6 Uit de Leidsche Vroedschap. BUITENLAND. De Oorlog. 0e JAARGANG BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN DeABOMNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD yoor Leiden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal; bij onze genten li cent per week, f 1.45 per kwartaal. Franco per post fl.65 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 21/» cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent VRIJDAG AUGUSTUS. 1915. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent ingezonden mededeellngen van 1-5 regels f1.50, elke rogel moor 30 cent, met gratis bewijsnummer. BIJ contract aanzienlijke korting, üroote letters naar plaatsruimte. Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedore regel meer 10 cent. Aanbiedingen van Dlenstpsrsnnool, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere rogel meer 5 cent. De gasprijs is duurder geworden. Dat is liet belangrijkste en meest vèr- strekkende besluit, hetwelk in de gisteren gehouden zitting van den Leidschen ge meenteraad is genomen. Er zal wel gemopperd worden onder de burgerij, maar wij zouden haar willen aanraden eens rustig te overwegen, op welke motieven de Raad tot dit besluit is overgegaan. De heeren Sytsma, mr. v. d. Pot en mr. v. cl, Eist bestreden het voorstel. De eerste argumenteerde, dat de abnormaal hooge steenkolenprijs een gevolg van den oorlogstoestand niet moest worden ver haald op een deel der burgerij, op den neringdoenden, kleineren middenstand, welke de voornaamste gasverbruiker is, terwijl de grootere middenstand, die elec- trisch licht verbruikt, ec niets toe zal bij dragen. De gasverbruikers hebben al zoo lang de gemeente goede winsten bezorgd, laat ze nu eens, ten koste van de gemeen tekas, voor het gas wat minder betalen, dan met het oog op den steenkolenprijs kan worden geëischt. Aldus het betoog van den heer Sytsma, waarbij zich de hee ren v. d. Pot en v. d. Eist aansluiten. De argumenten, hier genoemd, hebben ook wij in onze courant alle naar voren gebracht.- Wij hebben echter ook laten uitkomen, welke argumenten vóór een verho'oging van den gasprijs kunnen pleiten. Deze zijn aangevoerd door de heereri mr. Aal- berse, Pera en den Voorzitter. Mr. Aal berse merkte op, dat hij altijd tegen een verhooging van den gasprijs is geweest, zoo deze ten doel hadden te voorkomen, dat het percentage van de belastingen zou moeten worden opgevoerd. Hij achtte zulks in strijd met een verstandig financieel be heer en ook niet in overeenstemming met de wijze, waarop een gemeentelijk bedrijf moet worden bestuurd. Daarbij toch mag niet als eerste doel voorop staan: het ma ken van winst, doch het zoo goed en zoov billijk mogelijk bedienen van de cliëntèle. Dit laatste had ook mr. v. d. Pot.betoogd, -doch deze L&d er bij gevoegd, dat het niet zoo erg zou zijn,- al zou er bij de exploita tie eens verlies worden geleden. Mr. Aal berse kon zeer terecht deze opvat ting van gemeentelijke bedrijfs-exploitatie niet deelen. Als de waar, welke wordt ge leverd, duurder wordt, dan moet ook de prijs stijgen. Van deze opvatting, die ieder particulier leverancier natuurlijk huldigt, mag de gemeente, zoo zij als leverancier optreedt, niet afwijken. Mr. Aalberse weerlegde voorts nog een argument van den heer v. d. Pot, waarin deze de retribu tie voor het leggen der buizen, welke de gasfabriek aan de gemeente betaalt, als zuivere winst beschouwt. Mr. Aalberse antwoordde hierop, dat de gemeente die retributie-som ook zou ontvangen, als een particulier de gas-l6verantie in handen had. Verder toonde spr. aan, dat