Denkt om de
SCHAALCOLLECTE
Steuncomité op 13 April
12
BUITENLAND.
De Oorlog.
6e JAARGANG
No. 1672
S)e £cidóclie0ou^aixt
BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. -- Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DeABONNEMENTSPRIlS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
tn het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal; bjjonze
agenten II cent per week, f 1.45 per kwartaal. Franco per post f 1.65 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2:.j cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
MAANDAG
APRIL
I9I5.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f0.75, elke regel moer 15 cent
Ingezonden mededeellngen van 1-5 regels f1.50, elke regel moer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Grooie letters naar plaatsruimte.
Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen
Handel8-Advertentl6n) van t-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Een zeer merkwaardig onderhoud van
een Amerikaansch journalist met Z. H.
Paus Benedictus XV. Franscho suc
cessen in het Westen, Russische over
winningen in het Oosten.
De Paus over den vrede.
Zaterdag hebben we al reeds iets mede
gedeeld over een interview, dat de Paus
op Paaschrnaandag aan von Wiegand, en
correspondent van de New-York World"
heeft verleend.
De corr. heeft de „Nieuwe Crt." in staat
gesteld het onderhoud tegelijk te publicee-
jen als zijn blad.
Wij laten hier een gedeelte volgen van
wat genoemde correspondent schrijft.
„Zend aan het Amerikaansche volk en
de Amerikaansche Pers door uw blad mijn
groet en mijn zegen en breng hun deze
eene boodschap vari mij over, die is: werkt
onophoudelijk en belangeloos voor den
vrede opdat dit ontzettende bloedbad en de
verschrikkingen en ellenden waarmee het
gepaard gaat spoedig mogen eindigen.
Daardoor zal uw land en uw pers een
dienst bewijzen aan God, de wereld en de
menschheid, waarvan het aandenken en
de herinnering eeuwenlang zullen voort
leven. Als uw land alles vermijdt, wat
dezen strijd van volken tegen volken zou
kunnen verlengen, waarin het bloed van
honderdduizenden wordt vergoten en on
zegbare ellende over hen wordt gebracht
dan kan Amerika door zijn grootheid en
zijn invloed veel bijdragen tot een spoedig
einde van dezen ontzettenden oorlog. Bidt
en werkt onvermoeid en onophoudelijk en
vereenigd voor den vrede. Dit is mijn
Paaschboodschap voor Amerika.
De geheele wereld ziet naar Amerika in
de hoop, dat dit het initiatief zal nemen
voor den vrede. Zal Amerika het oogenblik
dat daarvoor gunstig is ontdekken en het
aangrijpen? Zal Amerika den wensch en
de hoop der wereld vervullen? Ik bid God,
dat het daartoe in staat moge zijn.
Mijn dageiïjksch gebed, alSes wat ik doe
is voor den vrede, voor het einde van dezen
ontzettenden oorlog."
De fijngebeitelde verstandige trekken
van 's Pausen zee expressief gelaat waren
eën duidelijken spiegel van den hoogen
ernst zijner woorden, toen hij dit zeide.
„Ik stel mijn geheele hoop voor een
'spoedigen vrede op Amerika en op de
macht en den invloed die het heeft in ge
heel de wereld. Rechtvaardig en onpartij
dig en steeds onzijdig in zijn houding en
zijn pogingen den oorlog ten einde te
brengen, kan Amerika als het gunstig
oogenblik komt den eersten stap doen, ver
zekerd zijn van den grootsten steun van de
zijde van den Heiligen Stoel. Ik hen dit
reeds aan uwen president doen weten dooy
een van zijn hooggeplaatste vrienden."
Door wat ik hoorde en zag, zegt von
Wiegard, gedurende het vrij lange verblijf
ran twee dagen op het Vaticaan, in ge
VAN HET
sprekken met Vaticaansche hoogwaardig-
heidsbekleeders en sommige der bij het
Vaticaan geaccrediteerde gezanten, ben ik
overtuigd, dat dé PauS harder werkt voor
den vrede, dan wellicht iemand ter wereld.
