MAANDAG 2 AUGUSTUS. 1915. De Oorlog. 6s JAARGANG No. 1766 e £^icbolie0oti/tarit BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJ.IT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN DeABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week f 1.25 per kwartagl; bij onze agenten II cent per week, f 1.45 per kwartaal. Franco per post f 1.65 per kwartaaL Afzonderlijke nummors 2!. cent, tr.et Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent Do ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regele f0.75, elke regel meer 15 cent Ingezonden mededeelingen van- 1-5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Aanvragen om Dienstpersoneel van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (goon Handels-Advertentiên) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent Vredesoproep van Paus Benedictus XV aan de oorlogvoerende volkeren en hun hooiden. De „Össervatóre Roma.no-" publiceert een schrijven' van Paus Benedictus XV tot de volkeren der oorlogvoerende staten en hun hoofden, waarin Hij hen bezweert een einde te maken aan dezen oorlog. Het schrijven, dat wij omtleenen aan de „Msbd.", luidt als volgt: Toen Wij zonder einze verdienste geroe pen wei-den «a- den zeer godvreezenden Paus Pi us X. wiens heilig en vruchtbaar leven door de smarten van den broeder moordenden strijd, welke in Europa ont brand was, verkort werd, op den Aposto- Jiischen Stoel op te volgen, gevoelden ook Wij, zoo vaak Wij Onze angstige blikken naar de bloedige sla.gve den richtten» de snijdende smarten van een huisvader, wiens buis door verschrikkelijke stormen verwoest 5s. Met een onuitsprekelijke smart dachten Wij aan Onze jeugdige kinderen, die bij duizenden door den dood weggemaaid werden. In Ons hart, dat door. de liefde van.Christus vergroot was, gevoelden Wij de ontzettende droefheid van moeders en h?htgenooten, voor haar tijd weduwen geworden, en de ontroostbare smarten van de kinderen, die te vroeg van den va derlijken steun beroofd werden. Uit geheel Ons hart de enzeggeiijke droefheid van zoovele huisgezinnen mede gevoelende, en begrijpende, welke gebie dende plichten Ons door Onze zending van vrede en liefde, welke Ons in zulke droeve dagen toevertrouwd was, waren opge legd, namen Wij onmiddellijk het vaste fopsluit. orn met. geheel Onze activiteit en geheel Ons gea'zg te streven naar de ver zoening der volkeren. Wij beloofden dit zelfs plechtig aan Onzen Goddelijken Ver losser, Die ten koste van Zijn bloed alle menschen tot broeders wilde maken. 'Oni'e eerste woorden, die Wij a's Op- peiherder der zie'en tot de naties en haar leiders richtten, waren dan ook woorden van vrede en liefde, Maar Onze dringende en welwillende raad van vader en-vriend werd niet goh oord. Dit vermeerderde Onze smart, maar ver zwakte Ons besluit niet. Vol vertrouwen blevem Wij Ons richten tot den Almachtige, Die dp harten en zie len zoowel der volkeren ais der vorsten in Zijn hand heeft, en Wij smeekten Hein, dat Hij een einde mocht maken aan dezen verschrikkelijken geescl. Wij wilden alle geloovi-gcn met Ons vu rig en nederig gebed vereenigen en om het nog krachtiger .te maken deden Wij hel vergezeld gaan van. werken van chris- te'.ij-ke boetvaardigheid. Maar heden, op den droeven verjaardag van het uitbreken van het ontzettend con flict, stijgt .nog inniger uit Ons hart de ;wen.sch op, dat. deze oorlog weldra moge eindigen; klinkt, nog krachtiger de vader lijke oproep tot een spoedigen vrede. Moge deze kreet het geweldig wapenge- druisch overklinken, doordringen tot de oorlogvoerende volkeren en hun hoo'fden, en a'lcn tot zachtmoediger en edeler ge voelens stemmen. In den