30 BUITENLAND. De Oorlog. BINNENLAND. In 's levens maalstroom. 3e £ddóche©ou^mt ;e JAARGANG. No. 1563 BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN. Jnterc. Telefoon 935. -- Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering m het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Lelden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal; bjjonze agenten II cent per week, f 1.4-5 per kwartaal. Franco per post f 1.65 per kwartaal Afzonderlijke nummers 21/, rent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent MAANDAG NOVEMBER. 1914. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent ingezonden mededeelingen van 1-5 regels fl.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Vorhuur, Koop- en Verkoop (geen Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iodere regol meer 5 cent. De politiek er bijgesleept. De Vrijzinnig-democratische bond heelt Hsteren te Amsterdam een meeting ge- ïouden, waarin verschillende kopstukken van de partij het woord voerden over het leeningsontwerp der regeering. Veel willen wij van die vergadering niet Kggen, omdat... er niet veel van te zeg gen valt. De betoogen, die de sprekers bielden, hadden alle deze conclusie: Er moet in het ontwerp der regeering meer progressie worden gebracht. Het ontwerp, zooals het door de regeering is ingediend, drukt buitengewoon zwaar juist op degenen, die het minst kunnen missen, den kleinen burger en den arbei der. Hiermede is een groot gedeelte der [rechterzijde het volkomen eens! I Maar waarom dan die meeting? Waarom de z a k e lij k e beschouwing over het re- geeringsontwerp, nota bene van een be vriende regeering, gebracht in een opge wonden volksvergadering, in d e z e ki tijd? Het antwoord hierop is helaas gemakke lijk te vinden. Men wilde er de politiek bij sleepen. Heel de vergadering stond in het teeken der Kuyper-hetze. Men verweet de anti-revolutionaire partij, dat zij met kt regeeringsvoorstel meegaat, omdat er, als dat voorstel wordt aangenomen, bin nen afzienbaren tijd geen kans zal zijn op staatspensicneering en er dan zeker een tariefwet moet komen. Zal er wel staatspensioneering en zal er g e e n ta- riefwet komen, als het regeeringsvoorstel door de Tweede Kamer wel werd geac cepteerd? Och, kom. Dat is „politieke voor lichting" van treurig gehalte. Wijzen wij er nog even terloops op, dat in de vergadering werd verzekerd, dat minister Treub niet zal aftreden, als zijn ontwerp wordt gekelderd, omdat.... hij het er zelf niet met eens is en het tengevolge van op hem uitgeoefende pressie heeft ivoorgesteld- Over zulk een verantwoordé liikheidsbesef bij een minister zwijgen we nu maar.... Laten w ij van onzen kant den Godsvrede [:tooveel mogelijk bewaren en beschermen. In de streek tusschen Yperen en Nieuwpoort schijnt de actie der Duit- ichers verzwakt te zijn. Ook op het overige Westelijke oorlogstooneel, België on Frankrijk, wordt weinig actie ont plooid. De Duitsche Keizer is naar het Oostelijk oorlogstooneel, Polen en Galicië, vertrokken. Volgens Russische berichten lijden de Duitschers in het Oosten groote verliezen. Turksche berichten spreken van Turksche over winningen in den Kaukasus. De Duitschers in Frankrijk en België. Het schijnt, dat de Duitschers hun acti viteit in de streek tusschen Yperen en Nieuwpoort verminderen. In een Fransch communiqué van heden nacht wordt dit weder bevestigd. Hieruit is af te leiden, dat men zijn kracht elders concentreert, en in verband daarmede zouden de pontonniers- en ge nie-werkzaamheden in het