31 NIEUWJAAR. BUITENLAND. De Oorlog. BINNENLAND. 6e JAARGANG. No. 1588 BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. - Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal; bij onze agenten II cent per week, fl.45 per kwartaal. Franco per post f 1.65 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 2V3 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent DONDERDAG DECEMBER. I9I4. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent ingezonden mededeelingen van 1-5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. BIJ contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Aanvragen om Dienstpersoneel van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- cn Verhuur, Koop- en Verkoop (geen Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent. Dit nummer bestaat uit twee bladen. Wat zou er bij de wisseling des jaars in heller kleuren voor onzen geest oprijzen, dan de ellende, die 1914 als een lood- zwaren last heeft neergedrukt op heel de menschheidl In geen jaren is er door zóó vele duizenden ontbering geleden, als in dit jaar; in geen jaren zjjn er zóóvele mannen, die het brood verdienden voor de hunnen, neergestort in de vernedering der hulpbehoevendheid, als in d i t jaar; in geen jaren hebben zóó vele moeders gejam merd over het verlies harer dierbare zonen, als in d i t jaar; in geen jaren heeft de benauwende vrees voor een pijnlijken dood zoo. vele harten gefolterd, als in d i t jaar; in geen jaren heeft de pijnigende angst zóó vele millioenen in bevende siddering doen opzien naar de donkere wolken, die ieder oogenblik dreigend boven hunne hoof den hangen. 1914 zal in de geschiedenis zijn opgetee- lcend als het jaar der verschrikkingen. Maar is er dan niets dan dikke duister nis als het beeld van het geëindigde oor- logsjaar 1914 voor ons opdoemt, is er- dan niets dan sombere troosteloosheid? God zij dank neen. Daar sprankelen ook door die donkerte lichtstralen, daar schieten ook uit de toonlooze ellende,- welke als een egale vlakte over de wereld ligt uit gestrekt, vreugde-klanken op, als de ziel dieper doordringt dan de schijn der din gen. Het Duitsche Episcopaat heeft dezer da gen tot het Katholieke volk _e^n belangrijk schrijven gericht, dat aansluit bij hun Bisschoppelijk vermaan in de dagen var de bestrijding der slechte mode, slechte dansen en algemeeue zeden ontaarding, Wij vierden Kerstmis aldus begint het bisschoppelijk vermaan als nog nooit te voren in ons leven, Kerstmis in- een we reldoorlog, rijk aan smarten, maar ook rijk aan genaden, zegeningen en bovenna tuurlijke vreugde. Want de oorlog was een strenge adventschool. Hij bracht ons en ons volk dichter bij den .Heiland. In deze Woorden liggen uitgedrukt de ze geningen, welke 1914 aan millioenen heèft geschonken: de geesteijke weder geboorte in Christus! Een ,,God zij dank" zal uit millioenen harten opstijgen, die zich verheugen' over een gave, grooter, veel grooter dan alle geluk, hetwelk de oorlog aan de mensch- heid kan ontnemen Op dezen dag zien wij niet slechts terug in het verleden, doch schouwen ook met open oogen in de toekomst. Wat zal 1915 ons brengen? Zal het wilde oorlogsdier nog langen tijd zijn wreede klauwen over de wereld gespannen houden? Zal het kleine Nederland blijven de zoo bij uitstek geze gende grond, welke ons door millioenen en millioenen in het groote Europa wordt be nijd? Wij weten het niet... Wij gevoelen ons mistroostig, omdat in het verre ver schiet vóór ons niets anders ligt dan on breekbare duisternis. Doch neen ook hier boort een lichtstraal door de bange donkerte! Wat er gebeuren zal, weten we niet. Maar dat is