4 BUITENLAND. De Oorlog. DE VLIEGMACHINE. 6e JAARGANG. No. ISIS. BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week F 1.25 per kwartaal; bij onze agenten II cent per woek, f 1.45 per kwartaal. Franco per post f 1.65 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent. MAANDAG OCTOBER. 1914. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent ingezonden mededjelingen van 1-5 regels fl.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen Handels-Advertentiën) van 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent. Groentijd. Wat tot dusverre slechts langzaam, o zoo langzaam in kracht afnam en door velen zelfs iets onontbeerlijks werd genoemd, is onder den. den drang der huidige tijdsom- digheden plotseling verdwenen; de groen tijd der studenten "t Had vandaag moeten aanvangen: het opzienbarend Jangs de straat loopen van gemillimeterde jongelui, netjes hun sport petje afnemend voor oudere studenten, die zich te hunnen opzichte allerlei vrijheden mochten veroorloven. Dat duurde dan da genlang en werd besloten met een min of meer goedgeslaagde inauguratie met den soms men herinnert het zich nog wel, nietwaar alles behalve netten aankleve van dien. Dit kón tot dusverre niet gemist worden, zoo heette het, want 't was behoudens dan dat minder nette o zoo nuttig voor de jongelui, maar nu is 't opeens verdwe nen. Alleen is overgebleven een tijd van verplichte kennismaking. Nu, voor dit laatste voelen we wel iets. Een nieuwe student wordt door die ver plichting lieengeholpen over mogelijke schroomvalligheid, welke hem anders lang vreemdeling zou doen blijven in den kring der makkers. Hij burgert zoo vlugger in, wat goed is, terwijl buitensporigheden ach terwege blijven, wat ook goed is. Zou deze proefneming er nu niet -toe kunnen leiden, dat de groentijd voortaan vervallen bleef? Van 't gemis der kale hoof den met al wat daarbij behoorde zal men wel geen schadelijke gevolgen ondervinden, terwijl we 't vo.lgend jaar zullen missen de min of meer wraakzuchtige tweede jaars, die anderen wel eens wilden, aan doen wat zij zelf moesten verduren. Wie weet? In ieder geval heeft de ont groeningsbeweging door den huidigen toe stand een knak gekregen, waardoor we steeds verder van afkeurenswaardige prac- De belegering van Antwerpen. Dat de vier forten Waeliiem, Wavre St. Catherijne, Koningshoyckt en Lier met de daartusschen gelegen versterkingen aan tiet zuidoostelijke front van den buitengor del der stelling Antwerpen gevallen zijn, mag men nu op grond van een bericht uit officieele Belgische bron als vaststaande aannemen. Daarmede is een gat ontstaah in de eerste fortenlinie, waarachter de Bel gen edn sterke positie zeggen in te nemen aan de rivier de Nethe. Hoewel hier geen forten liggen, is het mogelijk, dat het Bel gische leger zich den na den terugtocht op de Antwerpsche stelling verloopen tijd ten nutte heeft gemaakt, om veldversterkingen op te werpen ten einde den overgang over - de rivier zoo duur mogelijk te verkoopen. Dan eerst zouden de Duitschers den aanval op den binnenring van forten van deze zijde krachtig kunnen aanvatten. Ook in een be richt aan het Handelsblad uit Antwerpen vinden wij vermeld, dat de Belgen sterke stellingen innemen ten noorden van de Nethe, terwijl zij versterking hadden ge kregen van eenige Engelsche troepenaf- deelingen, dié, voorzien van groote auto mitrailleurs, Zaterdag hun blijden intocht in de stad deden. De voorhoede van de En gelsche troepenmacht zou gisteren op het front zijn aangekomen. De Belgische legatie te 's-Gravenhage ontving gisteren van den minister van bui- tenlandsche zaken het volgend telegram: Ten