BUITENLAND. De Oorlog. BINNENLAND. ge JAARGANG No. 1954 BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Lelden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal; bij onze agenten II cent per week, f 1.45 per kwartaal. Franco per post f 1.65 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 21/3 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1--5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent ingezonden mededeelingen van 1--5 regels f1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, Iedere regel meer 10 C8nt. Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen Handels-Advertentiën) van 1-5 reg8ls 25 cent, iedere regel meer 5 cent. Dit nummer bestaat uit twee bladen. De strijd om de Dardanellen wordt met heftigheid voortgezet. De Engelsche oorlogssc nepen de Africa en de irresistible peten ernstig zijn beschadigd. Hog twee andere Engelsche schepen getor pedeerd. Van het Westeiijk ooriogs- terrein. In het Fraiisehe communiqué wordt ge iend: la Aigonne zijn wij (tusschen Bo- lante en Four de Paris, na een zeer he iig gevecht, 150 M. vooruitgekomen. Bij Eparges hebben wij ons meester gemaakt van een. vooruitstekend punt ten Oosten van de positie, waarin de vijand zich se dert de gevechten van de laatste maand gehandhaafd ha-d. Gisteren hebben wij twee -tegenaanvallen afgeslagen en een derde in den loop van den nacht. De Engelsche maarschalk French meldt dat- de algemeene toestand onveranderd is. De loopgraven ten Zuiden van St. Eloi, die slechts gedeeltelijk heroverd werden, lijn door geen van beide partijen be/et. In de omgeving van Neuve Chapelle heib- de Duitschers een -groote hoeveelheid munitie verbruikt zonder eenig bepaald resultaat. Het Duitsche hoofdkwartier meldde gis teren: In Champagne zijn wederom twee partieele aanvallen der Franschen afgeslagen, ten Noorden van Lemesnil en ten Noorden van Beau Séjour. Twee of ficieren en 70 minderen werden gevangen genomen. Na zware verliezen trokken cle Franschen onder het doeltreffend vuur der Duitschers op hun stellingen terug. Ten Zuiden van Verdun deden de Fran schen verschillende aanvallen. In de vlakte van Woevre werden zij afgeslagen, aan den Oostelijken rand van de Maas hoogten wordt nog gestreden. Van het Oostelijk corlogs- terrein. De Russen maken lret hun tegenstan ders wel moeilijk. Men zal zich herinneren, dat de Duit schers. na cle Russen voor de derde maal oil Oost-Pruisen te hebben teruggewor pen, spoedig daarop door hen weer v er- den aangevallen op een geheel nieuw front, de Bcbr-Narew-Wkra-Weichsel li nie, en dat het aan dit nieuwe Russische leger gelukte de Duitschers bij Prassnysch en aan de boorden van de naburige rivier de Orshiz, een uit Oost-Pruisen komen de talc van Narew, te verslaan, en ben achteruit te werpen. Deze actie der Russen had in de buurt van A.ugustowo knrt daarop een tegenslag te doorstaan, door dat een omsingelende beweging, gericht legen den rechtervleugel van het Russi sche leger, grootvorst Nicolaas nood zaakte. dien vleugel in allerijl te doen te rugtrekken op Grodno, een beweging die groote verliezen gepaard ging. nauwelijks was de opkomende Rus sische vloedgolf hier echter teruggedron gen. of hij vloeide opnieuw aan, ditmaal «"(westelijker, in -het tusschen de Prui sische grens en de Narew liggende ge- hiwl dat door 4 evenwijdig loopende Na- rewtakken de Pissa, de Schwka, de Omu- 'e\v en de straks genoemde Orshiz door sneden wordt. Terwijl het nog onzeker is, hoe hier de vernieuwde strijd zal afloopen, werden de "mtschers 4 dagen geleden echter opeens Pgeschrikt door het bericht: de Russen onieuw in Oost-Pruisen gevallen, uitmaal heel in het Noorden, bij Taurog- fien, op den rechteroever van de Memel. De beschieting van dé Dardanellen. De „Agence Milly" meldt, dat twee Brit- 'e pantserschepen van het type Irresisti- Africa, die reeds waren beschadigd, l Cl"acht door het vuur der Turksche P r)jen tot zinken zijn gebracht. 