam.
Uit de verhalen der passagiers over de
toroerlieerimg blijkt heit volgende.
Het was verrukkelijk weer. Er waren
een groot aantal menschen op HêT dek,
die na het eten over de aangename reds
praatten, :in helt dtemklbeield. dat zij de ge
vaarlijke zone achiter den rug hadden.
Plotseling wierp een weeselijke schok de
dekstoelien door elkaar, een ontploffing
volgde, èem kolom water zoo hoog als de
mast, spoot omhoog en kwakte vervolgens
gj kalmte en spoed, liet de booten neer
en. vu?de zo met vrouwen en kinderen
eerst, daarna met de andere passagiers.
De kapitein en de officieren bleven aam
boord. Daar het bijna donker was, is er
natuurlijk geen duikboot gezien.
De reeders van de „ITespterian" melden,
dat er geien verliezen aan menschenlevens
te betreuren zijn.
De Amerikaansch© consul van Queens-
town meldt, dat er bij het geval van de
„Hesperian" geen Amerikanen eijn om
gekomen.
(De „Hesperian" is een dwbbelschroef-
stoomschip van de Allan-lijn. Het meet
9599 ton en is in 1908 te Glasgow ge
bouwd. Red.)
Naar Lloyds meldt, is het Deensche
stoomschip „Froe" gezonken. De kapitedo
en 18 man van de bemanning zijn gered.
Naar Lloyds meldt, i9 de Noorsche
driemaster „Glimt" gezonken. De beman
ning van 14 koppen is vanochtend geland.
Op den Balkan.
Aanslag op een Turkschen spoorweg.
Volgens een telegram aan Atheemsche
bladen is de vorige week een Engelsche
duikboot voor Kretzou, aan de Golf van
Ismid (Zee van Marmara), versohenen en
heeft ze verscheidene matrozen ontscheept,
die een poging hebben gedaan om de
spoorbrug bij Guetze (Gebize?) aan den
'.spoorweg IT aid ar pasja—Ismid, op 48
K M. van KonstamtLnopol, met dynamiet
te doen springen. Zij zijn er echter niet
in geslaagd de brug geheel te vernielen.
Het toezicht van de entente op Grieken-
land's handel.
Naar het „Agence d'Athènos" meldt, is
tusschen do mogendheden der entente en
Griekenland een overeenkomst over den
handel en de scheepvaart van Griekenland
geteekend.
Griekenland neemt de verplichting op
zich door wetgevende maatregelen den
handel in contrabande te verbieden.
De mogendheden van de entente zullen
den vrijen uitvoer van rozijnen en tabak
binnen de grenzen van de hoeveelheden,
welke tot dusverre naar de onderscheide
ne landen werden uitgevoerd geen belem
mering in den weg leggen.
De entente laat voorts den invoer van
alle waren, welke uitsluitend voor binnen-
landsch gebruik in Griekenland bestemdf
zijn, uit Engeland en zijn koloniën toe.
Deze overeenkomst heeft ten gevolge,
dat het doorzoeken van Grieksche schepen
op weg van de eene haven naar de ander®
zal ophouden.
Vredes vooruitzichten.
Tegenspraak.
Naar een particulier telegram aan de
„Msbd." meldt, verklaart de Katholieke
„Corrière d'Italia":
Wij hebben inlichtingen ingewonnen en
kunnen verzekeren, dat de H. Vader geen
enkel eigenhandig schrijven noch een vre
desboodschap aan Wilson zond en ook
niet gelijk zeker blad veronderstelde
een pauselijk schrijven aan de strijdende
volkeren en staatshoofden.
Daarentegen blijkt uit ons onderzoek;
dat de Paus niet te pclftgcp»;oid__,wiui
uu.t senjriivftn
bestijging mededeel de.
Een Reuter-telegrarn uit Londen meldt,
dat het orgaan van het Vaticaan heden
officieel zal verklaren, dat alle mogelijke
geruchten over een vredesboodschap, dia
de Paus aan president Wilson zou hebben
gericht, of over een voornemen dat da
Paus zou koesteren, een oproep om vrede
te sluiten te publicecren, ongegrond zijn-
In Duitschland.
De Ijzeren Hindenburg.
Zaterdagmorgen te kwart ter na elven
werd bij zeer fraai weder de „IJzeren
Hindenburg van Berlijn," op den König®.
platz ingewijd, in bijzijn van vertegeav-
woordigingen van de Keizerin en van
Prinses August Wilhelm.