de kolen- prijs een veel grooteren invloed heeft op den prijs van het gas dan op dien van de «lectric.iteit. De Voorzitter hië'd ten slotte een be ting, da.t ongetwijfeld vele weifelaars tot - zijn zijde zal hebben overgehaald. Hij wees er met kracht en klem op, dat de win sten., welke de gasfabriek hee-ft atgewor- pen winsten, diie geflatteerd zijn, daar er vroeger zoo zelden afschrijvingen plaats hadden en steeds ruieuwe Leemdmigen werden gesloten niet zijn gemaakt ten koste der verbruikers. Deze hebben altijd zeer goedkoop gas gelhad. Langen tijd was er geen enkele plaats Tilburg uitgezonderd welke zoo goedkoop gas leverde a's Leaden. En nog staat Leiden dn dit opzicht vooraan, ook na de voorge stelde verbooiging. Bij een particuliere ex ploitatie van het gasbedrijf zou de leve ring volstrekt niet goedkooper zijn geweest, waarschijnlijk duurder, en zou o o k nu de prijs moeten worden verhoogd. Verder antwoordde de voorzitter op een bemerking van den heer v. d. Pot, waar- (m de eóectriciteitsprijs niet wondt ver hoogd, daar het electricdtedlt&bedrijf toch ai langen tijd verlies oplevert. Eerstens, aldus de Voorzitter, de elec- triciteitsprijs is met het duurder worden der steenkolen onmiddellijk yerhoogd. Deze mededjee'iLnig, welke vele leden klaar blijkelijk verbaasde, werd op een eenigs- 'Ziirus ti'iumpfhan'teHijlke wijze door den zeer band/iig, maar ook zeer zakelijk betoogen den burgemeester gedaan. In heit contract van de electriciiteitsveirhmikers (en onge veer hunner heeft een contract) staat dait de prijs van de eleetricióeat zal worden verhoogd als de prijs van de steenkool éJtijgt. Dus.... En, waarom de prijs van de electricitelt niet reeds lang is verhoogd, hoewel de leverantie ieder jaar verlies afwerpt?Wel, zoo betoogde de voorzitter, die prijs is toch al te hoog. Ware hij lager geiweest, aan hadden er zich meerderen aangesloten en had de fabriek misschien reeds Lang mot winst gewerkt, want iedere nieuwe klant geeft een zoo goed a's zuivere winst. En verder, in geen enkele plaats is de verhouding tussohen gas- en eleciiriciteits- piirs zoo a's in Leiden. Het gas is over liet algemeen duurder dan hier en, de elec- triciteit goedkooper. Dit is. in het kort, de voornaamste in houd der gevoerde discussies. Het slot was. dat met 16 tegen 7 stemmen werd besloten van 1 Sept. tot 31 Dec. 1915 de gasprijs met uitzondering van diien voor het- muni'gas. met 1 cent per kubieke me te t te veirhoogen. De heer Sytsma had gezegd, dat a'(le vrijz.-domoor, zouden tegenstemmen. Toe vallig dat do eenige vrijz.-democr., dd© eon meer directe verantwoordelijkheid heeft te dragen, mr. Fokker, zijn stem aan hot voorstell van B. en W. gaf. De heer Fokker is n.l. lid van de Commissie voor de Stedelijke Fabrieken van Gas en Elec- itnici te.L't. F.en afzonderlijk woordje willen wij hier n.'~g even wijden aan een opmerking, v eke. de voorzitter terloops in het debat naakte Hij zeide nl-, dat volgens zijn neening de middenstand het in dezen tijd nog niet zoo kwaad heeft en zelfs veilen ©ein -extra-winst maken, 't Is jammer, dat de Voorzitter deze opm&ikiing niet ©enigs zins heeft, geïllustreerd. Dat er onder de middenstanders de hee'e kleine (van wie de Voorzitter velen rangschikte onder de muntgas-verbrunkers) zonderde hij u.