Als ik mag vertrouwen op de indrukken,
die ik in mijn gesprek van 15 20 min. met
den Paus opdeed en de boodschap, die hij
mij opdroeg over te brengen naar Amerika,
gaat de Heilige Vader verder dan dat hij
enkel de hand toesteekt aan x\merilca om
gezamenlijk daarmede té werken voor den
vrede, en- doet hij een beroep op Amerika
de rol van vredestichter op zich te nemen,
waarbij de Paus aan Amerika zijn eigen
geweldigen moreelen steun en zijn per
soonlijke inspanning toezegt.
De Paus ontving mij in zijn prachtige
studeerkamer op de tweede verdieping van
het Vaticaan, waarvan de ramen uitzien
op het plein en de lcolonnaden van den
St.-Pieter met een wijden blik over Rome
en de besneeuwde toppen van hergen in
de paars-blauwe verte.
De prelaat, die mij geleidde, bracht mij
door zijn kamer en, over een deel van den
zolder naar de Raphael-loggia met haar
wonderbare mozaïeken, en van daar naar
den ingang van den vleugel, waar op die
tweede verdieping '9 Pausen staatsievér-
trekken zich bevinden. Schilderachtige in
ouderwafcsche dracht gestoken leden, der
Zwitsersche garde en meer modem geüni
formeerde leden der fiere adelsgarde be
groetten mijn begeleider en gingen ons
voor door een aantal groote vertrekken,
waarin de wanden (bekleed waren met
roode zijden damast. Voor roode meubel
stoffen heeft men op' heit Vaticaan blijk
baar een' bijzondere voorkeur, wandbe-
kileedingen en meubels alles is rood, ner
gens is er 'Overlading, alles is prachtig en
doodeenvoudig. Merkwaardig is nog, dat
i:k in geen der vele vertrekken waar ifk
kwam, een spiegel ontdekt heb, terwijl
■spiegels toch zoo grooten. rol spellen in
paleizen van wereldlijke, heerschers. Diep
is er de stilte, zeer kalmecrerid werkt c!at
en tegelijk stimuleert het den geest. Er
wordt zacht gesproken, men hoort de
voetstappen niet van de waard:'|gheidsbe-
kleeders en van de lakeien en wachten,
die dienst doen in dezen vleugel. In de
kleine 'troonzaal naast 's Pausen studeer
kamer, waar busten van vroegere pau
sen langs den wand staan nam een van
's Pausen kamerheeren mij in zijn hoede.
Na een korte wachtperiode ging de deur
open. Mijn begeleider wenkte' mij. Toen
ik binnentrad kwam de Paus mij tege
moet, begroette' mij hartelijk bij de deur
en verzocht mij plaats te nemen aan de
andere zijde van de kamer. Hij zette zich
neer op een zetel dicht bij dien waarheen
hij mij geleid had.
Paus Benedictus XV ziet er merkwaar-
die jong uit voor zijn jaren. De haren, die
het kapje zichtbaar laat, zijn nog riet
.geheel vergrijsd. Hij is iemand van mid
delmatige gestalte, maakt allerminst een
robusten indruk, wat wellicht een gevolg
is v.an zijn ascetische/ levenswijze. De
Paus is donkerblond, en zijn gelaatskleur
is dan ook niet zoo donker als b. v. bij kar
dinaal Gaspari, den Pauselijken staats
secretaris, die een Italiaansch ty.pe heeft.
Toch ziet. Benedictus XV er uit, als iemand
met istalen zenuwen, een man van groote
"energie. Zijn oogen zijn donker en maken
een sterken indruk, de beweeglijkheid en
het sterke uitdrukkingsvermogen van zijn
gelaatstrekken, als hij spreekt, maakten
het mij dikwijls mogelijk de antwoorden
op mijn vragen te lezen van zijn gezicht,
voordat de kamerheer ze voor mij ver
tolkte.
