Vrijdag 18 BUITENLAND. Oe Oorlog. n 5e laargang. No. 1501. 2)e S^icbelve (Bou/tomt Bureau OUDB SINGEL 94, LEIUEN. latere. Telelooa 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAOEN DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week ƒ1.10 per kwartaal; bi) onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco per post 11.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 2% cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent. September 1914 De ADVfiNTKNIIEFRIJ8 bedraagt van I 5 regcln w75, elke re 4e! «new IS cml Ingezonden mededeellngen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Kleine Advertentiöngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop (geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 centaangeboden betrekkingen 1—5 regels 50 cent. Iedere regel .er 10 cent. Verkeerde statistiek. De Duitsche sociaal-democraten maken lieten op om na te gaan, hoeveel geor ganiseerde leden der S.-Ly-partijl in het leger dienst doen. 'In het distri ct-Maag- denburg-Anhalt waren op 6 Sept. reels 9162 van de 28.642 leden der partij on der de wapens; daarvan waren 489 amb tenaren. dm een 'aantal plaatsen zij:n alle ambtenaren |der .partij 'onder de wapens,. Door 't geheele rijk worden zulke sta tistieke opgaven opgemaakt, door die( partijbesturen. Wat is dat -nu voor een zonderlinge itatiBtlekeriJ? Stel u voor, dat de Franiche sociaal democraten ook zoo beginnen en dat die lijstjes idan tegenover elkaar worden ge publiceerd. De eenvoudige „bewustcn" zouden al licht peggenmoeten we daarom ln vro- destijd de Internationale zingen, om bi oorlogstijd even goeid op' elkaar los te| branden In trouwe; we begrijpen Ide bedoe ling (der rodde statistiek niet tenzij dat ze moet 'dienen om ,prat te "kunnen gaan o,p de vaderlandsliefde, ook der sociaal-democraten. Maar dan konden de katholieken nog heel andere lijsten laten zien-" Dit doen we echter niet. |W,ij, Roomschen, nemen eenvoudig die wapenen op als het Vaderland! roept en denken er niet 'aan, daarop roem te dra gen. 't Is gewoonweg plicht* En we handelen daarmede consequent, want ook in vredestijd verloochenen wij liet volkslied niet. ,Wjel twijfelt men in sommige kringen gaarne aan onze vaderlandsliefde, zon der echter ooit bewijs voor dien twijfel te vinden. De toestand in Frankrijk. Uit de sedert gister ingekomen be richten, hoe vaag en verward ook, is dit ééne feit vast te stellen, dat de terug trekkende beweging der Duitsche troe pen in Frankrijk tot stilstand is gekot-, men. Dit is het eenige wat wij weten. W|ij weten zelfs niet met zekerheid wé ar de strijd wordt gevoerd. De Duitsdhe berichten spreken voort durend van een slag aan de Marne, maar noemen geen enkele plaats. De Fransche berichten daarentegen wij zen een linie aan, die 40 tot 60 K.M. ten N. van de Marne ll'oopt. Zij begint aan d'e Oise bij Noyon, steekt van daar over naar de Aisne, volgt- ieen,|gedGelt'e van het dal dier rivier, beweegt zich bij Lajctn enkele tientallen K.M4. ten N. van de Aisne, snijdt dan verder den bocht van die rivier af, en loopt dwars over het Argonnerwoud naar de Maas. Uit de Natuur. XVIII, Suiker. De suiker yormt naast het zetmeel het gewichtigste van onze plantaardige yo-ö- dlngsmiddelen. Beide worden onder in vloed van het licht door de planten uijf koolzuur dat zij aan de lucht onttrekken en water opgebouwd. Bdj deze zeer in gewikkelde chemische Opbouw ontstaat eerst suiker, dan ïijt de suiker het zet meel en daaruit de oellulose of houtstotfl, het steunweefsel der planten. Suiker is (niet !de naam voor een be paald product, maar een verzamelnaam voor een geheele reeks van stoffien, die lechter in zeer nauwe verwantschap tot elkaar staan. De meest bekende soort is die welke dagelijks in het huishouden ge bruikt wordt ien 'als saccharose of riet suiker wordt onderscheiden. Dezelfde yeiv houding van koolstof, waterstof en zuur stof hebben ook de melksuiker (in melk voorkomend) en moutsucker (uit de mout gewonnen) alhoewel Ze geheel andere -eigenschappen hebben. In bloemen en