1 6e JAARGANG No. 1689 BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering cn het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal; bjjonze agenten II cent per week, f 1.45 per kwartaal. Franco per post f 1.65 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 21fs cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent. ZATERDAG MEI. I9I5. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent Ingezonden mededeelingen van 1-5 regels f1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- on Verhuur, Koop- en Verkoop (geen Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent Dit nummer bestaat uit drie bladen en het geïllustreerd Zondagsblad. Stedeschoon. De tijd, dat „kunst geen regeeringszaak" as, schijnt nu toch wel heelemaal voorbij. Zeker, er heerschte al lang een betere stroo ming in de officieele bureaux, maar nog al te vaak konden gemeentebesturen be sluiten nemen, welke noodlottig waren voor de schoonheid van oude gebouwen en dezer omgeving. Er is al heel wat verknoeid of •dwenen op dit gebied, zonder dat de noodzakelijkheid er toe drong. De gemeentelijke autonomie, moet u we ten... geholpen door gebrek aan kunstge voel of onverstandige zuinigheid van Vroe de Vaderen, 't Is bekend hoe jhr. mr. Vic tor de Stuers altijd tegen deze dingen heeft gesputterd. Hij won meer en meer terrein en sinds nu ook de bond „Heem schut" arbeid schijnt het pleit beslecht. Tot de.ze conclusie kwamen we, toen we Donderdagavond in de Sit.-Ct. het Kon. besluit lazen, waarbij vernietigd werd het besluit van den gemeenteraad van Amersfoort, betreffende het sloopen an de torentjes van de Kamperbinnen poort aldaar. Het besluit overweegt dat bedoelde toren tjes deel uitmaken van de vroegere ves tingwerken der stad Amersfoort en uit een bouwkundig en historisch oogpunt merk aardig zijn te achten; dat het in strijd met het algemeen be lang is, wanneer gemeentebesturen zooda*. gebouwen of gedeelten van gebouwen vernietigen; en, dat mitsdien de slooping dier toren tjes niet kan worden toegelaten, tenzij een ander, meer overwegend, algemeen belang haar zou eisehen, welk ander belang niet aanwezig geacht wordt. En zöo blijven die torentjes, welke dr. Jan Kalf toonde het onlangs nog met foto's aan in de vereeniging „Oud-Leiden" zoozeer het stadsaspect verlevendigen, voor slooping gespaard. Indien reeds vroeger zoo waakzaam ware opgetreden door de regeering, wat zou er dan veel schoon gespaard zijn in Neder land, hetgeen thans slechts in afbeeldin gen voortleeft en vaak door leelijke din- vervangen is. Nood breekt wet," na tuurlijk, maar de nood was lang niet altijd aanwezig. Enfin, laten we blij wezen dat de kente- ng gekomen is. Er staat in ons land nog veel moois, gelukkig, en over het behoud- |daarvan kunnen we nu gerust zijn. Duitsclie oorlogsschepen verschijnen a:tn de Belgische kust en beschieten Duinkerken. Een nieuwe Zeppelin-raid boven Engeland. De actie tegen de Dardanelien. Duitsche vliegers in actie. Van het Westelijk oorlogs terrein. Van dit oorlogsterrein is zoo goed als geen nieuws. De berichten van het oor- i e: logsterrein ontvangen zijn zoo schaarsch ert vol tegenstrijdigheid, dat het moeilijk vaLt zich een denkbeeld te vormen van de richting welke de gebeurtenissen nemen. De laatste Fransche communiqué's mel- fden een actie van Duitsche schepen. Duitsche oorlogsschepen zijn gisteren ioj voor cle Belgische kust verschenen en heb ben de vesting Duinkerken onder artille rievuur genomen. In Vlaanderen heerscht thans