4 BUITENLAND. pe JAARGANG No. 1795 c SéddóeJi^Sou/todif BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN DeABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, mot GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering i het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal; bij onze agenten II cent per week, f 1.45 per kwartaal. Franco per post f 1.65 per kwartaal Afzonderlijke nummers 2Va cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent ZATERDAG SEPTEMBER. 1915. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent Ingezonden mededeelingen van 1-5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent. Iedere regel meer 10 cent. Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geon Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent Dit nummer bestaat uit twee bladen en het geïllustreerd Zondagsblad. Vuilverbranding. je ziiclh aan een ander spiegelt, epie- gdlt zich zadbt. Deze vaoh'.fheid geniet thans Amsterdam. De hoofdstad is bezig zich een vitóver- lrand'ing in te richten en. nu spiiege-lt zij i zich aan dë Leidsche ervaring. Naar aanleiding toch va.n "liet feit, dat I bier geen onverdeeld gunstige ervaringen zijn ongedaan mot den vuilverbrandings- fven, leven we in 't,,Hbld.": ..Voor onze stad as dit van belang, om- da', hier dezeêfde leverancier, de maat schappij „Vasuivio" te Miinchen* de in- fiallatie Keveren zal. Het bezwaar, dat do inrichting voor heit breken en sorleeren nio' bleek te voldoen, is te Leiden reeds dcor technische wijzigingen verbeterd. Daarmede zal men dus bier ter stede zijn voorde©'. kunnen doen." Dit is natuurlijk erg pleiziei'ig voor 'Amsterdam, terwijl' heit voor onze stad can eer is, de hoofdstad tob leermeesteres te mogen dienen. We wilden echter wel dat 't omgekeerde het geval was.... Men ieker.it, d-at d.e Amstardamsche in richting, begin 1918 volledig in werking zal zijn. Het aimiinistratiegebcuw staat er reeds, maar ondier- en bovenbouw van het vuiIverbrandimgsgeibouw mot eorteer- mnchtinig moeiten nog aanbesteed worden. Wat sail men grondig het Leidsche j voorbeeOd bestudeeren om er :in de bestek- ken rekemlhig mee te kunnen houden. Enfin, we zitten nu eenmaal met de I inrichting, geboren - uiit noodzakelijkheid, want een behoorlijke aschs'taal viel op ons Gem. grondgebied nergens aan te j loggen., zoodat we op ',t stuk der vuiUver- ZuLuwling ondanks ons zelf aan de spits der NederCatgdéohe gemeenten kwamen re Staan. Eervol is de.ze positie, ongetwijfeld, maar die eer is zoo duur.... En hoe zal ';t nu iin 'rt vervolg gaan? Zau er kans wezen, dat de exploitatie kosten dalen? 't Is te hopen, maar liet. verslag over 1914 durft zoo iets blijkbaar niet in 't vooruitzicht stellen. De inrichting staat er nu eenmaal, zoodat we er maar ee.n zoo nuttig mogelijk ge bruik van moeien maken. Wc hebben al eens' gedacht: Lelden le vert gas- en. eilectriciteot aan omliggende gemeenten, zouden deze ook geen gebruik 'kuEinein maken van ion ze veiibrandiïngp liet vervoer van het vuil te water naar hier is goedkoop genoeg en wellicht ware Ir' tarief zoodanig in te nichten, dat de dorpen voor niet veel hoogeren prijs van hun vuil afkwamen, .als waarvoor bij 't nu op een staal bewaren of naar elders .laten vervoeren. 