OORLOGS-VARIA.
Tiu toch eens met haar een kleinwandelin-
getje kon maken.
En de logée liet zich overhalen.
Preuts stapte ze naast het oude mevrouwke
voort, tot opeens in de volte van de Hoog
straat een koffiemeid van v. Nelle, met een
langen boezelaar voor en een hooge dot
haar op het hoofd, met van verbazing open
gespalkte oogen voor het drentelend twee
tal kwam te staan, en met een pretstem de
straat volgierde: „Wel, Marie, waar heb
jij toch gezeten. Woon jij niet meer in den
Vogelenzang?"
Van soldatenknoopen en geïnterneerde
broches. Men schrijft uit 'sHertogenbosch:
Bij al het in-droevige van den oorlog, doen
zich toch nog zoo nu en dan gelegenheden
voor, waarbij de meest eigenaardige voorvallen
vaak vermakelijk om het hoekje komen kijken.
Zoo bij de aankomst der geïnterneerde lands
verdedigers in Noord-Brabants hoofdstad.
I'as was het. nieuws bekend, dat drieduizend
Belgische 011 Ehgelsche soldaten in Den Bo&ch
zouden komen,1 of duizenden nieuwsgierigen
hoopten zich weldra op langs de straten, waar
de troepen zouden voorbij marchccrcn. Nood
zakelijk werd dan ook onmiddellijk het ruime
plein vóór het station afgezet, maar verder,
langs de trottoirbanden, geleek die ontzaglijke
menschenstroom een bewegelijk breed bont
lint, waarvan het einde heel in de verte uit-
golfdc'.
Plegen anders, bij al wat er aan de hand is,
de eeuwige slagersjongens onder de massa uit
te spikkelen als witte vlekken op den rug van
een koebeest, nu echter was het opmerkelijk,
hoe vooral de Bossche deernen present waren.
Tal van groepjes, al maar giebelend, schuilden
onder de menigte in drukke kringetjes samen,
sommigen met opgestroopte mouwen, zoo
maar van de waschtobbe weggeloopen, om er
maar als de kippen bij te zijn. Hoog langs de
huizen zelfs een garneering van glunderende
koppen met en zonder witte muts, die telkens
wegdoken, vermoedelijk om waar te nemen of
er nog niets aanbrandde beneden. En behalve
die keukenprinsessen nog schoonen van allerlei
slag! Het overbekende gezegde, dat uniformen
een onweerstaanbare aantrekkingskracht uit
oefenen op het zwakke geslacht, werd hier
duidelijk in beeld gebracht.
Om drie uur zouden de geïnterneerden arri-
veeren, maar 't ging reeds naar zessen en toen
waren ze er nog niet. Doch met marmotten-
geduld bleven de meesten wachten. Of die
ongeunifonnde jongelingschap die taaie belang
stelling ook met loenschc blikken zal beloerd
hebben
Maar ze zijn gekomen, die soldaten, en
spoedig alweer vertrokken, niet echter zonder
eerst velen te hebben blij en gelukkig gemajfkt
metja, met een onnoozelen knoop!
't Is verbazend, hoe 't in Den Bosch wemelt
van koperen soldatenknoopen, die de slagvelden
hebben meegemaaktDe dappere strijders zijn
er wèl gul mee geweest. Een jonge dame had
er zelfs dertien en met zekeren trots vertelde
ze, dat ze zelf dien knoopenschat van een
kapotjas heeft mogen tornen. Een andere, die
er vijf rijk was, verkocht er een van voor
veertig centen en aanhoudend hoort men de
vraag: „Heb je óók 'n Belgischen soldaten-
knoop?" En men is op 't idee gekomen, om
er'brocheS van te maken. Geïnterneerde broches
is dus het 'nieuwste! Een kn'oop alleen aan
'n speld, of wel '11 j)aar. J
En voor wie 't doen kan, drie op 'n rijtje-,
een Engelsche in 't midden met aan weers
kanten eeiu BelgischeBij zoo'p plotselinge
sqldatcnknoopenkoorts zal die. ij^elheid iwel
geen oog meer hebben, voor het anders zoo aan
lokkelijk doublégesehitter in "dé fraaie vitrines
der galanteriewinkels. Zell's Ue 'Zeeuwsen©
broche,'en ander maaksel van 'tgeliefkoosde
sieraad, zal onder de prachtétalages van 'n
goud- en zilvermagazijn nauwelijks een blik
meer waardig gekeurd worden. Wie dus nog
veel van dat snoezig goedje in voorraad heeft
krijgt er een strop aan. Maar voor pientere
zakenlui, met een „speciale aanbieding" in
geïnterneerde broches, echt en imitatie, zal
wel een aardig duitje te verdienen zijn.