9 m lurksc*ie hoofdkwartier meldt d.d. don ait; Gistermorgen halftwaalf open- veertien pantserschepen der Bondge- Dard" !ïet V,uur toBen de batterijen der t anollen. Tegen drie uur des middags Turiz^K Redee,te dier schepen zich uit het zetioi!6 VUUl terUR- Acht pantserschepen Ie 'n J,et bombardement tot vijf uur met p .Sl00te t-usschenruimten voort. IsonU het Fransche slagschip Bouvet ton i ,no.s: een f°rPedoboot der Bondgenoo- tot zinken gebracht, lle-tv tsch slagschip van het Irresisti- oe werd buiten gevecht gesteld; een ander van het Cornwaller-type beschadigd en gedwongen zich uit de slaglinie terug te trekken. Volgens een telegram uit Athene aan de ..Gazeta del Popoio" dus de ,,Korr. Nor den". is het aan een onder bevel van een Duitschen commandant staande Turksche torpedoboot gelukt, aan de waakzaamheid van de oorlogsschepen der bondgenooten in de Dardanellen te ontsnappen en te Smyr na aan te komen. Italië. Verschillende berichten van Engelsche en Fransche zijde komen pogen den indruk te wekken, dat Italië op het punt zou staan, uit de neutrale houding te komen en aan den strijd deel te nemen, aan de zijde der geallieerden. Uit Nizza komt het bericht, dat Italië den Duitschers uit de Italiaansche Riviera zou hebben last ge geven het Italiaansch gebied te verlaten. Reuter seint, dat volgens krantenberichten Italië aan Oostenrijk een ultimatum zou hebben gesteld. De ,,Neue Zürcher Ztg." meent ondanks alle geruchten te kunnen aannemen, dat Italië zijn neutrale houding niet zal opge ven. Italië zou bij een oorlog tegen zijn vroegere bondgenooten een ernstig risico aanvaarden, dat in geen verhouding staan zou tot eenige mogelijke winst. Het blad wil nog niet eens spreken van de latere con stellaties en complicaties, noch van de schending der moraal. Maar de economi sche toestanden in Italië zijn niet krachtig genoog .om thans nog den last van een oorlog er bij te aanvaarden. Een oorlog kan en mag Italië slechts aanvaarden, als het om het voortbestaan van het land en de dynastie gaat, en nie mand kan beweren, dat voor Italië .zulk een gevaar bestaat. In elk geval, zegt de ,,Neue Zürcher Ztg.", is het zeker, dat Italië thans niet aan den strijd zal gaan deelnemen. Wat er later npg gebeurep zaLJ^an niemamj voorzien De berichten en geruchten, die over de deelneming van Italië thans worden ver spreid, zijn op dit oogenblik minstens ge nomen voorbarig. De graanhandel en de oorlog. De jongste aflevering van het Tijdschrift voor Economische Geografie bevat een ar tikel van dr. H. Blink over de graanpro- ductie en graanhandel der aarde in ver band met de' tegenwoordige toestanden. Was het den der zake kundige wel be kend, zegt de schr., welk hoogst belangrijk, veel omvattend en uitstekend georgani seerd bedrijf de internationale graanhan del is, de meerderheid der bevolking van Europeesche landen genoot het brood el- ken dag, zonder zich er rekenschap van te geven of er zelfs over na te denken, aan welk samengesteld handelsbedrijf het te danken is, dat de geregelde voorziening met broodgraan "zoo ongestoord plaats had. Doch sedert Augustus 1914 