vruchten komen voor de druivensuiker en vruchtsuiker, die meer zuurstof bevat; het mengsel van deze beide suikersoorten is de honig. De rietsuiker wordt 'gewonnen uit het suikerriet, beetwortelen, de sud'kej-ahom en de palmboomen. Het suikerriet hoort in Oost-Indlë thuis «a werd reeds in de middeleeuwen ver- Als mén deze nauwkeurige aanduiding van de gevechtslijn van Franjsche ^jjde vergelijkt met de onbestemde aanduiding „aan de Marne" van Duitsche zijde, dan pleit meer voor de waarschijnlijkheid van de Fransche d^n van de Duitsche lezing. Voor het overige bieden de berichten weinig houvast aan. Nieuws van Fran sche of Engelsche zijde kwam zoo goed als niet in, en, wat er is, is even pnbe- stemd als. dat van de Duitsche ^zijde. Slecht daarin komen beide overeen, dat over een front van meer dan twee hon derd kilometer een worsteling opleven en dood wordt gevoerd, een elkaar be twisten van lederen duimbreed grond, een strijd die aan weerszijden duizenden en duizenden mensehenlevens kost, en die waarschijnlijk slechts door uitputting van een der belde tegenstanden, of van belde, tijdelijk zal eindigen, om zoodra een der partijen weer een wdn'lgl van de vermoeienis hersteld is 'met nieuwe hardnekkigheid en woede te worden her vat, totdat... Ja, tot wat? Is er iets dat ons afkeriger van den oorlog kan maken, dan deze dagenlange strijd van tegen elkander opwegende le gers, waarbij waarschijnlijk de verliezer zal wezen degene van wien tenslotte de meesten ten onder gaan In meer dan één opzicht verkeeren de Duitschers bij deze strijd in ongunstiger omstandigheden dan h.unlme tegenstan ders. De legerorganisatie van Duitsch- land moge die van Frankrijk en1 lEnge- land yerre overtreffen, de Franschen heb ben hun eigen rijk land, waaruit voort durend voorraden kunnen worden aange voerd, achter zichbij de Duitschers daarentegen doet de moeilijkheid der lange verbindingslijnen zich gevoelen door verminderden en trageren aanvoer. Het verwoeste vijandelijke land dat zij doorgetrokken zijn, kan bijna buiten re kening gelaten worden voor hunne voe ding. Is het dan te verwonderen, dat de bewaking der Duitsche aanvoerlijnen door België in deze dagen met bijzon dere gestrengheid wordt uitgevoerd De herleving van het initaitief der Belgen is echter een gevaarlijk verschijnsel voor hen. De bewakingsdetachementen' wor den voortdurend bedreigd, en daarmede ook de zekerheid dat de aanvoeren voor die honderduizenden zullen blijven door gaan. Uit Duitsche bron Uit Berlijn wordt geseind: In den nacht van 16 September be proefden den Franschen ondanks den sterken regens eenige kleinere aanval len maar konden geen resultaat bereiken. Daarentegen gelukte het de Duitsche ca valerie op den uitersten rechtervleugel door een onverwacht scherp optreden de munitiewagens van de verbonden legers af te snijden en te voeren naar het centrum van de gevechtslinie welke se dert eenige dagen van Duitsche zijde krachtig is versterkt. der verspreid over Madeira, Brazilië, Wiest-Indië en de Kanarische eilanden* Hlet (suikerriet doet aan de palmen den ken, wordt tot negen meter hoog, en groeit op uit een wortelstok dié meer dan twintig jaar lang voortdurend nieuwe halmen doet ontspruiten. De top en de bladeren bevatten geen suiker, en wor den weggesneden, filet overige bevat 90 percent vocht met ;een suikergehalte van 15 tot 17 0/0. Daar het sap spoedig gaat gisten wordt het vet dadelijk na het kap pen verwerkt Na 'in kleine stukken ge sneden te zijtn komt het ln pereen; hert hieruit vloeiende sap wordt terstond mét een kleine hoeveelheid kalk gekookt, waardoor de eiwitstoffen worden ontleed, zuurhes tandde el en worden gebonden, -en slijmstoffen en verontreinigingen uit ge scheiden worden* Na 'het koken schept men het schuim van het vocht af en kookt dit boven een open vuur tot het op onge veer een derde ïs ingedampt Daarna wordt nogmaals wat kalk toegevoegd en gekookt, tot het sap zoo dik is dat het tusschlen [duim ien vinger uitgetrokken {dra den van een zekere lengte geeft Het uitgeperste riet