Eigenaardig taaltje. Een meubelmaker
te Utrecht ontving van zijn fabrikant te
Elberfekl liet volgende schrijven:
„De goederenverkeer naar Holland is weer
vrij gegeven.
Mijne sedert lang bedoelde reis in Holland
heb ik door de overneming van de zaak over
slaan moeten en wegens oorlog zal ik dezelfde,
ook voorloopïg niet kunnen maken.
Ik kom u deshalve beleefd verzoeken, te
willen nazien, wat u van mijn artikelen noodig
hebt en mij uw behoefte door de post te
overmiddelen".
Het heeft wat van Hollandsch, maar tot
misverstand geeft zulk een taaltje maar al te
zeer aanleiding.
Voor welk land onze sympathie?
Op deze vraag door zoovelen gesteld
geeft een schrijver in de „Msbd." liet
volgende antwoord:
Is Frankrijk de voorkamper van God? Is
liet ondanks alles nog de schatbewaarder
van het heerlijk stralende geloof, dat zich
uitstortte in zangen en kathedralen en
edele liefde-daden? Men vraagt zich af of
het niet al te ongehoorzaam is aan Onze
Lieve Vrouwe, Zijne Koningin, die het toch
zoo bizonderlijk bevoorrecht heeft. Na een
te korte stilte, begint de haat der anti
klerikalen zich weer te roeren. Van een
louter menschelijlc standpunt valt het
moeilijk Frankrijk, dat schoone, edele
land, dat toch nog immer een kroon van
Kathedralen draagt en als het ware de
lusthof der aarde is waar Jezus' Moeder
veelmaals wandelde als in haar uitverko
ren tuin, en tot haar kinderen sprak, te
verdedigen en hoog te houden.
Maar de Duitschers, die, gestadig het
woord; God, uitroepen, Diens schoone
Woningen verwoesten, Diens gezalfde die
naren neerschieten, kunt ge toch ook niet
met bewonderende verrukking als kruis
vaarders toejuichen? En ligt het lijk van
België daar niet als een eeuwige smaad?
De Russen, zij zijn schismatieken, en
zelfs de besten, de voortreffelijksten, de
meest begaafden, de schrijvers als een
Dostojewski, en de musici met hun heim-
wee-zingertde ziel, zij haten Rome. Rome
is de vijand. Want daar zetelt de Anti
christ. Sinds bijna duizend jaren leeft
dat volk, bewust of onbewust, in Gods
schennis. Hun geestelijken zijn waarach
tig priester, Jezus gehoorzaamt hen wan
neer zij de ontzagwekkende woorden der
consecratie uitspreken. En het is dan ook
niet zonder reden dat de kloostervrouw
'Anna Katherina Emmerich in haar won
derbaar visioen, de diepste duisternis zag
boven het Tsaren-rijk.
Ge kunt toch ook niet volle sympathie
gevoelen voor Engeland niet waar? Welks
houding steeds geordend wordt naar de
belangen van den handel en nijverheid, en
r het pond sterling ontstellend veel ge
lijkt op het Gouden Kali?
Waar uw verscheurd hart dus heen te
wenden? Waar dus de rotsvaste, eeuwige
schoonheid en den Goddelijken adel te
vinden? Aan wat of wien u over te geven
in dezen chaos van leelijkheden, te midden
van de verbreking van alle verhoudingen,
en de ineenstorting aller menschelijke
idealen? Wat is er om u aan vast te klam
pen, dat niet vergaat, niet onder uwe zoe
kende handen in puin valt?
