16 BUITENLAND. De Oorlog. BINNENLAND. 6e JAARGANG. No. 1600 BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN DeABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal; bij onze agenten II cent per week, fl.45 per kwartaal. Franco per post f 1.65 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 21/» cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent ZATERDAG JANUARI. I9I5. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regele f0.75, elke regel meer 15 con ingezonden mededeelingen van 1-5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Aanvragen cm Dienstpersoneel van 1-5 regel3 50 cent, iedere rogel meer 10 cent. Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geeo Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedero rogel meer 5 cent. Dit nummer bestaat uit twee bladen en het geïllustreerd Zondagsblad. Gezamenlijk zingen. Ondanks den drukkenden angst, die over heel de wereld ligt uitgespannen, kan toch de verbeelding nog omhoog rijzen en zich bezig houden met de dingen, die lig gen vèr boven de stof. Ja, we mogen ver der gaan en zeggen, dat juist nu, dat juist in deze sombere tijden, de mensch het sterkst de neiging en de behoefte ge voelt om de vleugels uit te slaan en te stijgen tot het boven-zinnelijke, te ade men in de atmosfeer van liet blijvend- ware. Als een lied der hoogste liefde, ver smorend het snerpend ge.zwiep van den rondom ons gierenden haat, klinkt nu op uit millioenen monden een gebed voor den vrede.... Als een zang der Goddelijke goed heid, jubelend boven de puinhoopen van den menschelijken trots, ruischt nu door de kerken het nederig gebed van millioe- nep, die nog kort geleden verkild lagen jn het verhardend zingenot.... Onze Katho lieke kerken v/ij wezen er reeds op worden door zeer velen bezocht, die ze vóór den oorlog voorbijgingen.... In dc barnende woeling dezer dagen vinden daar nu duizenden verdoolden een rustplaats voor hun afgetobden geest, voelen daar nu in zich bewaarheid Vondel's schoonste „Wel zalig, die in 't hijgende verdriet Naar dezen troost en vasten vrijburgh vliet." De Katholieke kerken zij zijn het cen trale aantrekkingspunt voor alle Katho lieken, die Christus zoeken als hun Troos ter en hun Redder. Doch daar is behalve de w e z e n 1 ij k e en waarachtige tegenwoor digheid van Christus nog zoov eel, wat onze Katholieke kerken voor den onder zorgen zwoegenden mensch aantrekkelijk maakt, aantrekkelijk boven alles ter wereld. En onze bedoeling is, heden eens te wijzen op een schoonheid in onze godsdienstoefeningen, welke door de koor-directeuren en ook door de geloovi- gen-zelf met een zeker dédain, een zekere minachting wordt beschouwd: h e*t g e- zamenlijk zingen. Laten wij nu echter eens over deze stof hooren spre ken Kardinaal Merci er, die door zijn moedigen brief in-eens bij velen bekend is geworden: ,,De eerste maal dat aan het volk ver gund werd, in de metropolitaan-kerk van Mechelen de Vespers mede te zingen, gaf na het eindigen van het office een werkman in zijn taal uiting aan het ge voelen, dat Sint Paulus wilde opwekken: „Kameraden, die te zamen hebben ge- zongen zeide hij kennen geen. men schel ijk, opzicht meer." „Zij vergeten hun twisten, hun harten blijven niet langer gescheiden, zij zijn bereid elkander te vergeven. Wie kan o'ok nog wrok koeste ten tegen hem, met wien hij zijn stem vereenigde irx eenzelfde gebed tot God? Er ligt ongetwijfeld een sterke band in het samenzingen van heel het volk. Op een harp vinden zich snaren van ver schillende lengte, doch onder het tokke len vormen zij een heerlijk samenspel. Waarin