110ET JE HEI WETEN
Advertentiën.
LEIDSCHE SPAARBANK.
Liefdewerk
Oud Papier.
De Nieuwe
Haarlemsche Courant.
„DEN NIEUWEN WINKEL", Mare 70.
OORLOGS-VARIA.
Oorlogspreeken.
Er houden zich verschillende Ned. Her
vormde predikanten met den oorlog bezig
en sommige geven zelfs hun preeken in
druk uit. ,,Het Volk" polemiseert nu tegen
het streven van sommige dezer godsdienst
leeraren, wijl zij den oorlog beschouwen
als een middel in Gods hand tot volvoering
van Zijn plannen met het menschdom en
welks gevolgen men dientengevolge als een
daad moet aanvaarden.
Het blad komt tegen deze opvatting in
verzet en vreest, dat daardoor verwarring
zal worden gesticht en er voor het minst
een staat van berusting zal komen, waarin
de strijd tegen den oorlog aan kracht zal
verliezen.
Wij zullen ons in deze polemiek niet men
gen. Alleen constateeren wij, dat de leer
stellingen, waartegen .,Het Volk" zich ver
zet, nog heel wat krasser worden geleerd
in Duitsche geschriften over den oorlog.
Hierin gaat het niet om de godsdienstig
en zedelijk leuterenden invloed van den
oorlog, maar men beschouwt er den krijg
als een middel van beschaving.' Leest men
de geschriften van Duitsche philosophen
aan verschillende niet-katholieke Universi
teiten, dan mag men gerust spreken van
een leerstellige factie, die van grooten in
vloed is op de denkwijze en mitsdien ook
op de de daden van het Duitsche volk.
Het meest sprekend was daarbij gene
raal Von Bernhardi in zijn in 1911 uitge
geven bock: ,,Duitschland en de komende
oorlog". Deze verdedigde, op het voetspoor
van den historicus Heinrich von Frcitschke,
de noodzakelijkheid en de wenschelijkheid
van den oorlog, 'betoogde den zegen ervan,
stelde den oorlog voor als de grobtate fac
tor der bevordering van beschaving en
macht.
Pogingen, om den oorlog af te schaffen,
aldus de Pruisische generaal, zijn onzede
lijk en het muiisehelijü geslacht onwaardig.
De hoogste plicht, het hoogste doel van
den staat moet zijn vermeerdering van
macht. Tractaatrechten e.d. zijn geen ab
solute rechten; indien het noodig is, is het
volkomen gerechtvaardigd ze ter zijde te
stellen «Macht is recht en zwakke natiën
hebben volstrekt niet hetzelfde bestaans
recht als kractige natiën. Boven alles, bo
ven recht .boven menschelfjkeid is de Staat.
Men zal toegeven, dat dit nog iets anders
is dan wat enkele Ned. Hervormde predi
kanten prediken over den oorlog als lou-
teringsmiddel voor de menschheid!
Maar wat ons in het artikel van ,,Het
Volk" aantrok, was een begin van wijsheid,
dat wij er in meenden te ontdekken. Strij
dende tegen den oorlog schijnt het blad n.l.
los te laten de bewering, als zou oorlog een
gevolg zijn van de kapitalistische productie
wijze. Wij hebben als eens vroeger ge
vraagd of dan de oorlogen tusschen de pa
triarchale volken en tusschen de beheer-
schers der oude staten, waarin van een
kapitalistische productiewijze niet of nau
welijks sprake was, toch ook maar op re
kening van het kapitaal moesten geschre
ven worden.
„Het Volk" spreekt er thans niet meer
van en noemt nu als machten, die tot den
oorlog leiden: imperalisme en militarisme.
Wel lezen wij nog van werkgevers, die uit
de oorlogscrisis „een profijtje" slaan door
den loonstandaard te verlagen en van Gro-
ningsche boeren, die hun rogge vasthouden,
om hun medeburgers daarvoor te laten be
talen, maar deze verschijnselen zal „Het
Volk" toch kwalijk als redenen kunnen be
schouwen, waarom men in Europa aan het
beschaven is getrokken la generaal von
Bernhardi.
Wij ontmoeten en spreken nog al eens
menschen, die hun vredes- en hun oorlogs
wijsheid putten uit „Het Volk" en bemer
ken dan telkens hoe ze tatewaien als pape
gaaien over oorzaken en gevolgen van den
oorlog en het kapitalisme als een spinrag
over hun oogen hangt.
De twist tusschen „Het Volk" en de Ned.
Herv. predikanten zal hun gezicht mis
schien wat verhelderen.