Het is de Kerk en haar onvergankelijke
schoonheid. Zij staat'recht. Zij zal eeuwig
recjit blijven staan, déze wonderbare Bruid,
die zingende offert en looft, in vrede en
in oorlog, hetzij de aarde overtogen is
van het parelmoeren licht der morgen
stonde, hetzij do rijken daverend in een
storten in een vurig rooden nacht van on
heil en wanhopig jammerlijk gekerm. Zij
is dezelfde nu en altijd in aller eeuwighe
den eeuwigheid. Wij hebben bij haar
slechts te wachten, luisterend, mede-bid
dend, ontvangend wat zij geeft. Wij heb
ben slechts neer te knielen in de symbo
lische kathedraal der Liturgie, en alles
wordt ons een waarachtige werkelijkheid.
Katholieke geestelijken Franc-tireurs?
Men weet, dat de Duitsche Keizer in
zijn telegram aan den president der Ver-
eenigde Staten ook katholieke geestelijken
had beschuldigd van gruweldaden tegen
Duitsche soldaten en de Roode Kruis-in-
richtingen deel te nemen. De onbewezen
keizerlijke beschuldiging heeft destijds
veel opzien gebaard in Duitschland, cn
een zacht woord van critiek werd de
„Köln. Volksz." verboden. Thans schrijft
dr. Jul. Bachem in genoemd orgaan: „Van
verschillende zijden wordt mij opgemerkt
lat in vele biaden, vooral in Midden-
Duitschland, een passage wordt weergege
ven uit een uitvoerig artikel, dat ik in de
tweede helft van September in de „Hist.
Pol. Blatter" schreef. In die passage staat
o. a.: „Bij den opmarsch der Duitsche
troepen in België hebben, naar het schijnt
ook katholieke geestelijken actief deelge
nomen aan den franc-tireurs-oorlog. Voor
al wordt dit van uit Leuven gemeld."
Hierop volgde de opmerking: „Het
spreekt van zelf, dat geen Katholiek het
zal willen vergoelijken of verontschuldi
gen, als dei-gelijke dingen zijn geschied"
De eerste zin wordt nu door bedoelde bla
den als bewijs aangevoerd, dat in Belgie
de geestelijken feitelijk aan 'den franc-
tireurs-oorlog hadden deelgenomen. Dioch
zulk een bewijs is in die passage niet
te vinden. Ik zeg alleen naar het schijnt."
En deze schijn is opgewekt door de tal
rijke bepaalde mededeelingen over eer-
deelnemen van"geestelijken aan de iySfnc-
üreurs-oorlog, mededeelingen, welke voor
al uit veldjpst-brieveri en uit de bfaiJeii
kwamen. Wanneer ik heden hogmèaïs
voorzichtiger uitdrukken. Want in'tusschen
zijn een menigte van dergelijke mededee
lingen, welke geschikt waren zulk een
schijn op te wekken, volkomen onjuist ge
bleken. Thans zou ik de vraag, of feitelijk
ook Belgische geestelijken actief hebben
deelgenomen aan den franc-tireursoorlog,
geheel open laten, £aar er tot dusverre
geen onomstooteh ike bewijzen zijn. In de
opwinding van de eerste oorlpgsweken
heeft menigeen veel geloofd, wat niet wer
kelijk waar was of waar is."
Het vertrouwen op God.
„Het Ostérreichs Sontagsblatt schrijft:
Uit verreweg de meeste soldatenbrieven
blijkt een ontroerend vertrouwen op God
van onze krijgers. Gebed en vertrouwen
op God geven den soldaten kracht en moed
voor den strijd, versterkt in de hoop op
een gelukkig einde.
Zoo vinden wij in een veldpost-brief:
,,Ik heb reeds twee zegevolle veldslagen
meegemaakt, waarin ook veel Duitsch
bloed gevloeid is, maar met Gods hulp
ging overigens alles goed. Vele kamera
den, die thuis hun geloof verloren haa
ien, bidden nu weer."
Een soldaat uit Beneden-Beieren heeft
op een rustdag een vroegmis bijgewoond
en schrijft daar over:
„Zulk een godsdienstplechtigheid is
aangrijpend." En op een andere plaats
schrijft dezelfde soldaat:
„Wanneer de kogels zoo rondvliegen,
denk ik niet aan mij, maar aan u. Van
waar komt deze kracht? Ik geloof van uw
gebed tot Maria!"