zeker: God zal ons niet verlaten, als wij Hem smeeken in onze woorden, maar ook en vooral in onze daden. Hij zal, wat er ook ge- beure, ons Zijn Goddelijken Bijstand schen ken op de wijze, welke Zijne Wijsheid en Liefde en Rechtvaardigheid zal bepalen. Dat zij ons een krachtige troost, als wij opzien naar 1915! Dien tx-oost, ontspringend uit een rotsvast geloof en een geloovig .vertrouwen, welke in ons vormt een Chxis- telijke b 1 ij h e i d en een Christelijken moed, wenschen wij onzen lezers in het bijzonder toe, als wij tot hen richten den ouden wensch: Een Zalig Nieuw jaar! 't Zij ons vergund nog met een enkel woord over ons zeiven te spreken. De daad werkelijke sympathie, ons in het afgeloo- pen jaar van vele zijden geschonken, heeft ons onzen arbeid vergemakkelijkt en ver aangenaamd. Met des te meer voldoening maken wij hiervan gewag, daar het pad der jouxmalistiek gewoonlijk niet is omzoomd met de bloemen van vriendschappelijke waardeering en niet is gestraat met het plaveisel van welwillende medewerking. Dat in 1915 de kring onzer lezers zich nog verder moge uitbreiden, dat steeds meerdei'en mogen inzien, hoe nuttig en noodig is een Katholiek dagblad, hoe gevaarlijk en verlammend voor de Katho lieke overtuiging de neutrale pers werkt. Zij 1915 voor het Katholieke leven in Lei den en omgeving een jaar van innerlijken en uiterlijken groei, en moge God, Die in Zijn Goedheid het zwakke tot groote din gen weet te gebruiken, het Katholieke dagblad zegenen in zijn pogingen dien groei mede te helpen bevorderen. Zoowel van het Westelijk als van het Oostelijk oorlogsterrein worden slechts weinig veranderingen in den toestand gemeld. De Duitschers in Frankrijk en België. Rapport van het groote Duitsche hoofd kwartier Om het gehucht St. Joris, ten zuidoosten van Nieuwpoort, dat wij ten gevolge van een verrasenden aanval moes ten ontruimen, wordt nog gevochten. De storm en geweldige stoi'tregens richt ten aan de wederzijdsche stellingen in Vlaanderen en Noord-Frankrijk schade aan. De dag vei'liep op de rest van het front over het algemeen rustig. Het Fransche communiqué van gistei'en luidtWij wonnen eenig teiTein in de sti'eek van Nieuwpoox*t. De vijand beschoot St. Joris hevig. Wij vei'meesterden een Duitsch steunpunt ten zuid-oosten van Zonnebeke. Van de Leie tot de Oise is niets te mel den. Aan de Aisne en in Champagne gaf de vijand blijk van een herlevende activiteit, vooral door een hevig bombardement, dat wij ki*achtig beantwoordden. In de Argonnen maakten we eenige vor deringen. Op de hoogten van de Maas werd een krachtige kanonnade onderhouden. Iii de Vogezen dreven we den vijand hij een aanval op Tète de Faua terug. Wij bevestigden onze stellingen in don Boven Elzas. Het Duitsche geschut dat Aspach le haut (bij Tliann) beschoot, werd tot zwijgen gebracht. De Russen. Het groote Duitsche hoofdkwartier meldt d.d. 30 December: In Oost-Pruisen is de Russische cavalerie naar Pillkallen teruggedreven. In Polen, op den rechteroever der Weich- sel, is'de toestand onveranderd. Óp den westelijken oever van de Wt-ich- sel werd het offensief westelijk van het Bzoeragehied vortgezet. Voor het overige duren de gevechten voort in het Rawkagebied en ten oosten daarvan, evenals bij Inowlodz en Z.W. daarvan. Volgens de buitenlandsche berichten zouden Lowits en Skjernjewitse niet in Duitsch bezit zijn. Deze plaatsen werden meer dan zes da gen geleden door de Duitschers genomen. Skjernjewitse ligt verre achter het Duit sche front. Een officieel Oostenrijksch bericht luidt: In de Karpathen hebben onze troepen noor delijk van den Oeszok-pas den vijand aan- gevalen. Zij