7 DE VLIEGMACHINE. BUITENLAND. De Oorlog. Be JAARGANG. No. 1517. e Ecid^licSoti^omt BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. - Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering en het lEILLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week fl.25 per kwartaal; bij onze agenten II cent per week, f 1.45 per kwartaal. Franco per post ff:65 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 21/.i cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent. WOENSDAG OCTOBER. 1914. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent ingezonden mededelingen van 1-5 regels f1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent. BIJGELOOVIGHEID. Men veroorlove ons een lang citaat. Het is cel de moeite waard. Aan de N. R. Crt. werd geschreven: „Toen,, ik onlangs in Luik was zag ik een ndeloozen stoet van legerautomobielen, jrachtauto's van allerhande model, na inspectie de Kommandantur de stad uitrijden, het luiden in, naar het front. Toen ik ze zoo in jbroken rij wel een half uur voorbij zag rekken, langzaam voortdreunend door de auwc straten, viel het mij op, dat al die naar it-slagveld rijdende wagens zonder uitzonde- ig van een fetish voorzien waren. Voorop, usschen de lantaarns, troonde een geheim- innig voorwerp: een opgezet katje, of een of een vogel; mooie popjes ook vaak, of lupidotjes, of voorwerpen van huiselijken Blijkbaar moest elk van die dingen een leilige overkomst waarborgen van het tran- port en vooral ook gemoedsrust verschaffen in dc begeleiders. „De gewonden in de hospitalen komen met itzelfde zwak voor den dag. Een jong officier ondo mij een paar sokjes van zjn eenigen pruil; als hij ze verloren had, dan zat hij tians meende hij niet meer met mij te ■aten. Een soldaat had een armband van zijn leisje hij zich: dat heeft mij gered, zeide hij. 'ersehéfden hebben een groet op papier bij h, met de handteekening van alle huisge- loten; maar de meeste kleine voorwerpen, ;ishen, volstrekt niet alleen dienend om tijdens ii raaandenlangen oorlog in het nachtelijk .ouh'. souvenirs, aan den huiselijken haard p te roepen, maar afgodjes, die den drager ermen moeten tegen den vijandelijken pgel. Wie denkt bij het lezen hiervan niet aan inachting, welke de wereld pleegt te be lonen jegens de symbolen van het geloof. JV. U Krorisujeeju Opi.aiigcir -na *.ju" jvnuzci, •el, dat is iets achterlijks. Een beeld versieren in zijn huis, wel, daar Lclit men om. Een medaille of schapulier dragen, wel, at is domheid. Aldus de wcrefd, die niet eens goed weet, reiken vromen zin de geloovigen hechten aan eerbied voor het kruis, aan het versieren Ier beelden, aan het dragen van medaille of chapulier. Maar diezelfde wereld kent zoowaar kracht c aan aapjes en katjes, aan sokjes eh sie- Dnt men een herinnering van dierbaren bij ich draagt, deze voorwerpen gaarne beschouwt tast, ja, zijn opgewektheid hierdoor voelt •ersterkt dit alles is zuiver menschelijk. Haar aan die dingen eenige kracht toe te ihrijvGn Wat bewijst zulks intusschen? Eenvoudig dit: de mensch heeft behcefce m iets anders dan zichzelf om zijn gedachten e kunnen verheffen uit den maalstroom des evens, waarin alles vergaat. En als dan het ;eloof ontbreekt, dan hecht men zich aan illcrlei uiterlijkheden, door de verdoolde ver gelding met een geheimzinnige waas omgeven. Maar dan lache de wereld ook niet langer om dr- symbolen des geloofs, om dc beeltenissen FEUILLETON. Maar twee Amerikaansche matrozen, die hem niet uit het oog hadden verloren, grepen hem op het oogenbliK, waarin hij in een luikgat ging verdwijnen. Niemand zou ooit