Vele soldaten vragen het gebed hunner
bloedverwanten voor een spoedigen vrede.
Een andere soldaat deelt zijn ouders
mede, dat het reserve-lazaret een militairen
geestelijke heeft, een professor van een
gpmnasium, die zich vrijvnillig heeft aan
gemeld: „Hij is hier van zeer veel diénst,
daar tal van zwaargewonden, Duitschers
en Franschen, den geestelijke laten roe
pen. Daaruit blijkt, hoe gerechtigd hunne
wenschen zijn naar aanstelling van talrijke
veldgeestelijken.
De zoon van burgemeester Brand vgn
Würzburg, student in de rechten en „ëin-
jahriger", onderofficier, is in 't lazaret ten
gevolge van een zware verwonding bezwe
ken, na zijn ouders per brief verzocht te
hebben, te bidden, opdat allen elkaar ten
minste in de eeuwigheid zouden terug
zien.
Niet minder ontroerend is de laatste
wensch van een boerenzoon uit Langen-
geisling bij Erding die na een stichtelijk
ontvangen van de Sacramenten der Ster
venden gestorven is. Hij heeft namelijk
vóór den dood den wensch geuit niet naar
zijn vaderland te worden overgebracht,
maar in het eeregraf bij zijne kaemraden
te worden begraven. Dezen wensch heeft
men vervuld.
f Verhaal van een Gewonde.
Uit de „Tagliche Rundschau":
Kort geleden stond ik op de tram. Het
was avond. Er viel een fijne regen. Alle
uitstalkasten straalden van het licht; een
bloemenwinkel in herfstpracht liet een
toover-paradijs zien. Naast mij trok een
soldaat in grijze uniform vonken uit zijn
sigaar. Een knappe, statige man van een
garde-regiment. Hij steunde echter op een
stok.
Waar zijt gij gewond?
Bij Noyori schot in de dij bij een
stormaanval, geweerschot van dertig me
ter afstand.
V^n dertig meter afstand? Te dromjmel.
Ja, lachte de man, dat was geen kin
derspel, en kijk eens hier, als dat er niet
geweest was...
En hij haalde uit zijn zak een versleten
portemonnaie.
Hier is het schot doorheen gegaan,
hier, twee vijfmarkstukken, twee drie
markstukken en een groschen. Lachen 1
woog hij de munten in zijn hand, ver
scheurde en verbogen geldstukken.
Die hebben mijn been gered, heeft de
'okter gezégd. Anders was het been ver
splinterd.
Doodkalm zeide hij dit.
En hij keek daarbij een beetje in de ver
te. Deed de geldstukken weer in zijn por- i
temonnaie.
Een oud verhaaltje kwam bij mij op, dat
ik als jongen eens gehoord had, van een
klein gouden medaillon, dat iemand in
1813 bij Leipzig het leven zou hebben ge
red.
Hier, zeide een heer binnen in den
wagen, 'k geef tien mark voor den eenen
thaler.
Maar de gewonde schudde kalm het
hoofd.
Ach neen, mijnheer, ik wil het geld
nog aan mijn vrouw en mijn jongen laten
zien.
De revolutie der onderzeesche booten.
Onder dit opschrift publiceert het Noor-
sche blad „Morgenbladet" van 24 Octpbei
een artikel van den Noorschen admiraal
Börressen, waaraan het volgende ont
leend is:
Toen de eerste, door John Ericson ge
bouwde monitor op 9 Maart 1862 te Hamp
ton Road verscheen en de „Merrimac" der
Zuidelijke Staten dwong, den strijd op te
geven, bracht dit in de geheele wereld
een omwenteling op het gebied van den
zee-oorlog en het materiaal voor dien oor
log teweeg. De oude houten schepen ver
trokken op dien namiddag met volle zeilen
uit de geschiedenis, met al hunne overle
veringen en met al de eigenaardige roman
tiek, waarin elementen, waarover de
mensch geep macht kon uitoefenen, o/ver
het lot der menschen en hunne onderne
mingen beslisten.
