BUITENLAND.
DE VLIEGMACHINE.
De Oorlog-
w
5e Jaargang.
No. s95
5)e Ceicbcli z (Bou/tomt
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAOEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
1,10 per kwartaalbij onze agenten 10 cent per week, 1 30 per kwartaal. Franco
jer post 11.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2% cent, met Geïllustreerd Zondagshhd 5 cent.
De ADVERTEN riEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
Ingezonden raededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Oroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiöngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel ineer 5 centaangebodei
betrekkingen 1 —5 regels 50 cent, iedere regel er 10 cent
Met gewone leven.
Men zal 't er wel over eens zijn, dat
nets beter is voor 'den gang van zak^n
n onze samenleving, dajn idat alles, zoo
revvoon mogelijk wondt voortgezet.
Natuurlijk is er hier ien daar stagnatie,
ivaann men noodgedwongen moet berus-
en, en worden elders buitengewone din-
ren voorbereid, zooals in freze stad het
jakken van bloemiboilenbrooid'en in
den Haag het bakken van „noodbrood1",
vaarin een zék'er quantum rijs tem eel ver-
Verkt wordt.
Zoo zullen er nog iwèl meer dingen
geschieden, welke van buitengewone om-
itanidiglheden blijven getuigen, maar dit
beoogen we dan ook niet zoozeer waar
aandringen op de hervatting vafr het
gewone leven.
Laten we onze bedoeling met een voor
beeld duidelijk maken.
We lazen zoo juist in 't Hbld. een
intervieuw met W,illem Mengelberg, die
gisterenavond een Concert dirigeerde te
Amsterdam, waar hij uit 'Tyrol was te
ruggekeerd na negen dagen gedaan te
hebben over een reis, (die anders 24 uur
duurt.
in zijn mededeeling frappeerde ons
'ooral de volgende ontboezeming:
„En nu moet (ik toit m'n spijt ver
klaren, dat het Holiandsche hotel héél
wat duurder en héél wat minder goed
was dan de Duitsche, waarin we logeer
den en dat de treinen in ons land, waar
alles rustig is, vrij wat ongeregelder loo-
pen dan in het land, dat iin oorlog is."
Nu vragen wij ons af: duurt het on
gewone hier niet wat lang? De hotel-
quaestie laten We fusten, dis zijnde par
ticulier gebied; maar, wat de treinen-
kop betreft, kan deze langzamerhand niet
wat meer in de oude banen terugtreden
Er rijden reuzentreinen, zoodat er blijk-4
baar geen materieel te kort is, of 't zou
den locomotieven moeten' zijn. Is dit
laatste het geval, men publiceere het.
er daarentegen trekkracht genoeg,
waarom dan die overlange treinen niet
gesplitst, ,zoodat er wat meer konden
rijden, wat tevens ten goede ;zou Jdoimen
aan [den regëlmatigen loop.
We wenschen voor niemand ojnder te
doen in waardeering voor het arbeiden
onzer civiele- en militaire autoriteiten!
Gisteren nog hebben wij van qnze sym
pathie getuigenis afgelegd. Hiet zij' ons
echter veroorloofd te wijzen o>p ide wien-
schelijkheid, zooveel mogelijk het gewone
leven /zijn gang te laten gaaln. Dit zal
aan het algemeen welzijn ten goede ko
men en den wellicht langdurenden mobi
lisatietoestand dragelijker maken.
Niet te zuinig.