is het ver krijgen van granen en de instandhouding van den graanhandel een probleem gewor den, welks moeilijke oplossing in de meeste landen van Europa algemeene on gerustheid wekt. De schr. geeft dan een overzicht van den toqstand van de graanproductie en den invloed, dien de oorlog daarop uitoefent, wordt gewezen. De conclusie, welke uit die berekeningen en beschouwingen kan worden getrokken, is wel deze, dat Groot-Brittannië, wat zijn voeding betreft, het meest van andere lan den afhankelijk is. Als eilandenrijk bezit het een begunstigde positie voor den han del, en het heeft zijn economische bedrij ven ook geheel ingericht om door den han del te bestaan en in feitelijken zin er van te leven. De afsluiting van Engeland van den wereldhandel zou voor dit Rijk veel spoediger op een algeheelen hongersnood uitloopen dan voor Duitschland. Duitsch- land en Frankrijk kunnen zich langzamer hand aanpassen aan toestanden, dat deze landen zelve voorzien in het hoogst noo- dige levensonderhoud; voor Engeland kan dat niet het geval zijn. Zal de oorlog in Juli eindigen? In een redevoering voor het Statistisch Genootschap te Londen heeft de heer Ed gar Crammond gezegd, dat de totale di recte en indirecte kosten van den oorlog tot 31 Juli a.s. op 9,147,900,000 pond ster ling kunnen geschat worden. Deze kosten zouden als volgt verdeeld zijn: België 526,500,000, Frankrijk 1,686,400,000, Rus land 1,400,000,000, Gr.-Britannië 1,258,000,000 Te zamen 4.870,900,000 pond sterling. Voor Oostenrijk-Hongarije zouden de kosten dan bedragen 1,502,000,000 en voor Duitschland 2,775,000,000. Te zamen 4,277,000,000 pond sterling. De buitenlandsche handel van de negen betrokken mogendheden bedraagt ongeveer 62 percent van den wereldhandel. Economische uitputting en gebrek aan manschappen en oorlogsmateriaal zouden i het waarschijnlijk onmogelijk maken voor sommige oorlogvoerende mogendheden, om den strijd nog na Juli voort te zetten. Verschillende Oorlogs berichten. Duurte van het brood. Naar bericht wordt, is de prijs van het rogge brood in Oost-Friesland wederom verhoogd en kost thans een brood van 6 pd, 1.04 Mk. In het kanton Leer is een verbod afge kondigd om brood te verkóopen aan per sonen, die buiten het kanton wonen. 20,000 Mark boete. De firma Henri Leten te Brussel is wegens overtreding van het verbod tot het doen van betalingen aan Engeland tot een geldboete van 20,000 Mark veroordeeld. Humor van een gewonde. Een Engel sche soldaat komt afscheid nemen van den hospitaaldokter en dtvokt hem voor de hem bewezen goede diensten; de soldaat is opgewekt en verzekert den dokter: ,,0! ik weet zeker, dat ik werk zal vinden!" „Hoe weet je dat zoo zeker?" vraagt de militaire dokter. ,,Ik zal wel een baantje krijgen om thuis plumpudding te stampen met m'n houten been, sir!" De verongelukte „Zepeelin". Omtrent het verongelukken van de Zeppeling bij Thienen. geeft de correspondent van de „Tijd" te Roosendaal nog de volgende bij zonderheden. Het bestuurbare luchtschip verscheen boven Aalst en werd daar aan gevallen door drie vliegtuigen van de bond genooten, die verscheidene bommen uit wierpen. De stukken aluminium van de Zeppelin kwamen in Hekelghem terecht, waar zij nog door inwoners worden be waard. Tusschen Hekelghem en Thienen stortten ook een motor en een machinege weer naar beneden. Van-o inzittende be manning is bij de vernietiging van het luchtschip niemand gered. Twee Engelsche schepen getorpedeerd. De stoomschepen Blue Jacket en Hyndfort zijn getorpedeerd bij Beachyhead. De