De goede, oude tijd sniet het avontuur
lijk leven en de romantiek, die Marryat
zoo verleidelijk geschilderd heeft, wa'ren
op slag verdwenen. Het schip met geschut-
torens had alle avonturiers op de vlucht
geslagen. Hét spotte zoowel met de zee als
met-den wind, daar het van beide oiir.f
mal'roï» haVbVncdeT in
duistere holeri onder ^zee en maakte zo
toch technici, stokers en machinisten. De
tijd snelde voort en de duistere, lage mo
nitors werden tot hooge, heldere, vroolij-
ke gepantserde kolossen, die wederom uit
gingen over de wijde zee, avonturen zoet.
ten op vreemde kusten en, bij Pierre Loti
en Rudgard Kipling, beproefden, ook aan
het leven aan boord een tint van roman
tiek bij te zetten. Doch zooals in de dagen
van Marryat werd het nooit meer.
Daar verscheen in dit jaar een nieuwe
monitor, en die joeg de pantJerkoloSsen
op de vlucht, terug in de havens, goed be
schermd achter liniën van mijnen. Deze
monitor had niet eens een naam heette
slechts E 9 of U 9, was klein en leelijk en
kwam uit de diepten der zee, doch opeens
werd de Noordzee door hem in bezit ge
nomen.
Het was een onderzee-boot. Niets kan
deze schepen op de vlucht doen slaan;
wanneer zij bedreigd worden, verdwijnen
zij eenvoudig in de diepte. Niemand kor
er zich tegen verdedigen, slechts door rus
teloos met de grootst mogelijke snelheid
heen en weer te varen kan men de tor
pedo's ontkomen, die met één slag den
meest trotschen gepantserden reus in ue
lucht doen vliegen. En op den dag, waar
op een grootere U 9 buiten in den Atlan-
tischen Oceaan opereeren kan tegen En
gland's verbindingen Inet de landen aan
de andere zij/Ie van den grooten Oceaan,
van dien dag af bestaat er geen alleen
heerschappij ter zee meer. De zee is de
mocratisch geworden.
Voorloopig is alleen de Noordzee voor
de onderzeesche booten bet terrein hunner
werkzaamheid, doch dit ook zóó volledig,
dat Engeland zijne kruisers niet meer zoo
lang stil kan laten liggen, om genoeg tijd
te bezitten, een boot aan boord te zenden,
om de handelsschepen der neutrale staten
te doorzoeken. Thans wil Engeland de
neutrale schepen naar een Engelsche ha
ven medenerren, of het verzoekt deze sche
pen, zelf daarheen te gaan.
Dit kan men eene revolutie noemen. De
monitor van John Ericson was slechts een
sprong in de ontwikkeling, hiermede ver
geleken: van de groote houten schepen
ging men over tot de ijzeren pantsersche
pen, die steeds grooter en grooter werden
Doch met de onderzeebooten hebben de
gepantserde kolossen der laatste tien ja
ren afgedaan en zij hebben hun uitslui
tend recht op de zee verloren.
Doch met deze revolutie is de heerschap-
-pij ook op zee overgegaan naar de demo
cratie. De kleine naties aan de kusten der
Noordzee hebben plotseling stemrecht ver
kregen. Want het stemrecht kan door
iederen bezitter van een flottilje onder
zeesche booten uitgeoefend worden en
zulk een flottilje kunnen ook de kleine na
ties zich verschaffen.
Wij hebben er thans vier. Nog enkele,
die van versterkte punten aan onze Zuid
en Westkust uit opereeren en wij beheer-
schen de Noordzee evengoed als in den
tijd der oorlogsgaleien. Dan behoeven wij
niet meer neutraal te zijn bij de genade
der groote mogendheden.
Duitschland's onderzeesche booten kun
nen door liniën van mijnen over de Noord
zee en de Belt worden opgesloten, doch
onzen onderzeeschen booten kunnen geen
mijnen den weg versperren. En wij kun
nen door eene werkelijke bedreiging onze
eigen neutraliteit beschermen.
Het tekort aan Engelsche aalmoezeniers.
Men schrijft ons uit Londen:,,
Reeds meermalen is in „De Tijd" ge
schreven over het groot tekort aan katho
lieke aalmoezeniers bij de Iersche solda
ten. Vele priesters en met 'name Z. Em.
kardinaal Logue, hebben hierover hun ver
ontwaardiging te kennen gegeven bij het
Engelsche Minister van Oorlog. Ook r.p
eenige drukbezochte meetings is de zaak
ter sprake gebracht en men hoopt nu, dat
binnen niet te langen tijd het Engelsphc
legeJbestuUr aan de gerechtvaardigde
wenschen der Ieren zal tegemoet komen.
