In
Winkels
3
BUITENLAND.
De Oorlog.
jaargang.
No. 163&
BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DeABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal; bij onze
«genten II cent per week, fl.45 per kwartaal. Franco per post f 1.65 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
WOENSDAG
MAART.
1915.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van t-5 regels f0.75, elke regel moer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1-5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. BIJ contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regols 50 cont, Iedere regel meer 10 cent.
Aanbiedingon van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen
Handels-Advertentlën) van 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Ommekeer.
Men is nog steeds bezig den auteur
Heijermans te huldigen naar aanleiding
der 500ste- opvoering van Op hoop van
Zegen. Zulke jubilea zijn taai van
leven.
De jongste huldiging geschiedde te Den
Helder, waar den schrijver o. a. een krans
werd aangeboden door den Bond voor Min
der Marinepersoneel, terwijl een soc.-dem.
militaire club hem een wandelstok schonk.
In zijn dankwoord verklaarde de heer
Heijermans zich vooral getroffen door het
feit, dat thans een gewoon matroos en een
soldaat persoonlijk een huldeblijk konden
aanbieden, iets, wat, ten tijde dat ,,Op
hoop van Zegen" geschreven werd, onmo
gelijk was. Hij noemde dit een verheffend
verschijnsel in dezen nederdrukkenden
oorlogstijd.
Hier mag inderdaad van een ommekeer
worden gesproken. De tijden liggen waar
lijk nog niet zoo ver achter hns, dat aan
militairen een dergelijke uiting van onmis
kenbaar sociaal-democratische strekking
zou verboden zijn.
Wijst dit op een zoodanig veldwinnen
der roode beginselen, dat de autoriteiten
zich erbij moeten neerleggen?
De quaestie is eenvoudig deze, dat de
sociaal-democratie tegenwoordig zoo mak
is: zij eet uit de hand. Onzerzijds mag in
genomenheid bestaan met het feit, dat de
roode beginselen tegenover de vaderlands
liefde en het plichtsbesef schipbreuk heb
ben geleden, maar of de heer Heijermans
van z ij n standpunt wel van een „verhef
fend verschijnsel" kan spreken, betwijfe
len wij.
Niet bij de samenleving was de omme
keer te bespeuren, doch bij de sociaal-
democratie. Mr. Troelstra's quasie-held-
haftige brochure is er het bewijs van.
Weinig nieuws van de Oorlogster
reinen. De Zee-Oorlog. De Ver.
Staten en do handelsoorlog. De be
schieting der Dardanellen-forten.
Van het Westelijk Oorlogs
terrein.
De gevechten bepalen zich nog altijd tot
he-t nemen van beele en halve loopgraven.
Volgens het Duitsche groot-hoofdkwartier
werden in Champagne sterke vijandelijke
strijdmachten onder geweldige verliezen
teruggeslagen. In het Argonnenwoud wer
den meerdere loopgraven gencanen en een
aanval op Vauguois werd met bloedige
verliezen afgeslagen.
De Fransche en Engeüische communiqué's
Diaken, ons ook niieit veel wijzer. De üuit-
«chers hebben ten Z.O. van St. Eloy een
aanval gedaan maar werden door de En-
getechem teruggeslagen. Er is sprake van
'het op schitterende wijze nemen van een
loopgraaf door een detachement Cainadee-
sche infanterie. Het Fransche legerbe-
richt meldt nog, dait bij Chapelette in de
Vogezen 300 M. herwonnen zijn. In het
Westen denkt men blijkbaar laten ze in
het Oosten maar vechten, de Russen moe
ten het vuile werk maar doen.
Van het Oostelijk Oorlogs
terrein.
Ook unit het Oosten dezelfde berichten
op het o ogenblik; aanvallen worden afge
slagen en stellingen en hoogten gehand
haafd.
Volgens het Oostenrijksch legerbericht
duren ten Zuiden van- den Dnje&ter de ge
vechten voort.
In Polen en West-Galicië hebben slechts
art/i Llori e-geveehten plaats.
In de Boekowina is het rustig.
Volgens een bericht uit Boedapest is, on
danks de mensohemmassa, die de Russen
dn het veld brengen, de positie der Honga^
ren an de gevechten ten noorden van
Wyskow en de aanvallen van Oeszok uit
stekend.
De handelsoorlog op zee.
Gelijk wij ireeds mededeelden hebben de
geallieerden tegenmaatregelen genomen
die hierop neerkomen, dat zij zullen zor
gen dat Duitschland van alles verstoken
blijft. Hetgeen wederom beteekent dat de
neutrallen het gelag zullen betalen. De
maatregelen toch van beide partijen be
wegen zich in die richting.