dient gewoonlijk als brandstof. Na het afkoelen is de massa korrelig en laat men de overgebleven, vloeistof (de melasse) 'afvloeien. Deze me lasse wordt als Veevoeder gebruikt of na gisting tot JRhum Verwerkt De zoo ontstane suiker kan alle kleu ren van bijna 'yvit tot donkerbruin door- loopen en wordt in de raffinaderijen door oplossen, filtreeren Over been-{ Bij Verdun zijn verscheidene buiten- forten bijna platgeschoten. De capitula tie is onmiddellijk te wachten. Het slechte weer belemmert den Duit- schen opmarsch. De Duitsche troepen bevinden zich ondanks den regen in uit stekenden toestand. De Franlsche troepen zijn door de ^geforceerde marschen zeer vermoeid en leden zware verliezen door ziekte. Uit Hngelsche bron. De oorrespondent van de „Djaily Chro nicle" zegt, dat de Duitschers een zeer voordeellge positie hebben Ingenomen langt de spoorwegen, die ilechte op en kele weinige punten onderbroken zijn. Een hoekje van h*t nlagveld. De correspondent van de „Daily Te legraph" schildert een hoekje van het groote slagveld bij de Marne. De „Tel'."1 ontleent hieraan het volgende: Meau, (een aardig stadje, in het Marntt- dal gelegen, op 20 mijllen afstand van Parijs, doet mij denken aan een van de Indiaansche steden, die om onbekende redenen door de inwoners verlaten zijn. De huizen staan er, zijn kerken en pu blieke gebouwen zijn ongeschonden, al leen de straten zijn sül; Me venstersj en deuren gesloten. Qeen levend wezen is er te zien, behalve een paar Roode Kruiszu^ters, die de ambulances afwach ten, welke de gewonden van het sla& veld aanvoeren. Toen ik de stad verliet, kwam Hé voor een nieuwe verrassing te staan. Wat zou er gebeurd Zijn? Hier wandelden heel bedaard langs den weg op klaarlichten dag, mannen in Pruisische uniformen en vrouwen in de donkere „gellab", den Moorschen mantel gehuld. Dat konden toch geen PruisL-fhe -Maten zijn of amazonen van Marokko Het was inder daad een zonderling verschijnsel, maar de verklaring was te vinden op den weg naar het Oosten, Zij s/tond daar geschre ven in vreeselijke teekens1: doode man nen, die in de sloten lagen, Zouaven in hun Oosters,che kleederdracht, Moo- ren in wijde mantels, Franj?,che soldaten in lange jassjen en grijze uniformen. Op iedere 100 meter afstand lag een ver minkt paard met een met bloed be vlekt zadel. Dit was de rand van hef s.lagveld van de Marne en de mannen en vrouwen in Pruisi-.ch en Moorsch tenue waren1 onschuldige burgers-, die uitgegaan wa ren om de dooden te begraven en' den gewonden bijstand te verleenen. Het re gende bij stroomen en de wind was( bit ter koud en zelf hadden zij de kleeren der dooden aangetrokken. Verder den straatweg volgend, kwam ik in een bosch, waar men juisf bezig was de dooden in een grooten kuil te leggen, vrienden en vijanden bij elkaar. Langzamerhand kwam "ik op een .pad, waar de eigenlijke strijd had gewoed overal zag men daar verspreid liggen derkool en jindampen gezuiverd. Ahorn-suiker wordt voornamelijk in Noord-Amerika gewonnen, fn begin Fe bruari maakt men boorgaten in de ahorn boom en van >ongeveeiU4 cJVldiep en 12 CjM, wijd H'et opgevangen uitloopende sap "is helder wit en levert, op 'de wijze van het sap uit het suikerriet ongeveer1/^ van zijn gewicht aan sui ker, ongeveer twee tot drie kilogram per boom. Palm-suiker wordt in Oost-Indië en op de Molukken gewonnen uit het sap dat bij1 insnijden uit de palmboomen vloeit. Een palmboom levert ongeveer 250 liter sap, waaruit ongeveer 40 kilo suiker be reid wordt; daar men het ingedikte sap in de schalen van 'koikosnooten laat in dampen, komt de palmsuiker in half ko gelvormige blokken in den handel. iTot het begin jler negentiende eeuw w'erd alle suiker op een der boven be schreven wijze gewonnen, toen plotseling dank zij de bemoeiingen van Napoleon de beetwortelsuiker labrikatie naar voren trad. De beetwortels en Jcnollen toch bevat ten een hoeveelheid suiker, die bij doel matig kweeken van 8-20 0/0 kan bedra gen. Zoodra de beetwortel bladen be ginnen ie verwelken, .ongeveer midden September, bevatten