28
BUITENLAND.
De Oorlog.
DB VLIEGMACHINE.
5e Jaargang.
No. 1509.
S)e Ccicbelve Sou/to/nt
llureiui OUDE SINOIilL 54, LE1ÜL INI.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
dit blad verschijnt elken dao, uitgezonderd zon- en feestdaoen
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, f 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
Maandag
September j
1914
De advertentieprijs bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel neer 15 cenl
Ingezonden mededeellngen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, Iedere regel -.er 10 cent.
*t* Ommekeer.
De heer v. Kol is tengevolge van den
oorlog halverwege zijn studiereis in Ja
pan naar 't moederland teruggekeerd en
dezer klagen hier aangekomen.
Wat zal hij groote oogen hebben op
gezet
Vóór hij vertrok leek het wel alsof hij
zoo'n beetje aan „d e partij" ontwassen
ging. Prees hij niet in de Eerste Kamer
het beleid van gouverneur-generaal Iden-
burg en nam hij niet het baantje van re-
geeringr.onderzoeker aan? 't Eerste was
wel billijk, het tweede 'wel te plaatsen,
maar heielemaal rood wias fhjet toch niet.
I hans evenwelJa, wat is nu eigen -
Ijjk rood De partijgenooten houden nog
wel manifestaties, zooals in den JRotter-
damschen Raad ,en in de Staten-Gene-
raal, maar deze passen heelemaal niet
meer bij het 'huidige karakter der „S.
D. A. P.", ciie.M,,, Enfin, dat weet men
nu wel.
In plaats dat den heer Van Kol ont
wies aan zijn partij, is deze heelemaal
zichzelf ontwassen.
Senator v. Kol zal wel rare dingen
gezien hebben op zijn reis, maar zoo
iets raars alsfde „S. Dl. A. P." sindlg zifn
vertrek vertoonde toch zeker niet.
De Duitschers in Frankrijk.
Het laatste Fransche communique
luidt als volgt:
De Duitschers zijn over de geheele
linie overgegaan tot den aanval doch
overal teruggeslagen.
Op hun linkervleugel rukken de
Franschen vooruit.
Op de heuvels van de Maas is
de toestand onveranderd.
In Woëvre blijven de Franschen
terrein winnen.
De laatste mededeeling van de Duit-
sche generale staf schetst het volgende:
De Franschen hebben met behulp van
hun spoorwegen een krachtigen uitval
tegen de uiterste rechterflank van het
Duitsche leger begonnen. Een hierbij op
Bapaume aanrukkende Fransche divisie
is door zwakke 'Duitsche troepen te
ruggeslagen. Ook verder is de uitval
tot staan gebracht.
In het Centrum maakten de Duitschers
op eenige plaatsen vorderingen. De aan
gevallen sperforten zuidelijk van Ver
dun staakten hun vuren. De Duitsche ar
tillerie is thans in strijd met troepen, die
de Franschen samentrokken aan den
westelijken oever van de .Maas.
Op het overige oorlogsterrein is de
toestand onveranderd.
Het Parijsche communique bevat de
belangrijke mededeeling, dat de slag tus
schen Oise en Maas opnieuw van ka
rakter is veranderd: De Duitschers heb
ben den vestingoorlog weer opgegeven
en zijn over de geheele linie tot den
aanval overgegaan.
FEUILLETON.
77)
Hij zweefde op de hoogte van twee
honderd meters, ongetwijfeld vanwege
de rotspieken, die langs het kanaal ston
den en die hij over wilde vliegen.
Terzelfdertijd werd het geluid van zijn
motor hoorbaar.
Men zag een man, die het toestel
bestuurde, en rechts en links van hem
de rondwenteling van twee schroeven;
daarboven klapperden de groote gele
vleugels. Van achteren was een lange
staart van dezelfde kleur zichtbaar en
de twee lange, met caoutchouc bekleede
cylinders, waarvan men de rol van drij
vers niet vermoedde, geleken op kleine
ballonnetjes, met waterstofgas gevuld,
zoodat men met een gecombineerd toe
stel van luchtvaart en vliegkunst meende
te doen te hebben.