Em. kardinaal Logue heeft aan de
pers het volgende schrijven verzonden:
„Vele Iersche priesters, ongetwijfeld mis
leid door de berichten in de dagbladen,
hebben zich tot mij gewend, om te worden
benoemd tot aalmoezenier in het front. Ik
heb echter niet de bevoegdheid ontvangen,
om aalmoezeniers bij het front te benoe
men. Het eenige wat op een bevoegdheid
lijkt, moge blijken uit het volgende uittrek
sel van een brief van het Oorlogsdeparte
ment. Dit luidt aldus: „Ik deel u mede,
dat dit Departement overweegt, een rege
ling voor de benoeming van R.-K. priesters
om dienst te doen bij de divisies van het
nieuwe leger, dat nu wordt gelicht in Ier
land. Gelijk u zeker bekend is ligt de be
noeming van katholieke priêsters voor den
militairen dienst gewoonlijk in handen
Z. Em. kardinaal Bourne, maar met
betrekking tot het speciaal nationaal ka
rakter van de bedoelde divisies wordt het.
wenschelijk geacht, dat de keuze van pries-
ers in handen is van het hoofd der Katho
lieke Kerk, in het land. Daarom verzoek ik
u, of u de verantwoordelijkheid wilt aan
aarden van deze benoemingen cn dee!
mede, dat in dit geval de Generaal-Opper-
ce\ei hebber van Let leger in Ierland ge
nachtigd zal zijn, om zich direct met u -n
.erbintenis te stellen wanneer de benoe
mingen moeten plaats hebben."
„Ik beschouwde dit als een eenvoudig ver
zoek, om voor de divisies van het nieuwe
leger in Ierland en terwijl de soldaten in
"eiland zouden dienen, priesters te be
noemen, iets, waaraan geen behoefte was.
Want terwijl de soldaten nog in Ierland
zijn, zal gelijk tot dusverre, in overeen
stemming met de beslissing van den H.
Stoel, voor hen gezorgd hebben door de
bisschoppen van de streken waar zij dienen.
Ondertusschen zijn onze Iersche katho
lieke soldaten in de verschrikkelijke veld
slagen gevallen en nog dagelijks sneuvelen
er in. groote hoeveelheden, zonder dat een
riéster hun de absolutie geeft; alvorens zii-
^en^godsdienst te vet'leeneik in
do weinigk uren die zij nog kunnen leven.
Tal van katholieke^atrozén zim,fifne'^uó
overigen verzonken naar de diepte der zee
zonder gelegenheid te hebben gehad -
soms in maanden niet hun godsdienst
plichten te volbrengen of zich met God ie
verzoenen. Het is een kortzichtige politiek.
Zeker, onze Iersche katholieke soldaten
matrozen zullen onvervaard hun plich-
doen met al den moed van hun ras. Doch zij
zouden nog moediger en heldhaftiger zijn,
wanneer zij zich bewust waren, dat hun g"
weten zuiver was en dat zij niet alleen eer.
lichaam maar ook iets dat kostbaarder s
dan het leven hadden te verliezen. En vooi
deze kortzichtige politiek is geen veront
schuldiging. Talloos vele priesters hebban
zich bereid verklaard, met de minste moeite
of uitgave voor de regeering en door niets
anders gedrongen dan door den ijver vooi
de redding der zielen, dezelfde gevaren te
ondergaan als de soldaten en matrozen.
Burgerlijke Stand.
'Woensdag 9 uur veig.ideiing vim do
Vakkem. (Alle bestuursled» r. van Vakvcrccni-
gingen).
JL)oiiderdag verg. Afd. Bestuur.
Zaterdag U10 uur, Spaar-en "Voorschotbank.
St. Jozefsgezellen-Vereeniging.
Tijdelijk zal het vereenigingslevcn worden
voortgezet in het gebouw der St. Yincëntius-
vereeniging (ingang Middelweg).
