DONDERDAG 18 FEBRUARI. I9I5. BUITENLAND. De Oorlog. DE DUIKER. JAARGANG. No. 1628 3)e £cld^oke©ou4(Mit BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. - Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN DeABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering t GEÏLLUSTREERD ZO JDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal; bij onze enten II cent per week, fl.45 per kwartaal. Franco per post f 1.65 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 21/» cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent Ingezonden mededeellngen van 1-5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. BIJ contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, Iedere regel meer 10 cent. Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent. De student en de gods dienst. jver bovenstaand onderwerp heeft prof. H. Y. Groenewegen een rede gehou- voor de Vrijzinnig-Christelijke Stu- tenvereeniging. Spr. klaagde er over, ,1de tijd achter ons ligt, waarin „men jemeen overtuigd was in den godsdienst 'hoog9te waarheid, de hoogste gemoeds- rarir.gen en de hoogste levensbeginse- te bezitten," waarin voor professoren studenten „belangstelling in geloof, rk en godsdienst een van zelf sprekende ch hunner hoogere beschaving was", artögenover stelde spreker den huidi- ii toestand, waarin „vele zoogenaamd •lzijdig ontwikkelden niet eens gods- mstonderwijs hebben genoten, waarin >n zich niet schaamt voor verregaande (undeop godsdienstig gebied, al is men nstaand leeraar, advocaat, journalist, leesheer." bit deze woorden valt wat te leeren c voor sommigen onder ons, Katholie- loont ge het, dat spreker allen, die on- zijn op godsdienstig gebied „z o o- n a a m d veelzijdig ontwikkelden imt"? En zijn er, ook onder de onzen, niet al te veel, die zich bijna dubbel iwen van eerbied voor hen, die het air memen over alles te kunnen meepra- behalve over den godsdienst? Leeren van den professor deze menschan op juiste waarde te schatten, het zijn ii echte, maar zoogenaamde ge- den. Hun „wijsheid" is voos en hol en jeblazen, zonder pit of merg, zonder jgegraat of spieren. ferder in zijn rede zegt de spreker „De nataande geestelijke leidslieden van ons (blijven in hun studie jaren vaak „als ideren, bewogen door iederen wind van ring", (een even bedroevende als juiste ischetsing der waarheid!). „Aan dien .stand behoort een einde te komen" pt de professor ten slotte uit. En wie het daarin niet met hem eens zijn! laar hoe? Dat is de groote vraag, larop de spreker niet het eenig-juiste twoord gaf. En dat kon hij ook bezwaar voor oen zich vrijzinnig noemende reeniging. Want juist met de z.g. vrij- migheid moet worden gebroken. Niet rede is souverein, doch de openbaring ids. Zoolang een aanstaand of een zijn idies reeds voltooid hebbend „leeraar, vocaat, journalist, geneesheer" niet derig zijn hoofd weet te buigen voor de upenbaarde waarheid, zoolang zal hij. danks zijn „zoogenaamd" veelzijdige ont- kkeling, blijven als een kind „bewo- n door iederen wind van leering". de spreker eens deze logisch-nood- ce conclusie weten te trekken! Het Duitsche antwoord aan Amerika, aake de Duitsche waarschuwing. Op it Westelijk oorlogsterrein zetten de ranschen en Engelschen hun aanvallen met hardnekkigheid voort, vooral in Champagne. In de Argonnen blijven de Duitschers aanvallen. In het Oosten achtervolgen de Duitschers de geslagen Russen. 