Duitschland zegt hoffelijk: vaart maar
zooveel gij wilt; doch past op niet in de
buurt te komen van het terrein van den
6ürijd, en ook niet daar en daar. Doet gij
het dan loopt gij gevaar door mijn omder-
fceeërs getorpilLeerd, door mijn mijnen
in de lucht geblazen, door mijn luchtsche
pen met bommen behagald fce worden.
De Geallieerden nemen nu het woord
en voegen den zeevarenden kalmeerender-
wijze tóe: stoort u aan die praatjes niet,
zend maar gerust uw schepen uit, maar
len dat zij koopwaren inhouden, die be
stemd zijn voor, behooren aaai of afkom
stig zijn van don vijand, dan houden wij
die schepen aan en brengen ze op.
De strafoefening van de geallieerden te
gen Duitschland kan onze scheepvaart en
die van alle neutrale landen ernstig belem
meren. Ligt het b.v. in het voornemen der
verbondenen ook de booten der geregelde
stoomvaartlijnen en allerlei andere vaar
tuigen, wien geen redelijke verdenking
treffen kan, naar een Fransche of Engel-
sche haven te brengen, om ze daar te on
derzoeken, dan zou onze scheepvaart door1
dezen maatregel een leelijken klap kunnen
krijgen.
Onze regeering, die bij vorige gelegenhe
den zoowel bij Engeland als bij Duitschland
op waardige wijze heeft geprotesteerd, zal
waarschijnlijk niet nalaten ook nu aan de
Geallieerden haar bezwaren kenbaar te
maken. De toepassing van den maatregel
in de practijk zal echter moeten worden
afgewacht, om met eenige juistheid te be
palen, hoe ver hij strekt.
De Vereenigde Staten hebben aan
Duitschland en Engeland een voorstel ge
daan. Het komt hierop neer: le. geen drij
vende mijnen meer, of mijnen, die na het
losraken gevaarlijk blijven; 2e. geen ver
nietiging van koopvaardijschepen onder
neutrale vlag door onderzeeërs, dan na
INGEZONDEN MEDEDEELING 1 GULDEN PER REGEL.
bestaat, «ftlêreDOnne-viaagïnaatïeelhoogfgnelcWaliféii
rijst a I2'cL pet -pand. Maar iri deae-tijjjen rijs»
hét voedingstniddellbïfvuitnemendheid
Is, en dè voorraad 'in ons land voor langen tijd
toereikend is. Ter beoordecfing van onze kwaliteit
wordt'U' verzocht neTenstaandenifioupopJJLte.wisselen
in een der-bekende Lwinkels-svan
'P.iDE/GRUYTER>& Zn.
Grutterswaren» Koffic,„Thee, CacaO en Boter.
RECLAME COUPON. 21
Tegen"inwisseling^vatTdezen coupon
iri~een '-onzer.winkels geven wij gedurende
deze eo de - volgende .-\yeekbij aankoop
van l pond4 HJiffrut/Zerik Botermelange of
Plantenboter.^ grati3 ter keuring 1 pond van
onze prima Tafelrijst k 12 ct. (ofwel bij
aankoop van pond, pond rijst).
ffri/Sfierj9Melange: 60750, 45 eg 40 ct p.p.
VeSruytéti»Plantenboter: 50 eQ 45 ct. p.p.
aanhouding en onderzoek; 3e. geen gebrui
ken van neutrale vlaggen door schepen
der oorlogvoerenden; 4e. voedingsmiddelen
moeten van de lijst der absolute contra
bande worden geschrapt; 5e. doorlating
van andere scheepsladingen voor Duitsch
land niet geadresseerd aan agenturen,
waarvoor de Vereenigde Staten instaan,
en onder beding, dat slechts verkocht mag
worden aan geconsessioneerde kleinhan
delaren.
Deze poging zal echter wel op niets ult-
loopen of de Unie moest deze eischen be
schouwen als een levensqüaestie voor ha
ren handel en schoepvaart en dienovereen
komstig dreigen tot doe'V^^g^o-moQ,~
"in ~ambtefijke~kringen te Washington is
de indruk algemeen, dat er krachtig zal
worden geprotesteerd tegen de actie der
Bondgenooten, welke zonder voorbeeld
wordt geacht en die klaarblijkelijk schade
zal toebrengen aan den handel der Ver
eenigde Staten met landen, waarmede zij
op voet van vrede staan.
De beschieting der Dardanel
len-forten.