naara van den Heiligen God. in den naam van onzen Hemelschen Vader en Heer, ter wille van het kostbaar bloed van Jezus Ghristus, dat ter onzer verlos sing is .gestort, bezweren Wij U, die door de Goddelijke Voorzienigheid aan het hoofd der oorlogvoerende natiën gesteld zij.t, dat gij spoedig een einde wilt maken aan die verschrikkelijke moordpartij, welke nu reeds sedert een jaar Europa onteert. Het .is het bloed van broeders, die men te land en ter zee vergiet.. De schoonste streken van Europa, de schoonste lusttuinen der wereld, zijn. met lijken eri ruïnen bezaaid. Daar waar eeni- gen tijd geleden handel, industrie en land bouw bloeiden, buldert nu het kanon, en brengt overal in steden en dorpen en op de velden dood en vernieling. Gij, die voor God en voor de menschen de verschrikkelijke verantwoordelijkheid van vrede en oorlog draagt, luistert naar Ons smeeken; hoort de vaderlijke stem van den plaatsvervanger van den eeuwigen en Ihoogsten Rechter, aan Wie.n gij re kenschap zult moeten aflieggen, zoowel van uwe openbare als van uw particuliere daden. De overvloedige rijkdommen, waarmede God do Schepper uw landstreken begun stigd heeft,' stellen u in staat den strijd voort te zetten. Maar iten koiste van welken prijs? Daarop mogen de duizenden jonge menschenlevens, die dagelijks op de slag velden verbloeden, een antwoord geven. Daarop mogen antwoorden de ruïnen van zooveel steden en dorpen, van zoovele monumenten, door de godsvrucht en het genie der voorvaderen opgericht. Daarop mogen antwoorden zooveel bittere tranen, in de stille huiskamer gestort en de gebe den, welke tot- God opgezonden zijn aan den voet der altaren. Getuigen ook zij niet, dat de prijs van het voortzetten van den strijd groot, te groot is? En men 'kan niet zeggen, dat aan dit geweldige conflict geen einde kan gesteld worden zonder wapengeweld. Dat men afstand doe van het besluit om elkaar te vernietigen; dat men wel be- grijpe, dat de naties niet vergaan. De vernederden en verdrukten dragen het hun opgedrongen juk met weerzin en be reiden een revanche voor, door aan hun Jnaikjiaieiingen een .erfdeel' van haat en wraakzucht na te laten. Waarom zou men niet reeds nu met kalm overleg de rechten en rechtvaardige aspiraties der verschillende volkeren over wegen? Waarom kan men niet reeds nu vol goeden wil een rechtstreeksche of on- rechtstrecksche gedaclitenwisseling begin nen om zooveel mpgelijk rekening te hou den met deze rechten en aspiraties en al dus een einde te maken aan den ver schrikkelijken strijd, zooals het ook vroe ger in gelijke omstandigheden geschiedde? Gezegend hij, die het eerst den olijftak des vredes zal opnemen, en de rechter hand zal aanbieden aan den vijand, door deze redelijke vredesvoorwaarden in het vooruitzicht te stellen! Het evenwicht der wereld en de voor spoed en de rust der naties steunen op de wederzijdsche welwillendheid en op de eerbiediging van de rechten en de waar digheid der anderen, veel meer dan op een groot leger en een geweldigen vesting gordel. Dit is de kreet des vredes, welke op de zen droeven dag uit het diepste van Onze ziel opstijgt, en Wij noodigen alle vrien den van den vrede in de geheele wereld uit om Ons de hand te reiken, ten einde het einde van den oorlog, welke sinds een jaar Europa in een uitgestrekt slagveld heeft veranderd, te helpen verhaasten. Dat de barmhartige Jezus, door de tus- schenkomst van de Moeder van Smarten, eindelijk na dezen verdelgenden storm den vredigen en stralenden dageraad des vre des, een beeld van Zijn Goddelijk aan schijn, doe lichten. Dat weldra een loflied tot den Aller hoogste den Gever van alle goed, moge opstijgen, in