Er wordt werkel'ijk in deze dagen veel
onheil gesticht door een verkeerd be
grip van zuinigheid.,
Personen, die, menschel ijkerwijs, ge
sproken, geen gebrek te vreezien hebben,
beperken zich toch zeer in hunne .ge
wone, dagelijksch voorkomende uitgaven,
omdat ,,'t wel eens zou kunnen' gebeu-
FEUILLETON.
ren", dat ook voor hen de nood aan den
kwaml Ziet, dat is o.i. een t e groote
voorzichtigheid, die in deze dagen niet
Christelijk is. Wij moeten vooral in deze
dagen zorgen te laten leven'.,
Men geve, men geve mild aan .i<
Steuncomité's ten behoeve der werke-
loozen. Maar men trachte allereerst de
werkeloosheid niet te bevorderen door
niet af tewijken van zijn ouden levens
wijs, zoo deze alhans niet boven zijn
staat en stand of weelderig was£
Men houde, tenzij een niet-overdreven
voorzichtigheid anders mocht gebieden,
het geld niet vast, men polite het nietopC
67)
D,us het was onmogelijk om nog 800
kilometers te halen, want in veertien
uur had de aeroplaan niet meer dan
2600 kilometers kunnen Afleggen en de
totale afstand bedroeg 3400 -kilometers.
De „Katesbird" was dui^ veroordeeld,
op '300 a 400 kilometers afstand van het
vasteland te vallen, dus voordat 'hij1 de
kust in het gezicht kreeg.
Maar hij liep nog kans door een schip
te worden opgepikt, daar de Oceaan op
deze breedte tamelijk druk werd beva
ren. Maar dan nog hoeveel verloren tijd.
Dan moest hij nog veronderstellen, dat
het schip tot de Amerikaansche natie
behoorde.
Daar hij het nog drie uur in de lucht
kon uithouden, besloot Maurice Rimi-
b'aut nu naar een boot te zoeken, die
de Amerikaansche vlag droegf.
Maar vooral één gedachte had de over
hand: daar hij kans liep verschillende
schepen te ontmoeten, kon hij dan niet
hopen, neer te kunnen strijken bij een
schip, dat van draadlooze telegrafie was
voorzien
Om meer tijd te winnen liet Maurice
De toestand in Frankrijk.
Het gevechtsveld in Frankrijk strekt
zich uit over een afstand, die ongeveer
20j0 K.M. bedraagt, en zich met een
groote bocht van een punt benoorden
Parijs tot aan de grensvesting Epinal
uitstrekt. Daar heeft het Fransch-Engel-
sche leger eindelijk den slag tegen de
Duitschers aanvaard. Sinds eenige dagen
wordt in dit gebied door bijna de ge-
heele Duitsche en Fransch - Engelsche»
legermacht gevochten. Het is ondoenlijk
over dit gevecht een overzicht te krij
gen uit de verschillende berichten over
het winnen van eenig terrein op den
rechter- of linkervleugel. Wat zelfs een
generaal opmerken kan over een ge
vechtsveld van ongeveer 20i0 a 250 K.Mj
een afstand als van Amsterdam naar
Keulen is betrekkelijk zo.ro| weinig.
Alleen de opperbevelhebber, die van elk
onderdeel en van elke wisseling van het
gevecht onophoudelijk berichten ontvangt
en daarnaar zijn maatregelen neemt, kan
een indruk krijgen van hetgeen er ge
beurt. Hier w,ordt de eene afdeeling
teruggedreven, daar rukt een andere
vooruit; hier gaat een regiment, dat
gebrek aan munitie begint te krijgen,
achteruit, onder bescherming der artil
lerie of van andere troepenafdeelingen,
om vervangen te worden door andere
troepen en rust te nemen, tegelijkertijd
den voorraad patronen weder aanvuD
lend. Op het geheele slagveld is het een
gaan en komen van afdeelingen en ver
sterkingen; hier wordt door de eene,
daar door de andere partij een partieel
voordeel behaald, dat straks weer ver
loren gaat. Van al die afwisselende bewe
gingen, dit voor- en achteruittrekken,
telegrammen uit te geven, is wellicht ge-
wenscht voor het geruststellen van de
angstig wachtende volkeren overigens
kan het niet het minste denkbeeld vani
het verloop of het resultaat van het
gevecht geven.