ligt de macht der congressen? Vanwaar die impulsieve kracht van pel grimstochten? Waarom spreekt men en niet zonder reden van een psycho logie der menigte, die in zulke aaneenge sloten groepen reuzenkracht ontwikkelt, welke C individuen, zoolang zij op zich zelf stoü ten, nooit zou hebben aangegre pen? Het is, omdat de menschen juist wijl zij vereer igd zijn en met elkaar in contact komen, e'kander beïnvloeden en aan.deze wederkeeiige verhouding vermeerdering van energie ontleenen. In de wereld der zielen ::oowel als in de stoffelijke wereld gaat de electrische stroom slechts over ge leiders, die in eenzelfden omtrek vereenigd zijn." In deze woorden mogen velen een aanma ning lezen om niet meer van uit de souve- reine hoogte van hun kunstzinnigen smaak den gezamenlijken zang in de Kerk te ver- oordeelen. De overweging dezer woorden zij tevens een inleiding voor wat er in ons blad bin nenkort zal worden gezegd over de geza menlijken .zang buiten de Kerk, den volkszang. Hier zij medegedeeld, dat onder de Katholieken,in onze veste de pogingen om den volkszang te veredelen gelukkig! nog niet zijn opgegeven. V Niel bestellen op Zondag. De „Staatscourant" meldde: „De directeur-generaal der posterijen en telegrafie vestigt de aandacht op de bestaande gelegenheid voor de afzenders van poststukken om den wensch te kennen te geven hunne zendingen niet op Zondag te bestellen, door middel van naast de postzegel te plakken strookjes, dragende de aanduiding „Niet bestellen op Zondag", welke strookjes tegen den prijs van 1 cent per vel van 50 stuks aan de postkantoren verkrijgbaar zijn. „Wat de postpakketten betreft, behoort het verlangen van niet-bestelling op Zon dag zoowel op de adreszijde van 't pakket als op de bijbehooi'ende kaart te worden •uitgedrukt." Zoo is het toch eigenlijk de verkeerde wereld. Wie aan de Post verzoekt, een bestelling op Zondag onuitgevoerd te laten, bewijst de Post een dienst dat is duidelijk. Doch om dien dienst te mogen bewijzen, moet hij een extra strookje bij zijn postzegel plak ken, rn.a.w. wordt van hem méér gevergd, dan van personen, die de bestellers op Zon dag maar raak laten loopen. Die strookjes in België krijgt men er gratis een bij iedere postzegel, wat minder krenterig is zijn niet duur, dat is zoo; voor 1/50 cent is men klaar. Wie heeft echter die prutsdingetjes altijd bij de hand ja, wie denkt er eigenlijk om zoo'n vel te koopen. Menigeen is natuurlijk gaarne bereid, de Post noodelooze moeite te be sparen, doch zeer dikwijls zal worden verzuimd of vergeten het daarvoor ver- eisrhte formaliteit je te vervullen. Reeds hierom zou het beter zijn de zaak anders te regelen. Laten degenen, die van de Post Zondagsdienst vergen, zoo'n strookje moeten koopen. Voor wat, hoort wat. Ge zult eens zien hoe weinig lui die strookjes dan zullen opplakken, misschien nóg minder dan thans, want, och, 't is zoo'n sleur met dat correspondeeren. Men denkt 'gewoon niet aan de "ZondagsfiSStél- ling, zoodat bovenbedoelde wijziging in de strookjes deze achteloosheid zou compen- seeren. Misschien verzetten de huidige regelin gen en voox-schriften zich tegen zoo'n ver andering, maar dan wordt 't tijd, die voor schriften en regelingen zelve eens te wijzi- gen. De Zondagsrust is deze moeite wel waard. Het Fransche communiqué meldt vor deringen der bondgenooten hij Lombaerdt- zijde en Bereclaere en een tijdelijk verlies van St. Paul, dat werd hernomen. Ten zuiden van Soissons werden deDuitschers teruggedreven. Op bet Oostelijk oor logsterrein heerscht blijkbaar over het algemeen stilstand in de operaties. Een