18 Februari. Met gespannen angst heeft het met den oorlog meelevende publiek reeds dagen lang uitgezien naar den lBden Februari, den dag, waarop Duitschland de Noord zee als oorlogsterrein zal gaan beschou wen. Nd et ifat juist op dezen dag de groote ontgoocheling reeds komen zal, doch zeer waarschijnlijk zullen we toch, eer de week ten einde loopt, op de hoogte zijn van wat ons te wachten staat. Het was op 3 November j.l., dat Enge land over den grooten plas van de Noord zee beschikte alsof het zijn eigendom was. Bij beschikking van de admiraliteit werd de Noordzee, „wegens het leggen van mij nen door de Duitschers onder onzijdige vlag op de handelswegen" verklaard tot militair gebied. Van den 5en November af zouden alle schepen, die de lijn passeerden van de Hebriden via de Faroër naar IJsland, dit slechts kunnen doen op eigen verantwoor ding, behalve wanneer zij de instructies der admiraliteit volgden. Zoodanige aan wijzingen voor een veilige passage werden ook aangeboden en later inderdaad ver strekt aan schepen varende naar en van de Oostzee, Denemarken en Nederland, aan-welke schepen den raad werd gege ven het nauw van Calais en het Kanaal te volgen. Drie maanden later eigende Duitsch land zich op zijn beurt de Noordzee toe. De wateren rondom geheel Groot-Brit- tannië en Ierland met inbegrip van het geheele Kanaal en het Nauw van Calais werden nu ook door Duitschland tot oor logsgebied verklaard. Maar terwijl Engeland's bekendmaking zich bepaalde tot een waarschuwing aan de neutrale koopvaardijvaart, en een scort van blokkade van Duitschland, gang het Duitsche besluit veel verder, en is ten slotte geworden een middending tusschen een waarschuwing aan en een bedreiging tegen de neutrale scheepvaart. Tusschen deze twee deurwaarders-exploi- ten tot inbeslagneming van de Noordzee ligt Engeland's aansporing aan de koop vaardijvloot der Geallieerden om zich des noods te redden door het hijschen van een neutrale vlag. Dit verklaart wellicht mede haar meerdere scherpte en ook de onrede lijke eisch, dat a"%> Engeland zijn koop vaardijschepen aanspoort, tot varen^onder valsche vlag, de neutralen, die daarvan den last ondervinden, dan maar moeten zorgen, dat het dit niet doet. Hot groote argument van Duitschland tegen de Engelsche blokkade blijft intus- schen, dat het niet aangaat, een volk van 70 millioen zielen aan uithongering prijs te geven. In verband daarmede is het nu echter merkwaardig, dat zoowel Churchill als Lloyd George in het Engelsche Lagerhuis urbi et orhi hebben verklaard, dat Enge land nooit den invoer van levensmiddelen heeft stopgezet, maar integendeel steeds aan onzijdige schepen heeft toegestaan, rechtstreeks met Duitsdie havens handel te drijven, en den Duiitsohen invoer, mits in neutrale schepen, onaangetast heeft la ten passeeren. Er loopen allerlei geruchten, die groote dingen verwachten doen. Duitschland, zoo verhaalt men, heeft in de zes maan den die nu achter ons liggen, op reus achtige schaal duikbooten zonder eind ge bouwd. Men spreekt ervan, dat er reeds een hondertal te water zouden zijn gela ten, en dat dit duikbooten van groot kali ber zouden wezen. Veelal schepen van 800 ton. We hebben af te wachten wat komen zal. Maar dit staat toch wel voor een ieder vast, dat Tixpitz niet zulk een schrikaan jagend plan zou gepubliceerd hebben, in dien er niet een angstige verrassing te komen stond. Het is alleszins begrijpelijk, dat de Re geeringen van alle neutrale Staten (de onze niet alleen) protesteerden bij Enge land èn Duitschland beide. Bij Engeland, omdat het door zijn verklaring van 3 No vember en door zijn bevorderen van vlag- verwisseling, den contra-maatregel van Duitschland uitlokte, en daardoor indi rect de neutrale scheepvaart in gevaar