De „Tfl.-n.i-n" herhaalt Hindehburg's
woorden, dat heit Th den tegenwoordigen
oorlog op de zentuwen aankomt en merkt
daarbij op, dajt de Turken zich over de
gebeurtenissen bij de Dardanellen heele-
maal niet opwinden.
Vol vertrouwen ziet heit blad de toe
komst tegemoet en gaat koelbloedig de
zaak na Wanneer men objectief onder
scheidt tusschen Engeland, dat door de
grootste vloot ter wereld wordt be
schermd en Konstantinopel, dat door de
grootste vLoot bedreigd, zal men zien, dat
in Enige/land opwinding heerscht, in Tur
kije daarentegen rust en vertrouwen cn
men zal zeggen, dat de zenuwen meer
bijdragen tot de overwinning dan. wape
nen.
De „Kor Norden" meldt:
In officieele Turksche kringen te Eer
lijn heeft men geruststellende berichten
gekregen over den toestand aan de Dar
danellen. Volgens deze is er geen reden
voor vrees, dat Konstantinopel ernstig
bedreigd zou worden. De beschieting zou
een kostbare betooging zijn, die gevaar
lijk zooi kunnen worden voor het prestige
der bondgenooten
Naar uit Athene aan Engelsche bladen
wordt geseind schat men in bevoegde
kringen de sterkte van de Turksobc troe
pen op het schier-eilamd Gaililipoli op
ongeveer twee legercorpsen, elk bestaan
de uit zes divisies. Eén dezer corpsen
staat onder bevel van Essad pasja, den
de Turksche troepen op twee of drie di
visies. Bovendien liggen een 40.000 man
in en om Smirna.
Volgens een telegram uit Sofia aan de
Koln. Ztg. acht men het in Bulgaarsche
militaire kringen nieit waarschijnlijk,
dat de Engelsch-Fransche vloot er. in zal
slagen de DardaneLlen te force eren, om
dat de aanvoer van de noodige landings
troepen moeilijk te verwezenlijken is. De
aanvallen hebben tot dusver niet veel om
het lijf gehad. In 't ergste geval zouden
de Turken, als de vloot onder groote ver
liezen mocht doorbreken, haar de terug
tocht kunnen afsluiten.
Verschillende Oorlogs
berichten.
Valsche scheepspapieren. De „Fe
deral Jury" te New-York heett een
akte van beschuldiging opgemaakt te
gen de Hamburg-Amerika-lijn wegens het
indienen bij de douane van valsche papie
ren voor schepen, die lcolen en andexe be-
noodig'dihedien aan de Duitsche oorlogs
schepen verschaften.
Ook zijn vijf personen in staat van be
schuldiging gesteld.
De beschuldigingen tegen de Hamburg
Amerika-lijn betreffen de indiening van
valsche ui'tklanimgsbrieven en valsche la-
druglijsten. De in verband biermede ge
arresteerden zijn Bunz, die een overeen
komst toekende met de eigenaars van de
etoombooten „Sommetrstad" en „Trom";
Roller, de super-intendant van de Ham
burgAmerikaJijn te New-York; Poppon-
hause, supercargo van het stoomschip
„Berwid"; Seffner, de supercargo van het
stoomschip „Lorenzo", welke schepen van
hier vertrokken met kolen, vermoedelijk
voor de kruisers bestemd.
Beschieting der kust van Montenegro.
De „Uniomev te Milaan meldt, dat de
Oostenrijksche -vloot van de afwezigheid
rna»K? £2, Sj-gfctf.J-fcAy? attLriuik rra-
gro te beschieten.
Duitsche onderzeeër beschoten. De
Keizerlijke Duitsche Legatie te 's-Graven-
hage, deelt het volgende mede:
De Duitsche onderzeeboot 21 is den lsten
Februari, des voormiddags te 9 uur 50
min. Mlddel-Europeesche lijd, im het St.
Georgeskanaal door een stoomjacht be
schoten. Dit jacht opende het vuur op on
geveer 5000 M. uit twee stukken geschut
van klein kaliber. Het had een inrichting
voor draadilooze telegrafie, was als een
jacht geschilderd en voerde geen oorlogs-
vlag.
Geen gevaar voor uithongering. De
leider der Ilongaaische agrariërs ver
klaart, dat alle pogingen om Hongarije uil
te hongeren volkomen mislukken, daar
Hongarije niet alleen zich zelf maar bo
vendien Oostenrijk kan voorzaen van le
vensmiddelen.