Hyndfort is licht beschadigd en be reikte Gravesend. De Blue Jacket drijft nog rond. De bemanning is gered, behalve een man van de Hyndford. Nog een getorpedeerd schip? De kok van een voor San Sebastian liggend Britsch stoomschip heeft zoo meldt de „Köln. Ztg." meegedeeld, te hebben behoord tot de bemanning van een stoomschip van 12,000 ton, dat met een lading van 8000 ton blikjes-vleesch in het Kanaal door een Duitsche duikboot was in den grond ge boord, toen het zich op weg naar Engeland bevond. Gerucht. In Hazebrouck doet het ge rucht de ronde dat de kroonprins van Beieren zwaar gewond zou zijn door een granaatscherf. De blokkade der Entente. Uit Washing ton wordt niet-officieel gemeld, dat de Vereenigde Staten de Britsche nota betref fende de Duitsche blokkade niet aanvaar den; zij zullen aan de Gallieerden melden dat de aangekondigde maatregelen worden beschouwd in strijd met de gebruikelijke wetten en usancen. De forten van Smirna. Engelsche bla den erkennen dat de beschieting van de forten van Smirna is gestaakt, waarschijn lijk uit vrees dat de bedreigingen tegen de christenen zouden worden uitgevoerd. Een Duiatsche hulpkruiser. De corres pondent te Madrid van de „Daily Mail" verneemt dat de Duitsche hulpkruiser Ma cedonië, die uit de haven van Las Palmas. waar hij was geïnterneerd, was ontsnapt, door een Engelschen kruiser is genomen. Bommen. Een Duitsche vlieger heeft Woensdag elf bommen geworpen op Pope- ringhe en daardoor acht menschen gedood, twintig gewond. Nederland en de Oorlog. Protest van de Nederland- sche reeeerin g. Naar wij vernemen, heeft de Nederland- sche Regeering aan de Regeeringen van Groot-Britannië en Frankrijk onder dag- teekening van 18 dezer liaar bezwaren ken baar gemaakt tegen de maatregelen aange kondigd bij de verklaring van 1 Maart 1915 en belichaamd in de thans uitgevaardigde decreten dier Regeeringen. De berichten in de dagbladen nppens het aanwenden van pogingen om met de Re geering der Vereenigde Staten van Amerika gezamenlijk tegen die maatregelen te pro testeeren zijn, naar wij met zekerheid we ten, uit de lucht gegrepen. Krediet voor den kleinen middenstand. De commissie ter voorbereiding ^oor eene Centrale Bank >oor Volks-, Hulp-, Spaar- en Voorschotbanken, benoemd in de bijeenkomst van kredietinstellingen op 13 Maart te 's-Hage onder leiding vun den minister van financiën gehouden, vergaderde gisteren ten kantore der Al gemeene Centrale te Amsterdam. In deze bijeenkomst werd het bureau dei com missie gekozen en kwam men tot overeen stemming omtrent de hoofdpunten der statuten van een op te richten Centraie. De bedoeling der commissie is eene centrale bank op te richten, waaraan alle instellingen voor volkscrediet zich kun nen aansluiten met volkomen eerbiedi ging van ieders onafhankelijkheid. Zij vleit zich, dat op deze wijze een algemee ne aansluiting dier instellingen zal ver kregen worden. Zoodra de concept-statuten gereed zijn, zal de commissie een vergadering bijeen roepen van afgevaardigden van volks-, hulp-, spaar- en voorschotbanken in Ne derland, ten einde omtrent oprichting en statuten eener Centrale eene beslissing 1e nemen. Het plan der commissie benevens de concept-statuten zullen tijdig aan de besturen der uit te noodigen instellingen worden toegezonden. De commissie is samengesteld als volgt: M. H. G. Th. Fiedeldy Dop, voorzitter, mr. J. C. Boas, vice-voorzitter, J. D. D. Pruissen, secretaris, mr. L. II. Feschotte, mr. J. G. Pynacker Hordijk, mr. J. J. Heyse, J. C. M. Brugma, J. M. Maury, H. D. J. Ouwersloot. Het