bracht. Bij Duitschland, omdat het optre den van dien Staat tegen zijn doodvijand meer rechtstreeks de neutrale koopvaardij bedreigt. Het gisterenavond aan den gezant der Ver. Staten van Amerika te Berlijn, op zijn mededeeling van 12 dezer overhan digde antwoord luidt als volgt: De Keizerlijke Duitsche Regeering heeft de mededeeling van de Regeering der Ver- eenigde Staten beoordeeld in denzelfden geest van welwillendheid en vriendschap, waarin deze mededeeling haar voorkomt te zijn opgesteld. De Keizerlijke Duitsche Regeering weet, dat zij met de'■Regeering der Vereeniigde Staten daar.'u overeen stemt, dat het voor beide landen in hooge mate gewenscht is, om misverstanden te voorkomen, die zich zouden kunnen voor doen uit de door de Duitsche admiraliteit aangekondigde maatregelen, en tevens om hert, plaats hebben van gebeurtenissen te vermijden, die de tusschen beide Regee ringen tot dusver op zoo gelukkige wijze bestaande vriendschappelijke betrekkin gen zouden kunnen verstoren. De Duit sche Regeering meent bij de Regeering der Vereenigde Staten ten opzichte van deze verzekering zooveel te meer op een algeheel juist inzicht te mogen rekenen, daar het door de Duitsche admiraliteit aan gekondigde optreden, gelijk in de nota van 4 dezer omstandig is uiteengezet, op geen enkele wijze tegen den legitiemen handel en de legitieme scheepvaart der neutralen is gericht, maar alleen een ver-^ weermiddel is, waartoe Duitsohland's le vensbelangen dwongen, tegen de met het volkenrecht in strijd zijnde wijze, waarop den oorlog ter zee door Engeland gevoerd wordt, dat zich tot dusver daarbij door geen enkel protest der neutralen op de, vóór den aanvang van den oorlog alge meen erkende rechtsgrondslagen, heeft laten weerhouden. Een draadloos telegram uit Berlijn aan de „Associated Press" geeft de verklaring weer door admiraal Behncke van het Ma rine-departement afgelegd tot den Ame- rikaansche marine-attaché Cherardi, waarin hij zegt: „Sedert de afsluiting van levensmidde len tot een punt is gekomen, dat Duitsch land niet langer voldoende voedsel heeft om zijn bevolking te voeden, is het nood zakelijk geworden voor Duitschland, om door het uitoefenen van geweld, Engeland er toe te brengen van tactiek te verande ren. Duitschland wenscht niet de ladingen van Amerikaansche of andere onzijdige schepen te benadeelen. Toch is het in staat, waar zijn bestaan er van afhangt, de eenige middelen toe te passen, die zijn bestaan kunnen redden. Het moet en zal van deze middelen gebruik maken." Van het Westelijk Oorlogs terrein. Van het Westelijk oorlogstooneel wordt gemeld Blijkbaar naar aanleiding van onze groote successen in het Oosten, on dernamen de Franschen en Engelschen gisteren en in den afgeloopen nacht op ver schillende plaatsen bijzonder hardnekkige aanvallen. De Engelschen verloren bij hun mis lukte pogingen om hun op 14 dezer verloren stellingen te heroveren, opnieuw 4 officie ren en 170 man aan gevangenen. Ten Noord-Oosten van Reims werden vijandelijke aanvallen afgeslagen. Twee officieren en 179 Fransche manschappen vielen in onze handen. Een bijzonder krachtige aanval richtte zich tegen onze linies in Champagne en leidde tot verschillende verbitterde ge vechten van man tegen man. Afgezien van een enkel klein gedeelte, waarin de vijand binnendrong en het gevecht nog voort duurt, werden de vijandelijke aanvallen overal afgeslagen. Ongeveer 300 Franschen werden gevangen genomen. In de Argonnen zetten wij het offensief voort, veroverden een verder deel van de vijandelijke hoofdstelling en maakten 350 