Toen hij boven het fort Alcatraz was,
werd er een nieuw salvo gelost. Even
als de menigte, die daar stom van ver
bazing stond te kijken, wisten de ka
nonniers, die de stukken bedienden, niets
f van de komst van dezen stoutmoedi-
*n Vlieger, maar de vastheid van be
rging, de zekerheid van gang, het
Dit is belangrijk, omdat nu waar
schijnlijk 'een beslissing te wachten is. De
Duitschers hebben dus hun verliezen aan
gevuld, zich hersteld en wellicht gereor
ganiseerd. De berichten, herhaaldelijk uit
België tot ons gekomen en nu pas nog
over Boulogne aan de „Tjmes" gemeld
wezen hierop reedste Kamerijk 4Q00
man Duitschers, te Valenciennes tus-
schen de 6 en 12Ö00 man. Deze wa
ren vermoedelijk bestemd voor den Duit-
schen rechtervleugel, waartegenover de
Franschen volgens een communiqué van
den Duitschen generalen staf „met ge
bruikmaking hunner spoorwegen een
krachtigen uitval zijn begonnen" welke
evenwel tot staan werd gebracht. Dit
was Zaterdag. Vrijdag hadden de Duit
schers nog geen enkelen aanval gedaan
tusschen Soissons en Reims. Zaterdag
is dit blijkbaar veranderd en werd de
aanval over de geheele linie hervat.,
Intusschen was reeds Vrijdag op den
Franschen rechtervleugel druk uitge
oefend door de Duitschers en is bij St.
IMihiel aan de Maas hun poging om,
door te (dringen reeds ten ideele geslaagd.
Het fort Camp des Remains, vlak ten
Z. van die plaats, dat den weg over de
Maas naar Bar le Due en St. Dizier,
dus naar de Marne beheerscht, is ge
vallen. Dit, gelooven wij1, is van groote
beteekenis. Wanneer ook het ten N.. van
dien grooten weg gelegen fort les Paro
dies valt, kunnen de Duitschers dus tus
schen Verduin en Toni verder dringenj
Dat zal nu wel zoo gemakkelijik niet gaan
■maar de mogelijkheid, dat de Franschen
ten Zuiden van Verdun weggedrongen
worden, zou o.i. groot gevaar opleveren
voor den geheelen Franschen rechter
vleugel, in Woëvre en ten O. van de Ar-
gonnen.
In België.
Hét wekt verwondering, dat mén van
het Belgische leger zoo weinig hoort.
Wij bedoelen nu niet de krijgsbedrij
ven tusschen een korporaal met zes man
tegen een troep uhlanen, hier of daar in
>een bosch verscholen, en waarvan er
1000 werden gevangen gënomen, of van
een artillerieduel tusschen een regiment
Duitsche infanterie en een automobiel
met één machinegeweer er in, of van
den veldwachter van X-eghem, die met
zijin revolver een vijandelijke coJoinne in
bedwang houdt tot de burgerwacht op
daagt, die haar helaas vertrokken vindt,
al die heldenfeiten, die in de berich
ten uit België met zooveel jeu opge-
discht worden, zullen later een afzon
derlijk hoofdstuk ormen in de geschie
denis van dezen oorlog. De vraag, die
ons bezig houdt evenwel is: waar blijft
het Belgische veldleger? Het heeft on
getwijfeld een andere taak dan binnen
Antwerpen te blijven tot dat de strijd
voorbij is. Het zal een dezer dagen moe
ten ingrijpen in den grooten oorlog, en
er misschien een even gewichtige taak
in te vervullen hebben als bij den aan
vang van dezen krijg, toen het veertien
dagen lang de Duitschers heeft opge
houden, iets dat op het verdere verloop
onverwachte van de verschijning wek
ten geestdrift, en de nieuwsgierigheid
bereikte haar toppunt, toen men het toe
stel bevallig voorover zag buigen, de
richting van het kanaal zag verlaten en
zich naar de duinen richten.
De aeroplaan verminderde haar snel
heid en daalde, al maar cirkels be
schrijvend. Klaarblijkelijk zocht de vlie
ger een punt om te landen.
Men zou hem tegemoet gaan en het
geheimzinnige van deze bijna bovenna
tuurlijke verschijning van nabij kunnen
zien, en een luid gejubel vergezelde de
daling.
Toen de Kates bird" een twaalftal
meters boven den grond voortscherend
op het punt was neer te strijken, golfde
er een zee van menschen onder de
machine en de uitroepen en hoera's over
stemden het geruisch van den motor.
Maar op het oogenblik, waarop de
aeroplaan den grond zou raken, zag men
hem weer opstijgen; .blijkbaar had de
vlieger geen lust om te dalen temidden
van deze menigte, die hoe langer hoe
dichter werd, en vreesde hij, een aantal
onvoorzichtigen met zijn schroeven neer
te slaan.