de beetwortels het hoogste suikergehalte ten beginnen de sui kerfabrieken hun „Campagne"* ,De beet wortels worden van bet loof ontdaan naar de .fabrieken vervoerd, hier worden de beetwortels eerst gewasschen Imet het granaatscherven, gebroken geweren, met bloed doorweekte lappen, waarmede de stervenden gepoogd hadden hun wonden te bettenbusjes en blikjes, stukken van brieven, waarin de ongelukkigen ge poogd hadden hun laatsten afscheids groet tot uiting te brengen op som mige plaatsen was de grond omwoeld door cylinders, waaraan de stukken nog in het zand lagen, de plaats waar <Je kanonnen en machinegeweren gewerkt hadden, en de lijken van hen, die bet geschut bediend hadden, lagen er naa,s;t. Onder een appelboom, volgeladen met rijpe vruchten, lagen twee levenl'ooze ge zichten naar de Tucht te itaren. De Jje* ^instilling van een ej'agveld. Te Hpltort, Aan de „Timei" 'wojdt gemeld, dat te Belfort all'ei rustig is, maar dat de staat van beleg streng wordt toegepast. Ieder huis wordt om 8 uur gesloten en van dat uur af bevindt de geheele stad zich in volkomen duisternis. All'e personen, die in de stad overbodig zijn, heeft de gouverneur naar het binnenland doen verplaatsen. Belfort is goed geap proviandeerd en heeft nog geen aanval der Duitschers te weerstaan gehad. Eenige bommen zijn door een vlieg machine op de stad geworpen, maar slechts het dak van een huis is bescha digd. De toestand in België. Belgen en Duitschers. Gistermorgen had in id'e omstreken van D(endermond'e een gevecht plaats tusschen Belgische en Duitsche troepen. Het is volgens een bericht in de „Tel." duidelijk, |dat de |D(uitsahers in (deze streek opdracht hebben, om zooveel mogelijk het Belgische veldleger in het Zuid-Wies- Iten Ibezig te jiouden, teneinde het van <e verbindingslijn der Duitschers te ver wijderen. Uit Antwerpen verneemt de >,Tel." nog a. a* jdfe volgende bijzonderheden Het (nieuws is echaarsch (deze twee laat ste dagen. (Wioensjdagavond geen offici- ieele mededeeling. 'Toch cwas het Belgi sche leger voortdurend in actie. Pogingen van Duitsche patrouilles, om naar het Noorden dioor te breken, werden telkens verijdeld. Vele Duitschers waren nog ge kampeerd in het fhiggenhouter Bosch, Zuid-westwaarts van Mechelen. .Op dit oogenblik wortdt 'dit "bosch gebombar deerd door het fort van Liezele en liet staat voor een groot deel in brand'. Bet treinverkeer met Mechelen 'fs hersteld. In massa keeren (de bewoners terug. Wj.iv kels en koffiehuizen worden heropend1.: De stad 'herleeft. Daar echter de gaslei ding ontbreekt, was Woensdagavond al les mét lampen en kaarsen verlicht, i Op een der vliegers, die "bij Leuven werden neergehaald, werden banknoten g*evonden van een franc, door de Duit schers uitgegeven. Deze "papiertjes dra afvalwater om ze .van zand en steentjes te ontdoen en komen dan in draaiende trommels, waarin ze volkomen gereinigd worden. Na uitdruipen komen ze'in een snijmachine, waarin ,ze tot gootvormige reepjes gesneden worden, jdie niet zoo spoedig als platte stukjes aaneenkleven. Deze stukjes komen nu in een reeks van „diffusie vaten" waarin langzamerhand bijna alle suiker eraan onttrokken wordt; tegelijk echter geraken nog vele andere stoffien in oplossing, die ,men zooveel mo gelijk verwijderen moet Daarom wordt het diffusie sap (met kalk gekookt en tevens koolzuur door de oplossing ge blazen, om het teveel aan kalk te ver hinderen zich met de suiker te verbin den. Na het .affilbreeren van de kalk en andere neergeslagen stoffien, word't door zwaveligzuur de laatste kalk uit de vloei stof verwijderd en is het sap gereed om ingedampt te Lworden. Hiet indampen moet hiet zekere voor zorgen geschieden, want bij koken met water wordt suiker spoedig ontleed, voor al als de oplossing veel suiker bevat, ter wijl het er tevens op aankomt, zoo spoe dig mogelijk en hiet zoo min mogelijk brandstof verbruik te werken. Aan deze voorwaarden wordt voldaan door het ge bruik van 'een stel vanj 3 of 4 met elkaar verbonden ketels, 'Alleen de eerste \yorcft met stoom verhit, de