Uit die Fransche en Engelsche berich-t
ten kan men afleiden, zooalstrouwens
te verwachten was, dat de Fransch-Eni-
gelsche troepen, nu zij eenmaal besloten
aan de terugtrekkende beweging een
einde te maken en den slag te aanvaar-
Rimbaut den jnotor minder snel loqpien.
Toen hij naar de glazen buis (keek, die
het vlak van den alcool aanwees, zag
'hij, dat dit veel langzamer 'daalde dan
het vorige uuir en nu herinnerde Lij zich
wat hij gehoord had over het Jcolenver-
bruik Van kruisers, die met groote snel
heid loopen: een (kruiser, <iie 100 ton
kolen per dag noodig (heeft om 20 knoo-
pen te looipen, zal er 130 eischen voor
22 jknoopen len 300 voor 26.
Het schip (komt tot een grens, waar,
om een ohbeteekende vermeerdering van
snelheid te winnen, men een voorraadt
brandstof verbruikt, die volstrekt niet in
verhouding is met het beoogde resultaat
ials Ideze (grens (js bereikt, wint 'men slechts
één jknoop, door den voorraad brandstof
te verdubbelen.
De vlieger had in den loop van 'den
nacht dezelfde fout moeten begaan; hij
had van den motor, idie zoo economisch
liep, een grooten alcoolverbruiker ge
maakt.
Hij had misschien leen snelheid van
200 kilometers per uur bereikt, maar hij
had minstens een vierde gedeelte van zijn
voorraad alcool verspild om 20 kilome
ters op pie 500 te winnen.
Hij (had een vierde verspild om een
tiende te winnen, daarom zou hij er niet
komen.
Maurice Rimbaut was nochtans met
deze bijzonderheid op de hoogte. Hoe
den, in een terrein, waar zij door hun
aangeleunde flanken1 voor een omtrek
kende beweging gevrij' aard zijn, zeer
dapper en met groote volharding strij
den. Hetzelfde kan natuurlijk ook van de
Duitsche troepen gezegd, worden, zoodat
daar, in het gebied waar vóór honderd
jaren Napoleon streed tegen de Pruisisch-
Russisch-Oostenrijksche troepen, thans
een geweldige volkenslag wordt geleverd.
Maar wij weten ook, dat in den moi
dernen oorlog zulk een slag niet in een
of twee dagen geëindigd kan zijn. De
slag bij Moekden tusschen het Russische
en het Japansche leger heeft tien dagen
geduurd, en eindigde toen met iden,
terugtocht der Russen. Waar aan beide
zijden met zooveel volharding, zooveel
moed, zooveel kracht en zooveel verbitte
ring wordt gestreden als daar, in de
vlakten van de Aisne, de Marne en de
Seine, daar is het mogelijk, dat nog)
dagen lang geen resultaat van den slag
zal zijn te vermelden. Maar wel kan men
verzekerd' zijn, dat dit resultaat, als het
eenmaal vaststaat, van groot belang zal
ziïn voor den verderen loop van den
strijd.
Succes voor het Fransch-En^elsche
leger
Over de gevechten van gisteren zijn
hedennacht de volgende telegrammen
binnengekomen:
Uit Berlijn:
„Uit het groote hoofdkwartier wordt
gemeld, dat het Duitsche leger, ten
oosten Parijs aangeval Ie" werd door een
tusschen Meaux en Montmiral staande
vijandelijke macht. De Duitschers moes
ten hun linkervleugel terugtrekken. De
Duitschers namen 50' kanonnen en eenige
d u i zenden k rijgsge vangen en
Uit Lo n|d en:
„Het Persbureau maakt het volgende
rapport van generaal French openbaar:
De veldslag duurde gisteren voort. De
vijand is over de geheele linie terug-i
geworpen. Ons eerste legercorps heeft
2010 lijken van den Vijand begraven en
12 maxims genomen alsmede een aantal
krijgsgevangenen. Het tweede legercorps
maakte 350 krijgsgevangenen en nam
een batterij. j
De verliezen der Duitschers zijn ern
stig. De Duitsche troepen schijnen uit
geput te zijn.