„Tijd".
Een soldatenbrief.
De „Daily Chronicle" heeft een briefje van
een soldaat. „De eerste zeven dagen heb ik
meegedaan in den slag van de drie rivieren.
Mijn kapitein nam alles leuk op en rookte
kalm zijn pijp. Hij kreeg een kogel te pak
ken en ik verbond hem zoo wat; toen rende
ik als een haas over een open veld, wel een
minuut of vijf om de ziekendragers te halen
en de kogels floten om me heen of het zoo
niets was.
Het regende maar al door en we zaten in
onze loopgraven dik onder de modder. Den
laatsten nacht, dat ik meedeed, kregen we
rapport, dat de vijand op de komst was. We
bleven stil liggen, tot zij bij de prikkeldraad
versperring waren en toen stormden we op
hem los, met een vaart van nog zoo.
Of we vochten? Ja we vochten als duivels,
we hadden allemaal de hak-der-op-los-koorts
te pakken. Ik zag er een op mijn hoofd aan
leggen, bukte, stootte den loop op zij met
een hand en gaf hem een por met de bajo
net, met de andere. Het eind van dat ge
bakkelei is, dat ik nu in het hospitaal lig,
met een afgeschoten top van mijn wijsvinger,
maar die Duitscher zal zijn land nooit terug
zien.
Het was verschrikkelijk, dat sommige van
de gewonden moesten blijven liggen kermen
tot den volgenden morgen. Maar het is waar
achtig een wonder, dat ik er met twee stuk-
kende vingers ben afgekomen, want mijn
kameraden, die naast me in de loopgraaf
hadden gelegen, werden den vorigen dag ge
woon aan stukken geschoten.
Een hunner, King, no. 7077 Royal Berks,
vroeg me zijn meisje goeiendag te zeggen
voor hem. Ongelukkig weet ik niet hoe ze
heet en daarom hoop ik maar, dat ze dit in
de krant zal lezen, dan weet ze tenminste, dat
hij het laatst nog aan haar heeft gedacht."
Een Belgische held.
De correspondent van de „Times" te Oosten
de zegt, dat door gansch het land de lof
weerklinkt van een jongen tweede-luitenant,
Raymond Hiernaux van het 4e regiment
artillerie, die sneuvelde bij het verrichten van
een dappere daad.
De Duitschers die reeds sedert eenige dagen
een groote macht bij Termondo hadden
samengetrokken, deden een poging om de
herstelde brug over de Schelde, tusschen
Termonde en Grembergen te bestormen.
Luitenant Hiernaux verbood zijn zorgvuldig
verborgen batterij vuur te geven voor de
vijand vlak bij de brug wastoen veegde hij
hem weg met een hagelbui kogels.
De Duitschers plaatsten nu machinegeweren
in huizen in de nabijheid en zonden weel
een afdeeling infanterie op de brug af, ditmaal
met matrassen voor het lijf gebonden. Ook
deze werden weggemaaid, terwijl bovendien
de matrassen vlam vatten.
En ook de derde poging mislukte geheel.
Doch later schoot de Duitsche artillerie zich
in en de dappers luitenant Hiernaux werd
gedood, doch hij had nog gezien dat zijn
mannen de brug in de lucht lieten vliegen.
Het bgzit dezer brug zou een groot strate
gisch belang zijn geweest, bij het beleg van
Antwerpen.
De Kathedraal van Reims.
Z. D. H. Mgr. Fuzet, aartsbisschop vanRouaan,
heeft aan Z.Em. kardinaal Lucon, van Reims,
zijn droefheid uitgedrukt over de verwoesting
der kathedraal van Reims„De kathedraal van
Reims! Dit heerlijke en heilige wonderwerk,
dat alleen door het katholiek en Fransch
genie kon worden voortgebracht! De kathe
draal van Reims! Die kostbare schrijn van
gedenkstukken, waar zeven eeuwen van onze
geschiedenis in besloten liggen. Dat wonder
van beeldhouwwerk, waarin de schimmen van
veertig koningen omzwierven, die eens daar
gezalfd werden en de wachters waren bij het
ideaal der beschaving, aan de wereld gebracht
door het Evangelie.
„De kathedraal van Reims! De kathedraal
van Jeanne d'ArcDoch haar verwoesting
beteekent nog geen overwinning. Door hun
buitensporigheden wakkeren onze vijanden de
patriottische liefde der thans eensgezinde
Franschen nog meer aan, en zich zeiven be
reiden zij een bitter oordeel van de geschiedenis.