een alge- [meene rust. Gevechten hier en gevechten daar, maar belangrijke slagen worden niet geleverd. Het Fransche communiqué van gister middag meldt: Duitsche oorlogsschepen zijn verschenen voor de Belgische kust. pjOp Duinkerken werden 19 granaten van zwaar kaliber afgeschoten. Twintig perso nen werden gedood, 45 gewond; eenige huizen zijn vernield. In den nacht van 28 op 29 April sloegen de Belgische troepen een Duitschen aan- Val ten noorden van Yperen af. De Fran sche troepen maakten vorderingen in de buurt, van Steenstraete. Reims werd met 500 bommen beworpen, waarvan vele brandbommen waren. Daar- door ontstonden op verschillende plaatsen branden, die echter konden worden be perkt en snel gebluscht, hi Champagne hebben de Duitschers fcn Fransche ambulance .beschoten en een geneesheer gewond. Een Duitsche aanval op Eparges werd door de Franschen gemakkelijk afgesla gen. Van het Oostelijk oorlogs terrein. Nog schaarscher dan van het Westelijk- zijn de berichten van het Oostelijk oorlogs terrein. Naar Wolff" uit Weenen meldt kwam in den algemeenen toestand geen wijziging. Overdag was de ^rtillerie in actie en werden schermutselingen geleverd tusschen de voorposten. Een heftig-e nachtelijke aanval der Rus sen in het Orawa- en Opordal werd ook •thans weer onder zware verliezen voor den vijand afgeslagen. Een Zeppelin-raid boven Engeland. Eenige aandacht verdien! ti de nieuwe raid van een Zeppelin boven Engeland, omdat het luchtschip deze maal verder (is doorgedrongen, dan bij vorige raids het igeval is geweest. Bury St. Edmunds toch is een pl-aats van 50 60 K.M. ver het bin nenband in gelegen. Tot dusver hadden de tochten der Zeppelin's hoven Engeland zich niet verder dan tot enkele mijlen van de kust uitgestrekt. Ipswich ligt niet ver van Harwich. Over deze raid meldt Reuter de vol gende bijzonderheden: Een Zeppelin of een vliegtuig wierp gisterochtend brand stichtende bommen op Ipswich en Whit- ton. Drie huizen wenden vernield. Of men- schenitevens verloren zijn gegaan, is nog niet bekend. Een Zeppe-lin vloog over Bury St. Ed munds en liet verscheiden bommen val len. Drie huizen raakten in brand. Een vijandelijk luchtvaartuig liet ver scheiden brandverwekkende bommen op Ipswich vallen. Een daarvan trof een huis. waarin een gezin van 3 personen woonde. De bom viel in de slaapkamer van de dochter van 12 jaar. die door haar vader gered werd. De twee aangrenzende huizen vatten eveneens vlam. Alle drie huizen zijn vemieCd. De actie tegen de Darda nelien. Het grootje Turksche hoofdkwartier meldt d.d. 28 April: De Geallieerden, die in de buurt van Koem Kale (op den Azia- tischen oever) waren geland, zijn ondanks al hun pogingen om zich te handhaven en den steun, dien zij van hun schepen genoten, volkomen verjaagd. Geen enkel manschap van de GeaLlieerden staat meer op den Aziatischen oever van de Darda nelien. Van de andere doelen van het schier eiland Gallipol-i zijn de Geallieerden ver dreven. Bevestigd wordt, dat do Fransche ge pantserde kruiser „Jeanne d'Arc" den 28en zoozeer is beschadigd dat hij in bran denden toestand naar Tenedos moest te rugkeer en. Een Britsche torpedojager is gezonken ten gevolge van een brand, daarop ont staan door de ontploffing van een Turk sche granaat. Bij het binnenvaren der zeeëngte den 27en, toen zestien pantserschepen en ve le torpedojagers de vooruitgeschoven bat terijen der Turken beschbfcen viel het vol gende voor: de duizenden tegen de Turk sche batterijen en infanterie-stelAingen af