De Engelsche troepen zijn de Marne
in noordelijke richting overgetrokken."
Uit Berlijn:
„Het groote hoofdkwartier meldt:
De ten oosten van Parijs ter vervoll-
ging van den vijand aan en over de Mar
ne voortgerukte troepen zijn uit Parijs
en tsuschen Meaux en Montmirail door
een overmachtigen vijand aangevallen.
Zij hebben, in hevige gevechten, die
2 dagen geduurd hebben, den vijand te
gengehouden en zelfs vorderingen ge
maakt. Toen de opmarsch van nieuwe
sterke vijandelijke colonnes gemeld werd
is hun vleugel teruggenomen.
De vijand achtervolgt onze 'troepen
op geen enkele plaats.
had hij een grove fout kunnen begaan als
deze
Terwijl hij over idLit alles nadacht, Ikeek
de jonge man oplettend naar den hori
zon en toen |hij aan zijn 'linkerkant een
rookpluim bemerkt had, ging hij er in
schuine richting op aï. IHIet schip scheerf
uit de golven op te rijzen erf werd spoe
dig grooter, maar friet oog van den inge
nieur was niet genoeg geoefend in het
onderscheiden van silhouetten op zee en
hij moest leerst op kortten afstand er van
zijn, om in (dat zware lompe schip, dat
hij genaderd was, een cargo-boot te her
kennen, die geladen was met steenkolen.
Hij Z2g duidelijk ,de bemanning, die langs
Ide reeling liep om hem teekens te geven;
hij zag een (Sfloep in zee neerlaten, alsof
men zich gereed (maakte om hem op te
nemen... Maar dat was de redder niet,
dien hij zooht. (Terwijl hij naar rechts
afzwenkte om zijn vorige richting te her
nemen en hiet compas raadpleegde, ging
hij verder, nadat jhij een teeken met de
hand gegeven had.
Een poosje later ontmoette hij twee
andere schepen. Een' van deze whs een
zeilschip, maar de „Katesbird" ging er
zelfs niet eens op af, het andere was~eene
boot, die de vlag van Venezuela voerde.
En, daar de ;Vereenigde Staten, op ge
spannen voet stonden met het land van
ex-president Castro, stond het vragen van
een dienst aan een matroos van deze
Als buit in deze gevechten werd tot
nog toe opgegeven 50/ kanonnen, ook zijn
er eenige duizenden krijgsgevangenen.
De ten Westen van Verdun strijdende
troepen zijn nog in voortdurenden strijd
gewikkeld.
In Lotharingen en in de Vogezen is
de toestand onveranderd."
Indien de hedennacht ingekomen be
richten. juist zijn, dan is de dag van gis
teren. voor de Duitschers niet gunstig
geweest; een deel van hunne legers is
over de Marne teruggeworpen.
De groote beteekenis van het feit ligt
naar ons gevoelen in twee bijzonderhe-.
den, die de telegrammen hebben overge
bracht, en wel vooreerst, dat de Duitsdie
troepen, die reeds tot over de Marne
moesten terugtrekken, daar achtervolgd
zijn door de Engelschen. Deze staan dus
nu op dit punt aan de Noordzijde van die
rivier, en. in de tweede plaats, dat dit te
rugdringen van i'de Duitschers heeft
plaats gehad zoo niet in, dan toch nabij
het centrum, dat is nabij dat gedeelte
van het front waar zij sinds dagen een
wig poogden te drijven tsuschen de le
gers der verbondenen.