onder water gezette land bij den Yser de aandacht ver dienen, ware het niet, dat ook Lij dien ar beid volgens de berichten, weinig voort varendheid te constateeren valt. Ondanks dit gebrek aan actie op de twee punten, die anders het meest bedreigd waren, kan intusschen toch niet worden aangenomen, dat de onderneming tegen Duinkerken en Calais, js opgegeven. Nu en dan zweeft de gedachte in de lucht, dat de Duitschers den strijd tus schen Yperen en Nieuwpoort gebruiken om de aandacht af te leiden van de een ol andere onderneming, die zij elders op het Fransche gedeelte van het front voorbe reiden. Doch dan zou het op zijn minst genomen zonderling zijn, dat men een strijd opgeeft, waaraan men reeds zulke groote troepenmassa's heeft geofferd. Bo vendien maakt het beeld dat de berichten ons geven van den toestand op het Duit sche front in Frankrijk, veeleer den in druk, dat men daaraan zooveel manschap pen als mogelijk was, onttrokken heeft. IJet staat vrijwel vast, dat de Duitschers zooveel mogelijk troepen van het Westen naar het Oosten verplaatsen om daar met de Oostenrijkers de Russen af te weren. De Belgische berichtgever van „De Tijd" meldt nog over troepenbewegingen: „De Duitschers zijn op het oogenblik geheimzinniger dan ooit. „Terwijl het den schijn heeft alsof ove* het gemakkelijk te controleeren Luik en de Belgische spoorwegen versterkingen van beteekenis worden aangevoerd, heb ik bij mijn jongste heen- en weer-trekken als zeker kunnen ervaren, dat op de meest verborgen wijze ontzaglijke troepen-mas sa's aan het Westelijk front onttrokken zijn en door Luxemburg naar het Ooste lijk oorlogsterrein gevoerd. Vele dagen en nachten is het spoorwegmateriaal in wer king geweest voor deze troepenverplaaï* singen. „Misschien moet daaruit ook het feit verklaard worden, dat sedert een paar we ken door de Duitschers op het Westelijk front slechts een hevige kanonnade wordt gevoerd en hun infanterie zich bepaalt tot betrekkelijk zwakke aanvallen op de vijan delijke verschansingen, aanvallen, die, evenals het gedonder van het geschut, wel licht moeten meehelpen, om de bewegin gen ver acher de loopgraven te maskee- ren." Naar aanleiding van het stopzetten van het spoorwegverkeer met Nederland is het vermoeden geuit, dat deze maatregel in verband zou staan met het vervoeren van troepen, hetwelk de Duitschers geheim zouden willen houden. De mogelijkheid isallerminst uitgeslo ten, zegt het „Hbld.", dat weer Duitsche korpsen uit België naar Polen worden ge bracht Daarom zijn wellicht de volgende cijfers van belang. Voor het vervoer van één legerkorps van 40,000 man met volledigen trein Zijn noo- dig 120 treinen. Op eon lijn met dubbelspoor kunnen 40 treinen per dag rijden met een snelheid van 25 "K.M. per uur. Langs één lijn met dubbelspoor zijn voor het transport van één legerkorps van het Westelijk naar het Oostelijk oorlogster- rein (800 K.M.) hoogstens vijf dagen noo- dig; langs drie lijnen drie dagen. Wij ontleenen deze opgaven aan een stu die van den Zwitserschen kolonel Teylei over „Le plan de guerre austro-alleman<f' in de „Revue Suisse". De Russen. Veel wat den grooten strijd in het Oos ten Polen en Calicië aangaat, ligt nog in het duister, en als onpartijdig com mentator van de oorlogsgebeurtenissen is het ons onmogelijk zelfs bij benadering de balans van den uitslag op te maken. Maar dit is zeker, het govaar is drei gend. Dit bewijzen niet alleen de enorme aan voeren van Duitsche troepen en krijgsma- teriaal uit het Westen naar het Oosten, maar ook het