Oosten van de rivier de Senne waren onze troepen verplicht op de rivier de Nethe terug te gaan ten gevolge van een lievigen aanval van de Duitsche artilierie en na een krachtigen tegenstand gedurende 5 dagen. Onze stelling aan de Nethe is zeer sterk. Het leger zal met alle energie tegen stand bieden. Uit Maastricht wordt d.d. gisteren ge seind: Hedenmorgen te 7uur zijn de Duitschers begonnen met het bombardeeren van het Belgische dorp Lanaeken (6 K. M. van Maastricht), hetgeen in Maastricht groote ontroering teweegbracht. Lanaeken is thans geheel verwoest. Wat er van overgebleven is staat in brand. Tal van vluchtelingen komen aan. Eenig Bel gische soldaten zijn geïnterneerd. De Duitschers in Frankrijk. In het gistermiddag om 3 uur openbaar gemaakte Fransche comminiqué wordt het volgende medegedeeld: Op onzen linkervleugel hebben wij, na alle aanvallen van den vijand te hebben afgeslagen, op verschillende punten het of fensief hervat. Op de andere punten hebben wij onze stellingen flink kunnen hanuna- ven. In het centrum tot aan het Argonner- gbrtttfer-HclAitf J'II I het Noorden teruggedrongen. In het Zuiden van Woëvre hebberT wij, doch zeer langzaam, vorderingen gemaakt. Op onzen rechtervleugel, in Lotharingen en de Vogezen, viel niets nieuws voor. In het gisteravond gepubliceerd commu niqué van het groote Duitsche hoofdkwar tier wordt het volgende gemeld: Op het Westelijk oorlogsterrein, wordt de strijd op den rechtervleugel en in Argonnen met succes voortgezet. De krijgjverrichtihgen voor Antwerpen en op het Oostelijke oorlogsterrein hébben zich volgens het opgesteld plan en zonder strijd voltrokken. Van Fransche zijde wordt het volgende gemeld: Sedert het begin der vijandelijk heden had President Poincaré het voorne men geuit een bezoek te brengen aan de legers en hun zijn gelukwenschen te komen brengen. Tot dusver was de President in zijn voornemen verhinderd, door de nood zakelijkheid om dagelijks den Ministerraad te presideeren en tevens omdat het mili taire bestuur het oogenblik voor zulk een bezoek nog niet gunstig oordeelde. Thans echter laten de omstandigheden toe het voornemen van den President tot uitvoering te doen komen en heden heeft Poincaré Bordeaux in gezelschap van de Ministers Millerand en Viviani verlaten. Engeland en de Schelde. Nederlands neutraliteit, in verband met het beleg van Antwerpen én de Schelde quaestie, komt natuurlijk dezer dagen op den voorgrond en daarom is het niet onge- wenscht eenigszins uitvoerig mede te doe len wat de militaire correspondent der „Times" hierover zegt: „Ieder moet erkennen dat de Nederlan ders onder groote moeilijkheden hun neu traliteit eerlijk hebben gehandhaafd. Hun geduld zal nog erger op d^ proef worden gesteld nu het schijnt dat de DuitsciTers zich meester willen maken van de Schelde en Antwerpen een tweede Wilhelmshaven laten worden. Toen eenige jaren geleden de quaestie van versterkingen aan de Schelde te berde kwam, meenden wij, dat het zoowel in Groot-Britanniës als in Nederlands bciang was onze buren te waarêcliuwen dat zij den verkeerden weg opgingen. De Duitschers trachtten daarentegen op alle manieren dé Nederlanders te overtui gen dat de Britten hun vijanden waren, dat zij, ingeval van oorlog, de Nedenundsche havens zouden bezetten en hun legers over Nederlandsch g'rondgebied zenden. Reeds is gebleken dat wij zulke misdadige en dwaze denkbeelden niet koesteren. Deze correspondent uit dan nog in zeer duidelijke bewoordingen zijn blijkbaar muurvaste overtuiging, dat, als Duitsch- land Antwerpen inneèmt en in het bezit daarvan wordt gelaten, het met Nederlands onafhankelijkheid is gedaan. Hij