weten, welk plan hij ten uitvoer zou hebben gebracht als hij had kunnen ontsnappen, want tien minuten later hing zijn lichaam aan een ra te bengelen. Op hetzelfde oogenblik, kwam een ge wapend detacement van de C.olorado in twee sloepen aan; een scheepsdokter vergezelde het, die moest onderzoeken welke mannen van de bemanning tot het gele ras behoorden; hij wees er negen aan, zoowel matrozen als mecaniciens die krijgsgevangenen werden gemaakt. Daarna liet commandant Heuzey den ondercommandant bij zich komen. Wie hield zich hier op het schip bezig met het overseinen van telegrammen naar Japan of naar de Japansche schepen van Honoloeloe? Maar... Ik geef u een minuut om dezen tech- nischen overste, die hier een afzonderlijke betrekking moet bekleeden, bij mij te bren gen. Krijg ik geen afdoend antwoord, dan zult ge uw commandant daar boven gezel schap mogen houden. De minuut was nog niet verstreken, toen er een kleine man met een roetzwart ge acht en een onnoozel uiterlijk voor den zuarine-kapitéin werd gebracht. ven God en zijn heiligen, waardoor wij her innerd worden aan onze eeuwige bestemming en welke ons daarom van groote waarde zijn in den strijd des levens. Lezer, neemt in uw huis het kruis de plaats der eerc in? V VERMAKELIJKHEDEN. Een der argumenten, waarmede in deze droeve tijden het voortgaan der publieke vermakelijkheden wordt verdedigd, is dit: we doen 't uit het oogpunt van werkver schaffing, want veler bestaan hangt van de exploitatie der plaatsen van ontspan}, ning af. Dit argument is ontegenzeggelijk juist, zoodat we wel vrede kunnen hebben met het openen en heropenen van muziektem pels en vermakelijkheden. Ja, we gaan verder: een gepast vermaak is thans ge- wenscht ter afleiding der gedachten, wel ke maar al te veel op 't diepe oorlogswee worden gericht. Let echter wel: een gepast vermaak. Aleen hierop mag bovenstaand argument slaan. Wie dit argument bezigt om zijn afkeurenswaardig genot te bemantelen, hij is een verfijnde huichelaar. Laat ten minste in deze tijden het ge noegen langs reine wegen worden gezocht. De werkverschaffing zal daar niet onder lijden. Een en ander wilden we nog maar even zeggen in aansluiting met onze driestar van gisteravond. Antwerpen. Uit Antwerpen seint de Belgische cor respondent van dc ,,Tijd" dat de Duitsche vérdragende kanonnen reeds de dorpen en gehuchten vlak om de tweed verdedigings linie beschieten, op welk terrein het Bel gische bezettingsleger den tegenstander moet tegenhouden. De Belgen getuigt hij vechten met groote verbittering en met te meer vuur, nu de Engelsche troepen zijn aangekomen. Te Antwerpen zegt men dat het 30 a 40,000 man zijn, doch deze schatting acht de corr. sterk overdreven; hij gelooft dat het maar 3000 zijn. Dan bespreekt hij de vraag, die op het oogenblik de gehèele bevolking be klemt. of de stad zal worden blootgesteld aan de ellénde en de verwoestingen van een bombardement, als volgt: Er zijn m. i. aanwijzingen, dat koning Albert de stad zal sparen. In veel kringen is de overspanning echter zoo intens, dat men verklaart: „Eerder de stad straat voor straat verdedigen, dan ons over te geven!" Maar ik ging dezer dagen een kijkje ne men rondom het fort Stabroek dicht aan de Nederlandsche grens. Wat viel me daar op? De verschansingen, prikkeldraad-versperringen, loopgraven, enz., enz., zijn niet aangebracht in de richting van den vijand, die Antwerpen ook uit het noorden zou willen omsingelen. Neen, wij verwachten met onze kanonnen en mitrailleuses den vijand uitsluitend uit Antwerpen zelf. Alles is gericht tegen troe pen, die uit de