13
BUITENLAND.
De Oorlog.
BINNENLAND.
DE DUIKER.
L JAARGANG.
No. 1648
e £<2idóo!ic©ou/tcmt
BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DeABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal; bjjonze
igenten II cent per week, fl.45 per kwartaal. Franco per post f 1.65 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/s cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
ZATERDAG
MAART.
I9I5.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent
Ingezonden mededeelingen van 1-5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Aanvragen om Dienstpersoneel van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (gee:.
Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
pit nummer bestaat uit drie
Haden en het geïllustreerd
Zondagsblad.
f* Nu nug mooier.
Over de verkiezingsslrubbelen voor de
fidsche Kamer van Koophandel wordt
aluurlijk ook gecorrespondeerd naar bla-
en buiten onze veste.
Het jongste vrijzinnige bericht aangaan-
3 de quaestie, in meerdere couranten bij-
a gelijkluidend te vinden, eindigt met de
ledreiging, dat de onverhoedschen over
timing der rechtschen, vriendelijk
o „oppositiepartij" genoemd, „on-
etwijfeld zal terugwerken op de
s. Raadsverkiezingen en ook daar de
trijd zal doen ontbranden."
Dat's grappig!
Alsof de Raadsverkiezingen hier tot dus-
erre zonder strijd geschieden!
correspondent weet natuurlijk wel
ster en geeft dan ook te verstaan, dat
ij de verkiezing voor de Kamer van Koop-
andel de sinds de mobilisatie ingetreden
Godsvrede" had moeten gehandhaafd
ezen; Wijl zulks niet geschiedde, zullen
)k de Raadsverkiezingen enz.
Wie zich nu herinnert, dat de Regeering
jn Binnenhove waar de Godsvrede wel
allermeest mocht heerschen juist van
Dks de meest felle aanvallen had te door-
aan, in den persoon voornamelijk van
iter Treub, die zal het van onze Leid-
he kiezers toch wel wat al te veel gevergd
nden, dat zij zich bij een zoo vreedzame
llegenheid als de veelbesproken verkie-
igniet eens weerden.
En wat nu de zgn. overrompeling be
eft, een verkiezing onderstelt altijd strijd
bij geen strijd wordt geöischt, dat men
jo tegenstanders eerst gaat vertellen
al men van plan is. Men moet wederzijds
ibdr op «ijti q u i v i v e wezen. "Lat ir.en
tmaal aan de overzijde zelfs sliep en
rcomde van een gemakkelijke overwin-
ing, kunnen wij niet helpen.
In een der vrijzinnige correspondenties
rdt voorts te verstaan gegeven, dat in
:n Raad de vrijzinnige meerderheid wel
ens bij de verdeeling van wethouders- en
smmissie-zetels de minderheid zou kun-
«rt gaan verdringen ook al als gevolg
er Koophandelsverkiezing.
Zoo'n bedreiging laat ons koud.
In het college van B. en W. en in Raads-
ommissies moeten ons geen plaatsen
lorden gegund omdat wij Godsvredig of
wel zoet geweest zijn; wij moeten .laar
laatsen bezitten omdat zulks ons recht is.
En waar men ons dat recht wil onthou-
fn, zullen we er om strijden, met of zon-
kr permissie van onze tegenstanders.
Waartoe de heftige strijd in Cham-
#)ne. Ten Noorden van het bosch
na Augustowo en bij Prasnysch verloren
de Russen resp. meer dan 4000 en
3200 man aan gevangenen. Weer een
nieuwe bemiddeling van den Paus?
Van het Westelijk en Ooste
lijk oorlogsterrein.
Wij bezitten thans ook het Fransche
verslag van den strijd in Champagne en
daaruit blijkt, dat de meening van den
Duitse hen generalen staf volkomen juist
was, toen deze meldde, dat het doel van
den Franschen aanval was het Duitsehe
legerbestuur te beletten, troepen uit het
westen, naar Rusland te brengen. En de
Fransche generale staf verklaart, dat doel
te hebben bereikt, en de Duitschers in
Champagne te hebben vastgehouden.