verzekert nogmaals, dat, al moet de oorlog twintig jaar duren of langer, het Britsclïe Rijk met zijn 400 millioen en zijn bondgenoeften met nog 200 millioen onderdanen zullen blijven doorvechten. De Russen. Of) het oostelijke oorlogsterrein kan men een noordelijk en een zuidt-iijk front onder van'de gevechtslfnie in FrankrijkrDe be richten versterken dan ook den indruk, dat de Duitschers hier met een groote macht optreden, hoewel deze indruk omtrent een van de meest belangrijke factoren van den strijd verdeeling en de sterkte der leger machten op geen positieve gegevens oe- rust. Het verschil tusschen den toestand aan de beide fronten op dit oorlogstooneel in Rusland en Galicië is, dat de Duitschers en Russen aan het noordelijk front voor de grens van Oost-Pruisen reeds in hevigen strijd gewikkeld zijn, terwijl in het zuiden, in Polen en Galicië, de hoofdmacht van de oprukkende Duitschers en de terugtrekken de Oostenrijkers de eigenlijke worsteling met het Russische leger nog niet hebben aangevangen of, voor zoover het de Oosten rijkers betreft, hebben hervat. Volgens een communiqué van den groo- ten Russischen staf, hebben de Russen een overwinning behaald. Het communiqué, gedateerd van gisteren, luidt als volgt: „De veldslag hij Augustow eindigde gisteren met een overwinning der Rus sische legers. De nederlaag der Duit schers is volkomen. Zij vluchten op dit oogenblik in wanorde naar de grenzen van Oost-Pruisen. De moedige Russische troepen zetten de Duitschers achterna; deze verloren bij hun vlucht vele kanonnen en munitie en hadden zelfs den tijd niet hun gewonden mee te nemen. Men weet, dat de veldslag bij Augustow den 25en September begon met het bombardement met het groot ge schut der Duitschers van de streek Sopots- kino gevolgd door het offensief van den vijand. Terzelfder tijd poogden de Duit schers de verdeeling der Russische legers uiteen te slaan bij Drouskeniki aan de Njemen. Den 26sten September deden <fe Duit schers een aanval op de vesting Ossowetz, doch stootten overal op verwoeden tegen stand en werden verplicht terug te trek- aeh. Onze troejien, die zich niet beperkten tot tegenaanvallen, hernamen het offen sief en vervolgden den terugtrekkenden vijand. Ondanks hun liardnekkigen weer stand konden de Duitschers onzen aanval niet tegenhouden. Onze moedige troepen maakten zich vervolgens meester van de stellingen der vijanden. Door deze on weer staanbare actie zijn de Duitschers op den terugtocht en verlaten zij ijlings ons gebied. Op sommige plaatsen is hun terugtocht overgegaan in een vlucht. Wij achtervolgen den verslagen vijand." Volgens een Duitsch communiqué heb ben de Duitschers op de Russen een over winning bevochten. De Russen aldus het comminiqué zijn in een tweedaagsch gevecht bij Soewalki op den len en 2en October geheel verslagen. Zij verloren 5000 man aan gevangenen, 18 stuks ge schut, waaronder een zware batterij, vele machine-geweren, voertuigen en paarden. Een ultimatum aan Turkije. Aan de „Frankf. Ztg." wordt uit Rome geseind, dat de Triple Entente door mid del van een ultimatum aan Turkije de openstelling van de Dardanellen heelt ge- eischt. Verschillende Oorlogst ,,.a....GT8 cfT"WiVstAICTST^ De Japan ners hebben zich meester gemaakt van den Sjantung-spoorweg van Tsinanfoe naar Weihsien. Naar aanleiding van bezwaren daartegen ingebracht, wijzen zij erop, dat zij uit strategisch oogpunt onmogelijk kunnen toestaan, dat de Duitschers de controle hebben op een spoorweg in hun rug gedurende de operaties bi Tsingtou. Bovendien halen zij het Chineesch- Duitsch verdrag van 1898 aan en net charter van de Duitsche regeering als een