provincie zelf naderen. Dat gaf mij te denken. Ik stel mij nu voor, dat, zoodra de tweede fortenlinies in han den van den vijand zijn, de stad eenvou dig onverdedigd zal worden gelaten. Het hoofdwartier trekt zich langs Eeckeren en Capelle terug op Stabroek en verdedigt daar tot het uiterste het vaderland, dat in de laatste dagen toonde nog zoo diep in 't hart der Belgen begraven te liggen. Dan zal alles wel in een laatste gevecht beslist worden. Indien het leger verliest, is de eer schitterend gewroken. Wie vlucht, kan zich spoedig in Hol- landsch Putten terugtrekken, of bereik 4 misschien nog, gedekt in zijn eervollen af tocht door de versterkingswerken tusschen Capelle en Stabroek, de Schelde, om van daar uit nog een laatsten strijd te wagen in Vlaanderen. Een officieel Belgisch communiqué van gisteravond luidt: De toestand van Ant werpen is ernstig. De bevelhebber van de stelling heeft vanavond aan de burge meesters der gemeenten van de stelling den volgenden brief gezonden: Ik heb de eer ter kennis te brengen van de bevolking, dat het bombardement van Antwerpen en de omstreken ophanden is. Natuurlijk zal de bedreiging met of de uitvoering van het bombardement in geen enkel opzicht invloed hebbe op den duur van oen tegenstand, welke tot het uiterste zal worden volgehouden. De Duitschers in Frankrijk. De officieele Fransehe mededeeling van gistermiddag drie uur luidde: On onzen linkervleugel breidt het front zich nog steeds uit. In de omstreken van Rijssel zijn aanzienlijke troepen Duitsche ruiterij gesignaleerd, die de vijandelijke strijdmacht, welke door de streek ten noor van Rijssel, aan de Belgische grens) op rukt, voorafgaat. Om Atrecht (Arras) en op den rechter oever der Somme, waar scherpe gevechten gaande zijn, is nog geen beslissing ge vallen. Tusschen Somme en Oise wordt met af wisselend succes gestreden. Bij Lassigny (ten w. v. Noyon) is een aanval van een sterke Duitsche strijdmacht afgeslagen. Op den rechteroever der Aisne, ten noor den van Soissons, zijn de Franschen en Engelschen een weinig opgeschoten. Ook in de streek van Berry au Bac heb ben wij eenige vorderingen gemaakt. Van het overige deel van het front is niets te melden. Het groote Duitsche hoofdkwartier meld de gisteravond: De voortgezette pogingen der Franschen om onzen rechtervleugel om te trekken hebben het front tot een punt ten Noorden van Atrecht uitgebreid. Ten Westen van Rijssel en Lens hebben onze voorhoeden met vijandelijke ruiterij voeling gekregen. Onze tegenaanvallen op de lijn Atrecht Albert Roye hebben nog niet tot een be slissing geleid. Op het front tusschen Oise en Maas, bij Verdun en in Elzas-Lotharingen is de toe stand onveranderd. De Russen. Over de posities der Oostenrijksche troe pen, die tusschen Przemysl en Krakau zijn opgesteld, in een stelling, die zoo sterk is, dat zij een formeele belegering zal noo- dig maken, geeft een oorlogscorrespondent van de „Tagliche Rundschau", die bij het Oostenrijksche leger verblijft, een beschrij ving. Hij zegt: In Galicië staan de Oosten- rijkschHongaarsche en Russische leger machten tegenover elkaar, gereed voor een nieuwen, besl.issenden strijd. Eiken dag kan de geweldige slag daar beginnen. De positie waarin de Oostenrijksche legers zijn opgesteld, laat een snelle concentratie toe, en door de aanvulling met Duitsche troepen zijn zij aanzienlijk versterkt, zoo dat zij zelfs de Russen in aantal overtref fen. En liet „Berliner Tageblatt" ontvangt van zijn berichtgver in Hongarije, uit Satoralja Hghely het bericht: De Russen, die door de passen in de Karpathen Hon garije waren