Fransche duikboot beproefde de Dardanellen te naderen, maar werd tot zinken gebracht. De Duitschers in Frankrijk enBelgië. In het Fransche communiqué van giste ren wordt gezegd Vanaf de zee tot de Leie hebben artillerie-gevechten plaats ge had; wij hebben bij Lombartzijde en Ber- celaere vorderingen gemaakt. Ten Zuiden van Arras (Atrecht) hebben de zouaven met de punt van de bajonet eenige vijande lijke stellingen op schitterende wijze ver overd. Elders in dezelfde streek werden de vijandelijke batterijen tot zwijgen ge bracht, en ontplofte een munitie-opslag plaats. Ten Noord-Oosten van Soissons zijn de Duitschers het dorp St. Paul binnenge drongen, dat' wij onmiddellijk in een hevig artillerie-gevecht hernomen hebben. In de omstreken van Craound en Reims hebben wij de Duitsche voetbruggen over de Maas vernield. Bij St. Mihiel hebben wij de Duit schers gedurende een levendig infanterie- gevecht tot ten zuiden van ons front terug gedrongen. Van het overige front valt niets te vermelden. Rapport van het Duitsche hoofdkwar tier Vóór Westende vertoonden zich gisteren eenige torpedobooten en kleinere vaartui gen, die de kust tot op 14 K.M. naderden. Fransche aanvallen aan weerskanten van Notre-Dame-de-Lorette noordwestelijk van Atrecht zijn door onze troepen afge slagen. Een acht dagen geleden bij Ecurie, noordelijk van Atrecht, aan den vijand ontnomen, door een deel van een compag nie bezette loopgraaf, ging gisteren voor ons verloren. De strijd te dier plaatse is heden voortgezet. Noordelijk en noordoostelijk van Sois sons is de noordelijke oever van de Aisne geheel van vijanden gezuiverd. De Duitsche troepen veroverden in voortdurende aan vallen de plaatsen: Cuffies, Crouy, Bucy- le-Lune, Missy en de gehuchten Viauxrot en Herreries. Onze oorlogsbuit uit de driedaagsche ge vechten ten noorden van Soissons is thans ruim 5200 krijgsgevangenen, 14 kanonnen. 6 mitrailleuses en verschillende revolver kanonnen. De Franschen leden zware verliezen. Vier tot vijfduizend lijken van Franschen werden op het slagveld gevonden. De terug tocht naar den zuidelijken oever van de Aisne geschiedde onder het vuur van onze zware batterijen. Vijandelijke aanvallen ten noordoosten van Consenvoye mislukten. Verschillende aanvallen tegen onze stel lingen bij Ailly ten zuidoosten van SL Michiel v/erden in tegenaanvallen, nadat de Franschen op enkele plaatsen tot in onze voorste loopgraven waren doorge drongen, onder zware verliezen voor hen afgeslagen. Bij den laatsten tegenaanval veroverden wij de vijandelijke steunpunten, die echter na het herstel van onze eigen stellingen vrijwillig en zonder strijd des nachts weer werden ontruimd. Een onbeduidende aanval bij Mesnil ten noorden van St. Dié werd door ons afge slagen. Overigens hebben in de Vogezen slechts artillerieduels plaats. De oorlogscorrespondent van de „Tijd" bericht uit Sluis onder ddgteekening 14 Jan. Het is hier tegenwoordig geen oogen.- blik rustig. De bevolking wordt voortdu rend opgeschrikt door hevige ontploffin gen, die de lucht doen beven en de huizen trillen. Soms hebben zulke ontploffingen wel tienmaal -per dag plaats, 't Zijn Duit sche mijnen die aan de kust zijn aange spoeld, losgeraakt door de laatste stormen. Uit het .buitengewoon groot aantal, dat er dagelijks op de kust geworpen wordt, moet men wel concludeeren, dat de kust- stroolemet die dingen als- 1 <*t. ware yolge- zaaid ligt,' die bestemd zijn ter afwering' van eene landing. Op het moment-, dat er zoo'n ding weer was aangespoeld, heb ik het eens aandachtig kuijacn bezien en be- merkte, dat het een buitengewonen