bewijs, dat de spoorwegmaatschappij" in hoofdzaak Duitsch is. Op een mijn gestooten. Lloyds ver neemt uit Ostende van 3 Oct., dat de En- gelsch stoomboot „Dawdon" van Huil naar Antwerpen, des nachts in dc Noord zee op een mijn is gestooten en gezonken. Negen opvarenden worden vermist; acht opvarenden zijn door een visschersooot naar Ostende gebracht. Volgens een Lloydsbericht uit Tyne- mouth is het stoomschip „Tromo", van Arendal, Zaterdagochtend te half zeven op een mijn gestooten en gezonken. Twee matrozen zijn gered door een visseïiers- boot en aangebracht te Narth Shields. Duitsche aviateurs gered. De Times verneemt uit Kopenhagen, dat de Zweed- sche stoomboot „Runa" van Gothenburg twee Duitsche uviaieurs hei;. gi-ic, aie veertien uren op zee hadden rondgedre ven op een beschadigde hydroplane. BINNENLAND. Nederland en de Oorloj. De belangrijkheid van mnismeclals volks voedsel in oorlogstij»!. De het ren dr. Van Hamel Roos en Har- mens schrijven in het „Mdl.l. t. d. Verval- schingen Wij achten het uit het oogpunt van goed koop© volksvoeding een in dezen oorlogs tijd natuurlijk hoogst gewichtige en nctucolo zaak \ai algemeen belang, to wijzen op de uitvoerige onder/.oekingen van dr. O. liamni- stedt („Zeitschr. f. öffentl. Chemie," 1913, 19, 32734), waardoor aangetoond is geworden, dut maïs uit eon economisch standpunt in prijs, de rogge, tarwe on aardappelen. Hierbij dient opgemerkt te worden, dat do door maïsgebruik somwijlen waargenomen ziekteverschijnselen, uitsluitend veroorzaakt werden door schimmelige of vochtige waar, zoodat hierop natuurlijk streng gelet dient te worden. Wat nu de voedingwaarde betreft heeft dr. 11. nageg a dat indien de waarde verhoudingen voor eiwitstoffen, veten zetmeel op 5: 3 1 gesteld worden, ÏUDD voedingseen heden van maïs (z.g. „maïsgriess") 13.2 cent, van ïrgg meel (Ha idclsmerk O. I.) 15.6 cent en va., uwe:I (Handelsmerk H) ]s kosten. Te verhou lingsprijzen gelden natuur lijk voor i or.nale t jden. Dr. Kammstedt koint tot de volgende hisïën: Maïs is goedko )j>er dan rogge en tarwe, licht verteerbaar en levert, goed toebereid, oen uitstekend voedsel op. Als gedeeltelijk 'ver- v uigingsmidi'el van het vlecsch is het van liooge beteekenis, vooral natuurlijk in tijden waarin dit I: atste in prijs stijgend is. V aar in den laatsten tijd ernstig' getracht wordt tarwe en rogge ten deelc te vervangen door andere Voedingsmiddelen, is op grond van bóvengemeh'e wetenschappelijke eocovons -T iiinirtn' w,j e u Tonw, een vnmgstuK. van d eete groote he teekenis voor onze volks- ding, waarop wij dringend de aandacht onzir ltegecring vestigen. Roggo. Men meldt ons, dat de regeering, teneinde prijsopdrijving en terughouding van roggo tegen to gaan, bezig is groote partijen rogge uit Amerika te koopen. Ii Na Engelsche zijde inlichtingen verzameld nopens de door ons land benoodigdc hoeveelheden rogge, tarwe, rijst, boekweit, enz., ten einde hij den aanvoer van deze artiken hiermede rekening te kunnen houden. Vluchtelingen. Dc door do regeerin'g ingestelde centrale commissie tot behartiging van de belangen van naar Nederland uitgeweken vluchtelingen k o. thans officieel mededeelen, dat in deze week een 10.000 tal vlucht» 1 ogen uit Antwerpen te verwachten zijn, die met booten geleidelijk zullen worden vervoerd. De;c vluchtelingen zijn over 't algemeen te verdoelen in drie eategoriënten eerste do gegoeden, die over eigen middelen beschikken en, zoo zij dat wenschen, door tusschenkomst van de commissie tegen zeer matige prijzen z Hen worden ondergebracht; ten tweede uimlastigen, die op regeeringskosten in do vluchtkampen te Oldebroek, Veenhuizen'en zoo