Met groote sterkte dus vielen de Fran
schen, om het door hen nagestreefde doel
te bereiken, de Duitschers in Champagne
aan. En wij weten reeds dat de gevechten,
daar sedert 17 Februari geleverd, zeer he
vig waren, dat aan beide zijden duizenden
dooden en gewonden zijn gevallen; De
Duitschers erkennen meer menschen te
hebben verloren in die gevechten, dan in
de slagen aan de Masoerische meren legen
de Russen geleverd. Maar ook de Fran
schen hebben groote verliezen geleden.
Ook op het Oostelijk oorlogsterrein wordt
hard gevochten.
Uit het Duitsehe hoofdkwartier bereikt
ons daaromtrent een uitvoerige mededee-
ling-
,,Ten Noorden van het bosch -\an
Augustowo werden de Russen geslagen.
Door een snellen afmarsch ontkwamen ze
aan een volkomen nederlaag. Wij maak
ten -hierbij meer dan 4000 gevangenen,
waaronder twee regimenten met hun be
velhebbers, en veroverden drie kanomen
en tien machinegeweren.
Ook in de streek van Augustowo begon
de vijand den terugtocht naar Grodno.
Ten Noord-Westen van Ostrolenka ver-
den 3 officieren en 200 man gevangen ge-
romen.
Ten Noorden en Noord-Westen van Pras-
nysh maakten onze aanvallen voortgang.
Meer dan 3200 gevangenen vielen hier gis
teren in onze handen.
Twee groote overwinningen hebben de
Russen in de officieele communiqué's aan
zich toegeschx-even, ml. een overwin ling
bij Grodno en één bij Prasnysch. In elk
van heide veldslagen beweren zij twee
Duitsehe legerkorpsen geslagen of vernie
tigd te hebben.
Wanneer het Russische oppercomm indo
in ernst deze meening was toegedaan, dan
zullen de gebeurtenissen der laatste dagen
het wel tot andere gedachten hebben ge
bracht over de kracht onzer troepen
Hun met zoo welsprekende woorden ver
kondigd offensief van Grodno en het bosch
van Augustowo is spoedig mislukt.. De on
dervinding, door de daar opgeti^eden troe
pen opgedaan, blijkt uit dit communiqué.
Bij Prasnysch staan onze troepen na tij
delijk te zijri teruggeweken, weder 4 kilo
meter ten Noorden van deze stad.
Volgens hun opgave zijn in de gevech
ten tusschen de Weichsel en de Orzyc
11.460 Russen gevangen genomen."
De aanval op de Dardanelles
Volgens de berichten van. Engelsche
zijde hebben de schepen, die door het
Turksche geschut getroffen werden, geen
ernstige schade geleden. De grootste ka
nonnen, waarmee zij tot nu toe te doen
hadden, schrijft de marine-correspondent
van de Times, zijn die van 35 c.M. kaliber
in de forten Hamidieh II, Hamidieh I en
Hamidieh III. Waarschijnlijk zijn dit
Krupp-kanonnen.
Dan volgen de 27 c.M. kanonnen in de
forten Rumilieh Medjidieh en Namazieh.
Dit zijn vermoedelijk eveneens Ki'upp-
kanonnen. Verder het 25 c. M.-geschut in
Sed-el-Bahr, Kum Kalessi en fort Nama
zieh. Eenige jaren geleden werd een kanon
van dat kaliber door Krupp vervaardigd
en volgens mededeelingen in Bx-assey's
Naval Annual is het in staat om 15 c.M.
Krupp staal op een afstand van ruim
2700 M. te doorboi'en. Op dit oude type
volgen minstens nog vijf van kleiner ka
libers. De meeste van die kanonnen zijn
Duitsch, maar er kunnen ook eenige
Fransche en Italiaansche onder zijn.
Wat de projectielen betreft, schieten de
35 c.M. kanonnen granaten van 683 K.G.
temijl de projectielen van de 27 c.M. en
25 c.M. kanonnen respectievelijk 330 en
226 K. G. wegen.
Over de beschieting der forten door de
Engelsch-Fransche vloot zegt een andere
Britsche correspondent: Het moderne ge
schut heeft een zeer hoogen graad van
werkdadigheid bereikt en als de posities
bekend zijn, kan indirect vuur zeer veel
effect hebben.