dank voor de verzoening der volkeren. Dat de volkeren in de broederschap des vredes mogen teruggekeeren tot den vre- delievenden wedstrijd op het gebied van kunst, wetenschap en industrie. Dat «ij, wanneer het nieuwe rijk der rechtvaardigheid weer hersteld is, in de toekomst hun geschillen mogen oplossen, niet door het zwaard, maar door midde len van rechtvaardigheid en billijkheid, welke met de noodjge kalmte bestudeerd en overwogen zijn. Dat zal de schoonste en roemvolste ver overing zijn. In het zoete vertrouwen, dat de boom des vredes weldra de wereld met zijn zoo begeerenswaardige vruchten kome ver kwikken, verleenen Wij Onzen Apostoli- schen Zegen aan allen, die tot de mystieke kudde, welke Ons is toevertrouwd, behoo- ren en o'ok aan hen, dié nog niet tot de Roomsche Kerk toegetreden zijn. Smeeken wij God, dat Hij hen met ons door de banden der volmaakte liefde verbinde. Gegeven te Rome op het Vaticaan, den 28sten Juli 1915. BENEDICTUS XV. BUITENLAND. De Duitsch-Oostenrijksche troepen nemen Lublin en Choim. Ouitsche en Fransche vliegers werpen bommen op verschillende plaatsen aan en achter het Westelijk front. Een Russische torpedojager zou in de Zwarie Zee zijn gezonken. Te Wilhcimshafen loopt een nieuwe kruiser van stapel, welke den naam Hindenburg krijgt. De eerste jaardag van den oorlog. •Een proclamatie van Keizer Wilhelm. De keizer beeft de volgende proclama tie tot het Duilsche volk gericht: Een jaar is verloopen, sinds ik het Duitsohe volk onder de- wapenen moest roepen. Een ongehoord bloedige tijd iis over Euro-pa en de wereld gekomen.. Voor God en de geschiedenis is mijn geweten rein: Ik heb den oorlog niet gewild. Na tien volle» jaren van voorbereiding meen de het verbond der mogendheden, voor wie Duitschland te groot geworden was, dat het oogenb Lik gekomen was om het trouw naast zijn Oostenrijk-Hongaarschen bondgenoot staande rijk te vernederen of in eetn overmachtigen strijd te verplette ren. Geen lust naar veroveringen heeft o-ns, zooals ik voor een jaar verklaarde, tot den oorlog gedreven. Toen in de dagen vam Augustus alle dienstplichtigen naar do wapens grepen en de troepen uittrok ken voor den verdedigingsoorlog, voelde iedere Duitscher op den aardbodem op het eenstemmig voorbeeld van den rijks dag, dat voor de hoogiste goederen der na tie, haar leven en haar vrijheid moest ge streden worden. Wat ons te wachten stond a's vreemd geweld §r in slaagde het lot van Europa en ons volk te bepalen, heb ben de rampen van mijn geliefde provin cie Oost-Pruisen getoond. Door het be wustzijn van den opgedrongen oorlog werd het wonder volbracht; het politieke me en ings vers oh i 1 verstomde, oude tegen standers begonnen elkaar te begrijpen, een geest van trouwe gemeenschap ver vulde het geheele vo''k. Vol dank kunnen wij heden zeggen: God was met ons. De vijandelijke leger?, die er zöch op beroemden, dat zij binnen weinige maanden Berlijn zouden binnen rukken, zijn met geweldige slagen in het Westen en het Oosten ver teruggedreven. Tallooze slagvelden in de verscheidens te streken van Europa en zeegevechten aan nabije en verre kusten toonen wat Datt ache verwoedheid bij de verdediging en Duitsohe krijgskunde vermogen. Geen ver krachtingen van het volkenrecht door onze vijanden waren iin staat om de economi sche grondslagen van onze oorlogsvoering aan het wankelen te brengen. Staat en gemeenten, landbouw, industrie en han del, wetenschap e,n. techniek wedijveren om den oorlogisnood te lenigen. De nood zakelijke maatregelen in het vrije han delsverkeer volkomen begrijpend en vol zorg voor de broeders in het veld, spande de bevolking in het Land alle krachten