Maar, terwijl hij de beweging maakte
om naar rechts af te zwenken, waar
zich andere duinen verhieven, waarop
geen toeschouwers stonden, boog zijn
van dezen oorlog van ontzaglijken in
vloed is geweest.
Van welken (kant men den toestand dan
ook beschouwt, de vraag: wat doet het
het Belgische veldleger, blijft er even
belangwekkend om.
Gebeurt er in Zuid-België en Noord-
Frankrijk thans misschien meer dan wij
vermoeden, en dan wij mogen weten?
Aan het „Vad." wordt d.d. Zaterdag
uit Cappellen geseind
Een betrouw ens waardig persoon deel
de ons hedenmiddag mede, dat uit alles
duidelijk blijkt dat de Duitschers spoedig
•een aanval op Antwerpen zullein
beproeven. Sedert enkele dagen worden
naar het gebied ten zuiden en Oosten
der stad enorme troepentransporten uit
Aken vervoerd, terwijl het bekende zwa
re belegeringsgeschut eveneens is aange
komen, dat met grooten spoed tegen de
zuidelijke forten wordt opgesteld.
Op de oostzijde worden Oostenrijksche
mortieren in positie gebracht en ver
schansingen opgeworpen.
Ook aan de Belgische zijdie wordt met
grooten spoed aan de laatste versterkin
gen gearbeid.
Men schat de "Belgische bezettings
leger op ruim 150.000 manC
Uit Antwerpen wordt d.d. gisteren aan
de „N. Crt." geseind:
Zondagmorgen is opnieuw het bom
bardement van Mechel en begonnen. De
teruggekeerde bewoners zijn weer ge
vlucht. Het kanongebulder was te Hof
stede hoorbaar.
Duitsche troepen die naar Gent op
rukken zijn te Kwatrecht en te Oordig-
hem door de Belgen tegengehouden. Des
middags om 2 uur kreeg de bevolking
te Melle, Kwatrecht en Oordighem bevel
om de dorpen te vela ten -met have en'
vee.
Volgens geloofwaardige berichten zou
men in Brussel niet weten wat er gaande
is. Onafzienbare rijen auto's rijden af
en aan door Brussel. De Duitschers toor
nen 'zich zeer bedrijvig.
De Russen.
Hoe staat het met de Russen
Over deze vraag hangt ook al duisternis.
De nederlagen, door de Russen in
Oost-Pruisen geleden, de uit Dpitsche
bron naar hier komende berichten aan
gaande het bezetten van het Russische
gouvernement Suwalki door de Duit
schers, en de voortdurende pogingen van
Oostenrijksche zijde om hetgeen lp Gal-
Jicië plaats heeft te verkleinen, ziedaar
verschillende faktoren, die de onzeker
heid in de hand werken.
Een Russisch Communique van g.ste-
ren deelt mede:
,,Het gevecht bij Sopotskin en Droes-
keniki eindigde met den terugtocht van
de Duitschers. Deze naderden noordelijk
van Ossowetz (nabij de N.W, grens van
Polen) en begonnen de vesting te be
schieten.
De Russen bezetten in Gallicië Dem-
bïca. Een groote troep Oostenrijkers die
terug trok uit Przemisl naar Sanok on
derging den vuurdoop van de Russische
artillerie, Vluchtte en liet een wagenpark
en automobielen achter.
Bij 'de Oejok versloegen (de Russen een
detachement Oostenrijkers, maakten zich
meester van het gesdh.ut en maakten v(el'e
gevangenen. De Russen zetten de ver
volging voort en trokken Hongarije bin
nen.
Een later communiqué meldt: „In de
omgeving van Sopotskin en Droeskeniki
(noordelijk van Grodno) begonnen de
Russen 25 September een gevecht tegen
de Duitschers.
Het Oostenrijksche leger is naar het
Westen teruggetrokken en heeft een ruim
gebruik gemaakt van de spoorwegen
naar Krakau. Vóór de .nederlaag van
twee regimenten bezett'en de Russische
troepen Toerka".
De Oostenrijkers zijn volgens berich
ten ,uit Russische bron uit Khirof ver
dreven. De Russen vervolgen het terug
trekkende garnizoen van Przemisl, dat
uit de binnenlinie van die forten is ver
dwenen. Zij zullen zich aan de Russen
moeten overgeven, daar Üe buitenforten
en het gesdhut reeds veroverd zijn.