De kanonniers op de slagschepen kon
den de forten, die zij beschoten, niet zien.
Maar de afstand en de ligging wax-en
nauwkeurig bekend en na enkele schoten,
waargenomen door de andere schepen en
de watexwliegtuigen, kon het vuur met de
gi*ootste zekei'heid vooi'tgezet worden.
De nauwkeurigheid, die bereikt kan wor
den is inderdaad zoo groot dat men zoo
noodig zelfs gedurende den nacht mei)
vuren zou kunnen doorgaan.
Men seint d.d. 12 Maart uit Constanti-
nopel: De vijand trachtte in den nacht
van den lOden op den llden Maart onder
beschemxi-ng van zijn kniisers en torpedo-
vernielers de mijnversperring weg te rui
men, nadat tevoren grootere schepen, de
posities der lichtwerpers beschoten had
den, echter zonder succes.
De Dardanellenbatterijen openden het
vuur en hoorden daarbij drie mijnenvis-
schers in den gx-ond, waarna de vijand
onverrichter zake terugtrok.
Door een Turksche operatie ter zee werd
in den nacht van den lOen Maart een vij
andelijk transportschip in de nabijheid
van Mytiléne in den grond gehord.
De handelsoorlog.
De „Times" verneemt uit Washington,
dat men het er daar algemeen over eens is,
dat de Amerikaansche regeering r.aar
aanleiding van de vernieling der „Freye"
een krachtige houding zal aannemen, ten
zij met zekerheid zou kxinnen worden be
wezen, dat de lading van de „Frye" i*echt-
eti'eeks bestemd was voor het Britsche le
ger of de Britsche vloot. In dit laatste ge
val zou Duitschland misschien in staat
zijn, het bestaan van bijzondere omstan
digheden aan te voeren, een x^egel waar
aan de Amerikaansche regeering bij de
Londensche conferentie zijn goedkeuring
had gehecht. Men gelooft te Washington
echter niet, dat het Duitschland mogelijk
zal zijn het daai'toe vereischte bewijs te
leveren» En zelfs indien het daar al in
slaagde, zouden nog andere punten ophel
dering vragen.
De Londensche Declaratie waarin „spe
ciale omstandigheden" worden erkend,
kan hier niet gelden.
Aan den andei-en kant is waarschijn
lijk het Verdrag van vriendschap en han
del, in 1799 door Pruisen en de Vereenigde
Staten gesloten, wèl van kracht; en in dit
verdrag gaven de contracteerende partijen
een vrij besliste belofte, dat onder geen
omstandigheden het in den grond boren
van onzijdige schepen toelaatbaar is, zelfs
indien die schepen contrabande mochten
vervoeren.
Bovendien is men in de Vereenigde Sta^
ten tegen de verandering in volle zee
van koopvaardijschepen in ooxdogsvaartui-
gen. En er bestaat aanleiding om te ver
onderstellen, dat de „Eitel Friedrich" in
Chineesche wateicn als hulpkiuxiser is toe
gerust met de bewapeningsstukken, af
komstig van twee kleine kruisei-s, die te
Sjanghai waren onttakeld.
Dan zijn er gevoelsredenen: waarom een
schei*pe actie moet worden verwacht. De
„Frye" is het eerste Amerikaansche schip,
dat slachtoffer werd van den ooi'log en
het behoort aan de „Edward Sennel Com
pany" te Bath (Maine) en een van de
voornaamste leden dezer maatschappij, de
heer Arthur Sewall Biyan was tot zijn
dood „ruiming mate" als vice-president
candidaat, toen Bryan voor het eerst ooi-
het presidentschap candidaat was in 1896.
Men verwacht echter niet dat de Ver.
Staten tot het uiterste zullen gaan en
meent daai-bij, dat men te Berlijn wel zal
inzien, dat dit een gelegenheid is voor
snelle en volledige voldoening.