vorm had. Ronde mijnen heb ik al .zeer veel ge zien, maar deze had den vorm van een grooten ketel of doofpot, terwijl verschei dene koperen pinnetjes naar buiten uit staken. Zo'odra zoo'n koper pinnetje eenigs- zins gevoelig geraakt wordt ontploft de mijn. Reeds vroeger kwam in-de bladen het onjuiste bericht voor, dat men zich aan de kustplaatsen niet ongerust behoeft te ma ken, daar de meeste mijnen „losse" of „drijvende" zijn en gewoonlijk niet meer gevaarlijk. Dit bericht is thans weer in de bladen opgedoken en is in staat de men schen onvoorzichtig te maken. Waarheid is ik heb nu zeker al meer dan 100 mij nen gezien dat bijna altijd vaste mijnen aanspoelen, losgeraakt echter door wind of storm. En waar di'ijvende mijnen slechts ongeveer een uur, nadat ze uitgeworpen zijn, gevaarlijk blijven, behouden de vaste mijnen gewoonlijk zeer langen tijd hun gevaarlijke explosieve kracht. Onder de zeer vele aangespoelde mijnen, die ik ge zien heb, was nog nimmer een z.g. „losse" of „drijvende". De bezettingen van KnockeITeyst en Zeebrugge zijn de laatste dagen ook voox-t- durend bezig de aangespoelde mijnen on schadelijk te maken en dat doet allerlei ge ruchten en berichten over „bombardemen ten" ontstaan. De Duitschers zijn bezig in de duinen bij de Ilollandsche grenzen een tweede kanori te plaatsen, nu nóg dichter dan het laatste kanon, dat daar. geplaatst is. Van de Hol- landsche grenzen af kan men nu twee ka nonnen zien staan. Het zijn 32 c.M. stuk ken. I De Russen. Het Duitsche hoofdkwartier meldt gis terochtend: In Oost-Pruisen en Noordelijk Polen vallen geen wijzigingen te melden. De aanvallen der Duitschers in Polen ten Westen van den Weichsel vorderen langzaam. Bij de verovering van een steunpunt ten Westen van de Rawa ble ven 500 Russische gevangenen in handen der Duitschers, terwijl 3 machine-geweren werden veroverd. Hevige tegenaanvallen werden onder zware verliezen voor de Russen afgeslagen. Officieel wordt uit Weenen gemeld: Ter wijl aan het front in Russisch Polen slechts op enkele plaatsen een geschut- en machi- nageweergevecht begon, was gisteren aan de Doenajets een hevig artillex-iegevecht aan den gang. Vooral de Oostenrijksche zware artillerie werkte goed. Zij schoot een groot magazijn van de Russen in brand en bracht na eenige schoten een sedert eenige dagen goedge plaatste Russische zware batterij tot zwij gen. In de Karpathen heerscht rust. De toenemende vorst heeft invloed op de operaties. Verschillende Oorlogs berichten. Een brief van Z. Em. Kardinaal Mer rier. Aan een particuliei'en brief van Z.Enx. Kardinaal Mercier, opgenomen in de „XXième Siècle", ontleenen wij het volgende 's Zaterdags vóór Allerheiligen heeft men den pastoor van Eppeghem met twee boe ren uit de gemeente gevangen genomen en de stad een boete van tienduizend francs opgelegd. Aanstonds heb ik mij door be middeling van den hoogeerw. deken van Vilvoorde een "rapport laten opmaken over de gebeurtenissen en de processen en om trent deze zaak schreef ik een brief aan den gouverneur-generaal. Eenige dagen later waren de dx*ie gijze laars in vrijheid gesteld. Men had overi gens van verschillende zijden hun invrij heidstelling verzocht; blijkbaar is zij te danken aan vele oorzaken. Ik ben bezig, om voor twee of drie pries ters verlof te krijgen, de krijgs- en burger gevangenen in Duitschland bij te staan en te troosten. Zou het lukken? Ik hoop het, want deze ongelukkigen zijn wel verlaten en hebben geen priesters, die hun taal spreken. Reken op mijn algeheele toegenegenheid jegens de gezagdragers in lxet Belgisch vaderland en op