bureau is gevestigd Keizersgracht 263, Amsterdam. Vergoeding wegens kost winnerschap. De minister van Oorlog heeft aan de burgemeesters de volgende missive toege zonden: Door den Opperbevelhebber van b«nd- en Zeemacht is bepaald: a. dat aan ieder militair der Landmacht, die in het tijdvak van 30 Maart2 Meii e.k. op zijn beurt met verlof gaat, volgens de normale verlofregeling, eenmaal in ge noemd tijdvak 24 uren langer verlof kan worden verleend dan volgens bedoelde normale verlofregeling het geval zou zijn; b. dat aan de recruten der lichting 1915 en het daarbij ingedeelde histructie-kader zoomede aan de leerlingen der militaire onderwijs-inrichtingen en de bijzondere cursussen, welke thans in gang zijn, als mede aan het daarbij dienstdoende perso neel verlof kan worden verleend van Don derdag 1 April na afloop van den voor- middagdienst tot Dinsdag 6 April a.s. (eer ste reisgelegenheid); c. dat aan de Israëlieten der onder b. genoemde c&tegoriën, die voor het in ver meld punt bedoelde verlof in de termen vallen, dit verlof aanvangt op 29 Maart a.s. na afloop van den voormiddagdienst. Daar het niet in mijn bedoeling is, dat indien een dienstplichtige in liet tijdvak 30 Maart2 Mei 1915 meer dan vier achter eenvolgende dagen verlof geniet als gevolg van een bijzonder verlof, als hiervoren on der a, b en c vermeld, de vergoeding welke aan de betrekkingen van dien dienstplich tige mocht zijn toegekend krachtens art. 84 der Militiewet, art. 15bis Landweerwet of art. 9 der Landstormwet, hun over den duur van dat verlof zal worden onthouden, heb ik de eer u te verzoeken de vergoeding door u toegekend wegens het verblijf in werkelijken dienst van een dienstplichtige uit te keeren ook voor den duur van zoo danig verlof. Tegen ontvluchting van geïnterneerden. De generaal-majoor Knel, commandant van het interneeringsdepót te Amersfoort, heeft met machtiging van den opperbevel hebber van leger en vloot, een verorde ning uitgevaardigd waarbij allerlei za ken verboden worden, welke konden mee helpen tot ontvluchten van geïnterneer den. Bij deze verordening is ook een artikel, waarin verboden wordt, behoudens ver gunning van het militair gezag, eenig geschrift, bericht, afbeelding of fotografie van of omtrent de interneeringsdepóts, de geïnterneerden of de bij de interneerings depóts betrokkenen te drukken, uit te ge ven. te verspreiden of aan te plakken. Duitsche vluchtelingen. Men meldt ons, dat in de noordelijke provinciën kamers worden gevraagd voor Duitsche familiën, die er zich willen ko men vestigen. Geheele gezinnen staan gereed naar ons land te gaan. ..Ons Noorden". Omploegen van roggevelden. De Minister van Landbouw, Nijverheid en Handel heeft dezer dagen de bestu ren van do groote landbouworganisaties een schrijven gericht, waaraan wij ent- leenen; In den laatsten tijd zijn uit enkele dec- len des lands berichten gekemen, waar uit blijkt, dat. landbouwers het voorne men hebben te kennen gegeven hunne in het najaar van 1914 gezaaide rogge geheel of gedeeltelijk om ;o ploegen en te ver vangen door aardappelen. Zij beweren daarin voordeel te zien met het oog op te verwachten hooge aardap pelprijzen en den misschien te vreezen maatregel ten opzichte van de rogge. Ofschoon ik van meening ben, dat de aan het omploegen van rogge verbonden bezwaren waarschijnlijk nullen beletten, dat daartoe op groote schaal wordt over gegaan, meen ik toch, dat het zijn nut kan hebben op het volgende te wijzen. Het is onder de gegeven