vermeesterden vele hoogten. Zuidelijk van den Lupkof-pas bracht een tegen-aanval den opmarsch der Russen tot staan. Verder westelijk trachtte de vij and met zwakke krachten enkele overgan gen te forceeren. Noordelijk van Gorlitsj, noordoostelijk van Zaklitsjin en aan de beneden Nidda mislukten de Russische aanvallen met zware verlizen. In de streek oostelijk en zuidoostelijk van Tomassof maakten de verbonden legers (Oostenrij kers en Duitschers) vorderingen. Een herderlijk schrijven' van het Duitsche Episcopaat. Door het episcopaat van Duitschland is tot het Katholieke volk een herderlijk schrijven gericht, dat eergisteren in alle kerken van het rijk is voorgelezen, waar van wij hier een gedeelte laten volgen: Wij hebben Kerstmis gevierd, zooals nog nooit in ons leven, Kerstmis in een we reldoorlog, ernstig en rijk aan smarten, maar ook rijk aan genaden, zegeningen en bovennatuurlijke vi-eugde. De oorlog was een strenge adventschool. Hij heelt ons en ons volk dichter bij den Heiland gebracht. De oorlog, zoo vervolgt het schrijven verder, heeft ook bij ons zware schulden getoond. Ons volk zelf heeft zeer duidelijk zijn oordeel uitgesproken in de woorden zoo kan het niet langer vooitdurcn. Hoe dikwijls hebben wij, Bisschoppen, niet luid de klacht van ons hart doen weer klinken over de inzinking van het gods dienstige en zedelijke leven! Nu heeft de oorlog den godsdienst wederom zijn rech ten teruggeschonken, met vuur en ijzer de menschheid de geboden van God we derom ingeprent. Welke smadelijke, vernederende behan deling geringschatting en hoon heeft de godsdienst zich in het openbaar moeten laten welgevallen neen, hebben wij ons laten welgevallen jn onze zwakheid en lafheid. Dat is onze schuld, onze groote schuld. In het Godsgericht van den oorlog is duidelijk geworden, hoo sommige zonden de levenskracht van een volk aantasten, zoodat in het oogenblik van gevaar zijn krachten wegzinken, en het gebroken neer valt. Maar met de grootste schaamte moe ten wij erkennen wij hebben toegelaten, dat die zonde ook in bedenkelijken graad in ons volk is binnengedrongen, dat ook bij ons het huwelijk ontheiligd is, en de kinderzegen geminacht wordt. Dat .is rnze schuld, onze groote schuld. Iu dezen oorlog is gebleken, dat een natie niet ontzettender kan benadeeld worden, dan door het afbinden van den godsdienstigen leven .der. Helaas! derge lijke pogingen zijn ook ons niet vreemd gebleven. Rampzalige krachten werken ook bij ons aan een scheiding van Kerk en Staat, streven er naar om zooveel moge lijk den Christelijken geest en de Chris telijke pi'inciepen uit de opvoeding der jeugd, uit het openbare en het sociale le ven te verbannen. Hun ideaal is om zoo veel mogelijk vrijheid te verkrijgen ook voor de gevaarlijkste stroomingen van on zen tijd, maar om daarentegen den Invloed der Kerk en der godsdienstige levensbe ginselen zooveel mogelijk te beperken. Dat is onze schuld, onze groote schuld. De ooi'log heeft de moderne, anti-chris telijke, godsdienstlooze geestescultuur voor zijn gerecht geda igd, en haar waar deloosheid, leegheid én onhoudbaarheid, haar schuldigheid getoond. Maar ook in ons vaderland was deze cultuur reeds be denkelijk diep ingevagen; een volgens hapr wezeu onrlu v-'-ijka, nn..P\wtonhe en ongezonde overbeschaving met haar uiterlijk schijnschoon en haar innerlijke bedoi-venheid, met haar ruwe geld- en ge notzucht, met haar even aanmatigend als belachelijk ,,Uebermenschentum", met haar eerloos naapen van een buitenland sche besmette literatuur en kunst, en ook van de schandelijkste uitwassen der vrou wenmode. Ook dat is de schuld van ons volk, en