De portretten van den Paus- doen hem
onrecht, omdat zij niet kunnen weergeven
de beweging en het licht dat speelt over
zijn trékken als hij spreekt. Daar mijn
Fransch niet voldoende is, om een inter
view als dot, waar het op elke nuance
kan aankomen, in die taal te voeren, trad
de kamerheer op als tolk. Toen ik den
Heiligen Vader dankte voor de uitzonder
lijke eer aan mij persoonlijk en aan de
Amerikaansche pers bewezen, door de mij
toegestane ontvangst., zeide Benedictus
XV:
„Het verheugt mij een vertegenwoordi
ger te kunnen ontvangen van de Ameri
kaansche pers, waarvoor ik groot respect
heb en :ik waardeer de macht dezer rers
goed te 'doen. De wereldpers is een factor
van geweldige macht, die heel veel doen
kan om den weg te helpen bereiden voor
den vrede. Vooral in uw land oefent de
pers een geweldigen invloed op de open
bare meening. Wilt gij aan de AmeTÜkam-
sche pers overbrengen dat ik vurig hoop,
dat die haar groote macht en invloed zal
gebruiken in ';t belang van God en. de
menschheid om een eind te helpen maken
.aan dezen oorlog en de- zaak der vrede
onophoudelijk en belangeloos te bepleiten
in onpartijdigen geest en recht doende
wedervaren aan alle partijen."
De Paus is niet iemand, die geweldig
ontzag inboezemt, al heeft hij een. onmis
kenbaar vorstelijke manier van doen en
.is hij ai'ch bewust van het gezag en de
majesteit van zijn verheven .ambt, tc.ch
is hij absoluut natuurlijk en mensche-
■lijk. In heit gesprek frappeert u telkens
weer hoe hij aan groote geestesgaven paait
een vasten wil en de snelbeslotenheid, die
kenmerken zijn van een krachtige per
soonlijkheid. De Paus is iemand van. groo
te wijsheid,hij heeft een pract.ische ma
nier de dingen te zien en dat zonder een
oogenblik de ideëele zijde uit bet oog te
verliezen. In dat opzicht beschaamt de
Paus menig theoretisch wereldlijk idea
list.- Ook als staatsman en diplomaat, zoo
as mijn indruk, zou de Paus een groot deel
van de wereld der politici en diplomaten
lessen kunnen geven. Hij sprak met mij
op informeele wijze gedurende ruim een
kwartier, dikwijls, als hij mijn vragen
beantwoordde trok hij de wenkbrauwen
hoog op en welsprekende gebaren bege
leidden zijn woorden.
„U wilt weten wat het standpunt is van
den Heiligen Stoel ten aanzien van dezen
oorlog en den vrede. Wij zijn van nee-
niing, dat deze ontzettende oorlog zoo snel
en spoedig mogelijk 'ten einde moeit wor
den gebracht en de vrede hersteld. Daar
naar moet worden gestreefd rnet alle mo-
reele middelen van invloed, dis ons ten
dienste staan»,"
Daarop volgde dan de Pauselijke
Paaschboodschap aan Amerika, hierbo
ven vermeld. De Paus verzekerde, dat hij
voortdurend de pogingen voortzette door
hem bi} de oorlogvoerende naties reeds
gedaan om de verschrikkingen en de el
lende van dezen oorlog te doen-wemiin-
deren, dat hij geen moeite had ontzien,
geen, enkel moreel middel ongebruikt had
gelaten tot bereiking van dat doel. Hier
in het Vatikaan, 7.00 deed hij uitkomen,
is wellicht de plaats waar alle draleh
samenloopen en het net van menschlie-
vende en vredelievende bedoelingen en po
gingen, die van hier weer kiopen naar de
oorlogvoerende naties.