binnengedrongen in de rich ting van Ungvar Munkacz en Marmaros Sziget, zijn teruggeworpen, zoodat geen Rus meer in Hongarije is. En hij meent, dat de Russen uit Galicië worden terugge trokken, om naar het Noorden te gaan. In het Noorden, waar bij Soewalki en Augustowo werd gevochten, trekken vol gens de Russische berichten, de Duitsche troepen terug naar de grens; Soewalki cn Lomja zijn daar door de Duitschers ont ruimd. Zij hebben zich teruggetrokken op de grensversterkingen tusschen Lyck en Wirballen. De Mohammedanen anti- Engelsch Perzië en Turkije schijnen van den oor logstoestand waarin Rusland en Groot- Britannië zich bevinden gebruik te wil len maken om in onderlinge samenwer- king aan deze beide mogendheden der dwars t'1 zetten. Een te ^onstanüm >p»d verschijnend blad, „Haver" geheetcn, meldt dat de bekende Perzische generaal, Salah ed Dauleh, met een groote hoeveel heid wapens en munitie aangekomen is in de grensstad Hasryschirin, teneinde aan Rusland ongelegenheden te veroor zaken. De Perzische regeering heeft den Belgi schen thesaurier, generaal Mornard en alle andere Belgen, die in Perzischen dienst zijn, ontslagen, en de minister van oorlog gelastte aan de provinciale autoriteiten en stamhoofden een aanzienlijke strijdmacht bijeen te brengen, terwijl de-sjah bevel gaf tot spoedige heropening van het parlement en een opgave verlangde te ontvangeii van alle ambtenaren, die aanhangers van Rus land zijn. Deze ambtenaren zullen waar schijnlijk ontslagen worden. Perzië tracht zich is er iets natuurlij ker dan dit? in deze kritieke tijden te ontworstelen aan de Russische voogdij in het Noorden en aan den drukkenden Britschen invloed in het Zuiden. En met Perzië werkt de Porte samen tegeh deze beide leden van de bovengenoemde Euro- peesche statencombinatie. In heel de Ma- homedaansche wereld, zegt het te Calcutta verschijnende Perzische blad „Hablulma- lin", heerscht groote ontstemming vanwe ge de tegenwoordige politiek van Enge- De adjudant van dezen laatste kwam of> dat oogenblik naar boven. Hij had toestel len van de telegrafie zonder draad gevon den, waaronder marconigraphen van het nieuwste model; vervolgens telephone- typógraphen, - die de menschelijke stem op schrift brachten; reusachtige groote Rftum- korffs en electro-magneten van enorme sterkte maakten dit materieel compleet. Men moet het eene vasteland met het andere in erbinding kunnen stellen, ge zien de reusachtige vonken, die deze draad klassen geven; zegde de adjudant. Maar ik heb niets van mijnheer te weten kunnen komen; hij beweert, dat dat alles dient voor de oseanische onderzoekingen. Hij houdt ons voor den gek, zegde de marine-kapitelh, het is niet om eens met de visschen te praten, dat er een dergelijk materiaal hier aan boord is. En hij zegde tot den nieuw gekomene: Gij zult met het geheime cijfer, dat gij moet weten, dat gij zeker weet, en hij drukte op dit woord het telegram over zetten, dat ik u ga dicteeren, en gij zult het dadelijk naar de Japansche schepen van Honoloeloe verzenden. De kleine man schudde het hoofd. Neen, zegde hij lakoniek. f. Ge zijt Japanner? r"Ja, zooals u zegt. -g Dus ge weet ook wat u waéht? Ik weet het. Eja voor dat een van de omstanders het had kunnen voorzien ,trok hij uit een binnenzak een grooten dolk en bracht er zich verscheidene steken mee toe, de eer sten in den onderbuik, de andere in de hartstreek .Hij viel dood neer. •ïjviutig minuten later zeUe de .Colo* ra do weer koers naar Midway. Het schip liet den torpedovernieler Torpedo bij het genomen schip achter, met de opdracht om de gevangen