hijgevolg, onze, onze groote schuld. Zij eischt boete en verzoening. Onze soldaten hebben onmiddellijk in den oproep tot den oorlog den oproep tot de boete gehoord, hun eersten gang was dan ook naar den biechtstoel. Hun goed voorbeeld heeft na volging gevonden in alle klassen der be volking. De openbare meening is omgesla gen. Er heerscht een andere geest in het Duitsche Volk dan nog voor weinige maanden. Maar het zou een noodlottig zelfbedrog zijn, indien men meende, dat nu alle schuld uitgedelgd was, en het Duitsche volk ineens tot een nieuw en beter leven was herboi-en. Een schuld van vele jaren woi'dt niet door een kort berouw uitgeboet. Waar berouw delgt de schuld, maar ont slaat niet alle straf. De schuld van een ge heel volk wordt ook slechts uitgeboet door de ernstige boete en de grondige bekee ring van het geheele volk. Daarom roepen uwe Bisschoppen U al len met vereende stem op tot een gemeen schappelijke en groote hoetedaad, op den Zondag na het feest van Driekoningen, den lOden Januari. Wij richten ons tot allen, maar geheel, bijzonder tot de mannen en de jongelingen. Want gelijk in het veld zoo moeten zij ook hier in de eerste linie staan voor volk en vadei-land. Wij zullen ons ook tot onze soldaten in het veld rich ten en hen uitnoodigen met ons mede te wei'ken, in zooverre hun dit mogelijk is. Op de daad van vei'zoening volgc de acte van toewijding. Gij weet, geliefden, dat Paus Leo XIII op il Juni 1899 de heele wereld aan het Heilig Hart van Jezus ge wijd heeft. Wij zullen in den aanvang van het jaar 1915 onze harten, onze families, onze gemeenten en diocesen opnieuw het Allerheiligste Hart van Jezus toewijden. De ernst en de nood der tijden dwingt ons daartoe. Verschillende Oorlogs berichten. Oostenrijksche aanvallen door de Mon- tenegrijnen teruggeslagen. De Oosten rijkers vielen gisteren de Montenegrijnen aan langs het geheele front in de Ilerzego- wina. Overal echteF werden ze met groote verliezen teruggeslagen. Opstand van de Roemenen in Hongarije. Een bericht uit Boekarest verklaart, dat de Roemenen in het gebergte in Transyl vanië zijn opgestaan tegen de Magyaren, die de Roemeensche bevolking mishande len en onderdrukken en stelselmatig Roe meensche troepen zenden naar de meest gevaarlijke punten van de vuurlinie. Nijeuwjaarswenschen. De Duitsche Keizerin heeft ter gelegenheid van de jaarwisseling in een bekendmaking ver zocht om met 't oog op den ernst der tij den geen gelukwenschen te mogen ontvan gen en tegelijk een woord van dank en aanmoediging gericht tot allen die deel nemen aan het liefdewerk in den oorlog. Ledige zakken naar Nederland. Uit Huil wox'dt aan de Daily Chronicle" ge meld dat er vandaar duizenden ledige zak ken naar Nederland worden verzonden, waar een opmerkelijk groote vraag naar dit artikel is. Men vermoedt dat de eind bestemming van deze zakken Duitschland is. De Duitschers zouden ze kunnen ge bruiken om ze met zand te vullen en er hun loopgi-aven mee te versterken. Het blad is er blijkbaar niet mee bekend, dat hier een uitvoerverbod van zakken is Een ongeluk voorkomen. Bij Bleyberg (traject AkenLuik) is door de waakzaam heid van een machinist een groot ongeluk voorkomen. Hij kwam met een trein met 400 gewonden van de Yserlinie. Doordat hij langzaam reed zag hij op de i-ails een smeulend en rookend vooi'werp liggen, en, dit verdacht vindend, stopte hij cn tot zijn. gx-ootsien schrik zag hij een dynamiet- patroon met brandende lont op de rails liggen, welke elk oogenblik kon ontploffen. Nadat de lont was uitgedoofd, werd de plaatselijke commandant van het gebeui-de in kennis gesteld. Strenger maatregelen rei'den