De Paus voegde erbij, dat Z. H. de be
moeiingen daartoe bij de volkeren voort
zet. Hij heeft geen zedelijke middelen on
beproefd gelaten, om den schrik en het
lijden van den oorlog te verzachten.
Naar aanleiding van bovenstaande inter
view herinnert de „Neue- Freie Presse" er
aan, hoe de Paus sedert zijn troonsbestij
ging, zich heeft bezig gehouden met de
vraag, wat de Kerk zou kunnen doen, om
aan de beproefde volken den vrede terug
te schenken. Als de Paus zich tot den pre
sident der Vereenigde Staten als leider van
een sterk, vooruitstrevend volk, wendt, als
tot een bondgenoot voor zijn vredesbemoéi-
ingen, dan heeft dit de belangstelling van
heel de wereld, ofschoon op dit oogenblik
de voorloopige voorwaarden vdor deze actie
nog niet kunnen gesteld worden."
De Paus en de Belgen.
Z. H. Paus Benedictus XV heeft het vol
gend schrijven aan mgr. Ileylen, bisschop
van Namen, gezonden.
Aan onzen Eerbiedwaardigen Broeder
Thomas Louis, bisschop van Namen.
Eerbiedwaardige broeder, heil en apos
tolische zegen!
Hetgeen Wij reeds wisten over den treu-
rigen toestand, waarin een gruwelijke en
zeer wreede oorlog België over zijn geheel
gebracht heeft, wordt Ons nog voor het
dierbare diocees Nomen in het bijzonder
door uw jongste schrijven bevestigd. Wat
gij Ons daar mededeelt, moet elk hart wel
diep ontroeren. Hoeveel te meer dan Ons,
die de taak van een Vader vervullen, van.
een Vader, wien vol liefde en bezorgdheid
alle belangen van zijn kinderen ter harte
gaan? Indien medelijden en liefde van een
vader den bedroefden zonen een groote
troost aanbrengen, dan mogen uwe harten
opnieuw bemoedigd en versterkt worden.
Want wij hebben uw rampen en beproe
vingen medegevoeld en blijven ze nog
steeds medegevoelen; ons hart is bedroefd
op het zien van uw ongelukken, en wij ge
voelen voor u een bijzondere welwillend
heid en toegenegenheid.
Niets verlangen wij dan ook vuriger,
dan dat spoedig voor u een einde kome
aan deze ontzettende beproeving.
Al onze kinderen die weenen, in het
bijzonder de .zonen van de verheven Belgi
sche natie, die Wij bijzonder beminnen,
wijl zij zich sinds tal van jaren zoo groote
verdiensten voor den Katholieken gods
dienst verworven hebben, bevelen Wij zon
der ophouden aan God, den Eeuwig-
almachtigen aan! Uit het diepste van onze
ziel smeeken Wij Hem dat IIij eindelijk
den dag van den zoo vurig verlangden vre
de doe aanbreken, en dat Hij in zijn sou-
vereine barmhartigheid de overvloedige en
kostbare vruchten van den vrede schenke,
vooral aan u, die zoovele rampen geleden
hebt.
Hoezeer gij onze welwillendheid geniet,
hebben Wij u bij andere gelegenheden
reeds getoond, en Wij willen het opnieuw
bewijz,en, door U, eerbiedwaardigen Broe
der, Uw geestelijkheid en Uw geloovigen
met veel liefde in den Heer, onzen Aposto-
FEUILLETON.