ül velen in dezen tijd een extra winst maken, gelooven wij wiet. Wij mieenen, dat dezulken zelfs tot de hooge uitzonderin gen behooren. Wei is er door groot- handelaars en g r o o't-indust.rieelen een mooie winst in den zak gestoken, doch dezen rekenen wij toch niet tot den mid denstand I Dat niet alle middenstandsbe- drijven onder de crisis lijden, en dat zij, die er de gevolgen van ondervinden, deze wel eens aan anderen en misschien ook aan zichzelven te zwart voorstellen en hun nog wiet zoo verschrikken jken toesliand ver. ergeren door minder reclame te maken „omdat het toch niets geeft" dèt staat voor ons buiten twijfel. Vermelden we, om niet te lang te wor den. van de rondvraag aftfeen, .(de andere* voorstellen van de agenda kwamen er zon der discussie door) dat binnenkort d© scholen op de Aahnaikt en de JBoommarkt zullen worden ontruimd en dat B. en W. met de militaire autoriteiten zeen sploodlg een conferentie zullen houden en zullen overwegen of er iets op is te vinden, teneinde nog meer scholen vrij te krijgen. Van het bouwen van Rijksbarakken zal vanwege de kosten niets komen. Warschau en Iwangorod zijn door de Duitsch-Oostenrijksche troepen cenomen. Ondsr bijzondere vergunning zal de Engelsche steenkool naar onzijdige staten kunnen worden vervoerd. De regeering te Washington zal een protest zenden met betrekking tot de goedgekeurde prijsverklaring van de lading der „Dacia" door een Fransch prijzenhof. Van het Westelijk oorlogs terrein. Fransch legerbericht. Het middagcommuniqué van 5 Augus tus luidt: Bij Souchez gevechten met hand granaten, benevens vrij hevige artillerie beschieting in Jen afgeloopen nacht. Nogal hevige artillerie-actie bij Tarcy- le-Val en rondom Vailily (Aiisnedial))» In de Argonnen Woensdag gevechten met handgranaten bij Marie 'Ilhérèse en St. Hubert. Op de Maashoogten bij Boks H-aut deden de Duitschers een poging om aan te val len, welke spoedig werd ingeperkt. In de Vogezen ajr.tll 1 er ieb eschieJhing, evenals in het Apremontbosch en bij Forir teneUe; d© Fransoh© loopgraven op - den Lingekopf worden voortdurend hevig ge bombardeerd. Woensdagavond deden die Duitschers hier een uiterst hettigen aanval, maar niettemin behielden de Franschen al hun stellingen, behalve enkel© gedeelten van loopgraven op den Lingekopf. Duitsch legerbericht. Rapport van den Duillischen generalen staf: In de Vogezen 'is de strijd aan den Lingekopf en Zuidelijk daarvan opnieuw ontbrand. Anders geen gebeurtenissen van beftee- kenis te venmeildien. Van het Oostelijk oorlogs terrein. WARSCHAU EN IWANGOROD GEVALLEN. De gebeurtenis, die sinds vele dagen werd verwacht, heeft thans plaats gevon den: Warschau en Iwangorod zijn geval len. Het laatste Russische communiqué, waarin werd vermeld, dat de troepen „overeenkomstig de ontvangen orders" te rugtrokken van de linie BlonieNadarjine naar de stelling Warschau; dat de troepen „in overeenstemming met het vastgestelde operatieplan", aan den overgang over de Weichsel bij Iwangorod geleidelijk het front „beperkten", deed vermoeden, dat de tijding van het ontruimen der vesting van uur tot uur kon worden tegemoet ge zien. En het heeft alleen verwondering kunnen baren, dat de verovering door de Duitschers niet reeds eerder is geschied. Dat de Russen, die gedurende deze laat ste campagne een ongeloofelijke weer standskracht hebben getoond, ook thans bij het ontruimen der beide vestingen tot het uiterste tegenstand hebben geboden, blijkt uit het Duitsche bericht, dat den val van Warschau meldt. Hierin wordt gezegd, dat het leger van Prins Leopold van Beieren op den 4en Augustus de bui tenste en binnenste forten linie heeft door gebroken en Warschau, waar de Russische achterhoede nog taaien tegenstand bood, heeft bezet. Van een insluiting der Rus sische troepenmacht is dus blijkbaar geen sprake. En het merkwaardige geval doet zich voor dat