gevangenen, terwijl twee bergkanonnen en zeven machinegeweren in onze handen vielen. Ook in het Bois du Prêtre (ten Noorden van Toul) vallen kleine successen te mel den, waarbij twee machinegeweren werden genomen. Van de grens van het rijksland Elzas-Lotharingen valt niets nieuws te melden. Het Fransche communiqué meldt Ondanks de hevige kanonnade zijn de Engelsche en Fransche vliegtuigen, die bommen wierpen in de omstreken van Gliistelles en Ostende, ongedeerd kunne terugkeeren. De Belgische artillerie vuurde met suc ces op troepenverzamelingen, die dekking gezocht hadden. In Champagne werden tien vijandelijke tegenaanvallen gedurende den afgeloopen nacht afgeslagen. In de Argonnen bij Fontaine aux Char mes vernielden wij een blokhuis en een honderdtal meters loopgraaf. Wij sloegen een zeer hevigen aanval van minstens 3 bataljons tusschen Four de Pa ris en een heuvelrug ten Westen van Bnu- reuilles, volkomen af, brachten den vijand zware verliezen toe en maakten gevange nen. Meer naar het Oosten, in het bosch van Alancourt, veroverden wij een 100-tal me ters loopgraaf. Van het Oostelijk Oorlogs terrein. Het oostelijk oorlogsterrein is nog altijd vol verrassingen. Nu wederom een groote overwinning der Duitschers in Oost-Pruisen, roet 50,000 tot 60,000 gevangenen, een rijke buit van ka nonnen, machinegeweren etc. In de aan Rusland grenzende strook van die provincie, waar dit nieuwe wapen feit heeft plaats gehad, lagen in de steden (waarvan Johannisburg de Zuidelijkste is) Russische garnizoenen, die niet veel an ders deden dan aan de Duitsche troepen, welke de taak hadden hen tegen te houden, en die evenmin talrijk waren, geregeld wat werk te geven. Het nieuwe plan om in den Noordelijk sten hoek van de provincie Russische leger- afdeelingen te concentreeren, om deze langs den Noordkant van O.-Pruisen (met vermijding van de gevaarlijke merenstreek) naar het Westen te doen voortdringen, vergrootte het getal Russische strijdkrach ten daar in het Noorden niet onbelangrijk. Doch niet dóór heeft de nieuwe débftcle der Russen plaats gehad, maar weder in de buurt der Masurische meren. De overgebleven Russen zijn nu op Sa- walki teruggetrokken, en het zal belang wekkend zijn, na te gaan, hoe dikwijls dat voortrukken van een uit verscheidene divi sies bestaand Russisch leger, gevolgd door een geheele of gedeeltelijke vernietiging, zich in dezelfde streek nog herhalen zal. De financiën der geallieerden. Minister Lloyd George heeft in het Engel sche Lagerhuis een rede gehouden, naar aanleiding van een to Parijs door de Ver bondenen gehouden financieelo conferen tie. De heer Lloyd George wees er op, dat deze oorlog de kostbaarste was, zoowéT wat materiaal, wat menschen en wat gelé betreft, en zooals we reeds zeiden, de mi nister schatte, dat aan het einde van dit janr de geallieerden zeker wel crtg'vfer een 2000 millioen p.st., dus vier en twintig dui zend millioen gulden, zouden hebben uitga geven. Het Britsche Rijk zou daarvan we' het meest uitgeven, misschien wel 100 k 150 millioen moer dan de andere beide groote bondgenooten. De groote marine, liet nieu we leger, uit alle deelen van het wereldrijk bijeengebracht, de vrijgevige schadeloos stellingen, kosten veel. Maar, verklaarde de minister verder, wat deze kosten betreft, Britannië en Frankrijk zijn twee van de rijkste landen ter wereld. Zij zijn de ban kiers van de wereld. Wij zouden de ooriogs- uitgaven vijf jaar lang kunnen bestrijden uit de opbrengst van onze buitenlands ge dane beleggingen. Frankrijk kan dat op gelijke wijze wel twee of drie jaren doen. En