HEREENiGD.
ui
Hoe geheel anders zag het vertrek er
thaas, bij daglicht, uit, vergeleken, bij het
schemerlicht van den vorig en avond. Het
vriendelijke houtvuur, dat in den haard
brandde, tegenover de deur, waardoor zij
was binnengetreden, het met roode gor
dijnen behangen "ledikant aan haar rech
terhand; het venster met dezelfde soort
gordijnen en de toilettafel aan haar lin
ke 1I1 and; de. donkere eikenhouten gewre
ven vloer; het kolossale berenvel, hetwelk
het valluik over den geheimzinnigen af
grond verborg; de gemakkelijke leuning-
d.oel voor het lage schrijftafeltje, hetwelk
bijzonder te haren gebruike bij het ven
ster was meergezet, en de gevulde koffer,
welke ha.ar vaderlijke beschermer voor
zien had met alle voor een jong meisje
nooüiige kleed i rig stukken en andere oor-
werpen, voordat zij New-York verlieten,
dat alles keek haar veel te vriendelijk
eri uiitn.oodigend aan om in haar geest
plaats te laten voor sombere gedachten.
Kapitola was juist bezig den inhoud
■van den koffer be bergen in haar kleer
kast, toen juffr. Kondiiment binnenkwam
te zien hoe haar jeugdige meesteres
bet maakte. De goede vrouw sloeg, toen
®i a' die kostbaarheden zag, welke Mr.
war-field voor zijn, nichtje gekocht had,
de handen in eikaar.
Hoe is 't mogelijk! riep zij u.iit. De
oude heer is geheel veranderd! Miss
«lack.
Juffrouw Kondiment, noem mij r-.iet
Miss Black, ik houd daar niet van. Ik
heet Kapitola!
Zoo als gij verlangt, Miss Kapitola!
Miaar M. War field1 moet wel zeer veel
reden hebben om zoo van u te houden.,
dat hij zich zelf niet meer is. Sinds onze
voormalige meesteres, de zuster "van M.
Warfield, dit huis verliet, vele, vele jaren
geleden, heeft Hurricane Hall zulk een
pracht niet meer gezien als deze!
Kapitola glimlachte, terwijl zij over een
stoel een zeer kostbaar bruin merinos-
kleed hing, dat zij voornemens was aan
te doen voor het middagmaal.
Juffrouw Kondiment, zegde zij, gij
zijt mij nog"een verklaring schuldig, na
melijk wat men verhaalt over dat geheim
zinnige valluik!
Sst, Miss, ndet zoo luid! Mijnheer
houdt er niet van, dat daarover gespro
ken wordt en als hij het hoorde...
O, wees niet bezorgd, juffrouw Kon
diment. Ik beloof het u, ik zal zwijgen.
Wait vertelt men dan over dit griezelige
valluik?
Niettegem&baainde het helder dag
was, keek juffrouw Kondiment schuw om
zich heen, voordat zij op geheimzinnigen
■toon antwoordde: Men vertelt dat deze
diepte lang, heel lang geleden een val ge
weest is voor Indianen!
Een val voor Indianen? vroeg Kapi
tola verwonderd.
Ja, Miss. Het vertrek behoort tot het
oudste gedeelte van het huis. Het bestond
reeds ten tijde van den Franschen oorlog
tegen de Indianen en behoort tot de oud
ste door vreemdelingen bewoonde plaat
sen van het laiRi,
Dan zal deze kamer mij liever zijn
dan welke andere in het huis ook, want
ik houd van historische plekken met ge-
h e imz innige geschiedenissen.
Hurricane Hall heeft in den ouden
tijd behoort aan de Le Note's, vertelde
juffrouw Kondiment verder. De eerste
'eigenaar, de oude Henri Le Note*, moet
een der grootste schurken zijn geweest,
d,ie ooit geleefd hebben. Hij onderhield
schijnbaar vriendschappelijke betrekkin
gen met een kleinen naburlgen stam van
inboorlingen en wist hen te overreden
hem een bijzonder vruchtbaar stuk land
af te staan. Allen waren er voor te vinden
op zes na. En wat deed de schurk? Hij
noodigde deze roode broeders uit tot het
bijwonen van een feest op zijn bezitting
en zij kwamen. En toen zij bij elkaar
stonden hier hij het vuur, liet hij hen
met hem broederschap drinken en die
goede gezindheid door een eed bezweren.