genomen en drie personen, die in den omtrek van de lijn gezien waren, gc- •resteerd en slechts onder groote borg stelling voorloopig weer in vrijheid gesteld. Ook is een verbod uitgevaardigd, om zich tusschen 5 uur 's avonds en 8 uur 's mor gens op stx-aat te vertoonen. Te Luik kwamen 362 krijgsgevangenen Fransclxen aan, die hij La Bassée waren gevangen genomen. Er kwamen verder 3 veroverde kanonnen van 11 c.M. aan, die de Döitsohera bij Atrecht op de Franschen hebben veroverd. Drie lange goedex-entreinen voerden 2100 zwaar gewoixde Dxxitschers door Luik. Zij kwamen van Noord-Frankrijk en de Yser linie. Ook werd door Luik een Fransche vliegmachine naar Duitschland gevoerd, welke bij Soissons tusschen de Ruitsche linies had moeten landen en waarvan de inzittenden gevangen waren genomen. Nederland en de Oorlog. De a.s. heropening der Ara- sterdamschc beurs. In beurskringen verluidt het positief dat de Amsterdamsclxe Beurs tusschen 11 cn 15 Januari zal worden heropend, dat wil dus zeggen onmiddellijk na de sluiting van de inschrijving op de Staatsleening. Aanvankelijk zullen, meldt het ,,Hbld.", slechts zeer enkele nader aan te wijzen fondsen tot den handel worden toegelaten. Het schijnt vrijwel vast te staan, dat de regeling der px-olongatie-quaestic volkomen op den reeds vermelden voet zal plaats vinden, dat wil zeggen een blokkade tot een half jaar na het sluiten van den vrede, voor zoover op de koersen van 28 Juli in het geheel 20 surplus aanwezig is, te gen een renteberekening van minstens 6 Alleen in het geval de actie die door het comité uit de geldnemers op touw is ge zet, steiken weerklank vindt, bestaat er eenige mogelijkheid dat de plannen nog worden gewijzigd, doch de kans op zulk een wijziging wordt zeer gering geacht. Verlof geweigerd. De vereeniging De Hanze, gevestigd te Haarlem, heeft den minister van Oorlog verzocht een vierdaagsch verlof toe te staan voor zakenrnenschen om hun jaar administratie in orde en hun balans op te maken. Op dit verzoek is afwijzend beschikt, als zijnde in strijd met de belangen van den dienst. Kerstnacht aan onze grenzen Een onzer lezers, meldt de ,,Tijd", schrijft ons onder den titel „Rapport van den commandant van de wacht" „Nooit in mijn leven heb ik zoo iets bijgewoond als dezen nacht. „Terwijl ik met mijn landweermannen de grenzen bewaakte, verkondigde de klok der naburige doi-pskerk ons door hare twaalf slagen het aanbreken van den Kex-stnacht. „Een hunner, die waarschijnlijk de her innering van vorige Kei'stnachten met vrouw en kind te machtig werd, neemt het woord en zegt „Komt! jongens als os en ezel zich op dezen stond voor de Kribbe nedex*buigen dan mogen wij niet staande blijven. Geeft het voorbeeld. En de geheele patrouille .valt op de knieën en bidt.... „Eenige oogenblikken later galmt plech tig en statig over de kale bevroxen heide het van ouds bekende Kerstliedje: „Stille, nacht. Heilige nachtl!" „Nimmer zal ik dezen nacht vergeten, en wat mij te meer pakte, was, omdat ik mijne jongens kende als Oosterhoutsche voorheijers; ik stond verstomd over zoo veel geloof onder zulke ruwe bolsters." Voor de arme Belgen. Heden zijn mevr. Kellenaers van het R. K. Huisvestings-Comité te L e i d e n en notaxis Brands van het Tehuis voor Bel gische kinderexi te Aixisterdam, vergezeld van eenige propagandisten, naar Rlechelen vertrokken, om met Z. Em.' Kardinaal Mercier te overleggen, in welke dorpen het gebrek aan levensmiddelen het wensche- lijk maakt, dat de kinderen naar Holland worden gebracht, waar nog duizenden adressen zijn bij particulieren en in tehuizen om hen te huisvesten. Men zal zich ook in