't Zou hun toch, al thans min of meer, opleveren een voordeel van hygienischen aard. liet ware in leder geva.l tie onderzoeken. Bij Gi-odno is het den Duitschen troepen gelukt door een snel optreden over den Njeraen te komen en na een straatgevecht de st^l te nemen. Men koestert, volgens te o e pondent der „United Press," te Berlijn de hoop, dat Bernstorff's verkla ringen den weg openen tot opheffing der Britsche blokkade en verbod van den Amerikaanschen munitie-uitvoer. Van het Westelijk oo'rlogs- terrein. Fransch legerbericht. Het communiqué van gisternamiddag luidt: In, den nacht vam 2 op 3 Sept. leven d-ge artillerie-actie over liet geheel e fronl van do Noordzee tot aan desVogezen Lie Fransc/he bladen bevatten verhalen over schitterende gevechten geleverd op de toppen der Vogezen tengevolge waar van de Fransche troepen zich meester maakten van de belangrijke Dui'tsohe stel lingen op het Schratemanne'.'ie, die de vallei van Munster en de lijn Lingekopf- llaireaikopf beheerschen. De Duit/schers deden krachtige pogingen om hun stellin gen te hernemen, en beweren op 31 Aug. vorderingen te hebben gemaakt. Ir. waarheid hebben zij,, ondanks den haviken aanval en het gebruik van stik- gasweai slech.'s een dee: der loopgraven "he zij o-p de heXlng van de LLngekopf bac»Jen verloren, kurmen hernemen. De fc*h<ele veroverde positie kon yvorden be houden. Duit9ch legerbericht. Uit höt Dui'tsche hoofdkwartier wordt gemeld: Bij Souchez is een aanval met handgranaten door de Fransch en onder nomen afgeslagen. Met succes werden in Vlaanderen tui Champagnei mijnen to.'.* or.ptloffing gebracht. Van het Oostelijk oorlogs terrein. Het Duitsch-Oostenrijksche offensief. De Duitsche opmarsch in Rusland gaat nog steeds voort. Bijna iederen dag brengt de telegraaf het bericht van den val eener vesting. Eergisteren Luzk, gisteren de forten voor Grodno, vandaag Grodno zelf. Luzk is de meest Westelijk gelegene van de drie vestingen (Luzk, Dubno en Rowno) die tot steun moesten verstrekken aan dat gedeelte van het Russische leger, hetwelk langs den Zuidelijken zoom der Rokitno- moerassen terugtrekt. Voor zoover de be richten het mogelijk maken ons een beeld te vormen van den toestand der Russische frontlinie in zijn geheel, leiden wij er uit af, dat door die uitgestrekte moerassen, doorsneden door tal van groote stroomen, het Russische front in twee deelen ver deeld is. Het gedeelte, dat ten Zuiden daar van opereert, moet dan met zijn rechter vleugel tegen die moerassen aansluiten, en deze is het die Luzk heeft moeten prijsge ven. De linkervleugel staat tusschen de Strypa en de Sereth in Oost-Galicië. Is deze opvatting juist en dit wordt vrij "algemeen zoo aangenomen dan is dus het terugtrekkende Russische leger verdeeld in een Zuider- en Noorderleger. Het Zuideideger tusschen den Zuidelijken zoom der moerassen en het Galicische Dnjestergebied, dient -rtot dekking voor Kyew, de hoofdstad van Klein-Rusland. Het Noordelijke leger heeft tot taak den vijand den weg naai- Petersburg, de hoofd stad des Rijks, te versperren.. Het Zniiiaiüi^ö 'ügér is er tot nog toe niet in geslaagd stand te houden. Het he vigst en hardnekkigst is de tegenstand in Galicië, waar om iederen voetbreed grond gevochten wordt. De terugtocht gaat hier zeer langzaam. Na het taaie verzet aan de Zlota Lipa trok men terug op de Strypa. Er wordt naar het schijnt nog steeds hier en daar om het bezit van de rivier go- vochten,ofsichoon inmiddels ct3n terug-* gaande beweging naar het dal van den volgenden Dnjestertak, de Sereth, is waar te nemen. Zoo kan het nog geruimen tijd duren. Naar die groote Gallicisch-Russi- sche rivier toch vloeien van het bjoorden de zijrivieren en -riviertjes bij tientallen toe, alle» evenwijdig aan elkander van Noord naar Zuid loopend, en steeds door lage berggroepen van elkaar gescheiden. Het Noorderleger staat op een veel lan ger