bemanning aan boord te nemen en deze door een uitgelezen beman ning te vervangen ,die het genomen schip naar San-Francisco zou brengen. Het was een rijke vangst, die de matro zen hadden gedaan, en een krachtig hoera werd er uitgegalmd aan boord van de schepen, toen de Amerikaansche vlag op de Cosmopolitan de Engelsche ver ving. Was dat schip werkelijk een Engelsch? vroeg de ingenieur aan commandant Heuzey, toen de silhouet van de Cosmo politan aan den horizon vervaagde. Wie zal het ooit weten? vroeg de Ameri- gaan. De zeerooverij doet zich thans in zoo veel vormen voor. Ziet men menschen thans geen wapenen verkoopen aan vijanden van hun eigen land? Het zou niet te verwonde ren zijn, als een Engelschman zich in dienst van Japan had gesteld, den bondgenoot van Engeland. Maar, zooals u ziet, op zee wordt snel recht gedaan. En u kunt er gerust op zijn, Engeland zal niet protesteeren. Een wilde storm woedde den volgenden nacht over den Stillen Oceaan. ,Op de brug staande en het woeste spel der golven gadeslaande, dacht Maurice Rimbaut onwillekeurig aan den verschrik- kelijken toestand, waarin hij zich zou be vonden hebben, als hij met zijn aeroplaan te midden dezer ontketende elementen was gevallen. De speelbal van den wind, die bergen water opjoeg en hem had gekeerd en rond gewenteld als een veer, zou hij verdwenen zijn iü dfl diepte van den Stillen Oceaan. Als hij het geluk had gehad zijn vlieg tocht onder de begunstiging van het prach tigste weer te mogen maken, dan was het omdat de bevrijding van Midway, het geluk van Kate, er van af hingen. En den uua voortdurend naar den horizon gericht, be klaagde hij zich vol ongeduld, over die uren, die hem veel te lang toeschenen, en den tragen gang der machien. Toen het weer na den storm was opge klaard, kon men bij het vallen van den nacht de plaats onderscheiden, waar de Mauna-Kea zich verhief; de lichtrosse gloed ,die zijn krater verspreidde, teekende zich tegen den hemel af. De Colorado was de andere booten thans vijf of zes uur vooruit; het scheen of het ongeduld van haar commandant en van den ingenieur zich aan de machinisten had medegedeeld; terwijl de andere schepen van de divisie stoom minderden voor den storm, had de groote kruiser de waterber gen gekliefd, die zich voor hem verhieven en zijn weg steeds voortzettend, scheen hij er zich niet om te bekommeren, of de an deren volgden. Weliswaar stelde de telegrafie hem, zoo noodig, regelrecht in verbinding met de Montana, maar haar commandant had de opdracht gekregen er zoo weinig moge lijk gebruik van te maken ,als men de breedte van Honoloeloe passeerde en vooiai later, als men Midway naderde, opdat dft wachten op de eidanden geen achterdocht zouden krijgen. Den vierden dag werden alle zeekijkers onophoudelijk naar het Zuiden gericht. De Japansche kruisers waren daar. Vermoeden zij het nabijzijn van de Ame- kaansche kruisers?.,» de nadering van de land. Turkije ,dat in de Islamitische we reld onbegrensden invloed heeft. zal. zegt het blad, niet nalaten de Duitschers te steunen, zooal niet materieel dan toch mo reel. Minister Crey heeft de traditioneele betrekkingen tusschen Engeland en Tur kije verbroken en de ware belangen van Engeland opgeofferd aan de koninkrijken Griekenland en Montenegro. Indiërs, Egyptenaren en Perzen beschouwen de Engelschen als hune vijanden. Minister Grey heeft de Mohamedanen genoopt tot onderlinge aansluiting en geen macht ter wereld kan Turkije en Perzië thans meer van elkander scheiden. Egyptenaren, Indiërs, Chineezen en Afri kanen zullen zich in dezen „heiligen bond" vereenigen. De in