Ook andere correspondenten van Engel
sche bladen in de Vei-eenigde Staten ma
ken van de gelegenheid gebruik om bij
zonderheden. te brengen over de ontstem
ming in de Vereenigde Staten.
Samuel Sewell, een der eigenaars van
de „Frye", heeft zich volgens een Reuter-
beidcht aan eenige bladen, tot de regee
ring gewend met het verzoek om de „Prinz
Eitel Friedrich" als zeerooverschip Ie be
handelen en haar bemanning als zeeschui
mers. Hij verlangt dat kx-achtige vertoo-
gen zullen worden gericht tegen Duitsch
land.
De „Evening Sun" noemt de vernieti
ging van de „Frye" een schending der
Amerikaansche onzijdigheid en acht daar
om het binnenkomen van de „Prinz Eitel
Friedrich" in een Amerikaansche haven
van de hoogste beteekenis.
Verschillende Oorlogs
berichten.
De Dacia. Uit Parijs wordt gemeld
dat de eigenaar van de „Dacia', de in
Amerika genaturaliseerde Duitscher Brei-
tung, bij de Fransche regeering een pro
test tegen de inbeslagneming van liet
stoomschip heeft ingediend. De zaak zal
tegelijkertijd gerechtelijk en diplomatiek
worden onderzocht. Breitung heeft aan
Paul Govare, advocaat bij het hof van
appèl en voorzitter van het Fransche ge
nootschap voor zeerecht, de behartiging
van zijn belangen toevertrouwd.
Uitwisseling van krijgsgevangenen.
In diplomatieke kringen te Kopenhagen
verluidt, dat Duitschland en Rusland door
bemiddeling van Zweden eerlang een zeer
groot aantal gevangenen men zegt
200,000 zullen uitwisselen.
De Koningin van België. Koningin
Elizabeth van België, die onafgebroken
kleederen, tabak en andere dingen zenden
laat aan de Belgische soldaten, heeft, r.aar
uit HéLvre gemeld wordt, dezer dagen een
treffend blijk van dankbaarheid ontvangen
in den vorm van een deputatie uit het
11e en 12e linie-regiment. Dit bestond uit
zeven soldaten, waaronder een bekend
Brusselsch advocaat. Zij werden ontvan
gen door de Koningin in een kleine huis
kamer van een villa. De advocaat voerde
het woord en zeidc: Uwe Majesteit is zoo
uitmuntend geslaagd in de taak om rnze
afwezige moeders en zusters te vervangen
dat onze harten daarvan diep onder den
indruk zijn. Wij verzekeren u uit het
diepst van ons hart, dat wij tot onzen dood
de grootste vex'earing en de levendigste ge
voelens van dankbaarheid voor u zullen
blijven behouden. Ik spreek namens alle
kameraden van het 11e en 12e regiment."
Alle aanwezigen hadden tranen in de
oogen. De Koningin was diep geroerd,
schudde hartelijk de handen van alle sol
daten en sprak met ieder over hun onder
vindingen, hun familie, de gevaren die zij
liepen en het succes der overwinningen.
Des avonds was de geheels brigade in
feeststemming en werden talrijke hoezee's
uitgebracht op „La Petite Reine".
Duur reizen. De reis van Brussel naar
Verviers kost op het' oogenblik 25 fr.
De ontploffing te Antwerpen. Naar ik
uit vertrouwbare bron verneem, schrijft
een correspondent van do „Tijd", is de
ontploffing in het arsenaal te Antwerpen
veroorzaakt door het werpen van bommen
door een vijandelijken vliegex*.
Tusschenkomst van den Paus? Z. II.
Paus Benedictus XV zou wederom een po
ging tot het verkrijgen van den vrede heb
ben bepi'oefd. Telegraphisch zou hij eten
Duitschen Keizer hebben verzocht een
woord te spreken, hetwelk den vrede l:an
bespoedigen. Op dit telegram is, volgens
het, blad, waaraan wij dit ontlee.nen, t og
geen antwoord gekomen.
Nederland en de Oorlog.
Kleine Middenstand.