verbinding stellen met de Duitsche autoriteiten, teneinde de kinderen te kunnen meenemen. Kosten der mobilisatie Ingediend is een supplctoire oorlogsbe- grooting 1915 tot het toestaan van een buitengewoon krediet van f 30 millioen. In de Memorie van Toelichting verklaart de minister van Oorlog, dat het niet on denkbaar is, dat het bedrag van honderd dertig millioen, hetwelk in totaal is aan gevraagd, niet geheel toereikend zal blij ken, wanneer vóór 1 April 1915 niet tot demobilisatie kan worden overgegaan. Voor de betalingen, door de verschillen- le onderdeden van het leger en van de land we r te doen over de maanden Augus tus tot en met December werd in totaal verstrekt een bedrag van rond f 40,500,000. Wat de paardenvordering betreft, laat het zich aanzien, dat het reeds vroeger ge noemde bedrag van f7,000,000 niet of slechts in zeer geringe mate zul worden overschreden. Het bedrag van de vorgoedingen wegens kostwinnerschap aan de gezinnen van mi litie- en landweerplichtigen zal vermoede lijk niet veel minder dan f 3,000,000 per maand bedragen. Er zijn maatregelen genomen om bin nenkort ten aanzien van don omvang dezer vei'goedingen meer zekerheid te verkrijgen. Het geval te Oude Tongc. Omtrent het vrijsprekend vonnis van den directeur der gasfabiek to Oude Tonge, meldt de „Msb." nog liet volgende: De rechtbank overwoog o. m., dat, alhoe wel door een particulier de onzijdigheid van een staat niet niet in gevaar gebracht kan worden, tenzij do Staat diens handelingen zou bevorderen of toelaten, desniettegenstaande toch artikel 100 zijn toepassing vinden kan daar door dc handelingen als - door beklaag de gepleegd' dc staat zich toch soms aan vele moeilijkheden zou blootgesteld zien, terwijl alle gevaar nooit is uitgesloten. Evenwel meent do rechtbank, dat in dit geval, waar beklaag de op 3 October aan den Duitschen consul te It'dam cn op 15 Oct, aan zekere Schnit; zer inlichtingen verstrekte omtrent bet zich bowegen van Engelsche torpedobooten, welke bij van varende visschers vernomen had, hij slechts zaken vertelde, die reeds aan een ieder bekend waren, en waaruit Duitschland geen voordeel zou tiekken en waardoor Enge land geen nadeel lijden en dat er dus van geen moeilijkheden of gevaren voor onzen staat sprake kon zijn, weshalve vrijspraak volgde. Maximu m-b oterprijs in Januari. De minister van Landbouw, Nijverheid en Handel heeft bepaald: a. dat de maximum-prijs voor boter, be stemd voor verbruik in Nederland, gele verd door producenten aan verkoopers van boter, gedurende do maand Januari 1915 f 1.55 per K. G. zal zijn bij verpakking in wit fust van 50 K.G. Bij verpakking in wit fust van 25 K.G., kan vorengenoemde prijs verhoogd worden met 1 cent per K. G. Bij verpakking in Delftsch of Leidsch fust van 20 K.G. kan vorengenoemde prijs met 5 cents per K.G. cn bij verpakking in Delftsch of Leidsch fust van !0 K.G. met 6 cent per K. G. verhoogd worden. Bovengenoemde prijzen zijn franco sta tion van afzending; b. dat de maximumprijs voor boter ver kocht aan verbruikers, gedurende de maand Januari 1915 f 1.75 zal zijn. De verkoop aan verbruikers tegen detail prijs kan geschieden onafhankelijk van de te leveren hoeveelheid. Voor speciaal verpakte en voor koscliere boter kan een verhoogde prijs worden toe gestaan irx overleg met het Rijks-Centraal Bureau voor den Uitvoer van Boter, 42a, Buitenhof, 's-Gravenhage. Oneerlijke concurrentie. Naar de „R. K. Middenstander" ver neemt, zal hogstwaarschijnlijk in dc maand Maart aanst. het wetsontwerp mr. Aalberso in do Tweede Kamer behandeld worden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1914 | | pagina 1