geschoten granaten hebben tot den avond toe slechte enkele soldaten licht gewond. Waar tegenover staat, dat voor Sedoei Bahr twee transportschepen heithaalde- delijk door Tunksche granaten zijn ge troffen zoodat het eene onmiddellijk op het strand liep. De Turken brachten een aantal booten en zeilschepen met soldaten volgeladen, die zich, door sleepbooten getrokken, hij de transportschepen bevonden, tot zinken. De Britsche slagschepen „Majestic" cn „Trium.ph" werden beschadigd e.n moes ten zich uit de slaglinie terugtrekken. Sedert twee dagen heeft de vlioot der Geallieerden niets meer tegen die z/eeë.ogte ondernomen. Verschillende Oorlogs berichten. De HohenzoKerns. Gisteren 30 April, was het 500 jaar geleden, dat 30 April 1415 Friedrich I op den Rijksdag te Konstanz met den mark Brandenburg werd befleend en tot Keurvorst werd uit geroepen. De Duitschers in België. De „Vlaam- sche Stem" bericht dat, tegen begin Mei de stad Gent ijzeren muntstukken zal doen slaan, namelijk 500,000 van 50 centiemen, 500,000 van 1 franc en 250,000 van 2 franc. Die stukken zullen aan den eenen kant den Vlaamschen Leeuw, aan den ande ren kani het waardecijfer dragen, zij zullen geldig blijven tot 1 Januari 918. De tweede Duitsche oorïogsfeening. Dé totale inschrijvingen op de tweede oorLogsLeening zijn door de thans binnen gekomen inschrijvingen der mansohappen en officieren van 9060 millioen tot 9103 millioen gestegen. 20,000 soldaten en of ficieren hebben medegedaan aan de in schrijving. Gott strafe England. Het bestuur der Zwitsersche posterijen deelt mee, dat men den taatsten tijd uit Wurtemberg tal rijke postzaken ontving, waarop de ver- vloekingskreet van Engeland was aan gebracht. Voortaan zal men dergelijke zendingen als onbestelbaar beschouwen. Een onderscheiding. De Duitsclie Kei zer heeft aan den bekenden schrijver Houston Chamberlain, die van Engelsche afkomst is, maar in het D ui tóch schrijft, voor zijn artikelen over den oorlog het IJzeren Kruis voor niet-strijders verleend. Uitwisseling van zwaargewonden. De tweede uitwisseling vrn zwaargewonde Duitsche en Fransche krijgsgevangenen, welke volgens het voorstel ongeveer 1 Mei zou beginnen, moet worden uitgesteld, aangezien van Fransche zijde nog geen instemming ermede betuigd is. Duitsche vliegers in actie. Een Duit sche vlieger, die van Lassigny scheen te komen, vloog gistermorgen over Compièg- ne. Hij wierp enkele bommen op de tele graaflijnen en op de spoorwegsignalen. De aangerichte schade is onbeteekenend. De spoorwegdienst werd niet onderbroken. Een Duitsch vliegtuig is, naar aan de „Temps" wordt gemeld, over het centrum van Nancy gevlogen. Het heeft drie bom men geworpen, die in de nabijheid van het paleis van justitie neerkwamen. Drie men- schen zijn gedood, zes zwaar gewond en een nog onbekend aantal licht gewond. Het Duitsche vliegtuig, dat zeer hoog vloog, is zwaar beschoten, doch kon ont komen. Duitsch schip genomen. De Engelsche Admiraliteit meldt, dat het Duitsche s.s. „Macedonia", dat enk"--- weken geleden van cas uöUi een isrix- sclien kruiser is buit gemaakt. Generaal Auffenberg. Officieel wordt uit Weenen medegedeeld, dat naar aanlei ding van een in den Taatsten tijd tegen den generaal der infanterie ridder von Auffen berg ingebrachte beschuldiging, dat hij zich aan plichtverzuim in zijn ambt zou hebben schuldig gemaakt, een onderzoek Ts ingesteld. De beschuldiging betreft gebeurtenissen uit het jaar 1912 en staat in geen enkel verband met den huidigen oorlog. De