In de Rolzaal van het gebouw der Gra
felijke zalen te 's-Gravenhage, had heden
morgen de vergadering plaats van verte-
genwoordigers van credietinste-llingon,
.ten einde een nieuwe organisatie in het
leven te roepen in het belang van andere
groepen der bevolking, dan 'die door bet
Kon. Nat. Steuncomité worden gehol
pen, ten einde bijeen te brengen de be
staande bankinstellingen, die zich bezig
houden met het verstrekken van credieten
aan den kleinen middenstand, met het oog
FEUILLETON.
.Dat wist Robert wal em John was van
ktzelfd-e gevoelen.
.Zij besloten dus met Sicilië te begin
ton.
..Robex-t wilde Malta vermijden, waar
hem misschien zou kunnen herken-
[?o. want om verschillen de redenen was
I evenals de moorden aars van George
'^plicht onbekend te blijven.
Hij moest een haven binnenloopen,
raar men hem geen onbescheiden vragen
•u doen, en hij wist, dat Italiaansche
■wanen immer zeer gemakkelijk voor de
wandelingen zijn, die zich een weinig
betoon en.
Hij ging dus naar Sicilië; maar hij be-
'icht er achtereenvolgens Bat an ia, Mas-
"na en Palermo, zonder de minste aan
ging te vinden.
"H°g immer wilde hij voor koraalvis-
")«r doorgaan.
..Het goud lag op een plaats van. de
■Mit, waar niemand het kon \Ynden.
,'T^der zich te laten ontmoedigen zette
'•'b?rt koers naar Napels, welke stad meer
..kon" bieden»
"Hij kende daar het land, omdat hij er
i vroeger met zijn geliefde Elilen een
■ra been gemaakt had.
"Robert spra.k tamelijk goed Italiaansch.
J®»®0? zich Napels te doorioopen, ter-
I hxj in de café's en hotels koralen zou
l6^e'n. 'en John in dien tijd op de
zou passen.
„Zoo stelde hij zich in betrekking met de
bedienden der koffiehuizen en de gidsen,
allen lieden die hem uitstekend v.an dienst
konden zijn, daar zij voortdui^end in aan
raking komen met vreemdelingen, en die
zeer geneigd-zijn tot spreken., mits men bun
daarvoor iets geeft.
„Maar Robert vernam van hen niets bij
zonders.
„Het nieuws, dat al die menschen bezig
hield,* was de treurige dood van een Fn-
geisohman, die was omgekomen, omdat
hij de Vesuvius, die op dat oogenblik in
werking was, van al te nabij bezocht had.
„Doch in deze geschiedenis had Robert
niet de minste belangstelling.
„Een geheéle week ging in nuttelooze
tochten voorbij, en Robert begon te wan
hopen.
„Waarschijnlijk had hij zich vergist.
„Hij kon slechts van het toeval een goede
wending verwachten.
„Mistroostig dacht hij hierover na, toen
hij op den avond van den achtsten dag
naar de schuit wilde wederkeeren.
„Een bedelaar vxroeg hem in slecht Ita
liaansch een aalmoes.
„De vreemde uitspraak trof Robert, die
den man met aandacht beschouwde.
„Die man bedelde niet halfnaakt zooals
de andere lazzaroni.
„Hij was integendeel geheel gekleed,
maar zijn Mee deren waren vuil en ge
scheurd, zoo als die van de bedelaars der
armste wijken van Londen.
„De geheele houding van den man deed
bij Robert een, flauwe herinnering opko
men. Hij vroeg den bedelaar uit welk land
hij kwam.
„De man slaakte een kreet.
„Robert had Paddy Cassan, den Ierschen
matroos ontdekt."
De stem van den aalmoezenier was niet
verzwakt.
Het hof, de gezworenen, en het publiek
luisterden met klimmende ontroering en de
ui-en gingen voorbij zonder dat iemand be
merkte, dat de avond aanbrak.
Het was echter onmogelijk dat de üaak
denzelfden avond afgehandeld zou worden,
en de president maakte bekend, dat de
zitting tot den volgenden dag zou ver
daagd worden.
Spijtig ging de menigte heen, en de
nieuwsgierigheid was zoozeer opgevoerd,
dat velen den nacht doorbrachten op de
plaats van het paleis.