beide landen zouden dan nog wel wat overhouden om aan andere bondgenooten voor te schieten. Rusland is jn andere positie. Het is mis schien het rijkste land, wat natuurlijke hulpbronnen betreft, maar het beschikt niet over voldoend kapitaal, het heeft thans moeilijkheden bij den export en heeft dus voor betalingen in het buitenland met moeilijkheden te kampen. De kleinere in den FEUILLETON. .De eerste maal was de man, indien het man was geweest, in de richting van zee gegaan; den tweeden keer ging hij ®ist landwaarts in. vreemd zij ook was, deze getuige- scheen de aandacht te verdienen, en de srder was meermalen ondervraagd, maar Ion niets meer voegen bij hetgeen hij *Is gezegd had. ..Er werd daarenboven algemeen ge- ofd, dat 's mans hoofd niet goed in orde '33. Hii vertelde immer gaarne spook- ischie de nissen. Men twijfelde sterk aan Keloofwaardigliead van zijn verhaal, daar niemand deze vreemde geschie- Eais kwam bevestigen, zond men hem ""lelijk heen. •De vrederechter scheen te gelooven, men dwaas had gedaan met zoo wei- waarde te hechten aan deze geschie- üs; maar hij wantrouwde zich ^1 ven, daarenboven dachten zijne meerderen, f de moord slechte bedreven wias uit «zucht. .Waarlijk, dat was wel de natuurlijk- verklaring. Ook Robert nam de zaak Hem gaven daarenboven de veelvul- '-e zongen, waarin hij gedompeld was, toot© afleiding. De dood van Thomas Disney bracht beide dochters in het bezit van een ^zienlijk fortuin, en voor het eerst be vond Robert zich in de zorgen en verwik kelingen, welke geldzaken immer mede brengen. „Over het grootste gedeelte van het geld kon men dadelijk beschikken, omdat het berustte bij de bankier te Marseille. ..Wat dit betreft, moesten er slechte eenige formaliteiten plaats hebben op het Engelsche consulaat; maar er moest ook gedacht worden aan de eigendommen, welke Disney had achtergelaten te White- stable. „Tegelijkertijd was het van gewicht het duiikerswerk te voleindigen, want de la ding van de Sutledje vertegenwoordigde nog een aanzienlijk kapitaal. „Bij het eerste gesprek, dat Robert ever deze zaak met Bi ego voerde, begreep hij aanstonds, dat deze "Zoo spoedig mogelijk de ülaats wenschte te verlaten. ..Robert zelf was van een geheel ander gevoelen. Een droevige band bond hem aan dat huis, waar hij zoo zeer geleden had. ..Hii vond het zelfs harteloos zoo spoe- die die plek te verlaten, waar dan alleen de oude Tom zou achterblijven, verlaten door allen die hij zoozeer bemind had. „Ellen was van hetzelfde gevoelen, en men kwam overeen, daar te blijven, tot dat het werk voleindigd was, terwijl Dtego zich naar Engeland zou begeven om laar de zaken te regelen. ..Mary, die geen anderen wil had, dan dien van haar echtgenoot, stemde er-ech ter in toe bij haar zuster te blijven. „Eer zij afscheid namen, moesten alle huisgenooten zich naar Marseille begeven om hun zaken te regelen met het bankiers huis. ,-Zocdra de onvermijdelijke omhaal af gehandeld was, vertrok Diego, en Robert keerde met Ellen en Mary naar buis terug. „De eenzaamheid komt de smart ten goede, en zij zagen zonder angst de maan den tegemoet, welke zij in die wilde streek nog zouden gaan doorbrengen. „Zij hadden er behoefte aan zich van hun smart te herstellen^ voordat zij in de wereld terugkeerden. „Ellen zou moeder worden; het te ver wachten kind zou weldra het bestaan van vader en moeder opvroolijken. „Zij wilden van den tijd, gedurende wel ken zij nog enkel aan elkaar toebehoor den, gebruik maken, om hun dierbare Mary eenigszins op te vroolijken. „Zij leidden een kalm leven, vol liefde jegens