feit, dat de Keizer thans zelf het opperbevel in het Oosten heeft overgenomen. Op grond van een Russisch, en dus eenzijdig. telegram is de toestand als volgt „Tusschen den Weichsel en de Warta gaat de vijand voort met de door hém versterkte positie, StrykowSgersch Schadek—Sdunska—Wolja te handhaven. Er hebben zeer hardnekkige gevechten plaats gehad in de omstreken van Strykow en Sgersch; wij hebben hier kanonnen, mitrailleurs en verscheidene honderden krijgsgevangenen gemaakt. Onze troepen hebben op 't front GIowoBjeliamySo- bota slag geleverd. Langs den linker Weichseloever hebben de Duitschers een tegenaanval uitgevoerd. Volgens de krijgs gevangenen zijn de Duitsche verliezen reusachtig en zijn vele bataljons geheel en al van officieren verstoken, terwijl het contingehrdèr compagnies'tot 6(J a 80 man is geslonken. Op het front Czenstochowa Krakau hebben geen belangrijke gevech ten plaats gehad. liet Oostenrijksche le ger, dat de Oostelijke omstreken van Kra kau langs de rivieren de Schrenjava en de Raba (Weichsel-takken bij Krakau) verde digde, heeft 26 dezer de nederlaag gele den en werd vervolgd en teruggeslagen tot in de omstreken van het fort. In den Karpathen hebben wij 27 dezer ongeveer 1200 man Oostenrijksche troepen krijgsgevangen gemaakt; de vijandelijke troepen trokken zich haastig uit Boukowi- na terug. Wij hebben Czernowitz opnieuw bezet. In de omstreken der Masurische meren en van de rivier de Angerap hebben onze troepen de Duitschers in verschillende districten uit hun versterkte posities terug gedreven." Een Duitsch legerbericht is zeer sober en vermeld „De toestand op den rechter Weichsel oever is niet veranderd. Een opdringen van de Russen bij Lodz is afgeslagen; de daarop ingezette tegen aanval had succes. Uit Zuid-Polen is niets van belang te vermelden."- 9 Turksche overwinningen? Het Turksche hoofdkwartier meldt; De Turksche troepen hebben in Tsjorokdale ui tv al-pogingen der Russen in de buurt van den riviermond afgeslagen. Het ge schut van de versterkingen van Batoem nam zonder gevolg aan den strijd deel. De Turksche troepen zijn vooruitgedron gen in de streek van Atsjara, 10 K.M. ten Zuidoosten van Batoem. Wel beweren de Russische officieele be richten, dat de Turksche troepen van het Kaukasus-leger zijn overwonnen en op Erzeroem terugtrekken, maar dit is volko men onwaar. De Turksche troepen zijn gereed om het offensief tegen de Russen aan te nemen, die geenerlei beweging bui ten hun versterkte stellingen ondernemen, en integendeel bij gevechten in het open veld over een geheelen afstand voor.de zegevierende Turksche troepen terugtrek ken. Verschillende Oorlogs berichten. Uitwerking van een granaat. Aan een brief aan de „Vossische Zeitung" wordt het volgende ontleend Onlangs zaten wij te eten. Toen begon plotseling het raam weer te schudden. Of schoon wij juist verhuisd waren, wegens het geschiet met de suikerbrooden, was er geen twijfel aan, dat de kerels ons ook hier beschoten. Na zestien of zeventien schoten kwamen de Franschen weer tot kalmte en konden wij verder eten. Ge troffen hadden zij niets. Alleen in de buurt van de machinegeweren kwam zoo'n ding terecht. Wij constateerden dat geen van de omstanders geraakt was. Plotse ling hoorde men toch gekreun en nu vond men een man op het platte dak van een twee verdiepingen hoog huis. De luchtdruk had hem daar neergesmeten. Hij kwam-er at met een gebroken arm on een gezwollen voet. Van den schrik was hij ook de spraak kwijt. Een protest. President Wilson heift aan de