Ook Duitschland, dat zijn landbouw op
zoo grootsche wijze tut ontwikkeling
bracht, kan nooit worden uitgehongerd.
Im Hongarije is de verbouw voo-r den
herfst gereed. De regeering heeft de noo
dige maatregelen tot verzekering va,n den
oogst genomen. Wij kunnen rustig de toe
komst tegemoet zien.
Hel verkeer ParijsLonden. De „Na
tional Ztg." meldt, volgens een telegram
FEUILLETON.
DE DUIKER.
Van hen heeft men geen onbescheidenheid
te vreezen. Ik heb eertijds de geheele kust
van Noordelijk Afrika doorreisd, en ik heb
er uitstekende betrekkingen. Ik heb mij
immer goed bevonden bij de keuze mijner
lieden. Wanneer ik mijn goud weder in
Europa gelost heb, betaal ik hen, en dan
laat ik hen weder hun voedsel eten in hun
land, en ik behoud mijn eiland voor mij
„Robert luisterde, terwijl hij poogde een
gelaat te zetten, alsof hij het geloofde;
Morgan echter moest telkens glimlachen,
wanneer hij het over zijn goudmijn had.
„Robert meende, dat het nutteloos was
de geografische ligging van het eiland te
vragen, en hij begon denzelfden dag reeds
zijn arbeid met de machine te onderzoe
ken.
„De machine verkeerde in tamelijk goe
den staat en na eenige herstellingen, die
gemakkelijk te maken waren, moest zij
toet schip een tamelijke snelheid gaven.
„Het schip had zeer hooge masten en
scheen oorspronkelijk bestemd te zijn ge
weest om door zeilen voortgedreven te wor
den; de breedte en de kromming van de
kiel stonden toe er lieehvat in te laden.
Het scheen zeer belast, want he/t schepte
veal water en schommelde weinig.
Robert vroeg zich af, welke koop
waren hij moest overbrengen naar een
cabewoopd eiland; maar zijn eerste ver
moedens schenen hem niet gegrond..
„Wetrkelijk indien de bemanning al tal
rijker was dan gewoonlijk op koopvaardij
schepen, het geschut bestond slechts uit
twee slechte kanonnetjes.
„Dat was zeker niet de bewapening van
een roofvaartuig. Na verloop van twee
dagen was de machine in staat te wei-ken
en volgens bevel van Morgan moest Ro
bert stoom maken, opdat het schip den
volgenden dag met volle stoom kon wer
ken.
„Men naderde Gibraltar; Morgan liet
op de Afrika ansche kust aanhouden om
dan zoo spoedig mogelijk den Atlantischen
Oceaan te bereiken.
„Robert bemerkte, dat Morgan met op
zet de oorlogsschepen vermeed, welke te
Gibraltar lagen, en dat hij snel de straat
van Gibraltar wilde door-varen, gelijk een
reiziger, die veel waarde bij zich heeft, den
pas verhaast op een gevaarlijke plaats.
„Hetgeen hem in deze meening versterk
te, was, dat hij na aoht en veertig uren
volop stoomens, het bevel kreeg de vuren
te dooven.
„Het schip was toen in vollen Oceaan,
en Morgan, die zeer voldaan scheen, zeide
tot Robert, dat hij met de kolen zuinig
moest zijn, en dat het schap door zeilen
moest voortgestuwd worden, zoolang de
wind gunstig twas.
„Tot nu toe had Robert, hoe verdacht
het vaai-tuig en de bemanning ook wai-en,
niets bemerkt, dat niet overeenkwam met
de 'toestanden op een koopvaardijschip cn
hij begon bijna te geloovem, dat de Cai
man werkelijk goud ging zoeken.
„Drie dagen nadat hij de straat van Gi
braltar had verlaten, verzekerde Morgan,
dat bot vaartuig op meet dan honderd
mijlen afstands van de kust van Afrika
verwijderd was.
„Bij het middagmaal toonde hij zich
zeer opgewekt. Hij wisselde met Diego
blikken en lachjes van verstandhouding
en nam langer rust dan naar gewoonte.
„Robert en George, die zeer matig wa
ren, hadden bemerkt, dat het gesprek on
der den invloed van de ihum en de whis
ky een eigenaardig karakter had aange
nomen.
„Af en toe werd er met een enkel woord
gewaagd van de eigenlijke onderneming,
van de gevaren, die nog te overwinnen
waren.
„Eensklaps stond Morgan wankelend
op, met vlammenden blik, en richtte zich
tot Robert.