mogelijk nog andere worden gehuisvest. voer van voedingsmiddele het Centrum verneemt, wonlcn FEUILLETON. Bij het vallen van den nacht verdwenen I er twee orpedo's, die op verkenning uit gingen ingevolge hun bevelen. De zee stond woest en de wind was naar het Noorden gedraaid. Toen hij de mededeeling had gekregen, dat zijn orders waren uitgevoerd, trok commandant Henzey zich in zijn hut te rug en ontbood er een poosje later den Franschen ingenieur om hem eenige vra gen te stellen betreffende zijn broeder. Het was een tamelijk groote hut, dank zij het nieuw soort bedden, welke op die van de moderne Amerikaansche slaap wagons geleken; opgevouwen en tegen den muur gezet, nam het bed overdag weinig plaats in. Fotografiën van kruisers, ge- beele wapenrustingen hingen aan de wan den en een groote stapel papieren en kaarten lag op de tafel. Dadelijk bij het binnentreden bemerkte Maurice Rimbaut in een dubbele omlijs ting de fotografie van majoor Henzey en die van zijn dochter en hij kon zijn oog er maar niet van af houden. Herkent u ze? vroeg de commandant van de Colorado op treurigen toon, toen hij zag, dat de blik van den jongen man voortdurend op de twee beeltenissen gevestigd bleef. Mijn broeder heeft u zeker van onze Franschen afkomst vertelt en hoe jr—-.' daarop gaan. Hij was de oudste tan onze familie, en wij allen hielden zeer Yeeu yan hem. En die arme kleine Kate, zoo lief, zoo aardig en verstandig, was mijn oogappel. U hebt zelf kunnen zien welkel bijzondere hoedanigheden ze heeft. Zeker, commandant, onderbrak de jonge man hem met vuur. En gedurende de enkele dagen, dat uw broeder mij de eer heeft aangedaan mij in zijn omgeving toe te laten, heb ik telkens verwonderd gestaan over den hoogen graad van be schaving van uwe nich*; over ^are na- rijkheid en haar lieve hulpvaardigheid. En tien minuten lang zette de jonge man zijn lofrede voort; hij sprak over de bloemen van Kate, over de vlag, die zij had geborduurd, en liet zich geheel gaan, omdat het de eerste maal was, dat hij over haar mocht spreken en zonder ophou den keek hij naar de fotografie, waarop zij in baltoilet en met Qen diamanten wrong in de haren, hem scheen toe te lachen. Commandant Henzey had den jongen man laten spreken, niet zonder zijn opge wondenheid te bemerken, en toen hij geëin digd had, zeide hij: Gij hebt ongetwijfeld luitenant Spark ontmoet, denk ik, waarvan mijn broeder mij gesproken heeft, en die, naar het scheen, een uitstekende partij voor Kate zou zijn.... Zeg mij er dus iets van, waarde ingenieur. Ik zal den vader van dit lieve kind vervapgen en ik moet mij dus be moeien met een keuze, .waarvan" hgt geluk of het ongeluk van ha$.r leven zal afhan gen. Ik heb hem m5ar weinig gezien, com mandant, antwoordde de jonge Fransch- man, die lioe langer hoe meer verlegen wercL Zijn dienst en het maken van mijn &ëro£l&an hekben hl onzen tijd in beslag genomen, zoodat wij niet dikwijls met el kaar in aanraking konden komen. z f Een flinke jongen schijnt het te zijn, een degelijk militair, die goed staat aan geschreven. Enfin, we zullen zien.... En daar hij de proef niet verder wilde voortzetten, sprak de oom van Kate er dien dag niet meer over. Hij had geen man van groot doorzicht behoeven te zijn om het geheim van zijn jongen gast te doorgronden en hij begreep thans de strekking van het verzoek, dat deze aan admiraal Hopkins had gedaan. Zijn grootste belooning zou zijn terug keer naar Midway zijn. Maar de marine-kapitein liet niet mer ken, dat hij het geheim van den jongen Franschman had ontdekt, want hij wist slechts de halve waarheid. Wat dacht Kate van haar kant? Het antwoord op deze vraag