in om het gemeenschappelijke gevaar af te were.n. Met diepe dankbaarheid gedenkt heden het vaderland zijn strijders, die vol doods verachting den vijand weerstand bieden, of gewond en ziek terugkeerden, of in vreemden bodem of in de diepte der zee van den strijd uitrusten. Met de moeders en vaders, de weduwen en weezen gevoel ik de smart om de geliefden, die voor het vaderland gestorven zijn. De innerlijke sterkte en een eendrach tige nationale wil in den geest van de scheppers des rijke waarborgen de over winning. De dijken, welke zij opgeworpen hadden in het vooruitzicht, dat wij nog eens zouden moeten verdedigen, wat wij in 1870 veroverden, hebben den grootete-n stormvloed der wereldgeschiedenis getrot seerd. Na de voorbeeldelooze bewijzen van persoonlijke dapperheid en nationale le venskracht koester ik het blijde vertrou wen, dat het Duitsche volk, de loutering Van den oorlog in zich opnemend, op de oude beproefde en in vol vertrouwen ge kozen nieuwe banen rustig zal voort' gaan' om zich verder te vormen en te vervolma ken. Grootsche gebeurtenissen maken groot en krachtig. In heldendaden en lijden zullen wij zonder wankelen volharden, tot de vi>ede komt een vrede, die ons de noodigé militaire*, politieke en economische zekeiheden voor de toekomst biedt en aan de voorwaarden voor eeai. ongehinderde ontplooiing van onze scheppende krachten im het vaderland en op de vrije zee vol doet. Zoo zullen wij den grootem strijd voor Duitschland's recht en vrijheid, hoe lang hij ook du rein moge, met eere volhouden en voor God, Die onze wapens ook in de toekomst zegenen zal, de overwinning waardig zijn. Uit het groote hoofdkwartier 31 Juli 1915. WILHELM, I. R. Een dagorder van den tsaar. Bij gelegenheid van don jaardag van dëh oorlog, heeft de tsaar een dagorder aan leger en vloot uitgevaardigd, waurin hij o m. zegt: Niettegenstaande de gewel dige krachtsinspanningen, welke onze vaandels met nieuwen roem overdekken, is de vijand nog niet verpletterd. Onze troepen moeten den moed niet verliezen tegenover de nieuwe offers en beproevin gen, welke noodig zullen zijn om Rusland tot de overwinning te voeren. De afgunst van andere landen heeft van Rusland vaak zware offers gevergd, meer telken male is het vaderland met nieuw leven en nieuwe krachten uit den strijd geko men. De tsaar spreekt ten slotte zijn vast vertrouwen, in de eindoverwinning uit en roept Gods zegen over de Russische leger- - machten af. Van het Westelijk oorlogs terrein. Duitsch Icgerbericht. De Engclsche aanval op onze nieuwe stelling bij Hooge leed ten. eenemalo schip breuk. Even vruchteloos waren de nach telijke aanvallen, der Franschen bij Sou- chez. In de Argonnen had 'n heftig artilleriege vecht plaats. In den laten avond werden onze stellingen, op den Reichsackerkopf in de Vogezen aangevallen. De vijand werd afgeslagen. De activiteit in de lucht was ook Zaterdag groot. Op het Engel- sche vliegveld St. Pol bij Duinkerken wer-. den 30 hommen geworpen. Het Duitsche vliegveld hij Douai werd vruchteloos aan- gevalLen. Een onzer vliegeniers schoot hier een vijandelijk vliegtuig tnaar beneden- Op ihot Fransche vliegve'd bii Nancy werden Zondagmorgen vroeg 103 bommeJfl geworpen; 18 treffers werden opgemerkt. De tot verdediging opgestegen vijandelijke vliegers konden den aanval niet verhin deren. Zes Duitsche vliegtuigen violen bo ven Qhateausaliins 15 Fransche vliegeniers aan. In een gevecht, dat drie kwartier duurde, weiden verscheidene vijandelijke vliegtuigen tot een noodlanding gedwon gen. Toen een ander vijandelijk eskader aan .liet gevecht deel ging nomen, trok ken onze vlieegeniers zich terug zonder