gevangenkampen in DuitschJand. Volgens een Wolff-benicht heeft de Ame- nikaansche gezant Gerard uit Beriijn Dinsdag te Maagdenburg en Burg die hui zen van bewaring bezocht, waar de En gelsche officieren, bij wijze van weder vergelding voor de behandeling van de be manningen van Duitsche duikbooten in Engeland, zijn opgeslóTten. Tegelijkertijd bezocht hij de gevangenkampen. Hij uitte zijn voldoening over wat hij zag en qok de gevangenen verklaarden, volgens Wiolff, ronduit dat zij tevreden waren. Tegenspraak. De van vijandelijke zij de verspreide berichten over den kritieken financieelen toestand, die in Oostenrijk- Hongarije zou bestaan, aldus het „Korr. Bur.", en welke zelfs tot vermindering van de soldij der troepen zou geleid hebben; over muiterij van de Tsjechische regimen ten, evenals over betoogingen tegen de oproeping voor den dienst van achttienja rigen of tegen den oorlog, zijn geheel ver zonnen. Evenzoo is het onjuist, dat in Triest militairen tegen betoogers van hun wapens zouden gebruik gemaakt hebben. Prins Sala-Eddin overleden. Prins Sala-Eddin, de zoon van den overleden Sultan Moerad, is gestorven. In Klein-Azië en Thracië. Aan de „Daily Express" wiordt uiiit Athene ge- mield: Dinsdagavond drongen drie oor logsschepen de Golf van Smyrna binnen en openden het bombardement. Achtduizend Turken zijn gevangen ge nomen in de vilakte van het voormalige Troje. De troepen der bondgenooten, die te Enos geland zijn, rukten 20 mijlen ver op, en bezatten verscheidene dorpen. Generaal Hasler. De Engelsche bri gade-generaal Hasler is volgens een niet- officieele madedeeling in het gevecht ge sneuveld. De Prins van Wales. De prins van Wales is Woensdag uit Engeland ver trokken, om zijn taalk bij het expeditie- leger te hervatten. De actie tegen de Dardanelien. Het aantal Fransche en Enge'lsche troepen, die tegen de DardanelOen in het vuur worden gebracht, wordt vo'tgens een cor respondent van het „Berliner Tageblatt" tusschen 100 en 150 duizend man geschat. Schepen getorpedeerd. De trawler jLilydate" is aan den mond van die Tyne door een Duitschen onderzeeër getorpte- deerd. De bemanning werd germed, Het kolenschip „Nobile" is bij de 11e- 'briden door een Duitschen onderzeeër ge torpedeerd. De bemanning is gered en te Stornoway aan land gebracht. Na een lange jacht slaagde de onder zeeër, die de „Lilydale" getorpedeerd had. er in aan een vervolgend patrouille vaartuig, dat op den Duitscher vuurde, ite ontkomen. Waarschijnlijk is de onder zeeër getroffen. Buitenlandsche berichten. Aardbeving? De seismograaf ta Hohenheim heeft gis ternacht om 3 uur 20 min. een vrij sterke aardbeving geregistreerd, waarvan het epicentrum zich op ongeveer 7000 kilome ter afstand bevond. Ongeluk. Bij het station Briesen in de nabijheid van Fürstenwalde adn de Spree zijn vier kinderen van 10 tot 14 jaar door een snel trein overreden. Drie bleven op de plaats dood; het vierde is zwaar gekwetst. De kinderen stonden tusschen de sporen een anderen trein, die militairen vervoerde, toe .te wuiven en hadden daardoor het na deren van den sneltrein niet opgemerkt. De itrem had te veel vaart om nog bijtijds te stoppen. BINNENLAND. Pater van Rfleursf In een der bladen van dit nummer heb ben wij geplaatst het vervolg van de reeks bijdragen, die de R. K. Journalisten-Ver- heeft aangeboden op diens tachtigsten verjaardag, gisteren, den 30en April. Helaas, op zijn tachtigsten verjaardag is de bekende Jezuïet overleden... Pater van Meurs was vóór korten tijd lijdende