Zij verzekeren zich hun aanstaande nederlaag,
al moest deze nederlaag nog veel meer offers
kosten. Laat hen plunderenLaat hen branden!
Ondanks puinhoopen en vlammen, zullen onze
standaarden, evenalsdie, Jwelke Jeanne d'Arc
naar Reims meevoerde, aan de eer blijven
gewijd!"
Z. Em. kardinaal de Gabrieres, bisschop van
Montpellier, heeft eveneens een senrijven ge
richt tot Z. Em. kardinaal Lu9on, waarin hij
zijn smart uitdrukt over het bombardement van
den kathedraal te Reims, „een monument"
aldus de prelaat „welks eerbiedwaardig
heid en schoonheid van architectuur, welks
groote herinneringen en nauwe betrekkingen
met de Hoofden der Fransche monarchie
tegelijk het meelijden, de bewondering en den
eerbied opwekten van alle menschen van
geloof, intellect, smaak en historische of
archeologische wetenschap".
Het vergaan van de Duitsche Torpedoboot.
De Marinestaf deelt mede dat het in den
grond boren van een Duitsche torpedoboot
ten N.O. van Schiermonnikoog niet gelijk
in een bericht werd gemeld op 10 a 1200
Meter van dat eiland heeft plaats gehad,
in welk geval een oorlogshandeling zou heb
ben plaats gevonden binnen onze territoriale
wateren maar blijkens rapport van de kust
wacht op 12000 Meter van de kust, dus vèr
buiten de grens der territoriale wateren. De
zee is trouwens door de banken ten N. en
N.O. van Schiermonnikoog tot op 4000 Meter
van de kust onbevaarbaar.
B0EKEN-CRED0.
Een uitnemend schrijver heeft in een ge
schrift het licht laten vallen op de ramp
zalige uitwerkselen van slechte boeken,
maar tevens niet minder op den heilzamen
invloed van goede lectuur. Het stuk, ais
het ware een boekencredo, luidt aldus:
„Ik geloof, dat de lectuur de vorming
geeft aan de ziel en dat de lectuur men
schen maakt.
„Ik geloof dat de toestand des geestes
gelijk die des lichaams gevormd wordt
docr de spijzen welke men opdient.
„Ik gelocf, dat het onmogelijk is, voor
welke natuur dan ook, langen tijd te
weerstaan aan een zelfde soort lezing.
Wie aanhoud wint,
„Ik geloof, dat slechte lectuur even ver
derfelijk is voor de ziel, als het vergift
voor 't lichaam.
„Ik geloof dat een groot aantal men
schen zich veel inbeeldt over de lectuur,
welke zij zich zeiven en anderen veroorlo
ven; een tijdverdrijf ,een keurig geschre
ven bladzijde, een middel om de wereld te
kennen en zich tegen bedrog te wapenen,
de verveling te verdrijven.... dat zijn dan
de uitvluchten, waarmede men de waar
schuwende stem van het christelijk ge
weten wil tot zwijgen brengen.
„Ik geloof, dat zij, die gevaai'lijke slech
te, ja, zelfs beuzelachtige lectuur toestaan
hun bijval daarmede betoonen die durven
opleggen en aanraden, een verschrikkelij
ke verantwóórdelijkheid op zich Iaden te
gen God.
„Ik geloof, dat in het uur des doods
een groot deel dier inbeeldingen zich lang
zaam zal hebben verstrooid tot onheil van
vele zielen.
„Ik geloof, dat als de zielen, die verlo
ren zijn gegaan door slechte lectuur, zich
plotseling voor ons.oog vertoonden, wij
verpletterd zouden staan bij het gezicht
van zulk groot aantal.
„Ik geloof, dat, als de slechte boeken
spreken konden, zij verschrikkelijke din
gen zouden openbaren over het verderfe
lijk apostolaat, dat zij op de zielen hebben
uitgeoefend.
„Eindelijk, ik geloof, dat er voor ons
een verplichting bestaat, geen gevaarlijk
boek in onze kamer te behouden; het be
zit reeds in een voortdurende bron van
bederf.
„En dat alles geloof ik, in naam van het
gezond verstand, in naam van de onder
vinding, en in naam van het geloof."
ALLERLEI.
Het einde van de handdoek. In Engeland
is, volgens „Vox Medicorum" een beweging
gaande, om den handdoek af te schaffen.