omstandigho* den wenschelijk, dat er in 1915 hier te lande zooveel mogelijk broodkoren word» geteeld. De landbouwers zouden dan cok aan hun plicht jegens het land te kort doen, indien zij zich door geringe voor deden of andere redenen lieten bewegen, graan door andere gewassen te vervan gen. Voor de buitenlandsche vluchtelingen. Ten behoeve van de buitenlandsche vluchtelingen is door de Regeering een aanvullingskrediet gevraagd van 3 millioen gulden. Met dit bedrag zal aan de behoef ten voor 1915 grootendeels worden voldaan. Niet belachelijk. Een Reuter-telegram uit Batavia meldt, dat de bevelhebber van het Indische leger aan de militaire troepen had verboden de „Tipperary" te spelen en voegde erbij: „De pers maakt dit verbod belachelijk." Do „Tijd" zegt hiervan: Wij weten natuurlijk niet, wat de afzen der van het telegram verstaut onder „do pers". Maar als er in Ned.-Indië bladen zijn, die een verbod, b.v. aan een militair muziekcorps gegeven, om militaire teudenz- lietleren te sDelen. belachelijk maken, dan zou ons dit zeer verwonderen, tenzij „de pers" in Indic in 't geheel niet weet, wat er in haar omgeving gebeurt. Uit particuliere berichten was ons reeds lang bekend, dat in garnizoensplaatsen soldaten van Duitsche geboorte in gemeen schappelijke lokalen pleegden aan te drin gen op het spelen van „Die Wacht am Rhein", waarna dan Fransche of Belgische militairen rienen om de „Marseillaise". Tot de bevelhebber er tusschen kwam en commandeerde: noch het een noch het ander. En als nu ook de „Tipperary" ver boden is bij muziekkorpsen of in de canti- nes van ons zoo gemengd leger, dan is dit niet belachelijk, maar heel verstandig. Korte Kroniek. De Utrechtsche Waterleiding-Mij. schonk f 2500 aan het PI. Steuncomité. Tusschen Enkhuizen en Urk wordt met 15 Mei 2 maal per dag varende stoomboot- dienst ingesteld. Op den len Aj*ril wil men te Amster dam een vrouwelijke vredes-demonstratie hebben. Het aantal bii den „Anti-Oorlogsraad" aangesloten vereenigingen is geklommen tot 665. Te 's-Gravenhage is in den ouderdom van 64 jaren overleden inr. M. de Pinto, bekende persoonlijkheid op het gebied van de vredesbeweging en als zoodanig een der voormannen in den bond Vrede door Recht. Ged. Staten van Noord-Holland heb ben het plan om Osdorp en een gedeelte van Sloten (Westelijk) bij een annexatie van de gemeente Sloten, bij Amsterdam, onder te brengen bij de gemeente Spaarn- woude-IIaarlemmerliede afgezien. Thans hebben Gedep. Staten een plan ontworpen waarbij de geheele gemeente Sloten door Amsterdam wordt geannexeerd. De heer mr. dr. L. E. Visser, voorheen vice-president van de rechtbank te Rotter dam, werd gisteren geïnstalleerd als raads* heer in den Hoogen Raad. Als advocaat cn procureur bij den Hoogen Raad is heden beëedigd mr. T. J. M. A terwoudt te Delft- Gemengde berichten. Nederlandsch stoomschip gestrand. Het Nederlandsche stoomschip Slicdrccht is nabij South Shields gestrand. De be manning is door soldaten gered. Geen dronkaards! Te Grocnlo heeft een der inwoners een openbare vergadering bijeengeroepen ter bespreking van onder wijszaken. In de oproeping wordt gezegd, dat geen minderjarigen worden toegelaten, doch alleen zeer ordelijke en fatsoenlijko lui, vooral geen dronkaards. Spelen met een me3. Te Tiel speelda een dochtertje van den heer v. W. met oen mes. Zij had het ongeluk zich daarmede een ernstige wonde in de keel toe tr. bren gen dio in d?n mond uitkwam. lT''nvs in-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1915 | | pagina 1