zou in zijn oog het voornaamste gegeven zijn om zich een oordeel te kunnen vormen. En, terwijl hij zich in telefonische ver binding stelde met den hoofdmachinist, gaf hij hem bevel de snelheid nog met een halven knoop te vermeerderen en gaf hij daartoe ook signalen aan de Montana, die op minder dan een halve mijl afstand volgde. Bij het vallen van den nacht werd de snelheid een weinig vertraagd, omdat het weer steeds slechter werd en vervolgens, omdat men geen gevaar mocht loopen het geheimzinnige schip voorhij te varen zon der het te zien, want ook dit moest zon der lichten varen. De nacht verliep zonder eenig ongeval. De Montana hield eenige mijlen in zuidwestelijke richting aan pm de „mazen van het net" dichter te maken. Het werd morgen, Niemand aan boord van de Colorado was dien nacht te bed ge weest; de lanceer-torpedo en de twee tor pedo-jagers waren in gereedheid gebracht e nreeds bromde majoor Henzey over den tegenslag en bejammerde hij de uren, die zonder uitslag met zoeken verloren gingen toen er een telegram kwam van de Mon tana, en ditmaal heel duidelijk, ofschoon het een draadloos telegram was: „Schip Z.-Z.-W.; ga er Reen." Een half uur later kwam een tweede telegram, nu van den torpedo-vernieler „Bullet", meldende, dat men een schip bemerkte, dat met halven stoom naar Z.-Z.-O. koers zette en waarin om bevelen werd gevraagd. Eindelijk-kwam er een derde telegram, ditmaal weer van de „Montana". „Heb het verdachte schip ingehaald. Het draagt de Engelsche vlag en zet zijn weg recht voor mij uit rustig voort. Er moet een vergissing in het spel zijn. Wat te doen? De „Colorado" afwachten, antwoordde commandant Heuzey, op alle drie de tele grammen. Hij beval weer 24 knoopen te varen, evenals den vorigen dag; hij zelf ging naar een officier en gaf hem de noodige bevelen. Het werd lichter, maar het was erg mis tig zoodat men het vervolgde schip niet kon zien, voordat men op een mijl afstand was. Tien minuten later werd op de „Colorado" een kanonschot gelost en daar mee het schip uitgenoodigd stil te houden. De boot stopte onmiddellijk. De Engelsche vlag wapperde werkelijk in den mast. Geen enkel kanon was op de brug waar te nemen; de bouw van het vaartuig was die van de booten van d» Prince-Line. Waarom zou het schip zoo langzaam gaan, daar het toch veel sneller kon loo pen? Omdat het zich omringd voelde door schepen die nog veel sneller liepen of om dat het zich niet den schijn wilde geven van een vlucht? Maurice Rimbaut, die op de brug was gaan staan, onderzocht met verrassing het schip dat spoedig door de „Colorado" was ingehaald Het was hetzelfde schip, dat hij op zijn tocht naar San-Francisco had ontmoet, liet schip was donkergrijs, de schouw was van dezelfde kleur, de drie masten waren zeer hoog, spichtig. Maar wat het eigenaardige was, de toe stellen voor de. draadlcozc telegrafie wa ren er niet meer. Welnu was het hetzelfde schip? vroeg de commandant. De verschillende toestellen die ik heb gezien zijn er nu niet meer. En dc Engel sche vlag... Ik geloof dat we ons vergist hebben, commandant. O! Voor vlaggen heb ik niet voel eer bied, die wekken dikwijls nog meer achter docht bij mij op. Ik heb integendeel een aanwijzing die heel wat meer zegt: sedert een uur krijg ik verschillende draadlooze telegrammen. U heeft ze van de „Montana" en de „Bullet" gezien; wij krijgen er zoo juist een van San-Francisco, het eerste sedert acht dagen. Hier besluit ik uit, dat de schoft zijn spelletje heeft gestaakt, toen hij ons zag aankomen. In allo geval wil ik er meer van weten, (wordt vervolgd.)^

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1914 | | pagina 1