Wie Engeland en de conservatieve Engelschen
kent, weet onmiddellijk, dat het hier niet
gaat om een modegril, of men moest de
hedendaagsche antiseptologie als zoodanig
willen betitelen. Men heeft geconstateerd, dat
de handdoek een waar microbencentrum eri
verspreider van leelijke bacteriën is. In hotels
en restaurants is reeds lang de droogdoek
afgeschaft, en dweept men thans met het
zindelijke systeem der kokend-water-wasschcrij
en heetelucht-drogerij. Voor het afdrogen dei-
handen wil men nu hetzelfde systeem invoeren.
De schoongewasschén, natte handen houdt
men in een buis, waardoor heete lucht stroomt
en die men opent en sluit door middel van
een hefboom, dóór den voet bewogen. Dit
vernuftige instrument is volgens het eenparig
oordeel der Engelsclie antiseptici ideaal.
Het hersen-volnme. Dr. O. Rudolph
heeft de verhouding van hersen-volume en
schedelcapaciteit op verschillenden leeftijd bij
den menscli onderzocht. Hij vond, dat bij
pasgeborenen het verschil tusschen beide
slechts twee en half pet. van den inhoud der
schedelholte bedraagt; deze wordt dus bijna
geheel door de hersenen gevuld. Later wordt
dit getal grooter; het is voor een bepaalden
leeftijd constant en bedraagt voor volwassenen
van beide geslachten gemiddeld zeven en half
pet. Bij toenemenden leeftijd wordt het hersen-
volume kleiner, waardoor het bovengenoemde
verschil van zeven en lialf pet. tot 15 pet.
lean stijgen. Dit verklaart o.a., waarom bij
oude menschen hersengezwellen soms zulke
verbazende afmetingen kunnen verkrijgen.
Heden overleed in het Pius-
gesticht alhier, na een kortston
dig lijden, voorzien van de II.H.
Sacramenten der stervenden,
de Heer
N5C0LAAS VAN DER VELD,
iu den ouderdom van 65 jaar.
Nft'meps de Familie.
M. VAN DER VELD.
Lisse, 8 October, 1914. (5017)
EUGÈNE :0 IANNES
ex
SOPHIE SETH PAUL.
De Heer en Mevrouw JOHANNES
SETH PAUL bedanken hierbij voor
de vele blijken van belangstelling bij
hun huwelijk ondervonden.
Folkestone, 8 October 1014. (5009)
Ondertrouw d.
FRANCISCUS SIMONS
MARIA ANTONIA DE JONG.
Leiden,
Langegracht 72.
Hansestraat 7 a. (5006)
Eenige en algemeene kennisgeving.
Een Dienstbode vraagt voor eenigen
tijd een
nette Slaapkamer
met toebehooren. f 1.20 per week niet
te bovengaande. Br. Bur. van Do
Leidsche Courant onder no. (5008)
Boekhouder.
in het bezit van diploma's be-veelt zich
aan voor het geven van lessen fl.50
p. m. Ook zag hij zich gaarne belast
met, het bijhouden der Boeken enz.
Br. Bur. van de Leidsche Courant
onder No. (5011)
Winkeljuffrouw
Manufacturen.
en gemaakte goodéren. Br. Bur. van
de Leidsche Courant onder No. (5010)
WARMOND.
Vrijdagavond acht uur zal in „de
Zon" eene Vergadering worden ge
houden, waartoe alle R. K. Midden
standers worden opgeroepen en waar
zal v/orden uiteengezet doel en werking
van de Hanze en de Coöp. Centr.
Middenstands-Credietbank.
Als inleider: H. W. SPENDEL.
Voorzitter „de Hanze" afd. Leiden.
Aller opkomst verzocht.
Abonneert U op De
Leidsche Courant.
waar je voor WEINIG geld prima solide Dekens kunt koopen
en dat is ALLEEN aan 't bekende adres, DEN GOEDKOOPEN
BEDDENWINKEL, 239 HAARLEMMERSTRAAT 239. WIJ AL
LEEN verkoopen die zware Moltonnen Dekens voor 24 ct. Dan
onze wereldberoemde Leidsche Dekens voor f2.98 en iets
bijzonders, die overal f7 kosten, gaan bij ons weg voor f4.80.
Komt er naar kijken, want dit is onze wonderaanbieding. Verder
verkoopen wij nog 500 Gfestikte Dekens. Grootste 2-persoons,
van f6 voor f3.40, die zijn beslist solide. Wees verstandig,
denk om de toekomst. Je kan nu nog goedkoop aan Dekens
komen, ALLEEN in DEN GOEDKOOPEN BEDDENWINKEL,
239 HAARLEMMERSTRAAT 239, vlak naast den Kookwinkel
van den heer TIMP. 5012
Vanaf Maandag 12 October worden de
zittingen weder op de gewone uren gehouden.