front. Overeenkomstig zijn bestem ming (de bescherming van de hoofdstad) vormt het de stërkstetoer beide legermach ten. In het Noorden sluit het zich aan tegen de Golf van Riga, in het Zuiden te gen de Rokitno-moerassen. Terwijl het Zuiderleger hoofdzakelijk de Oostenrijkers tegenover zich heeft, ziet het Noordelijke zich door de 6terke Duitsche legers ver volgd. Twee gedeelten van het lange front van dit Noorderleger schijnen van bijzondere beteekenis te zullen worden. Het. ééne is het benedengedeelte van de Duna in het Noorden, het andere wordt gevormd door het gebied ten Westen van Kowno, dat door de Wilija en de Swenta besproeid wordt. Op deze beide deelen van het front stuit de Duitsche opmarsch op een taaien tegen stand, die naar het schijnt lang zal duren. Aan de Duna-linie worden vooral bij Friedrichstadt groot Russische strijdkrach ten samengetrokken. Het doel der Duit sche legeraanvoering is, den mond van die rivier in handen te krijgen, waardoor Riga in hun handen zou vallen. Wie mees ter is van die stad beheerscht de Golf van Riga. De versterkingen op de eilanden Dagö en Oesel, die den mond van die zee boezem afsluiten, gorden tusschen twee vuren, indien de Duitschers de baas zijn in Riga, waardoor de Duitsche vloot, die reeds meermalen vruchteloos gepoogd heeft den toegang der golf te forceeren, dan spoedig geen beletselen meer op haar weg zou ontmoeten. Eenmaal meester van de Golf van Riga, zouden de Duitschers twee rijke Oostzee- provinciën van Rusland, n.l. Lijfland on Esthland, voor zich open. vinden, en alleen de afstand zou hen dan nog kunnen belet ten zich over land meester te maken van de Zuidelijken oever der Finsche Golf, die den toegangsweg naar Kroonstadt en Pe tersburg vormt. Van het Zuidelijk oorlogs terrein. 1'taliaansch legerbericht. Uit Rome word't d.d. 2 Sept.. gemeld: Do artiVerie van den vijand zette de beschie ting voor* van Borgo itn Val Sugana en begon met bet bombardement van. Ron- i cegioo. Wij beschoten de Sexten-vallei, de Su- bach-valtoi, het fort Hermann ten noor den van Plezzo en het spoorwegstation van Cormono zonder schade aan te nich ten. Er werd ontdekt, dat de vijand 103 lij ken had achtergelaten in de Pal-zone in Karintihië. Ln het Karst-gebied ontruimde de vijand een aantal loopgraven, die daarna Lazert werden door onze troepen. Oostenrijksch legerbericht. Rapport van den G ener alen Staf van 3 Sept.: De over het algemeen ingetreden rust duurde ook gisteren voort. In het 7'i.roolsche grensgebied kwam bert, bij Mandroutiütte (Val de Genova) en ten zuiden van Mort tut kleine gevechten, welke eindigden met den terugtocht van den viiand. Bij Flitsch en eenige plaatsen van het kust front was arUllerieactiie en werden gevechten geleverd met mijnwerpers. 's Avonds sloegen onze troepen een hevi- gen aanval af op het zuidelijk deel van het bruggehoofd bij Tolmeiin. Op Zee. De duikboot- en mijnooriog. Lloyds mei'.dt, dat de Engeteche stoomschepen ,,Whitefield" en „Rouina- nie"' gezonken zijn. De bemanningen zijn gered. (De ,,Wlti'te£ie!d" in 1891 gebouwd, mat 2422 ton bruto en behoorde aan de re ede- rij W. Maclean Co., te West Hartlepool. De ..Roumattle" itn 1892 gebouwd mat 2593 ten bruto, en behoorde aan de reederij Richard MackLe Co. te Leiith. Red.) Het EngeÜsche stoomschip „Churt- ton" is gezonken; de bemanning is gered. (De ,,Ghurstion" in 1914 gebouwd, mat 2470 ton bruto en behoorde aan de Wilton _su_ ah rxite Dartmouth. Red.) Naar Reuter ai.t«IxvixacTi -rnerdt, be draagt Ihe-t aöiW- -I.UkKno. ten tot zinken gebrachte Britsche koop vaarders 141, meest