En toen. de zes mannen gereed om te
zweren met de handen omhoog geheven
stonden, werkte hij, zonder dat het be
merkt werd, met den voet een grendel
van het valluik'los, en alle zes de mannen
stortten in de diepte, die nog door geen
oog gepeild is geworden.
Ontzettend! riep Kapitola uit. Gru
welijk! En is die duivel in menschenge-
daante ontsnapt, zonder dat de bloed
verwanten der slachtoffers wraak op hem
namen?
Neen. Er verliepen wel vele jaren,
voor dat dit gebeurde, doch toen de zo
nen der zoo schandelijk vermoorden op
gegroeid waren tot strijdbare mannen,
vielen zij op zekeren dag dit huis aan en
doodden de geheele familie, uitgenomen
den oudsten zoon, een knaap van tien
jaar, die ontvluchtte en alarm sloeg. Men
vertelt dat de Indianen de lijken der Le
Noir's door het geheimzinnige valluik in
de diepte hebben laten verdwijnen en dat
zij op het punt stonden den rooden haan
op het dak te laten kraaien, terwijl zij
in woeste vreugde rondom hét huis dans
ten, toen de loomst van soldaten, die in
de nabijheid gestatiiormeerd lagen., hen op
de vlucht deed slaan. De brand werd toen
gebluscht!
Welke bloedige dagen!
Ja, Miss, en als gij in deze kamer
bevreesd zijt zal dk een andere voor u ge
reed maken.
Ik bevreesd zijn? Ik vrees voor geen
enkele levende, en nog minder voor doo-
den!
O Miss zeg dat niet zoo hardop! ant
woordde juffrouw Kondiment. veif-ehrikt.
Er zijn dingen, dlie zelfs den moedtgsten
man doen schrikken en deze streek is vol
verschrikking. Maar ik moet u thans ver
laten, Miss, en gij zult er goed aan doen
als ge u tijdig gereed maakt voor het
diner. Mijnheer is altijd stipt op zijn tijd
en in een half uur moet alles gereed zijn!
En de huishoudster verliet druk doen
de het vertrek, terwijl Kapitola haar glim
lachend nakeek. Het meisje was met haar
toilet weldra gereed en begaf zich nu
naar liet terras voor de wcmiing juist op
het oogenblik, dat Mr. Warfield aan
kwam, gevolgd door Wool, die een grij
zen pony bij den toom leidde.
O. uitstekend dat ge daarjuist zijt!
riep Mr. Warfield het jonge meisje toe.
Kijk de.ze pony eens .Het is 'n beestje dat
te goed is voor werk ete te zwak orn mij
'te dragen. Daarom krijgt ge het van mij
ten geschenke, want ge moet toch leeren
rijden!
O, oompje! riep Kapitola uit, de han
den ineenslaande. Ik weet niet hoe ik u
•bedanken zal!
Ge. kunt vanmiddag de eerste les
krijgen! Wool zal uw leermeester zijn!
Maar kom nu eerst mee aan tafel! De
plumpudding zal wel reeds staan te wach
ten.
Met deze woorden geleidde hij zijn
pleegkind naar de eetkamer, waar juf
frouw Kond'imenit, die de stiptheid van
haar meester kende, inderdaad reeds id
les had opgediend.
Na afloop van den maaltijd begon aan
stonds Kapitola's eerste rijles oader
Wool's leiding.
Het jonge meisje bezat de vier hoofd-
vereischben van een goede rijde res een
buigzame gestalte, volharding, een aan
vermetelheid grenzende onbevreesdheid1
en groote tegenwoordigheid van geest.
Zij dreigde zelfs geen enkele maal uit
het zadel te geraken, en Mr. Warfield,
die haar oefeningen met belangstelling
gadesloeg, verzekerde haar herhaaldelijk
dat zij, indien zij zóó voortging, binnen
kort de beste rijderes zou zijn uit den ge-
heelen omtrek.
(Wordt vervolgd.!