verliezen. Ten N. van Saargomurid moest een Fransch vliilegtuig landen. De bemanning werd gevangen genomen. Fransch legerberïcht. In Artois heerschte van Atrccht tot An- gres de gewone bedrijviglieid der artillerie. Bij Souchez werden eonige aanval,spogin gen der Duitschers met handgranaten ^e- makkelijk afgeslagen. Een stuk vèr-dra- gend geschut wierp 9 bommen op Cotn- piègne. Er wprdt slechts van rnuterieele schade melding gemaakt. Een brand werd snel gebluscht. In den nacht van 31 Juli op 1 Aug. deden de Duitschers zonder succes FEUILLETON. De noodlottige erfenis. 20) Ik heb hem zelf maar zeer weindg ge kend, antwoordde haar zwaiger. Slechts enkele analen, in mijn kinderjaren, heb ik hem vluchtig gezien en zijn beeld is geheel uit mijn geheugen gewisoht. Wel heb dk hem altijd hoorein beschrijven als een gestreng en somber man, iemand die men eer kon vreezen dan liefhebben. In dat geval zult gij ook weinig re den hebben om hem te be we enen, zeide het meisje me.t onweerbare logica. O! geloof mij gerust, "zusje, wanneer ik iets beween-, dan gaat het geheel buiten heiji om. De' markies de Gourtevran is voor ons noodt anders geweest als een soort boeman, waarmee wij zoet gehouden werden. Toen mijn broeder en ik nog klein waren en we waren eens ondeugend, dan zeide mijn vader gewoonlijk: ,,Pas op voor oom Sylvam!" en dan werden wij zoo st.il als muizen. En dien bemi.nnelijken grijsaard heeft men nu onder de aarde gelegd? Hij roste •intrede. Gij zijt thans voor goed van uw boom an ontslagen. O! sedert lang boezemt hij mij niet de minste vrees in,, maar daarentegen Oieb iik toch noodt zonder bitterheid aan hem kunnen -denken. Evenwel, wanneer gij geen andere grieven tegen hem hadt.... Met uw verlof. Toen, ik tot den leef tijd van het verstand was gekomen-, na men mijn grieven een meer bepaalden vorm aan. To.in vernam ik het onwaardig gedrag van den. broer mijner moeder te genover zijn zuster. Om haar te straffen voor liet aangaan van een huwelijk, waar hij zij slechts de inspraak van haar hart had gevolgd wakkerde hij den haat van den vader en de moeder, die haar hadden verstooten, nog voortdurend aan en heeft hij van dien haat nog voordeel getrokken, door zijn erfdeel te vergrooten met dat, wat aan de verstootenen werd onthouden. Aan hem voornamelijk hebben mijn ouders to wijten gehad, dat zij jarenlang een karig bestaan moesten leiden. Ik hoop, zeide de gevoelige Lizzie, dat gij alle gemeenschap met Jien slech ten man zult hebben vermeden. Dat begrijpt gij wel, antwoordde haar echtgenoot. Trouwens is mij dat niet moeilijk gevaüien, want al van voor mijn geboorte waren mijn ouders geheel ge scheiden van de familie mijner moeder. Met een zacht verwijt vroeg de jonge vrouw: Waarom hebt gij die treurigheid al tijd voor mij verborgen gehouden? Omdat ik wkst, hoe gevoelig gij waart en ik u miiet noodeloos wd'.de be droeven; bovendien ook omdat het mij niet aangenaam was er over te spreken. Dat doet er wiet toe, hield de jonge mevrouw -d'Alleret aan, ge hadt ongelijk want alles wat u aangaat, gaat ook mij aan, het verleden, toen dk er nog wiet was, zoowel als de toekomst, waarin gij u aan mij verbonden hebt. Wanneer ik den man, die uw moeder onrecht aandeed vroeger gekend had, dan zou i.k hem hebben ver foeid misschien met nog feller haat, dan wanneer hij jegens mij zelf of mijn familie iets had misdaan. Wat mij betreft, hernam d'Alleret, ik heb mij er mee tevreden gesteld, hem te vergeten, want sedert dk u ken, Lizie, voel ik mij niet meer bij machte, iemand te haten. Ik kon dus veronderstellen, dat tus- sohen mij en oom Sy-lvian de onverschdil- l'igheiid wedeikeerig was. Oordeel