diplomatieke vertegenwoordigers der Vereenigde Staten in de oorlogvoeren de landen in Europa niet-officieel zijn af keuring te kennen gegeven omtrent het werpen van bommen uit luchtschepen op niet-versterkte steden, en op non-combat tanten. De betrokken mogendheden zullen akte nemen van dit protest. De Amerikaansche republieken en de oorlog. De regeeringen van Argentinië, Chili, Peru en Uruguay, hebben den Ver- eenigden Staten verzocht zich bij haar aan te sluiten bij de besprekingen met de oorlogvoerenden om deze te bewegen hun oorlogsschepen terug te roepen uit de Ame rikaansche territoriale wateren. Ten einde den handel van alle pan-Amerikaansche landen te beschermen, is Brazilië voorne mens eveneens tot onderhandelingen over te gaan. De beweging heeft ook ten doel alle aan leidingen tot wrijving tusschen Ameri kaansche landen te verminderen. Men is van meening, dat Engeland bereid is alle schepen, die kolen innemen in de havens van Midden- en Zuid-Araerika, terug te roepen, wanneer de Vereenigde Staten daaraan hun goedkeuring hechten en de andere oorlogvoerenden hetzelfde doen. Eenige landen wenschen een neutrale zöno tot op 100 ét 200 mijlen van hunne kust voor de operaties der oorlogsschepen. Boven Gent. Twee vliegeniers, die bo ven Gent hebben gevlogen, hebben tien bommen geworpen op het Quartier Mole- steede. Drie personen werden gewond. De vliegeniers konden echter het doel niet bereiken, dat zij beoogden. Zij wilden n.l. een Duitsche boot, die in het kanaal van Brugge geankerd was en waarop zich hooggeplaatste Duitsche officieren bevon den, vernietigen. Een Antwerpschc leening. De Ant- werpsche gemeenteraad besloot in buiten gewone zitting een leening op te nemen tot dekking der aan de stad opgelegde oor logsschatting van 50 millioen, alsmede tot bestrijding van andere stedelijke behoeften. Koning Albert gewond? Volgens een bericht in dc „Deutsche Tageszeitung" zou Koning Albert in de gevechten bij de Yser aan den arm gewond zijn. Wij vonden tot nu toe nergens het be richt en vermelden het onder alle voorbe houd. Door een mijn gedood. Volgens een Lloyds-bericht uit Milaan zijn vier arbei ders gedood door een Oostenrijksche mijn^ die bij Bari op dc kust was geworpen. Oostenrijkers en Serviërs. Officieel wordt van het Zuidelijke oorlogstooneel het volgende medegedeeld: De vijand biedt op het huidige govechtsfront een vertwij felden tegenstand en tracht door heftige tegenaanvallen, die tot bajonetgevechten leiden, ons oprukken op te houden. Onze aan den Oostelijken oever van de Koloebar staande troepen hebben plaatselijk weder terrein gewonnen; de over Valjevo en ten Zuiden, -daarvan voortgerukte colonnes hebben over het algemeen dc hoogten ten Oosten van de Ljig-riviei- en van de linie van af Soevobor tot aan den wegen-drie hoek ten Oosten vaji Oezill bereikt. Giste ren zijn in totaal 2 regimentscommandan ten, 19 officieren en 1245 manschappen krijgsgevangen gemaakt. Nederland en de Oorlog. Tijdelijke afwijking van de Kieswet. Ingediend is een wetsontwerp dat beoogt te voorkomen, dat tengevolge van de te genwoordige buitengewone omstandighe den het kiesrecht verloren gaat voor velen, die bij normale verhoudingen kiezers zou* den zijn gebleven. Gelijk reeds de door den heer Albarda gestelde vraag deed uit komen, zal, naar zich laat verwachten, het aantal wanbetalers van belasting te gen wil en dank veel grooter zijn dan ge woonlijk, terwijl ook bedeeling, welke ver lies van kiesrecht meebrengt, een aanzien lijk ruimeren omvang zal aannemen, en zal daarentegen het cijfer dergenen, dia van de door de wet gevorderde cischen voor woning-, loon-, grootboek- en spaar bankkiezers voldoen, bedenkelijk dalen. FEUILLETON. (Het auteursrecht van deze Tertaling i9 voorbehouden). 