de Engelscne ko loniën wonende Mohamedanen kunnen hunne regeeringen niet meer trouw blij ven, evenmin als de Mohamedanen in den Kaukasus, Turkestan en Transkaukasië aan Rusland trouw kunnen zijn. De stam men van Perzië kunnen voor Rusland zelfs noodlottig worden. Het artikel eindigt met den raad aan Engeland om zijn politiek te wijzigen, en Rusland prijs te geven, daar het anders veel zal verliezen. Te Londen zal men zooals vanzelf spreekt dit advies aannemen voor ken nisgeving. Te meer nu het blijkt, dat de anti-Engelsche geest de Mohamedaansche wereld niet zóó krachtig behee'JcTjt, of de Egyptische prins Mohammed Ali heeft aan het Egyptische Roode Kruis een som van 1000 Egyptische ponden doen toekomen als bijdragen voor het Britsche Roorde Kruis voor welk blijk van sympathie hij van minister Kitchener een telegrafische dunk betuiging ontving. Een telegram uit Kairo meldt, dat de Egyptenaren ten opzichte van den oorlog een gelijksoortige houding aannemen als de bewoners van de Britsche koloniën en dat de pogingen van Duitsche en Turk- sche officieele agenten om de Egyptenaren schipbreuk hebben gebvlen. Verschillende Oorlogs berichten. Een Duitsche torpedoboot vernield. Uit Schiermonnikoog seint oen bijzondere correspondent van het „N. v. d. D.':' Gis termorgen omstreeks 11 uur kruiste onge veer 10 k 1200 M. ten N.O. van het eiland, patrouilleerendc voor de monding van de Theems ,een Duitsche torpedoboot. Het weer was helder cn de bewegingen van hot voortuig waren duidelijk te volgen. Plot seling werd een ontploffing gehoord; aan den boeg vertoonde zich een hoog opschui- mende waterzuil .De torpedoboot helde on middellijk over en verdween na 3 minuten voor de oogen der toeschouwers op het strand onder water. Kort daarna vertoonden zich in de buurt van de plpats waar de boot was gezon ken, eveneens duidelijk waarneembaar, twee koepels van onderzeeërs. Het was natuurlijk niet te zien van welke nationa liteit deze waren, zoodat de mogelijkheid blijft bestaan ,dat de Duitsche torpedo- boot op een eigen of mogelijk ook op een, een der laatste dagen daar gelegde mijn is gestooten, ,en door eigen onderzeeërs geassisteerd werd. kruisers, die op 24 uur afstand volgden? Waarom hadden zij geen verkenners torpedo-vernielers rondom de eilanden? Blijkbaar had de storm van den vori- gen nacht hen in de haven doen blijven. En van dit buitenkansje profiteerend, liet hommandant Ileuzey de vuren zoo hard mogelijk opstoken. Daar hij er zeker van was niet van verre bemerkt te worden, wijl hij een soort steenkolen had, die weinig rook gaf, ter wijl die rook werd opgeslorpt voor ze uit dc schouw kwam, volgens het zoogenaam de .Smokeless" stelsel, dat aan boord van de verkenningsschepen werd toegepast, vergrootte hij zijn voorsprong op de M o n- t a n a cn de tweede divisie. In den loop van den vijfden dag pas seerde de Colorado de hooge rota van Cardnez ,die den ingenieur tijden^ zijn vliegtocht met luitenant Archibald in staat gesteld had zijn snelheid van 165 kilometers per uur te berekenen. Dan werd het nacht, het punt, waarop men zich be vond, was volgens nauwkeurige bereke ning gelegen op 176 22' lengte en 28 37' breedte: men bevond zich op den parallel van Midway. Het fort was niet meer dan 160 mijlen in westelijke richting verwij derd. Men naderde het al meer en meer. Bij elke schroefwending klopte het hart van Maurice Rimbaut sneller. Hij was niet meer van de brug vandaan te krij gen. Om elf uur 's avonds kwam comman dant Heuzey bij hem. (Wordt vervolgd).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1914 | | pagina 1