hetzelfde Duitsche communi qué, waarin de val van Warschau wordt geseind, mededeelt, dat bij en Noord waarts van Iwangorod de toestand onver anderd i9, terwijl eenige uren daarna de tijding van den val dezer vesting werd bekend gemaakt. Bijzonderheden omtrent de gevechten en de verovering der beide vestingen hebber ons nog niet bereikt. Het lijkt niettemin waarschijnlijk, dat de terugtocht dei- Russen zal worden voortgezet, totdat zij hun nieuwe front op de linie Kowno GrodnoBjelostokBrest Litowsk zullen hebben ingenomen. In deze fortenlinie, die vóór dezen oorlog reeds als eerste ver dedigingslijn was aangewezen, zullen zij, zooals onlangs in het officieele militaire orgaan de „Russka Invalid", werd ver klaard, zich van den tegenslag herstellen, om in het voorjaar het offensief te hf>r- vatten. De kunst zal echter daarin lig gen de ontzaglijke troepenmassa met haar krijgsmateriaal zonder al te groote verlie zen naar deze linie te leiden. De vraag of de val van Warschau van groote militaire beteekenis is en ook op het verdere verloop van den oorlog van directen invloed wezen zal, zal voor de deskundigen stellig een belangrijk punt van bespreking uitmaken. En alhoewel de Russen met de ontruiming van War schau hun strategischen opzet in elk op zich hebben uitgewerkt, zon zal het verlies van Polen in Rusland zijn moreele uit werking niet missen. Wat de Poolsche bevolking zelf aangaat, haar zal de Duitsch-Oostenrijksche bezet ting der hoofdstad wellicht niet gansd onwelkom zijn. Voor haar immers bo duidt het binnentrekken der Duitsch-Oos tenrijksche legers de bevrijding, zij het ook wellicht een tijdelijke, van het Russische regime. Van het Zuidelijk oorlogs terrein. Oostcnrijksch legerbericht. Aan heit Tkroolsche front hebben alleen in de buurt van den Kreuzbergp-as groote gevechten p,teats gehad. Een Woensdag morgen begonnen aanval van versolicado ne batail'Ions vom hot 92ste Italiaarisdhe infante rie-regim ent op de Nemos alpen ton Noordoosten van den Kreuzbeigpas, werd bloedig 'afgeslagen. De vijand trok in den miiddag, liter on daar vluchtende, terug naar de bosschen ten Zuiden van de girens- boek. Teneinde deze troepen, ite on Masten, trachtte een vijandelijk babaL'ton onver hoeds een aanval te doen op een borg stelling vlak ten Noorden van den pas. Maar het werd na een kort gevecht afge slagen en verloor ongeveer 100 man aan dooden. De bataillonisccimma.n;da.nt en verschei den andere officieren vleten in onze hanr den. Onze verliezen in deze gevechten waren slechts gering. Italiaansch legerbericht. Rapport van don Ltai'iaansehen genera- Jen staf van gisteren: Onze zware artillerie nam het .station van Rorgo, (Tre.nitino), waar een lovendir ge troepenbeweging was gerapporteerd, omcLer vuur. De vijand leed zware verliezen bij zijn hardnekkige aanvallen tegen den berg Medot.ta en bij zijn vrpclutolooze pjoging om het veteren, terrein bij den beig Sedi Biisii te heroveren. Op Zee. De duikboot en mijnoorlog. Lloyds meldt dat het Engelsche stoomsehii/p „CostelV in den girorid is geboord. De kapitein en 21 leden der !