34) Zij was blootshoofds, daar zij er slechts aan had gedacht zoo spoedig mogelijk heen te gaan. Heur haren fladderden haar langs de ooren, doorweekt door de sneeuw, die in zware vlokken nederviel en onder de voet een glibberige, dikke massa vormde. Het kind liep steeds door tot zij bij den tuin van het huis was. Daar stond zij hij gend stil, trillende van aandoening en ook van vrees om de kamer binnen te treden, waar jufrfouw Hermine misschien nog sprak met Simon Monfoort, haar verloren vader, die haar in deze droeve oogenblik- len als van den dood scheen opgestaan. Hermine leed daarboven en tot zichzelve gekomen, zou zij ongetwijfeld om Mér- celle roepen. Bij deze gedachte opende het kiad moedig de deur en trad het huis binnen. Zij stookte de kachel in de eet zaal op, zette er water op te koken en na een blik vol verlangen te hebben gewor pen op deze kamer, die getuige was ge weest van zooveel rustige vreugde, beklom zij zachtkens de trap. Het lichte geknars van de deur stoorde juffrouw Hermine niet. Zij ijlde nog al tijd, zonder groote opwinding, maar ook zonder ophouden, 't Was niet ianger Hontfort, dien zij zag, en het kind gevoel de zich daardoor merkbaar verlicht het **8 nu Rose. Gij zult toch mijn mutsen niet verge ten, zeide de oude dame met heftige ge baren, en zeg aan vrouw Galin, goed op mijn geborduurde «akdoeken te passen. En dan is er, voor Marcelle, in de lade van mijn commode een kartonnen doos met haar papieren en haar geld; breng mij. die.... Breng die dan, riep zij met or ge duld; in de tweede lade links, achter de rij der kpusen.... Maar breng de doos dan toch. Zult ge eindelijk gehoorzamen. Zij, de zachte, nimmer knorrige vrien din, bedreigde Marcelle, die haar bedroefd aanzag, terwijl tranen langs haar wan gen stroomden. Bij het derde bevel, dacht het jonge meisje, dat het de zieke misschien zóu doen bedaren, door haar te gehoorza men. Geef mij dan de sleutels, zeide zij be deesd. Juffrouw Hermine voelde werktuigelijk onder haar hoofdkussen, waar zij altijd haar kostbaren sleutelbos legde, maar vond niets. In den zak van mijn japon, zeide zij. Marcelle zocht én vond de sleutels, die zij aan haar goede vriendin bracht. Met een snelle, koortsachtige beweging vond deze, wat zij noodig had. Open de commode,.... links.... de dcos vaq Marcelle. Zij volgde met de oogen de bewegingen van het kind, dat, onkundig en vreesach tig, talmde en verkeerd zocht. Vlug wat, zeide de zieke ongeduldig; haast je watl Het meisje vond eindelijk de doos zij kende deze maar al te goed. Het gezicht der groene met een band omwonden doos bracht haar de tranen opnieuw in de oogen; zooveel herinneringen, zooveel droe- fenissen lagen opgesloten in die papieren. De doos scheen haar zwaar toe, maar zij sloeg er geen acht op en bracht haar wel doenster het gevraagde. Voor het eerst sinds zij ijlde was juf frouw Hermine weder helder van geest. Bewaar dat, kleine, zeide zij, het is voor u. Gij moet het verbergen, hoort gij? Steek het in den zak, vlug! En spreek er met niemand over. Marcelle gehoorzaamde en stak de smalle doos in den zak, waar deze spoedig zoo diep mogelijk wegzakte. Juffrouw Hermine sloeg hare bewegin gen met voldoening gade. Zeer goed, zeide zij; dat is uw fortuin; maar Robert zal u nog heel wat anders medebrengen. Rose, zeg aan