Zondag van 121/2—2*/., en van 57 uur
alleen toegang voor leerlingen; van
7—10 uur toegang voor de gezellen; ten 83/<
Kegelclub „Hout of Fout".
Gedurende de week is iederen avond de
zaal beschikbaar voor do gezellen van 810
uur.
Woensdag. Gymnastiek in het gebouw aan
de Garenmarkt.
Donderdag Kegelclub Afd. Geh. Gezellen
„Alle negen" tc 83/v
Zaterdag. Zitting Spaarkas, op de gewone
uren.
N. B. De Commissarissen van gezellen en
geh. gez. worden dringend verzocht op do
Zondagen aanwezig tc zijn.
Zita-Vereeniging.
Zondag, geopend vanaf 12uur; van half
4 tot half 5 uur godsdienstonderricht voorde
meisjes van 1215 jaar. (l'ntronaat). Van
half 5 tot half 6 uur l'atronaat voor meisjes
boven 15 jaar.
Van half 6 tot. half 7 uur Zangles.
's Avonds tot 10 uur gezellige bijeenkomst
in de lokalen der winkeljutf. en dienstboden.
Spaarkas en Bibliotheek 's avonds tussclien
8—10 uur.
Maandag, half 11 bestuursvergadering; van
34 u. verbandcursus.
Dinsdag, van 11 tot 12 uur voormiddag
arbeidsbeurs aanbiedingen en aanvragen van
dienstboden; van 8 tot half 10 uur knip
cursus, van 8OVa uur Herhalingsondcrwijs
groote meisjes.
Woensdag, van 810 uur gezellige bijeen
komst voor dienstboden; van half 8 tot
half 10 uur cursus in het verstellen en mazen.
Spaarkas en Bibliotheek van 89 uur, ook
voor nict-ledcn. Van 8O'A uur costumc-
cursus. Van 34 uur verbandcursus.
Donderdag, van half 8 tot 9 uur Her-
halingsonderwijs Kleine meisjes; de zaal ge
opend voor dienstboden.
Vrydag, van half 89 uur verstellen voor
de meisjes van 't Patronaat. Van 34 uur
verbandcursus; half 8 Ledenvergadering.
Schaakrubriek.
Oplossing van 200 D a 6.
Correcte oplossing van: J. Brugman en
Th. Smits te Ilazerswoude; E. de Ruyter,
te Oegstgeest; J. Hartendorp; J. Slewe en
R. Paulides, té Leiden; Q. Doeswijk te
Zoeterwoude; H. Schruma, te Warmond; P.
Reeuwijk, te Zoeterwoude; J. Heemskerk te
Roelof-Arendsveen.
Met genoegen constateeren wij de toetre
ding van nieuwe oplossers, waaronder
zelfs een componist.
X. Men onderscheidt problemen' in dreig
en tempo-problemen. Zoo geeft bijv. 199 een
tempo te aanschouwen en probleem 200
een dreiKnvoWcorri tc zien, omdat bij no.
200 na de eerste Zet mat dreigt.
Probleem 203 van W. van Kins te Boskoop.
ZWART.
r
tér
k
i
1 i
BODEGRAVEN.
Geboren: Marinus, z. v. G. Wijman
en C. van Beemen; Helena Wilhelmina, d.
v. H. van den Brink en M. J. Compier.
verleden: E. van Zanten, wed.
van C. Zijderveld, 81 j.
NIEUWKOOP.
Geborem.A. C., d. v. J. Bon en A.
Kranenburg; T., z. van D. Poot en A. Zaal;
C. C. M., d. van J. Boon en G. C. Bosman.
Overleden: C. Kloot, ongeh. 49 j.
Ondertrouwd: H. Schoordijk, 26
te Kamerik en A. Kolfschoten, 22 j.
H. Rietveld, 39 j. en J. de Beer, 23 j.
TER AAR.
Geboren: Janna, d-. v. C. van der
Vring en A. A. Kastelijns.
O n d e rTr o u w d: A. Veen jm. 25 j.
en C. J. Raakhuizen jd. 29 j.
WARMOND.
Geboren: Geertruida Clasina, d. v.
II. Kortekaas en G. A. v. d. Maat; Wilhel
mina Helena d. v. J. de Rooy en Th. H.
van den Berg.