nu over mijn verbazing, toen mij eensklaps kennis werd gegeven, van zijn overlijden en niet ter loops, masjx of ficieel, als driirect belanghebbende. Misschien heeft men gedacht u veel eer te bewijzen met u te ve.rzoekeni rouw over hem te dragen, merkte Rosie spot tend op. Ten minste, voegde Lizzie er bij, wan neer hij niet gestorven is, zonder den tijd gdhad te hebben, zijn beschikkingen te nemen. Het een noch het ander, antwoordde Bernard. Mijn beide correspondenten, na melijk mijn broeder Hector en de notaris, belast met de (regeling van zijn nalaten schap, deepen mij mede, dat er een testa ment bestaat. Welk deel mij daarbij wordt toegekend, daar licht geen van belden mij nader omtrent in. Misschien 5s het de moeite niet waard, zeide de studente op minachten den toon, want ook zij had na hetgeen zij van haar zwager had vernomen, een wrok tegen d»en markies de Courtevron in zich voelen opkomen. En nochtans, zeide de jonge man, na een veelbeteekenden b ik met zijn vrouw te hebben gewisseld, heb ik misschien niet het recht te weigeren. Laatstgenoemde vroeg: Was hij lijk? Zeer rijk, maar het zou mij onmoige- ilijk zijn, om ook maar ten naaste bij een bedrag van zijn vermogen te noemen. Mogen wij nu, zonder onbescheiden te zijn, u vragen ons den inhoud van die brieven mede te doelen? Gij weet wel, mijn lieve Lizzie, dat ik voor u geen geheimen heb, evenmin al6 voor mijn zuster Rosie. Nu begin dan. en haast u, zeide deze, terwijl zij op haar horloge keek. Ik moet weer weg, om een col'ege hij te wonen, dat ik niiet mag verzuimen. Voor een enkelen keer zou dat zoo'n groot ongeluk niet zijn. Tooh wel, wanneer men dokter wor den wil, dan moet men studeeren en ik heb geen oom in Europa, op wien ik re kenen kan. Ik moet u doen opmerken, plaagde Bernard haar, dat wanneer gij voortgaat mat babbelen, gij het alleen aan u zelf te wijten zult hebben, als gij uw college mist. Juist,- stemde de studente toe, ik ben gehee/ oor en spreek geen woord meer. Bernard vouwde de beide brieven uit. Deze is van den notaris, zeide hij. Het was een volkomen gel ijk'ui-lend schrijven met dat, door Hector d'Alleret ontvangen en waarvan de .lezer reeds heeft kennis gencimen. Toen Bernard had uitgelezen, riep Rosie uit: Daar worden wij niet veel wijzer mee. Maar deze is wat rijker vam 'inhoud, hernam Bernard, terwijl hij den tweedon brief ter li and nam. Hij las: Hotel De Een'hoofn. Luzern, Augustus. Beste jongen, Wan,neer liet nog miiot gebeurd is, zult gij zeker weldra de kennisgeving ontvan gen van het overlijden van een oom, die ons geen van bedden zeer ma aan 't li art gelegen heeft. liet is dan ook niiet met de bedociiing u een rouwbeklag te zenden, dat ik deze negelen tot u richt, maar om dat ik. minder ver van ons vaderland ver wijderd dan gij, hot eerste bericht ont ving van een gebeurtenis, die op ons hei der toekomst zekeren invloed hebben kan. „Uit den brief van den notaris wiens naam ik maar niet kan onthouden zult gij vernemen, we'Jke papieren or van u, zoowel als van mij, gevorderd wor den, maai' voor het oogenblik ils het noo dig, dat wij met elkander overeenkomen, betreffende het een en ander, dat hieruit kan voortvloeien. ,,Ik weet naot of gij een verlof zult kun nen krijgen. In elk geval ben ik reeds op reis naar Parijs en zal daar dus voor u aankomen. Warnneer ook uw tegenwoor digheid vereischt wordt, dan zeul ik u nog wel uirt Parijs schrijven. Op het oogenbblk hen i:k, zooals ge ziet te Luzern, een prach tige streek, waar i-k vanmorgen ben aan gekomen en eau dag rust van de reis denk to nemen. [(Wordt, vervolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1915 | | pagina 1