mijn nederige gebeden. Dat is de eenige wijze, waarop ik mijn land kan dienen. Verzekeringen. De „Matin" wijst er op, hoe ook het verzekeringswezen (in het bijzonder de herverzekering) den Duit schers het spionnee ren heeft vergemakke lijkt en waardevolle gegevens over den rijkdom, huizen, fabrieken enz. van Frank rijk heeft verschaft. Daardoor is het, vol gens het blad, ook alleen mogelijk ge weest, dat de Duitsche officieren telkens in steden en gebouwen en fabrieken zoo ver bluffend goed den weg wisten. Na den oorlog moet het, zegt de „Matin" ook met alle herverzekeringen bij Duitsche maat schappijen uit zijn. Zuinig. In Duisburg is een verorde ning gemaakt, dat alle etensafval, waar onder ook het afgegoten water der aardap pelen moet worden bewaard. Eiken dag wordt het van stadswege opgehaald en voor veevoeder bestemd. Gefusilleerde Belgische priesters. De „Tijd" van 6 dezer bevatte een telegram van een correspondent te Rome, waarin werd meegedeeld, dat mgr. Deploige, op volger van kardinaal Mercier als bestuur der van het Filosofisch Instituut te Leu ven, te Rome was aangekomen met o. a. een naamlijst dér in Belgische bisdommen doodgeschoten priesters. Thans seint die cox-respondent aan de ,,Tijd" „Namens mgx*. Deploigz doe ik hierach ter de volledige lijst volgen van gefusil leerde priesters, waarover ik reeds seinde. Bij vergelijking zult gij bemerken, dat zij eenigszins aanvult de lijsten door den aartsbisschop van Mechelen en den bis schop van Namen openbaar gemaakt. Nog eenige priesters worden tot dusver vermist en hun lot kan niet met zekerheid worden vastgesteld. Vandaar dat de hieronder volgende een eerste en slechts voorloopige lijst is, bovendien enkel inhoudende de na men van priesters, welke alleen in de maand Augustus worden gefusilleerd. Ik vertaal de lijst letterlijk uit het Fransch, gelijk ze aan Z. H. den Paus werd over gelegd." Dan volgen, gerangschikt, de namen: in het aartsbisdom Mechelen 11; in het bis dom Luik 6. in het bisdom Doornik 2; in het. bisdom Namen 24. De Dardanellen. Het groote hoofd kwartier deelt mede: De Fransche duik boot „Saphir" beproefde den ingang der Dardanellen te naderen, maar werd on middellijk door de Turksche artillerie tot zinken gebracht. Een deel van de bemanning werd gered. De Koningin van Spanje. Koningin Victoria heeft roodvonk en lxoudt het bed. De Dacia.Naar Reuter uit Washing ton seint, zullen de nieuwe eigenaars van de Dacia, het voor Amerika .gekochte s.s. van de Ilamburg-Amerika lijn dat onder de vlag der Ver. Staten met een .lading katoen naar Bremen zou varen, het schip niet naar een Duitsche haven, maar naar Rotterdam zenden. Zij hopen daarmee de aanhouding van het schip door de Engelsche vloot te ont gaan en hebben van hun veranderd plan het departement van buitenlandsche zaken kennis gegeven. De „Times", die in een hoofdartikel ook over het geval met de Dacia spreekt, doch nog van de veronderstelling uitgaat, dat het s.s. naar Bremen bestemd Fs, schrijft: als het schip uitvaart, moet het worden aangehouden en de nieuwe kwesties van internationaal recht, die het dreigt op te roepen, moeten tot een afdoende beslis sing komen,. Heerenmodes en volkeren-haat. Den 20en en 21en Januari zal naar *Korr. Norden" meldtte Frankfort a.M. een publieke vergadering van Duitsche belang hebbenden bij de industrie in heerenmodes plaats hebben, waarop de vraag ter spra ke zal komen, hoe in de toekomst de En gelsche invloed op de hecx-enkleeding kan worden uitgeschakeld en door een Duit sche modebeweging worden vervangen. Aan het congres zullen afgevaax-digden van