anderen ontvangen hun verwarming door de stoom van de voorgaande ketels; bij de hierdoor ont stane condensatie van stoom ontslaat tevens een verminderde luchtdruk, en gen de nagemaakte hanidteekeningen van •De Lantsheere, gouverneur, en Babant, schatbewaarder der Nationale Belgisch0 Bank. Bescherming van de Belgische kunstschatten. Uit Berlijn wordt geseind: 'Het hoofd van het legerbestuur ln Bel gië 'heeft in overeenstemming miet het Duitsche ministerie van Buiilenlan'dsche Zaken en het Pruisische ministerie van Onderwijs maatregelen genomen tot be scherming van de Belgische kunstschat-» ten. Daar mliitare bewaking van musea betrekkelijk eenvoudig is hebben de maat* regelen voornamelijk ten doel bcicher* miiig van de vele kunstschatten in kerken, stadhuizen, enz., welke moeten wordeni onttrokken aan de handen van diefachtige Inwoners van het land en moeten won* kien beschermd voor beschadiging. iTot voorbereiding van deze taak is de direo- teur van het Museum van kunstnijver heid te Berlijn, Falke, een van de beste kenners van VlaamsChe kunst .toegevoegd^ aan het Belgisch burgerlijk bestuur. 'Men ïs voornemens veildere deskundigen zenjden. v Door dezen maatregel p>oogt Duits ril land op lofwaardige jyijze zijn geschon den faam te herstellen. Te Brussel. Een corr. van Lde „Msbd^" schrijft o.m, In Brussel is er betrekkelijk weinig te .bespeuren van de Duitschers. Als ge (des middags over ,den boulevard Ans- pach wandelt, 'dan Ï9 er voor den opper- vlakkigen (beschouwer wéinig meer te bemerken dan enikele grijze uniformen van Duitsche militairen. ,Van vele huizeoi waait nog de Belgische vlag, en op die trottoirs is het haast even druk als in vroeger dagen. En toch hangt er in de straten over het stil wandelende publiek 'een stemming, die den nauwlettenden ppmerker en kenner van de Belgische Jhoofstajd niet kan ontgaan. Brussel is als 'een circus, waar zoo pas een fier „artisten is doodgevallen". De voorstelf 'ling1 'Worjdt voortgezet Jiet leven gaat overdag in Brussel oogenschijnlijk zijn gewonen gang, en toch..;., toch vali; (het, (wanneer ge de stad dieper door dringt op, dat ge niet in het \gewohe Brussel staat Vele winkels, van luxe voorwerpen bijv., zijn gesloten; de fijne 'eerste klas restaurants evenzoo en de stoeltjes bij de boulevarci-café's ïijn ver dwenen of ledig. De Brusselaars en de vrouwelijke bewoners van klein-Parijs gaan stil hun weg. Het vroolijke lachen is verdwenen, het Fransche gesnater gaat fluisterend 'en alle gezichten staren be kommerd ronjd'. De Brusselaars jagen op nieuws. In Üe stad zelve verschijnen geen kranten (meer en dagen lang waren zij zonder eenige berichten van den strijd. Wat er om hen heen gebeurde wisten zij niet en hun nieuwsgierigheid werd slechts eeni- dus een sneller verdampen van de vloei stof. Men verkrijgt zoo een suikerrijke op lossing, het z.g* jdiksap; na filtratie wordt dit in jeen luchtledige ketel met eigen aardig gevormde verwarmirfgspijpen tot de vulmassa ingedamptdeze bevat reeds suikerkristallen en wordt 'in een roer- apparaat nog verder ingedampt Na het afkoelen komt de massa in centrifuge's, waaruit het nog aanwezige sap uitgeslin gerd wordt, en de kristallen van geele tint, nog een weinig met 'siroop bevoch tigd, achterblijven. Evenals de ruwe riet suiker worden deze kristallen in de raf finaderijen verder tot heldere kristalsui ker, suikerbrooden of poederuiker ven- werkt 1. De druivensuiker wordt uit zetmeel be- redd. Men verwarmt (een verdunde zwavel zuur oplossing ien Jaat als deze kookt er de met water aangeroerde aardappel of maïsmeel langzaam in neerdruppelen* Na ongeveer vijf uur koken slaat men, door toevoegen van kalk het zwavelzuur als gips neer. Na afhevelen van de vloei stof wordt deze ingedampt, met beender- kool ontkleurd en verder ingedampt door ze over verhitte buizen te laten neer- druppelen. Het zoo ontstane diksap wordt na herhaalde reiniging in 't luchtledige ingedampt en levert de witgele (druiven- suiker.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1914 | | pagina 1