Meaux ligt 40 a 50 K.M. ten O. van j
Parijs aan de Marne, Montmirail ligt I
25 K.M. ten Z. van die rivier, in de
bocht die deze daar maakt, en op eeni
afstand van 85 a 95 K.M. van Parijs
en op ruim het dubbele van Nancy. In
deze bocht schenen de Duitschers een
sterke positie te hebben, te meer omdat
het terrein daar gevormd wordt door een
lagen heuvelrug, die hun het beheerschen
van den toestand vergemakkelijkte.
Het zonderlinge van den toestand is,
dat, terwijl de verliezen, die de Engel
schen (de overwinnaars dus) den vij
and toebrachten err der veroveringen, uic-*
zij op hem maakten, gering zijn, de
verslagene (indien men hier ten minste
dat woord mag gebruiken) op veel meer
buit kan wijzen.
Nadere berichten zullen dienaangaande
meer licht moeten brengen. In elk geval
heeft de terugtocht in goede orde plaats
gehad, anders ware het onmogelijk ge
weest zijn krijgsbuit en zijn gevangenen
mede te voeren.
Tegenover dit verlies staat als winst
de verovering van een deel der talrijke
forten om Verdun door den Duitschen
Kroonprins.
De Russtn.
Over den toestand op het Oostelijk
oorlogsfront geeft het „Hbl." het vol
gende overzicht, waarin de krijgsverrich
tingen zeer juist worden weergegeven.
N;a depverwinning van .Hindenburg op
de Russen bij Allenstein en de Slavi
sche meren, zijn van dat deel van het ge
vechtsterrein geen mededeelingen meer
uitgegeven, noch van Russische, noch
van Duitsche zijde. Of de Russische troe
pen, die in het noorden over Tilsil naar
Koningsbergen oprukten, en. die reeds
voor Koningsbergen zouden zijn, den te
rugtocht hebben aanvaard, nadat het zui
delijker opereerend leger uiteengeslagen
werd, is niet bevestigd.
Ook het derde Russische leger, dat
tegen Posen-Breslau oprukte, en dat bij
Plozk, Lentschina en Petrokof voorpos
tengevechten leverde, laat niets meer van
zit li hooren.
Slechts het vierde leger, dat tegen de
Oostenrijkers streed in Oalicië heeft, na
de inneming van Lemberg, nieuwe over
winningen behaald.
Dit leger heeft, volgens de berichten
uit Petrograd een overwinning behaald
in het centrum, ongeveer aan de Oosten-
rijksch-Russische grens, bij Tomaschow
en Frampol, en aan den Russischen rech
tervleugel, waar de cavalerie de Duitsch-
Óostenrijksche troepen uit de versterkte
stelling bij Ljublim verdreef.
Ook bij Ravaruska, tusschen Toma
schow en Lemberg gelegen, heeft de
Russische strijdmacht een overwinning
behaald op de Tirolsche regimenten.
Welke gevolgen deze overwinningen
hebben voor de troepenverplaatsingen
in dat gebied, is uit de ontvangen berich
ten niet vast te stellen.
Uit België.
De toestand ie Namen en de
verwoesting van Dinanl
Een corn van de „Msb." seint d.d.
gisteren uit Maastricht:
Bij Namen "zijn de Duitschers druk
bezig de forten weer te herstellen1.
iPe stad zelf heeft een doodsch aan
ziet», vooral op de Place d'Armes zijn
de sporen van het gewelddadig optre
den der Duitschers nog altijd te zienl.
Het plein met het prachtig stadhuis
is in een ruïne herschapen^. In de s.tad
zijn ongeveer 125 huizen vernield.
Die waterleidLihg, die aan een Neder-
l1; i* r&alfifbt&éi* tefcataoMfe Tunc1-*
tioneert weer, dank zij het krachtig op
treden van den directeur, den heer DL.
van Proyen.
Namen is doodsch, alleen 'sPavonds
biedt de Maasveste een eigenaardig
schouwspel. Alle ramen zijn geopend en
overal branden lichten voor de ramen'.
Te Dinant is de toestand nog veel
treuriger. Van fret lieve stadje aan de
Maas is bijna geen huis, blijven staan'.