kLelne, oude of lang zame schepen. Het gehee'.e aantal Rriit- sclie koopvaarders bedraagt, volgen/s Lloyds Register voor 1914, 11,328. Wat 'het aantal betreft is dus ongeveer een percent in den grond geboord, wat de tonnen,maat betreft nog~minder. Amerika en Duitschland. Duitsche persstemmen. De ..Kölnische Zbg." schrijft: Van En- ge.lsche zijde is de veronderstelling geop perd dat Duitschland inzake den duik- bootoortog jegens de Ver. Staten een te gemoetkomende houding heeft aangeno- ,men, omdat heb een groot aantal duikboo- ten heeft verteren. De dwaasheid van deze bewering blijkt dadelijk als men be denkt dat Duitschland geenszins met den duikbootoortog tegen koopvaarders op houdt, doch alleen heeft verklaard dat \ijanidelijke passagiersschepen niet meer zonder voorafgaande waarschuwing m den grond geboord zullen werden. Wel hopen en vertrouwen wij dat de nieuwe bewapening van onze duikbooten met. ver dragend geschut hun deze wijze van han delen zal verlichten, maar het spreekt toch vanzelf dat zij zich. aan grooter gevaar blootstellen, dan wanneer ze zonder waar schuwing aanvallen. Wij zouden derhal ve gevaar loopen onze -z.g. groote verlie zen aan duikbooten en manschappen nog te vermeerderen en toch zouden die ver liezen de oorzaak van de verandering van gedragslijn zijn. Onder den titel: Overeenstemming met Amerika", schrijfb Thodor Wolff in hert ,,Berl. Tagehlatt": Men mag hopen en verwachten, dat de aangekondigde over eenstemming definitief tot stand komt, en dat iiet Amerikaansche volk de houding van de Duitsche negeering als een onbe rispelijk bewijs van haar vrede'devend streven en vriendschappelijke gezindheid zal waardeeren. Maar men mag evenzeer hopen etn verwachten, d&ft die Amerikaan sche regeering etr op bedacht zal zijn uift deze houding van Duitschland nu ook voor haar optreden tegenover Engeland de juiste conclusies tie trekken. Goede verwachtingen. Volgens den Berlijnsclien correspondent der United Press" wordt a'ge meen niet slechts de hoop gekoesterd, dat de verk'a- ringen van Bernstorff de Duitsch-Ameri- kaansche betrekkingen voldoende zu'-en verbeteren, maar dat zij ook den weg cpenen tot onderhandeling^, waandoor de Britsche hande's-blokkade wordt opge heven. en de Amerikaansche uitvoer van munitie zal worden verboden. (N. CL) Vrede? Hinst, de uótgever Van ,,The Econo mist" heeft volgens een bericht uit New- York aan de Daily News" een telegram gezonden aan de New-York Triibune", waarin (hij de meening .te kennen geeft, dat hoog-dipiomatieke plajmen Ln de inaak zouden zijn, voorbereid door de ontspanning, die het gevolg is geweest van de betere behandeling der krijgsge vangen duikboot-offiicieren, van Grey's verklaring, dat hij besprekingen over de vrijheid ter zee mogelijk acht, en van Duirtschianid's bereidverklaring iui den duikbootooriog wijziging te brengen. Het doel van dit a'-les zou zijn geweest, de noodzakelijke ontspanning te verkrijgen c-m bepaalde hoog-dipéomatieke bemoei ingen niogel.ijk te maken. Een Wolff'-tele^ram aan de Duitsche pens maakt hier zonder verder commen taar melding van. Verschillende Oorlogs berichten. Geringe trefkans. Een Belgisch offi cier geeft een spannend bericht van de stoutmoedigheid van een vlieger, die on der liet vuur van twinibig kanonnen boven de Duitsche linies bleef vliegen. Toen de Duitsche granaatkartetsen dicht bij den vlieger uiteensprongen, liet hij zijn vlieg tuig plotseling een honderd meter dalen. Zijn vrienden waanden hem reeds verlo ren, toen hij tot hun groote verbazing kalm door bleef vliegen. Gedurende