Eiken werkdag 's morgens van lOI-lU uur.
en bovendien (5007).
Maandag en Zaterdagmiddag van 12-1 uur.
Dinsdag en Vrijdagmiddag van 1-2 uur.
Woensdag en Donderdagavond van 8-9 uur.
GEARRIVEERD EEN PRACHT-
COLLECTIE COLUMBIA PLATEN
van de meest bekende Vaderlandsche liederen zooals:
Wilhelmus, In naam van Oranje doe open de poort, Matrozen
lied, De Kabels los de Zeilen op, 0 schitterende kleuren,
Wij leven Vrij, Ferme Jongens stoere knap.™,
Gezonaen Hnni* tip ?->.-.<■»4icuiiauuscne z-Hnyers. Alle pinten
met lekstliederen prijs f 1.80 dubbel spelend. Zonder ver
plichting tot koopen te hooren. Verder gearriveerd een
Pracht-collectie nieuwe Marschen en Walsen, zoowel voor
Orkest als Strijkmuziek.
Beleefd aanbevelend:
J. VAN ZIJP Heerengracht 88, Teleph. 711.
Verloren.
een gouden streng, met kruis gaande
van de R. K. Kerk te Nieuwkoop langs
den tweeden Middelweg tot den Heer
C. VERHAAR, tegen belooning terug
te bevorgen bij CORN. VERHAAR,
Ter Aar. (4970)
Knechtje.
Plaatsing gezocht, voor een aanko
mend (R.K.) Tuinders, of Boeren
knechtje. Ook eenigszins gevorderd in
't melken. Br. onder No. 230, Hiilp-
postkantoor Stompwijk. (4980)
Bewaar zorgvuldig al uw OUD
PAPIER, op uw verzoek zal het steeds
geregeld worden afgehaald.
Werkverschaffing en meerdere lief
dadige instellingen worden door het
liefdewerk krachtig gesteund.
Boodschappen worden gaarne ont
vangen door:
ZITA-VEREENIGING,
Noordeinde 50, Teleph. 1193, Leiden.
Th. VAN DIJK, Voorschoten,
C. LAGERBERG, aan de Vliet,'
(Zoeterwoude,
L. J. VAN DOUVEREN, Oegstgeest,
JAC. DE GROOT Lz., Noordwijk.
P. HOOGDUIN, Voorhout.
O. v. DIJK, Stompwijk.
L. KAPTEIN, Leiderdorp. 2007
Voor Haarlem en
omstreken het aan
gewezen DAGBLAD
voor advertentiën.
- Vraagt Proefexemplaar. -
Examen Mathesis en
Ambachtsschool April 1915.
Voorbereiden'de cursus daartoe.
Reeds meer dan 30 geslaagden. Twee
les avonden ieder van 2 uur in de
week. Huiswerk wordt geregeld mee
gegeven en nagezien, Zeer billijke
voorwaarden. Aanvang der lessen 20
October a. s. Aangifte of inlichtingen
's avonds tusschen 6 en 8 uur bij
J. Tjalsma Valdezstraat 4a. (4994)
BEZOEKT oU14
GROOTE KEUZE
Eiken Bloempottafels met Majolika, Koperenen Kunststeenen Bloem
potten.
_Ejken_Zuilties jneUejieuwste soorten Kunstbeelden en groepen.
Eiken Theetafels met de nieuwste soorten gekleurde en Japansche
Theeserviezen.
Eiken Vogelkooi-Standaards met koperen, houten en andere Vogel
kooien.
Eiken Standaards met fraaie koperen Lampan met echt zijden
Kappen.
Eiken Kapstokken, Boekenkasten, Parapluiebakken.
Eiken Portemanteaux, Muziek-Standaards.
Eiken Kamer-Schermen, Sigarenkasten.
Eiken Pijpenrekken, Brievenhangers, Courantennangers.
Groote keuze Spreuken en Tegels in lijst en Fantasie-Schilderijen.
Groote keuze Kinderwagens, Kinderstoelen en Luiermandjes.
Groote keuze Rieten Stoelen, Tuin- en Serremeubelen.
Groote keuze Papiermanden, Fietsmandjes en vele andere artikelen
in fijn mandenwerk.
Klokgarnituren, Keukengarnituren.
Fraaie Bloemen en planten.
Barometers, Kralen Randen en vele andere nieuwe artikelen enz.
Beleefd, aanbevelend, J. VAN DER STOK.