Getrouwd: A. Rozenboom en G. J.
Meyer.
Overleden: Th. N. Duynhoven, 8 w.,
zoon v. L. Duynhoven en G. Verkley.
VOORSCHOTEN.
Geboren: Gerardus Jacobus, zn.
van J. J. Smit en J. P. Hogeveen; Gerrit,
zn. van K. W. Snabel en D. H. Besuijen;
Jacoba, dr. van A. van der Krogt en J.
van Diest; Johannes Wilhelmus Adrianus,
zn. van J. L. H. van der Bijl en W. de
Boer.
WIT.
Stand der stukken.
Wit K. e. 7; D. a. 4.1'. e0.;L. f.4; pion g 3;
Zwart K. f. 5; P. a. 1; P. g. 7; L. g. 8;
pionnen g. 4; h. 5;
Wit geeft in 2 zetten mat.
Oplossingen worden ingewacht tot Za
terdag 21 November. Motto Schaak, Leid-
sche Courant, Leiden.
Marktberichten.
AGENDA'S.
Ned. R. K. Volksbond.
Afd. Leiden.
Zondag 1 uur bidstond op het kerkhof,
door „St. Barbara". Van 4—5 uur Spaar
en Voorschotbank.
WASSENAAR, 6 Nov. Radijs 00 a 00 c.,
seldery fOO.O a peen OaO—c., kroten p. b.
0 a 0 e., Spinazie 8 a 12 c., zuring U a 00 c.,
kropsla f 0.14 a f 0.50, andijvie f 0.60af0.90,
bloemkool f 1.00 f 0.—, groene savoyckool
fla 2.gele savoyckool f4.a 6.
srmiitkool f0.24 a 0.30, witte, kool f 5.—a 6.—.
boerenkoo/f 0.a 0.— p. 100, princessebooneii
f0.per ben, Tomaten f 0.a 0.peren
f 0.aO.per ben,eieren petflOOflO.—all.-—,
kippen per stuk f 0.60 a 0.—, konijnen per stuk
f 0.30 a 0.90.
LEEUWARDEN, 6 Nov. Ve*. Ter markt zijn
I heden aangevoerd195 stieren f 85270, 60
ossen f180250, 425 vette koeien f185290,
I per V2 K.G. 35JO et., 1519 melk- en kalf-
koeien f 180260, 10(ï pinken f 4<>—*0, 75
vette kalveren 1' 4058, per Va K.G. 3->42
ct., 2066 graskalvercn f 4580, 63 nuchtere
dito f6 A 12, 1805 vette schapen f 20—26,
210 weideschapen f 1418, 125 lammeren
f 12—20, 210 vette varkens f 5868, per i/2
K. G. 2628 et., 185 magere varkens f 30—35,
2328 vette biggeó f 3252, idem_ voor de
Londcnsche markt per V2 K. G. 370 kleine
biggen f3—8, Totaal aangevoerd 9179 stuks
vee.
UTRECHT, 6 Nov. Kaas. Aangevoerd 120
wagens met 27,960 kilo kaas. De rijzen be
liepen voor le qual. f 34.ii 37.2 rjual.
f 30.— a 32.50, rijksmerlc f 32.— a 36.— per
50 kilo. Handel traag.
LOOSDUINEN, 6 Nov. Groenteveiling. Prij-
zen waren heden voor: bloemkool le soort
f6.40—7.30, 2e soort f2.501, savoye kool
f4.20—4.60 per 100 stukssalade le soort f 2
2.20. 2e soort f 1.30—140 per 100 krop: peen le
soort fl.80—2.40 andijvie 32—80 c-t., kroten
f 0 90—1.20, prei f 1.40—1.70, selderij f0.90—1.10
peterselie f 1.10—1.20 per 100 bosspinazie 13—
21 ct., posteliin 4345 ct.. boerenkool 812 ct.,
stoofsla f0.10—40 ct. p.ben; schorsenceren
f6.708.60, 2c soort f 1.302.40, tomaten, le
f5.8011.40, 2e soort f3.10;4.90, 3e soort
f 0.40—2.35 per 50 kg. Aanvoer 8400 pond
tomaten, 7565 struik andijvie en 13.950 pond
Bchoreeneercn.