I)e Rijkskanselier hield een feestelijke
toespraag.
Hij zeide: Voor ons oude overwinning»-
gedenkteeken hebben wij het beeld opge
richt, dat bestemd is de dankbaarheid de»
volks tot werkdadige liefde te vereenigen.
Hulp on huis zijn gereed voor allen, die
in leed verkeeren. Terwille van huis en
haard vertoeven onze krijgers te velde.
Weest zeker, dat ook aan den haard',
1 v, aar de vader niet terugkeert, de nood
zal worden builtemgehouden.
Dit werk der hulpverleening plaatsen
I wij onder het teeken van Hindenburg'»
FEUILLETON.
£0)
Mijn automobiel' wacht buiten en
waaneer ge het goed róndt, dan neem iftc
u mee naar het kasteed.
Dat Sö inderdaad het eenvoudigste.
Een oogenblülk, ik hen dadelijk gereed u
te volgen.
Het duurde inderdaad Rechts enkele
seconden en do dolkter was gereed om
daarheen te gaan waar zijn ambtspiüoht
hem riep.
Morel, geheel in zijn rol van chauffeur,
opende het portier voor hen, nam vervol
gens zijn plaats op do voorbank weer in,
en zetta den kraohtwagem in beweging,
die terugkeerde langs d enz elfde® weg en
met de zelfde snelheid als hij gekomen
Was.
Terwijl zij in de auto zaten waagde Dr.
Desgranges de vraag:
Is er nog geen geneeskundige huDp
bij mevrouw de gravin?
Ik begrijp uw verwondering, dokter,
antwoordde de graaf. Het is inderdaad
de gewoonte dat men rich vooraf van ge
neeskundige hulp voorziet, en dat Is hier
ook gebeurd. Echter, de giravim verlang
de vrouwelijke hulp en heeft die uit Parijs
laten koanen. De dame in kwestie heeft
reeds eenige weken geileden haar intrek
°P Courtevron genomen. Het was een
gril van de graviin,, waaraan ük heb toe
gegeven, maar waar ik nu spijt van heb,
Want het blijkt, dat deze vrouwelijke hulp
"et voldoende fa
De dokten- stelde zich met deze verklaring
volmaakt tevreden.
Den volgenden morgen maakte de graaf
d'Allierat, met van vreugde stralend ge
laat, aan alle bedienden van het kasteel
bekend, dat er dien nacht een Stamhou
der was geboren.
Zellif begaf de geOfukkige v.ader rich, ver-
gezdid van zijn vriend Morel, naar de
mairie van het nabij het kasteel gelegen
dorp, om daar de geboorte aan te geven
van een kind van het mannelijk geslacht,
dat den voornaam Sylvian ontving en
voortgekomen was udt het huwelijk van
Hector d'Alleret en Liane De Régille.
Nadat deze formaliteit was vervuld be
gaven zij zióh met de auJtoroobirti naar
Parijs.
Hermine had den graaf een adres op
gegeven, waar men zich steeds minnen
kon verschaffen en onder de daar beschik
bare vrouwen zocht hij zich de flinkste
en gezondste uit, die hij terstond m zijn
auto meenam naar helt kasteel.
Aglaé Dumoni heette de min, die voor
den jonggeboren» werd aangenomen, een
forsche boerin met van gezondheid blo
zende wangen etn een welgedaan voorko
men.
Zij was itieF weinig in haar schik dait
zij door zoo'n voornaam heer werd aan
genomen en met zoo'n prachtige auto
weggebracht.
Vol bewondering keek zij naar het sta
tige kasteél, dat zij na twee uren rijdens
bereikte en waar zij door breede marme
ren gangen en over met mollige tapijten
beflegde trappen een rijk gemeubileerd
gfl&apfyetrtrek werd bmneaigeCeid,.
Daar lag, in een groot ledikant e® ge
huld in'een wiolk van fijn kantwerk, een
sohoanie dame en naast dat ledikant stond
d» met witte zijd» bekleede wieg, waarin
de kleine lag, dien. de graaf haar aan
wees, met de woorden:
Dit dis mijn zoon.
De min nam het kindje voorzichtig op,
wiegde het dn haar armen en riep:
Lieve hemel, wat 'n engeltje! En wat
is hij flink! Ik heb nog maar zefden zoo'n
voorspoedig kind gezien.
Ja, Iniiietwaar? 'zeïidd d'Alleret met
vadertrots. Hij mag er wezen.