elkaar. „Het ongeluk, dat hen getroffen had, had hun tevens ook aller sympathie ver worven, en zij kregen meer bezoek dan vroeger. „De goede vrederechter behoorde tot de genen, wier bezoeken het veelvuldigst wa ren. en hij zedde zijn vrienden, dat het onderzoek nog niets had uitgewerkt „De ijverigste nasporingen, de aanhou ding van verdachte personen, de huiszoe kingen bij de landlieden, die slecht aan geschreven stonden, dat alles was nutte loos geweest „De heeren van de rechtbank waren van oordeel, dat de schuldige aanstonds de grenzen was overgetrokken, en langzamer hand was de justitie dan ook uitgeput, en werd er niet verder gezocht. „Wanneer zijn tegenwoordigheid bij het werk niet al te zeer geëischt werd, ging Robert met Ellen en Mary bidden op het graf huns vaders. „Het was een tamelijk lange wandeling maar zij was aangenaam, wanneer de zon alles deed schitteren. „Dikwijls ook ondernam Robert alleen groote wandelingen in de bosschen, waar hij telkens de schoon© natuur der zuidelijke streken bewonderde en moest toegeven, dat het er voel schooner was dan in zijn geboorteland. „Op een van die wandelingen verLiet hij, om spoediger thuis te zijn, den weg en stak dwars het land over. „De avond viel, en Robert verhaastte de schreden, toen hij met den voet zoozeer tegen een steen stiet, dat hij viel. „Opstaande bemerkte hij, dat de steen van plaats veranderd was, en hij zag een voorwerp, dat schitterde bij de laatste stra len van de ondergaande zon. „Bij nader onderzoek bleek het een blan ke ijzeren doos te zijn. Zij was zeer zwaar, en hij opende haar. „Wat was daarin? In een grauwen om slag lagen goudstukken en een papier, dat door Robert in alle haast geopend werd. „Een wolk toog over zijn voorhoofd. Hij herkende het schrift van Disney. „Het was het testament. Er stonden slechte eenige regels op te lezen. „Thomas Disney liet al zijn geld na aan zijn dochter Ellen, maar op voorwaarde, dat zij haar zuster Mary jaarlijks eoh sorn gelds uitkeerde, gelijk aan de helft der opbrengst van zijn kapitaal. „Het testament was nog niet oud. Het was geteekend en geheel in orde, >vant de Engelsche wet staat den ouders toe vrije lijk over hun geld te beschikken. „Het doel, waarmede Disney het testa ment had gemaakt, was gemakUolijk te raden. „Ilij was bekommerd geweest over de zwakheid van Mary, en hij had haar wil len beschermen tegen den invloed van .Diego. Hij had dus niet beter kunnen doen, dan zijn geld te stellen onder bescherming van Ellen, wier best karakter hij kende. „Maar wie kon dien brief verstopt heb ben? „Een verschrikkelijke gedachte rees in Robert's brein, en hij vreesde de waarheid te begrijpen. „Er was één man, die belang had bij het verdwijnen van het testament, en die eenige man was Diegol „Hij zou dan slechte het geld gestolen hebben, om het vermoeden van zich af te werpen? „Al die gedachten doorkruisten het hoofd van Robert, maar hij verjoeg ze ook dadelijk. „Hoe," zoo sprak hij bij zioh zei ven, „wat zijnTiwaze vermoedens tegenover de feiten? Heeft Diego mij gedurende dien vreeselijken nachit verlaten? Door welk© kracht had hij dan in de woning den la gen moord kunnen plegen en weer vóór het aanbreken van den ochtend in zijn ka mer terug kunnen zijn? Kon de moorde naar het testament niet evengoed hebben medegenomen, omdat het nu eenmaal bij het geld lag? Wie weet of d© moordenaar het kistje daar niet had vetrborgen, om het later terug te halen? Diego zou tooh ill© geval Jiet testament verbrand hebin (Wordt VervolgvL)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1915 | | pagina 1