„Beste mijnheer," sprak hij met een
grijnslach, „kom met ons op het dek. Ik
zal u eindelijk mijn lading eens laten
zien. Sedert tien dagen is ze opgeborgen
geweest. Kom mede; ik ben er zeker van,
dat ge verbaasd zult etaan."
„Robert volgde zondier hem goed te be
grijpen. Een vreemd schouwspel wachtte
hem.
„Bijna de geheele bemanning was cp
het dek, en de lieden waren gewapend ala
voor een gevecht
„Weldra verscheen uit een der luiken
een matroos met sabel in de hand.
„Op hem volgden twee geboeide negers.
Hierachter liep weer een matroos, dan
weer twee negers, die zich in rangorde stel
den in opvolging zooals zij op het dek ver
sobenen.
Robert telde honderd ien tien negers, in
twee rijen geschaard.
.Allen .waren zwaar geboeid.
„Eindelijk viel de sluier van het geheim
weg en Robert verwonderde er zich over,
dat hij niet eerder zoo iets vermoed had.
„Hij was op oen slavenschip; Morgan
en Diego handelden im slaven.
„Een smartelijke verrassing \pas zeker
op zijn golaat te lezen, want toen Morgan
hem aanzag, barstte hij in een schaterlach
uit.
„Beken, Robert." sprak hij tot hem op
den vroolijksten toon, „dat ge niet ver-
moeddet, dat ik zoo goed van ebbenhout
voorzien was. Dit is van de beste soort,
dat verzeker ik u, een goudmijn," zoo
voegde hij er bij nadruk op het woord leg
gend. „Vergeef het mij, dat ik u niet eer
der heb bekend gemaakt, dat ge reisdet
met... hoe> zal ik liet u zeggen., Lk gebruik
het woord slaaf niet gaarne... met veld-
arbeiders der tropische landen, indien ge
het zoo goed vindt. Ik heb ondervinding
van het vak. Ook heb ik er zeer op aan
gedrongen, dat gij mijn deelgenoot in de
zaak zou worden, en ik ben blijde dat gij
em George tot de onzooi behoort. Men loopt
wel eenig gevaar gehangen te worden,
vooral wanneer wij in handen der Engel-
schen vallen, di'e düivelsch brutaal zijn,
maar... we laten ons niet pakken."
„Hij onderbrak dezen woordenvloed om
in het Arabisch een bevel te geven, en Ro
bert zag dat de zwarte ongelukkiigen pro
cessies gewijze het geheele schip begon
nen rond te loopen, onder de zweepslagen
der woeste matrozen.
„Er is ook risico im liet vak," zoo ver
volgde Morgan, „maar met zorg en in
zicht komt men er wel. Go ziet ook, hoe ik
hem vaar de frisscbe lucht laat genieten.
Het kostte mij moeite, die arme lieden zoo
langen tijd beneden te moeten laten, maar
ge moet het bekennen, het is op de Mid-
dellamdsche Zee even druk als op den bou
levard te Parijs, en men is er nooit ge
rust. Nu hebben wij niets te duchten, we
hebben eiken dag wandeling en twee keer
in de week bal. Ge ziet hoe de kerels bet
maar hun zin hebben."
„De ellendeling sprak langen tijd zoo,
en Diego bracht ook heit zijne bij.
„Robert thad de kracht zich goed te hou
den. Nu hij het geheim der ellendolingen
kende, moest het hem gemakkelijker val
len een ontsnappingsplan te vormen.
„Hij luisterde en zag toe, en langzamer
hand begreep hij alles, wat hij niet wist
„Morgan dreef gedurende reeds meer
dan twintig jaren handel in slaven, eeret
op de Anti'Llen, waar hij geboren was, en
vervolgens op Brazilië, waarheen hij zich
nu begaf.
„Zijn schoonbroeder, Diego's vader,was
eerst in zijn zaak betrokken geweest,maar
hij had zijn leven aan dei hoogste ra van
den grooten mast van een Amerikaansche
kruiser verloren.
„Na verschillende grillen van Fortuna,
was Morgan naar zijn neef in Frainkrijk
gekomen, twintig jaar geleden.
„Toen hij met Diego te Parijs de vruch
ten van zijn 'handel verteerd had en ook
het geld vam de ongelukkige Mary, beoe
fende hij weder zijn vroeger beroep.
„Maar de tijden waren zeer veranderd.
„Eein bedrijvige waakzaamheid had ien
handel bijna onmogelijk gemaakt im. cJ«e
golf van Guinea, waar hij vroeger zoo
gemakkelijk gedreven werd, en Morgan
had besloten 't anbeidswM te verplaatsen,
(Wordt vervolgd.)