Robert, dat hij binnen kan komen. De afdwalingen haars geestes ringen weder aan. Ontmoedigd zat Marcelle op de chaise longue en staarde naar de houtblokjes, die langzaam verteerden. Zij had de vreeselijke ziekte, de nacht waken, de meest vermoeiende zorgen on bekommerd tegemoet gezien maar bij haar plannen tot zelfopofferende verple ging had zij erop gerekend, dat zij zou beloond worden door de dankbare blik ken van de zieke; in de zwakke dankbe tuiging, door levende lippen geuit, zou zij de vergoeding vinden voor haar opoffe ringen.... Maar een zieke, die u niet hoort, u niet kent, u met een ander verwart en toch tot u spreekt; de verschrikkingen van de krankzinnigheid, gepaard met de viees voor een afmattende, misschien doodelijke catastrophe van een verdwaalde geest, die zich zelve niet kent.... dat denkbeeld doet zelfs de moedigste terugschrikken. Wat moest dan het kind niet lijden, nog onbekend met den strijd des levens. De schemering viel veel te vroeg in ten gevolge der met sneeuw bezwangerde vol ken, die reeds den ganschen dag slechts een geelachtig licht hadden doorgelaten. Marcelle dacht aan den ouden nokter, die komen moest, maar den weg niet zou kunnen vinden in de donkere vestibule. Zij ging naar beneden, stak de 'ampen aan, nam er een mede naar de kamer van de zieke en zette zich weder neder, met gevouwen handen starende naar het bed, dat het middelpunt was' van al haar ge voelens en gedachten en haar tevens deed vreezen. De bel van het tuinhek weerklonk... Mar celle sprong op met een lichte trilling van hoop en vertrouwen. Wie daar ook v are, 't zou in ieder geval hulp zijn. Zij ipende de deur en de dokter trad met zijn goedig, ouder gewoonte glimlachend gelaat, bin nen. Zij gingen naar de kamer, waar de tocht van de geopende deur een groote vlam den schoorsteen injoeg. Brand! brand! riep juffrouw Her mine. Ga niet langs den trap, die is ver brand, maar door het venster! Hier zijn lakens. Zij verliet haar bed. De dokter legde er haar weder in, als een kind. Kom, zeide hij, wees bedaard. Het vuur is al gebluscht en de spuitgasten zijn al vertrokken. Is 't werkelijk waar? vroeg juffrouw Herroine met een verschrikt gelaat. Als ik het nu toch zeg! Wanneer hebt gij deze ongesteldheid opgcloopen? De oude dame antwoordde hem niet. Zij mompelde met zwakke slem onverstaan bare woorden. De geneesheer wendde zich om naar Marcelle, die deze onuitgesproken vraag begreep. Dezen morgen, toen wij met de bood schappen terugkwamen, beklaagde do juffiouw zich over de koude; met door weekte voeten kwam zij klappertandend thuis. Zij is naar bed gegaan en ingesla pen; plotseling werd zij wakker in d zen toestand. De geneesheer boog zich over de zieke en beluisterde herhaaldelijk en langdurig haar ademhaling. Zijt gij alleen? vroeg hij plotseling, na met een ernstig gelaat te hebben nage dacht. Waar is Rose dan? Op reis, met juffrouw Galin, zeide het kind. Gij moet haar dadelijk een telegram zenden. Wat is haar adres? Ik weet het niet, zeide Marcelle. De dokter zag haar met zijn levendigo^ doordringende oogen aan. Wie weet het dan? Juffrouw Hermine. Staat net ook ergens opgeschreven? Dat weet ik niet. Met snelle, verstoorde bewegingen, door zocht de dokter het vloeiboek cti de laden: van het bureau, waarvoor juffrouw lier- mine altijd zat te schrijven. Hij las de hoofden van alle brieven, dia hem eenig licht konden verschaffen, maar. vond niets. Het adres bestond niet. (Wordt vervolgd.).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1914 | | pagina 1