>©- manniiing zijn gered. Een is verdronken. De ..Cast.ell'o". in 1903 gebouwd., met 1591 ton bruto, 891 netto en behoorde aan de Atlantic en Eastern SS. Cy. te Liver- riool. Volgens een Lloydsbeiricht is het stoomschip „Portia" an den. grond ge boord. De bemanning is ge.red. D© tireiileir „Grinbarian" j,s an den grond gelboard, 4 van d© uit 10 koppen ba- staande bemanning zijn gered. Ri.tzau's bureau meldt: Het stoom schip „Weco", met petroleum van New- York, vermoede!ijk naar Stockholm op weg, os door een Duitsche tarpedohoat aangehouden. Het schip nis buiten de Deenscbe zóne ten Zuiden van Dogrlein vaar anlkcr gegaan. Naar de „Nouvelliste" uit Brest Ver neemt ife het Engelsche stoomschip „Tur quoise" (186 ton, reedenj W. Robertson te Glasgow) door een Duitsche duitkhoot in den grond geboord. De Dacia-aangelegenheid De regeering der Vereenigilc Staten be reidt een protest voor inzake het stoom schip ..Dacia" welks prijsverklaring door een Fransch prijsgerecht is goedgekeurd. De regeering wij do zaak aanhangig ma ken uit het oogpunt van het recht eener FEUILLETON. De noodlottige erfenis. ai) Mag ik lezen? Ik vrees, .dat die brief u boos zal ma ken. Waarom? Gij wordt er in het geheel niet in genoemd. Een kleine onattentie, het zou wel dwaas van mij zijn, als ik mij daarover beleedigd voelde. Gerustgesteld doar deze verzekering van Lizzie reikte haar echtgenoot haar het papier over. Nadat zij de eerste regels gelezen had, hieLd zij reeds op en zeide: Maar daar hebt gij reeds de verkla ring van het stilzwijgen, dat u zoo ver ontrustte. Wie bewijst u, dat het ongeluk niet ernstiger is dan uw broeder wil er kennen? Arme Hector, hij is er wel toe in staat, maar dat is toch geen reden om mij zoo vormelijk te schrijven! Misschien is de brief geschreven iLn tegenwoordigheid van een derde, voor wien hij zich eenigszins lieeft moeten irn- toonien. Vooral, wanneer die derde een vrouw •is, die hem bëheerscht en die hij niet gaarne zou willen mishagen, voegde de jongeman er met een zweem van bitter heid Wij. Een vrouw? Lees maar verder. Be jonge vrouw gehoorzaamde en las nu den brief ten einde, zonder verdere op merkingen te maken. Zij gaf haar echtgenoot het papier terug en zeide: Inderdaad, er is niets in dien brief, dat u kan bedroeven of ookjnaar verba zen? Integendeel, alles, wat"u duister scheen, wordt mij duidelijk. Zijn toon is niet zoo hartelijk als in zijn vorige brie ven, dat is zoo, maar bedenk, dat gij nu niet meer de eerste plaats in zijn hart be kleedt. Die wordt ingenomen door Mej. De Régille en gij kunt er uw broeder toch geen verwijt van maken, dat hij uw voor beeld heeft gevolgd! Dat is geen vergelijking. Ik zie er geen verschil -in. Komaan, ik durf wedden, dat er niets .gemeen is tussohen mijn lieve Lizzie en die jonge dame met haar hoogdraven- den naam. Zult ge haar nu verwijten, dat zij van hooge geboorte is? Hooge geboorte? Wde weet? Ik heb nooit van die familie gehoord. Een schoon© reden! Zoo zijt gij toch ook niet thuis in de heraldiek! O, neen, en dat zou ook mijn minste zorg zijn, maar van welke afkomst zij ook mag zijn, een andere schoonzuster zou mij aangenamer zijn geweest. Maar dat is toch vooroordeel! In hei minst niet.Heeft ons huwe lijk eenige verandering gebracht in. mijn vriendschappelijke verstandhouding tot mijn broeder? Hebt gij u tusschen ons jn gedrongen? In geenen deele, terwijl mij.n broeder geheel veranderd is alleen door het feit, dat hij die hooggeboren dame heeft kunnen behagen. Zij moet wel heerschzuchtig, aanmatigend en trotsch zijn. Een schoon portret, gelukkig dat de gelijkenis er van niet is gewaarborgd. Ik vree9 mijn vriend, dat er in uw streng oordeel wel eenige afgunst steekt, Waarom? Gij kunt het niet verdragen zonder het te willen erkennen, dat uw broeder aan iemand zijn hart geschonken heeft en dat gij daarin nog slechts de tweede plaats bekleedt. Mijn hemel, gij bevindt u in den- zelfden toestand als mijn arme Rosde, die, al verzet zij er zich ook tegen, toch ook wel eenigsizins naijverig is op de liefde, die ik u schenk. Maar gij zijt althans