de eerste vijf minuten vuurden de Duitschers 120 granaatkartetsen op hem af en na een uur hadden de Duitschers 320 schoten op hem gelost zonder hem to hebben ge deerd. De ,,Echo de Parts" berekent, dat deze koene vliegtocht den Duitschers 9600 francs aan nutteloos verschoten munitie heeft, gekost. Von Tirpitz ziek. Berichten uit Ber lijn melden, dat admiraal von Tirpitz ziek is wegens overwerk en uitputting en op advies van den geneesheer verscheidene weken' rust zal nemen. Tegen de vervalsching van Levensmid delen. Mevrouw Elisabeth Petzzelka te Berlijn wenl tot 600 mark boete veroor- behoeve der soldaten te velde en in de lazaretten, van bouillonblokjes, die niet de geringste voedingswaarde bezaten. Het vaandel getrouw! liet Duitsche spotblad „Jugend" vertelt het volgende voorval van het front in Rusland. Op zekeren dag telde een Duitsche be velhebber bizonder veel gevangenen en nog meer overloopers van een Russisch •rtegiment. Aan cle" overloopers werd ge vraagd of ze dan geen trouw hadden ge zworen aan hun regiments-vaandel? Waarop ten antwoord werd gegeven: ,,Maar daarom zijn wij juist naar u toegekomen; want ons vaandel bevindt zich immers sedert gisteren bij ui" Een Duitsche vluchteling. Er is uit het kamp der krijgsgevangenen op Man weer een Duitscher ontvlucht, maar hij werd spoedig weder gearresteerd. Toen een politiebeambte den vluchteling wilde aanhouden, trok deze zijn mes en dreigde hij den politiebeambte dood te steken, deze riep daarop boeren te hulp. Enkelen van dezen waren met geweren gewapend, maar aarzelden te schieten. Toen een patrouille soldaten verscheen gaf de Duitscher zich onmiddellijk over. Handel met den vijand. Parijsche handelaars in postzegels, die door tus- schenkornst van een persoon te Bern Duit sche oorlogspostzegels kochten, zijn dooi de rechtbank veroordeeld tot verschillen de boeten en verbeurdverklaring dier post zegels. In het belang der landsverdediging. De Fransche bladen publiceeren een mo- dedeeling van de militaire overheid, dat in liet belang van de landsverdediging de voor het buitenland bestemde correspon dentie altijd gedurende 48 uur kon wor den vastgehouden. De afzenders moeten dus met die regeling rekening houden. De uit het buitenland komende post kon eveneens hoogstens 48 uur worden opge houden. De „Osservatore Romano" tegen de „Spionitis". Naar de ,,Küln. Zeitung" meldt, bevat de .Osservatore", wijzende op liet laatste rondschrijven van Salan- dra, een artikel togen de verruwing voor al der nationalistische pers, die een ieder, die niet instemt met den ophitsenden toon van het gepeupel, als spion en verrader beschimpt. Het blad ziet daarin een dreigend ge vaar voor een burgeroorlog, wanneer de autoriteiten 'niet spoedig ingrijpen. Vrijwill'igers uit Zuid-Afrika. Te Plymouth zijn 100 manschappen aangeko men. die in Zuid-Afrika dienst deden tegen de Duitschers en nu naar Engeland zijn gegaan om dienst te nemen in het expe- ditieleger op het continent. Papieren onderkleeding. Gedurende dezen oorlog maakte Japan ten behoeve van het Russische leger papieren onder kleeding. Nieuw is dit niet. liet papier kan vervangen verschillende stoffen, bijv. ziide, paardehaar, naaigaren, vlechtetroo, enz Zelfs luxe artikelep, zooals tapijten, loopers, matten, schorten kunnen er uit gemaakt worden. Ook schoenmakers ge bruiken het papier voor zolen en hakken. Men zou een heele papieren huishouding in elkaar kunnen zetten, waaraan zelfs geen kookgerei ontbrak. Buitenlandsche berichten. De Portugeesche begrooting. Volgens een bericht aan de Times" uit