De Duitschers zullen het bevel te
Krakau op zich nemen. Den inwoners
is gezegd de stad te verlaten. Zij die blij
ven willen moeten zorg dragen dat zij
voor minstens 3 maanden levensmiddelen
in voorraad hebben.
Beschuldlngen tegen geestelijken.
Het plaatsvervangende generaal-com
mando van het zevende Duitsdhe leger
korps publiceert het volgende jn ,de
„Köln. Volksztg."
In de pers hebben in den laatsten tijd
herhaaldelijk onbevestigde geruchten de
ronde gedaan over het deelnemen van
Kathi. geestelijken aan gruwelen in België.
Somtijds zijn bij deze berichten com
mentaren en beschouwingen geleverd,
welke in een hatelijken vortn gesteld
waren voor de Katholieke geestelijkheid
en die geëigend waren een groot deel
der bevolking te kwetsen en derhalve
opgewonden tegenbeschouwingen uitge
lokt hebben.
Ik heb reeds herhaaldelijk in verband
met bijzondere gevallen aanleiding ge
vonden, deels in algemeene instructies,
deels in bijzondere bepalingen en maat
regelen tegen zulke misstanden op te
treden. Om de zaak niet telkens aan
het roeren te brengen, is door mij van
een dwang tot herroeping zooveel mo
gelijk afgezien.
In volkomen overeenstemming met de
po-itie, welke de plaatsvervangende ge
nerale staf van het leger in dezen .in
neemt, waarschuw ik de bladen in het
bereik van ,het 7e legerkorps hiermede
nogmaals door artikelen van zoodanigen
aard de eenheid der bevolking te versto.-
ren en verwijs naar mijne bekendmakin
gen van 27 Augustus en 6 September.
Bij elk weer voorkomend geval zal ik
overeenkomstig mijn beschikking van 27
Augustus de in beslag neming van het
schuldige blad gelasten en het onder
censuur stellen.
De comm an dee rende generaal
FRHR. VON BISSING.
rechtervleugel naar beneden en werd
door verscheidene handen gegrepen.
Plotseling in zijn vaart gestuit, schom
melde de aeroplaan hevig heen en weer
en stond met één slag op den grond stil.
Gelukkig had de vlieger zijn koelbloe
digheid behouden en den motor buiten
werking gesteld.
Doordringende kreten van menschen,
die tusschen den grond en het schuitje
waren bekneld geraakt en niet zonder
moeite uit hun benarde politie werden
verlost, het geschreeuw van anderen, die
door de groote vleugels waren geraakt,
en onder het roepen van hoera opston
den, vermengden zich met het gejuich
van degenen, die op de duinen gestegen
'waren.
Een hevig gedrang ontstond rondom
de aeroplaan, zoodra deze stilstond, waar
bij degenen, die dicht bij het toestel
stonden, naar voren werden gedrukt en
genoodzaakt waren op den staart te
loopen, die over den grond sleepte, of
onder de vleugels te krilipen.
Het voorroer werd in een minimum
van tijd afgerukt en onder de voeten ver
trapt, daarna kraakten de „schaatsen",
die slechts uit licht hout waren vervaar
digd, ondep den druk der voortstuwen
de menigte.
Alleen Maurice Rimbaut bleef kalm
te midden van dit lawaai en glimlachte.
Binnen weinige oogenblikken zat er
op de ledige plaats naast hem een soort
kolos, die brutaler was dan de overige
toeschouwers en allerlei vragen werden
met koortsachtige opgewondenheid door
hem gedaan.
Wie was die onbekende vlieger,
waar kwam hij vandaan?
Ondertusschen ontplooide een ander,
die zich op de dwarsstang, die de twee
vleugels verhond, had geheschen, voor
aller oogen de vlag met de nationale
kleuren der Unie.
Plotseling schreeuwde een stem, die
zwaarder was dan alle andere, die van
den kolos, de menigte toe:
Hij komt van Hawai!
En dit eene zinnetje, dat de vlieger,
die niet in staat was zich aan de menig
te, die hem met vragen overstelpte, ver
staanbaar te maken, zijn nevenbuur in
hetoor had geschreeuwd, had een won
derbare uitwerking.