Dat zou 'k me enen. En mijnheer ais
uit z'n gericht gesneden.
De dame dn het ledikant zelde met
zachte stem:
Zult ge goed voor hem zorgen, min?
Als voor 't licht van mijn oogen, ver
zekerde de boerin. Wees daar maar gerust
op, mijn lieve vrouw, t ZaA dien kleinen
schat aan niets ontbreken. Ik heb verstand
van kinderen en weet hoe men met zulke
kleintjes moet omgaan.
Hector d'Alleret bracht de min naar
een aan de eflaapkamer grenzend vertrek,
dat tot haar kamer was ingericht en waar
twee lakeien de wieg heendroegeui ter
wijl een derde er het reisgoed van de mfn
binnenbracht.
Terstond begon Aglaé haar zorgen aan
den kleinen Sylvian te wijden.
August!® Morel, die met den graaf en
de min naar Courtevron teruggekeerd
was, trad het kasteed niet binnen, maar
bleef in de auto zitten, die door den
chauffeur naar de garage werd gereden.
Hier atapte hij uit en begaf zich te
voet verder naar het j ah thuis.
Doodstil was het jn deze omgeving,
geen mensch vertoonde zich, maar de
deur van hét jachthuis sltonti. open.
Daar binnen lag de arme. Lnizrie te bed,
i een staat van verdooving tengevolge
vat: eenige druppels uit een füeschje, die
Hermin» haar na het vertrek van dr.
Desgranges had ingegeven.
De medeplichtige van de heide schurken
had er slechte in toegestemd, haar dit in
te geven, nadat Morel, die haar het
filesohje gaf, haar verzekerd had, dat het
teven der jonge vrouw hiermee in geen
enkel opzicht werd bedreigd.
Hermine waakte nu bij de lijderes.
Nog nocfit had Mored den voet over den
drempel van het jachthuis gezet, maar
nu het doel van den gtf-aaf d'Alteret be
reikt was, achtte hij het overbodig ver
dere voorzorgismaatregeflen te nemen en
onbeschroomd trad hij binnen.
Lizzie lag op haar bed, achterover, met
gesloten oogen en Hermin» zat aan het
voeteneinde op een dtoel, bezig met eemg
handwerk.
Morel bleef aan de deur staan en toen
Hermine hem zag, drukte zij den vinger
op de lippen om hem tot stilte aan te
manen, maar het was ail6of de bewuste-
looze de nadering van dezen man, haar
boozen geest, gevoefld had, want eensklaps
sloeg zij de oogen op.
Langzaam hief zij rich in haar bed
overeind en, met haar blik onafgewend
op Morel gericht, riep zij:
Gij? Wat komt gij hier doen?
Met zachtklinkemde stem antwoordde
Vrees niets. Hebt gij dan vergeten
dat ik uw vrilenid ben.?
Mijn vriend 1 riep zij, met schril!»
stem. Gij, mijn vriend? Terug, uw aan
blik kan mij s/lechte ongelukken in het
geheugen brengen.
Alleen het noodlot draagt sohuld aan
uw ongelukken, waarin ik steeds oprecht
heb deelgenomen.
Het noodlot? Daar geloof ik niet
meer aan. ITet noodlot? Dat zou, nooit
over ons gekomen zij®, wanneer gij deo
voet niet over onzen drempel hadt gezet-
Hij lachte spottend, maar zij ging, met
steeds toenemende heftigheid voort:
En zijit gij nu gekomen om mij te doo-
den of met mijn kind te doen, wat gij mei
den vader gedaan hebt?
Nu maakte hij ean dreigend gebaar en
met van woede heesohe stem riep hij:
Ongelukkige, zwijgl
Maar zij hernam:
Waarom moet ik zwijgen? Men moet
integendeel weten wat er gebeurd is, dal
te het eenige midded om mijn zoo® te red
den. Mijn zoonl Hem zal ik met mijn
lichaam dekken en hem beschermen toé
mijn laatsfeen ademtocht.
Gij spreekt in waanzin.
Ga heen, ga heen.
Fm buiten richzeDve van woede wierp zij
haar dekens terug e® wilde het bed veo
laten om rich op den man te werpen.
Hermine was op haar hoede.
Snel plaatste zij zich tusschen. Lizzie en
Morel in en met haar sterke handen
drukte zij de jonge vrouw op het bed te
rug en trok de dekens weer over haaij
heen»
(Wordt yervolgd.J