Lissabon, is de begrooting in de vereenig- de zitting van beide Huizen aangenomen. Zij sluit met een nadeel ig saldo van onge veer achttien millioen gulden. BINNENLAND. Nederland en de Oorlog. P ij n 1 ij k maar waar. Een medewerker vun het ^Handelsblad", J. J. B., heefteen bezoek aan het Belgische interneeriiigskamp gebracht. Hij is er rondgeleid door dr. lluyse, voor den oorlog directeur van Onderwijs en Schoome Kunsten in de gemeente Brussel, ontwer per van het geheele plan van onderwijs, zooals dat nu met medewerking van onzo autoriteiten voor de Belgische geïnterneer den is ingericht, en geeft van het goede werk dat. daar gedaan wordt oen onder houdend verslag. De stad Brussel heeft, naar hij meedeelt, voor het onderwijs der in ons land geïnterneerde Belgen een on beperkt crediet geopend voorloopig betaalt een Belg in Nederland het' noodige uit ruime beurs. Een pijnlijke opmerking maakte een Engelscho dame, vertegenwoordigster van de „Society of Friends", lot den verslag gever, dien zij bij het bezoek aan het kamp tVfi\'aUiï vrij algemeen hiér verneemt. Men sprak over de arme Belgische vluchtelingen en over de vrouwen en kinderen der geïn terneerde soldaten, welke vrijwillig naar hier zijn gekomen om in de buurt van man en vuder te zijn en in nu veelal zeer behoeftige omstandigheden verkeeren. De Engelsehe dame zeide: ,,Ik werk overal voor de vluchtelin gen, en, wat mij pijnlijk opvalt, ik heb) bijna nooit medewerking van Belgische dames ondervonden. Hoeveel gegoede Bel gen, zelfs van de rijkste, er ook heele da gen in de deftigste café's van Den Ilaag en Amsterdam zitten, lunchen, dineeren, vooraan in de comedie, en waar er maar geld uit te geven is. Ze zijn uit hun land in nood vertrokken of ze voor hun genoegen naar een luxe badplaats reisden. ,,.1'ai le plus grand mépris pour ceux-li. In België zelf is 't daarentegen heel an ders... wat we hier in Holland ondervin den, teekent gelukkig niet de Belgische natie in 't.land zelve daar is een aan doenlijke solidariteit van alle standen." Sc hapenvleesch. Bij Koninklijk besluit van 2 September is de uitvoer van schapenvlecsch verbo den. Boter. Het Rijks Cenitraail Bureau voor den uitvoer van boter maakt bekend, dat voor de week van 5 tot cn met 12 dezer voor 60 der boterpreductie, certificaat van uitvoer wordt verleend, terwijl 40 voor hert binnentamd beschikbaar moet worden gesteld of wordetn afgeleverd. ,D e Aadsmieersctie b r o e i- kassen. Te Aaüsmeer is onder fle bloemisten cn kweekers een beweging gaande «.ju to zorgen da.t in den aanstaanden winter de voor bet forceeren van snijbloemen zloo- dige voorraden, cokes tot het stoken, van de warme kassen; in voldoende hoeveelheid beschikbaar auflletn zijn. Er is thans oil een groot tekont. Een commissne zal naar •den i\'.d| Tuiml. A'jwraad weirdtCfri afge vaardigd om dezen te verzoeken bij de regeering aan te dringen op bet nernen van maatregelen in deze voor- de Aals meerder kweekers zoo belangrijke zaak. Er zijn te Aalsmeer kweekers die ieder voor zich tusschen de dirie a vierduizend mud cokes per winter noodig hebben:. Uit. voer van gascokee. Het dagblad „Tubantla" meldt: Naar wij u<it vertrouwbare bron vernemen heeft de Prufisisclie Minister van Handel en Nijverheid den uitvoer van gascokes naai neutra'e landen vej-boiion. Korte Kroniek. I>c Minister van Oorlog, genera al- majoor Bo.-boom, beeft voor een tiental dagen de resldeniie met verlof verlaten. Mr. I\ J. Troc'rtra i= gisteren vla Arnhem naar Vevey vertrokken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1915 | | pagina 1