geweest aan bronchitis. Oogen- schijnlijk was hij daarvan hersteld, totdat verleden week Vrijdag de ziekte terug keerde. De grijsaard verscheen dien morgen niet zooals gewoonlijk aan het altaar. Het bleek, dat hij zich ernstig onwel gevoelde, en sinds dien verergerde de .toestand zóó danig, dat hem gisteren, in den ochtend, op den dag van zijn feest, de II.H. Sacra menten der stervenden moesten worden toegediend. InmiddeLs kwamen reeds van den vroe gen morgen af ontelbare schriftelijke en telegrafische gelukwenschen in van tal rijke bekende persoonlijkheden en de stroom van felicitaties houdt steeds aan. Er lagen stapels ongeopende brieven en telegrammen uit buiten- en binnenland. Groot was het aantal dergenen, die in den loop van den dag zich aan de pastorie op de Wijnhaven te Rotterdam vervoeg den, om den jubilaris de hand te komen drukken, en daar de ontstellende .tijding vernamen. En gisteravond om ongeveer negen uur had het tragische gebeuren plaats. Op .den dag, dien men hem zoo gaarne tot een feestdag had gemaakt, stierf de geëerde Jezuïet, die tijdens zijn lange leven zoo ontzaglijk veel heeft gedaan voor onze Ne- derlandsche Roomsclie letterkunde. Op den vooravond van zijn... feest en van zijn sterven heeft de „Tijd" .zijn laat ste gedicht gepubliceerd, waarin hij zijn tachtigjarig hart toezong: Gij, sterkgespierde, drijft met kracht En zonder rusten, dag en nacht, Den stroom des levens door mijn aren, O Hart, mijn bloed-verwarit, welaan! Blijf nog een tijd geregeld slaan, Voordat wij saam den arbeid staken! Helaas, zij hebben den ai'beid gestaakt, zoo kort, zoo .tragisch kort, nadat de le venslustige grijsaard, die het leven be minde met een waarachtige, diepe liefde, zichzelven nog enkele jaren had toege- wenscht. De Zeer Eerwaarde Pater B. van Meurs werd den 30 April 1835 te Nijmegen gebo ren. Den 24sten September 1857 trad hij te Ravestein in het noviciaat van de Socië teit van Jezus, en legde den 2 Februari 1868 zijn laatste pleclxÖgp geloften af. Den llden September 1865 werd hij priester ge wijd. Na professor en zielzorger te Kuilen burg geweest te zijn, werd hij in 1896 ka pelaan aan de parochie van Onze Lieve Vrouw Onbevlekt Ontvangen, te Rotter dam, waar hij tot zijn dood verbleef. Pater van Meurs heeft zich onder de Katholieken van .Nederland bemind ge maakt door zijn geestige en humoristische liederen en lezingen, waarin hij een meester was. Zijn bekendste werken zijn „Rijm en Zang" (1868), „Pepermuntjes" (1875), „Kriekende Kriekske" (1879). Zijn vertalingen van Duitsche dichters, voor al van Uhland, zijn kleine kunststukjes. Bo vendien moeten nog vermeld worden de lezingen over „De Luchtballon", „Het Hart", „De Neus" en „De Vroolijkheid en het Lachen." Nederland en de Oorlog. De bloembollenhandel en de oorlog. Het „Hbld." heeft omtrent de toestand in het bloembollen-vak mededeelingen ge vraagd aan den heer Krelage, voorzitter van de Algemeene Vereeniging voor BtoemboHlen-cultuur, en den heer Wa y naar, voorzitter van den Bond van Bloem bollerihandelaren. Het antwoord, hetwelk het blad kreeg, vat het op de volgende wijze samen. Toen, in Augustus, de buitenlandsche oorlog uitbrak, werd in den bloembollen- haiudej een lalgdmeen déb&clf; gevreesd. Want juist op den datum, dat de groote verzending naar het buitonljtnd aan vangt, werd alle treinenvervoer stop ge zet en de algemeene indruk was, dat de kans op export zoo goed als nihil zoude zijn en dat groote verliezen onvermijde- delijk waren. Al spoedig echter