Zoodra de de uien geopend werden, was
de geheele zaal weder vol menschen. Er
waren er nog meer dan den vorigen dag.
De zitting scheen dan ook nog belang
wekkender te zullen zijn.
De belangstelling werd grooter, naar
mate de ontknooping meer nabij was, en
de plaats van het verhaal, waar obbé
Guérin gebleven was, gaf hoop, dat het
geheim van de geschiedenis sipoedig ver
klaard zou worden.
De beschuldigden verschenen in dezelfde
volgorde.
Loiseau, op wie© alle blikken gevestigd
waren, toonde een kalmer gelaat.
Het woord van den aalmoezenier had
zijn moed weder opgewekt en meer vast
heid aan zijn blik gegeven, en iedereen
werd langzamerhand overtuigd van zijn
onschuld.
De twee Arabieren bleven kalm, zoo als
de kind ex-en van den Islam in het gezicht
van den dood kalm blijven.
Zij gevoelden zich verloren, maar zij ble
ven onverschillig.
Een diep stilzwijgen heerschte in de
zaal, toen de priester opstond en zijn ver
haal voortzette.
„Paddy beschouwde Robert met verba
zing, maakte een kruisteeken en bad.
„Hij hield heoi voor een spook.
„Ge vergist u niet, arme Paddy", zeide
Robex-t hem, terwijl hij hem de hand roik-
te, „ik ben het."
„Hoe meester, zijt gij niet dood?" sta
melde de Ier; „zijt ge waarlijk geen spook."
„En hij ging werktuigelijk eenige stap
pen achtei-waarts toen Robert meer nabij
kwam.
„Deze begreep zeer goed de oorzaak
van Paddy's vrees; maar het was niet de
geschikte plaats noch de geschikte tijd om
verklaringen te geven, en het kon zijn voor
deel hebben, hem aanstonds be onder
vragen.
„Op den weg lag een herberg.
„Ge zult wel honger en dorst hebben,
oude kameraad?" zoo vervolgde Robei-L
„Dat zou ik meenen! Vooral dorst", zei-
de de Ier.
„Welnu, om u te ovex*tuigen, dat ik van
vleesch en been ben zooals gij, zullen wij
in die herberg eenige ververschingen ne
men.
„Tien minuten later zaten Robert cn
Paddy in" een kleinen tuin, -beplant met
citxx>eniboomen.
„Een schotel macai'oni dampte op de ta
fel en twee fiesschen wijn stenden voor
hen.
„Het was het beste middel om ue tong
van Paddy te ontbinden.
„De Ier smulde met de gretigheid van
een schipbreukeling en ledigde in oen kc rt
oogenblik verscheidene glazen van den
wijn, die nog al „koppig" was.
„Voordat hij hem ondervroeg wilde Ro
bert hem eerst vertrouwen inboezemen, en
veinsde niets te weten van hetgeen ge
schied was.
„Ja ik heb gedui-ende twee uren'gezwom
men, en ben door een Genueesch schip op-
gevischt. En nu zoek ik reeds gedurende
drie maanden de Caïman. Kom, vertel mij
eens hoe het gaat met den kapitein,... inet
Diego enmet George...."
„Terwijl Robert zoo sprak, maakte zich
een zekere verwarring van Paddy meester,
en hij verbleekte.
„Hij stamelde eenige onsamenhangende
woorden en dronk eens om moed te ver
krijgen.
„Ach, meester, zij zijn vertrokken... ik
ben nu alleen... de arme Paddy heeft i ie
mand meer om te beletten, dat hij van
dorst sterft in dit verwenschte land, waar
men geen whisky van Belfast kan krijgen.
Ik heb ook willen vertrekken naar Ier
land.... maar ik heb geen papieren oin mij
in te schepen cn de dan ziet u, de C.aïman
had geen goeden naam..."
„Hij werd weder dronken, en Robert
kende het lersche karakter voldoende om
er van verzekerd ie zijn, dat Paddy niet
langen tijd het geheim zou bewaren, dat
hij kendo.
(Wordt vervolgd.)