niet zonder haar toestemming met mij getrouwd. Gij hebt haar er over geraadpleegd? O! slechts voor den vorm en dat be greep zij ook wel. Hat schijnt bovendien, dat hij die jonge dame allang bemirid heeft. Ook daarvan (heeft hij mij nooit iets geschreven. Gij kunt toch niet ölschen, dat hij u deelgenoot van al zijn verborgen gedach ten zou maken? Wat neemt gij zijn. verdediging waarl Een onpartijdige verdediging. Daar bij, uw broeder is toch niet zoozeer te uwen opzichte verkoeld, of hij biedt u nog zeer gul zijn hulp aan. Dank zij hem be hoeven wij nu niet langer bezorgd te zijn over een scheiding, die tengevolge van die erf en in tijdelijk tusschen ons zou moe ten plaats vinden. - Gij hebt gelijk, .i-k was dwaas mij on gerust te maken. Nu belet inderdaad niets mij meer u mee te nemen naar Frankrijk. Zijn hulp komt ons zeer gelegen. DE MEDEPLICHTIGE. Eerst toen hij het kantoor van den nota^ iris Herbelin had verlaten en alleen was, kon Berthenav rustig nadenken en zich rekenschap geven van zijn hachelijken toe stand. Wat te beginnen? Hoe zicfi uit deze onvoorziene moeilijk heid te redden? Daar had hij nu een tijdlang geleefd in het heerlijke vooruitzicht weldra mil- ifloenmaiir te zullen zijn en zie, eensklaps rijst er een donkere wolk aan den hori zon, dte dait vooruitzicht weer verduistert. Zijn lot had wel iets van dat der dolen de ridders, d'ie, telkens als zij een hinder nis overwonnen hebben, een nieuwe op hun weg geplaatst zien. Wanneer de moordenaar van Hector d'Alleret iets van een geweten had gehad, dan zou hij in deze hinderpaal wellicht een waarschuwend teeken gezien hebben, om terug be koeren van het pad, waarop hij zich had begeven cin dat op zijn ver derf moest uïtloopen, maar elk berouw was vreemd aan zijn zwarte ziel en zelfs in dat gevaarlijke uur, nu hij voor een onoverkomelijk bezwaar stond, dacht hij niet aan terugkeeren. Alles was nog vaag en verward in zijn hoofd, slechts dat eene stond muurvast: hij zou volhouden tot het' uiterste. Nog nooit in zijn leven vet avonturen en wisselval'ligheden had hij zulk een hoog spel gespeeld. In het begin scheen alios samen te wer ken om hem te doen slagen. De erfgenaam der millioencn leverde zich als liet war© aan hem over, nadat hij reeds in het bezit was van alle papieren, d/ie nood'ig waren om zij.n aanspraak op de erfenis te bewijzen. Blindelings was die onnooze'.e ingenieur ■in den val geloopen, dien hij voor hem had opgesteld, zich door hem laten mee nemen naar een plek waar niemand hen had kunnen zien en die als 't ware was voorbeschikt om een misdaad voor eeuwig te doen verberg onr Op het rotsblok gekomen dat uitstak bo ven hët gletschermeer vol scheuren, en kloven gevuld met eeuwige sneeuw eni ijs, had Berthemay zijn slachtoffer op het o ogenblik dat di't daarop het minst be dacht was, van achteren een slag met een bolksbeugel toegebracht en zonder een kreet te slaken, was Hector d'Mleret be wusteloos ineengestort. In een oogwenk had Berthenay de zak ken van den bewusteloozen man geledigd, zich meester gemaakt van zijn horloge, zijn ringen, geld en wat het voornaamste was. zijn sleutels, benevens liet bewijs var liet reisgoed, dat d'Alleret op zijn aanraden naar Bern had gezonlon. Daarna haxl hij het lichaam van de rots geworpen, een hoogte van een paar honderd meter, zoodat, ook al loofde de man nog, die val hem zeker had moeten (boden en daar beneden was net lijk ver dwenen tusschen de stukken ijs, waar nie mand het zou kunnen terugvinden. (Wordt vorvolgd.i

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1915 | | pagina 1