bleek, dat men al te pessimistisch de zaak had in gezien, want de uitvoer zoowel naar En geland als naar andere gebieden, welke groote afnemers der bloembollen zijn, werd heel gauw weer opengesteld, zoodat de statistiek omtrent het gewicht aan uit gevoerde bollen over het afgeloopen jaar ongeveer hetzelfde cijfer toont als dat van 1913, namelijk omstreeks 25 millioen kilo bollen. De geldelijke uitkomsten echter zijn evenwel in 1914 aanmerkelijk veel min der geweest dan in 1913. Ook omdat en kele bloemenhandelaars hunne bollen, in verband met den kritieken toestand, ten Reeds bij den aanvang van den oorlogs toestand hebben eenige geïnteresseerder* bij den bollenhandel de hoofden bij elkaar gestoken en hebben zij pogingen aange wend om een syndicaat te vormen. Dit syndicaat zou beoogen in de eerste plaats het tot stand komen van een collectieve credietverschaffing; in de tweede plaats de langgewenschte controle op de produc tie en op de vaststelling der prijzen voor het binnenland en misschien ook van die van het buitenland. Men verkeerde in de veronderstelling, dat een dergelijke maat regel destijds ondor den drang der om standigheden, .kon worden doorgezcfc, want men zoude daartoe niet zijn over gegaan, zoolang de toestanden bijzonder gunstig waren. Maar de eischen, door Minister Treub gesteld, in .zake de credietvoorziening (na melijk collectieve aansprakelijkheid) wa ren niet in te willigen en het tot stand komen van het syndicaat stuitte hierop af. De commissie is nog steeds diligent gebleven, maar wijl sinds de benoeming dier commissie van den kant der belang hebbenden niet bleek, dat behoefte werd gevoeld aan buitengewone maatregelen, omdat de toestand en de vooruitzichten in het bollenvak aanmerkelijk verbeterden, behoefde zij niet handelend op te treden. Want kinds 1 Januari zijn heel wat rei zigers naar het buitenland vertrokken, naar Engeland en Amerika, Duitsch land, Rusland, Skandinavië en Frankrijk, om nieuwe orders op te nemen en vorderin gen binnen te halen. Die orders vooral zijn erg meegevallen. Ondanks den oorlog kon ook in 1914 een groot deel der productie nog worden ver kocht, en al moest men ook met de afbe taling wat geduld hebben, toch is dit geen oogenblik reden geweest, om de zaken stop te zetten en de vorige week nog werden,, speciaal in Engeland, heel wat betalingen geïnd, die verleden jaar, tengevolge van het moratorium, niet behoefden te worden voldaan. Over het algemeen trouwens zijn de be talingen in alle landen veel geregelder geworden, vergeleken bij de eerste oor logsmaanden van 1914. In Duitschland zijn de reizigers niet ontevreden over dp hun gedane bestellingen en betalingen. Ook in Rusland werden bestellingen en betalingen gedaan, maar de meeste leve ranties werden, zooals gewoonlijk, opge geven in Engeland en Amerika. „Zijn in verband met den oorlogstoe stand", zoo vroegen wij onze zegslieden, „niet groote hoeveelheden bloembollen ge schonken aan steden en instellingen?" „N&en", werd ons geantwoord. „Vóór den oorlog bestond reeds, speciaal bij de hyacinthen-cultuur, een neiging tot over productie. Het gevolg hiervan was, dat de prijzen verminderden en dat van het groote surplus honderden en duizenden bollen cadeau werden gedaan; later ook aan de vluchtelingen-kampen, terwijl nog een groot overschot werd vernietigd of voor veevoeder werd gebruikt. Zooals wij reeds zeiden, laat de toe komst voor den bollenhcindei zich thana

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1915 | | pagina 1