de Duitsche laken-fabrieken, de laken handel, de zijde- en fluweel-industrie enz., en de modebladen deelnemen. Voor de neutralen is dit een ernstig be richt. Met muziek is het nog niet zoo erg, want men kan het nu eenmaal niet aan iemand zien, of hij thuis Duitsche, dan wel Fransche muziek speelt. Maar op rtraat zal het wanneer de Duitsche modes, naar de op het congres vastgestelden, anti-Engelsehen smaak, be kendheid hebben gekregen dadelijk aan iemands uiterlijk kenbaar wezen, of hij het met de Duitschers dan wel met de Bondgenooten houdt. Misschien zal 't wel het verstandigst wezen een congres van neutrale kleerma kers bijeen te roepen, teneinde een Hee ding naar neutralen smaak vast te stellen. Men zou het ook met een Engelsche jas en Duitschen pantalon (of omgekeerd) kunnen probeeren, maar zoo heel mooi zou dat niet zijn. De Paus en de slachtoffers der aardbeving. Een opzienbarend Reu ter-telegram meldt dat de II. Vader het Vaticaan .zou verlaten hebben orn een bezoek te brengen aan de slachtoffers van de aardbeving. Dit bericht is echter in hoofdzaak onjuist. Een particulier telegram uit Rome aan de „Köln. Volksz." meldt daaromtrent „De Paus bezocht hedennamiddag de per sonen, die bij de aardbeving gewond wer-i den en thans in het pelgrims-verblijf Santa Marta vei'pleegd worden. Z. II. begaf zich daarheen langs de sacristie van de St. Pic- ter, zonder alzoo op straat te komen." Een Wolff-telegram uit Rome voegt daar nog aan toe: „Volgens een bericht in de bladen heeft de- Paus zich Donderdagmid dag langs de St. Pieter naar het .lazaret Santa Marta bij het Vaticaan begeven, om de gewonden der aardbevingscatastrophe honderd in getal te bezoeken. Z. II. deelde daarbij giften uit, liet zich de bij zonderheden over hun ongeluk vertellen en spoorde de verpleegden aan vertrouwen te hebben in de barmhartigheid van God. Door het bezoek aan de inrichting heeft de Paus het gebied van het Vaticaan niet verlaten." Hiermee is het sensatie-nieuwtje van Reuter voldoende tegengesproken. Nederland en de Oorlog. De nieuwe Beursvopr- schriften. De „Staatscourant" van heden bevat de nieuwe beursvoorschriften. De commandant van het interneeringsdepot te Groningen. De commandant van het interneerings depot voor Engelsche militairen te Gronin gen, de oud-luitenant-kolonel der mari niers Van Troyen, lxeeft aan den minister van Oorlog zijn eervol ontslag als zooda nig aangevraagd. De Batjan. Het Nederlandsche stoomschip Batjan, dat op reis van Java naar Aiiistei'dam te Deal aan den grond heeft gezeten, lek werd, weder vlot kwam en daarna te Londen is binnengekomen, is op reis van Londen naar Amsterdam, tengevolge van het slechte weer, weder lek geslagen. Het stoomschip, dat in zinkenden staat den Nieuwen Waterweg is binnengcloo- pen, is eerst wegens den grooten diepgang beneden Vlaardingen, -aan den Noordkant, aan den grond gezet. De Batjan is later opgestoomd en thans aan boei 22 gemeerd, om hedenmorgen in een droogdok der Rotterdamsche Droogdok maatschappij te worden gezet. Korte Kroniek. Mr. dr. Froweiri, voorzitter van de directie der Staatsmijnen, deelde in een te Heerlen gehouden vergadering van de Ka mer van Koophandel en Fabrieken, waar van hij voorzitter is, mede, dat de ko- lenproductie der Liraburgsehc kolenmij nen in 1914' bedroeg 1,937,495 ton. zijnde 64,000 ton meer dan in het jaar 1913. „Stot." No. 13 bevat een Kon. besluit waarbij is goedgevonden en verslaan te bepalen, dat voor hot zont, in fabrieken of trafieken benoodigd bij het verven van La-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1915 | | pagina 1