De prachtige kerk is bijna plat ge
schoten, en de geheele stad, waar 13000
menschen woonden, is vernield.
Van de groote fabrieken en de schoome
villa's is geen sjteen op den ander ge
bleven.
De voorsteden Bo.uVignes en Lespe zijn
grootendeels in een puinhoop veranderd.
Zij zijn of in brand geschoten door liet
geschut der Franschen en Duitschers, die
post hadden gevat op de steile Maasj-
oevers en elkander slag leverden, of door
de verwoestende handen der Duitschers
aan de vlammen prijsgegeven'.,
Zevenachtste deel Van Dinant is ge
heel verwoest Alleen het Paleis van Ju
stitie en enkele kleinere gebouwen zijn
onaangetast gebleven. Arm België 1 De
weg naar Givet draagt pok de $poren
van Duitsche verwoesting- Givet zelf is'
weinig of niet geteisterd!. De enkele Ne-
natie gelijk met zich in de muil van den
wolf'[te werpen.
Maurice Rimbaut bemerkte !het bijtijds
en ging verder.
Maar nu liep (hij ook gevaar, dat hem
hetzelfde overkwam als Ivvat La Fontaine
heeft beschreven in Ide fabel van Heroiiy
die, daar. hij karpers, zeelten en gron
dels had versmaad, zich tevreden moest
stellen met een schelpslak.
Meer idan 100 kilometers [had ide inge
nieur afgelegd na (die ontmoeting met de
vreemde boot, zonder id'at een enkele sil
houet zich vertoonde 'en de jonge man
begon zich ernstig ongerust te maken,
terwijl hij bezig was in den vergaarbak!
den inhoud van z*n laatste bussen te ledi
gen, toen eraan den rechterkant een nieu
we rookwolk aan den horizon opsteeg.
Het was ongeveer acht uur 's mor
gens toen de aeroplaan in de nabijheid
er van kwam.
Het was een groot stoomschip, dat
de Amerikaansche vlag voerde, en nader
bij komende zag de jonge man aan den
top van den grooten mast de voorover
staande galg, die aanduidde, dat er aan
boord een inrichting was van de T. S. F.
Terwijl hij op korten afstand het schip
passeerde, beschreef hij dadelijk een hal
ven cirkel, om er weer naar terug te
keer en len te kennen te geven, dat hij
aan boord wilde opgenomen worden.
Op haar achtersteven las hij in gou
den letters fret woord Fulton.
Het zou idwaaslbeid zijn geweest te
trachten op ide boot zelf te dalen, of
schoon (haar achtersteven geheel ont
ruimd scheen. De aeroplaan zou zeker
met zijn vleugel tegen een mast, een
schouw of een ander gedeelte van de
reeling zijn gelstooten.
Te beproeven zich in woorden uit te
drukken, daaraan kon hij evenmin den
ken, daar de aeroplaan, ofschoon zij met
haar geringste snelheid vloog, toch nog
vijftig kilometers per uur .naakte.
De ingenieur beschreef- dus een twee
den cirkel, terwijl hij dicht langs het
water schleerde.
Het was die beweging, Idie het gemak
kelijkst was te begrijpen, en ze weHdJ
dan ook dadelijk verstaan.
Nadat het schip eenige oogenblikken
later gestopt had, zag de vlieger met
voldoening, dat 'er een roeiboot van d'e
reeling werd neergelaten, [die met drie
matrozen was bemand ;en op hem af
kwam. Toen hij tot op een vijftig me
ters fan het (vaartuig genaderd was, gaf
IMa'urice Rimbaut een lichten ruk aan
het diepteroer en dreef nu 'op de opper
vlakte van het water; tegelijkertijd stelde
hij het verbrandingstoestel buiten wer
king, en bevallig over "die golven glij
dend, kwam de „Katesbird" hieel dicht
bij de sloep. (Wordt vervolgd)