De sensatiewekkende mededeeling ver
spreidde zich onder de toeschouwers, die
het oor had geschreeuwd, had een won
komst van het eskader, ging als een
loopend- vuurtje verder en groeide aan
Itot één donderend geroep:
Hlij komt van Hawai! Is een
Franschman
Door duizenden stemmen werd het
nieuws voortgedragen. Maar één zin
De „Köln. Volksztg1." teekent hierbij
aanBovenstaande proclamatie zal naar
wij hopen vóór (het vervolg een einde
maken aan de „Hetze", zooals die rin
den laatsten tijd op vele plaatsen is en
in de laatste 'dagen nog op bijzon'dfer
hatelijke wijze gevoerd wordt. Waar rus
tige beoordeeling en rechtvaardiglheids-
en billijkheidsgevoel alleen niet voldoen
de waren, daar zal thans de ernstige
vermaning van hooge militaire zijde wel
het overige doen.
Er is reeds veel schade aangericht,
die nauwelijks en in elk geval niet spoe
dig zal kunnen hersteld' worden. Licht
vaardigheid en boosheid hebben door liet
verspreiden van niet-controleerbare ge
ruchten en onhoudbare beweringen, nut-
telooze overdrijvingen en klaarblijkelijke
onwaarheden j-eeds een stemming gewekt
die het eendrachtig samenwerken van al
len, dat wij vooral in dezen ernstigen tijd
zoo noodig hebben, in geenerlei wijze
bevorderen kan, doch die nu, naar wij1
hopen, onderdrukt is.
De „K. V." dankt het commando voor
het uitgevaardigd bevel, dat de vrede on
der de burgers van verschillende con-
ressies zoekt te bevorderen en ongel wij>-
feld pok in den geest van den keizer,
die in zijn bekend gesprek met den abt
van Maria-Laach verklaard heeft: „Van
de patriottische gezindheid der Duilgche
Katholieke geestelijkheid ben ik rotsvast!
overtuigd".
Gemengde Oorlogsberichten.
De Engelsche (yerliezen ter
zee. De „Hamburger Nachrichten"
geeft aan de hand van berichten in En
gelsche bladen de volgende opgave van
de Engelsche verliezen:
Pantserkruiser „Warrior", geb, 1905,
13750 ton.
jPantserkruis'er „Cressy", geb. 1899,
12200 ton.
Pantserkruiser „Hogue", geb. 1900,
12200 ton.
(Pantserkruiser „Aboukir", geb. 1900,
12200 ton.
Beschermde kruiser „Arethuisa", geb.
1913, 3560 torn
Beschermde kruiser „Gloucester", geb.
1909, 48SO ton.
Beschermde kruiser „Fearless", gebq
1912, 3500 ton.
Beschermde kruiser „Pathfinder", geb.
1904, 2990 ton.
Beschermde kruiser „Amphion", geb.
1911, 3500 ton.
Beschermde kruiser „Glasgow", geb.
1909, 4900 ton.
Beschermde kruiser „Pegasus"
Torpedootbootvernicler „Druid", geb..
1912, 770 ton.
Torpedobootvernieler „Laertus", geb.
1913, 980 ton.
Torpedobootvernieler „Phönix", geb,
1912, 770 ton.
Torpedobootvernieler „Bullfinch",.....
(Torpedoboot „Speedy", geb. 1889, 80
ton.
Onderzeeër „A. E. 2", geb. 1913, 710
ton.
met stentorstem door den tolk van Mau
rice Rimbaut gesproken:
Midway biedt weerstand! Het fort
Midway is niet genomen. De Fransch
man komt van Midway
En een dolzinnige, ongekende vreug
de maakte zich van de menigte meester.
Men moet zoo'n menigte Yankee's
die „los" komen, gezien hebben om er
zich een denkbeeld van te kunnen vor
men.
Niemand dacht er aan het sensatio-
neele nieuws in twijfel te trekken, men
had van den verren horizon den grooten
vogel zien aankomen met de snelheid
van een meteoor; hij had de duizen
den kilometers, die het eenzame fort in
den Stillen Oceaan van het vasteland
scheidden kunnen afleggen.
Maurice Rimbaut, onverstoorbaar glim
lachend, maar uitgeput van vermoeienis,
steeg uit het schuitje, nadat hij eerst het
lint en de verdorde cyclamen in zijn
portefeuille had geborgen.
Op de vraag van den commandant van
het detachement: „Waarlijk, mijnheer, ge
komt van de Hawai-eilanden ant
woordde hij bevestigend met een een-
voudigen hoofdknik; daarna zeide hij
met kalme stem:
Ik zou zoo spoedig mogelijk den
admiraal willen spreken.
(Wordt vervolgd.)
