io I BUITENLAND. De Oorlog- DE VLIEGMACHINE. 5e Jaargang. No. is94. c £cicbe he Sou-to/nt Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN. latere. Telefoon 935. Postbus 6. DfT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAOEN DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering IA het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco per post 1450 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent. Donderdag September I 1914 De AUVEW I EN I lEi'KIjS bedraagt van 1—5 regels '1.75, elke regel ncr 15 cent Ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 ceiu. met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop (geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 cent; aangeboden betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel .er 10 cent. Sympathiek. Terwijl de opperbevelhebber onzer land- en zeemacht zijn bureaux in het Departement van Oorog worden langs een zijpaadje bereikt, waarboven, o Hollandsche eenvoud, slechts, een be drukt canonnetje de bestemming ver meldt terwijl generaal Snijders waar lijk genoeg aan zijn hoofd zal hebben, vond hij toch gelegenheid tot het Uitvaar digen eener aanschrijving aan bestuur ders van militaire motorrijtuigen, waarin hij dezen eenige veiligheidsvoorschrif ten geeft. Er was over het wilde rijden dier be stuurders geklaagd. „A la guerre comme a la guerre", dachten ze al bij voorbaat en zonder op voorschriften of borden te letten, stoven zij er maar op los den goeden niet te na gesproken. De politie kon daar weinig of niets aan doen, want, ingevolge het bepaalde in art. 24 der Motor- en Rijwiel wet, is deze wet onder de tegenwoordige om standigheden niet van toepassing op 'mo torrijtuigen en rijwielen met militaire 'be stuurders en op motorrijtuigen en rijwie len bestuurd door nietm'ilitaire bestuur ders, vöor zooveel bedoelde rijtuigen of rijwielen worden gebezigd ten be hoeve van 's Rijks dienst. Zoo sta-je immers als agent of veld wachter machteloos tegenover een woes- ten rijder in 's konings rok! Generaal Snijders heeft echter thans aan die uitzonderingsbepaling een e3bd|e gemaakt, zooals men in dit nuimmer kan lezen. Wij noemen deze daad sympathiek, wijl zij immers bewijst, dat bij ons leger bestuur geen geest tot overheersching der burgerlijke samenleving voorzit. Dit optreden van generaal Snijders vefhoogt het vertrouwen in zijn overige maatregelen. De toestand in Frankrijk In den stand der partijen in Frank rijk is sedert gisteren, gelijk bleek uit önze laatste berichten in 't vorig no. eenige verandering gekomen, en wel in 't voordeel der Franschen. Van Fransche en EngelsChe Zijde hebben wij daarover positieve berichten. Het ontbreken van tijding, van Duitsche zijde is mede een aanwijzing ofschoon meer ook 'niet dat het voordeel aan de zijde der ver bondenen is. De punten, waar de geallieerden ter rein winnen, Zijn twee in getal. Vooreerst in de onmiddellijke nabij heid van Parijs, bij de rivier de Ourcq en het kleine stroompje de Petit Morin, en voorts meer naar het centrum, tus- schen Vitry en Sermaise. Op deze laatsite linie stonden de Duitschers. aanvankelijk aan de Zuidzijde van de 'Manie, maar konden het daar niet .uithouden .en zijn door de Engelschen genoodzaakt over die rivier terug te trekken. Ook aan de FEUILLETON. 66) Eerstens was het vaartuig voorzien van „voelhoorns" voor draadlooze tele grafie, zooals de ingenieur ze nog nooit had gezien. Hij had onder andere, on danks het late uur, bemerkt, dat de drie masten elk van een „voelhoorn" waren voorzien, die met den horizon een hoek van 30 a 40 graden maakte en "waarvan de talrijke draden den in druk wekten van ee nreusachtig spinme- web. Eindelijk was aan het schip geen vlag te bemerken; alleen de vorm deed zien, dat het vrij snel kon varenj Het lag onbewegelijk stil. Wat zou het hier moeten doen? Zou het een voorpost van de Japanners zijn, om hen door middel van draadlooze tele grafie van de komst van het Ameri» kaansche eskader in kennis te stellen? De ingenieur kon er zich op hetoogen- blik geen rekenschap van geven. De duisternis was nu geheel gevallen en Maurice Rimbaut had, evenals 'den vorigen nacht, de „Katesbird" op een hoogte van 10)0 meters gebracht, niet alleen om niet afhankelijk te zijn van een onverhoedsche verplaatsing van het Ourcq staan Engelschen. Het hulpleger der \bondgenooten van overzee schijnt zich hier flink te weren. Een minder gunstig teeken is, dat van de linie MontmirailSompuise slechtst gezegd wordt, dat geen van beide par tijen veld won. In den mond der Fran schen, zoo licht geneigd eigen succe^ aan te dikken, beteekent dat wellicht iets voor hen ongunstiger^. En de hier bedoelde linie behoort mede tot het cen trum, en wel tot die punten, welke door de Duitschefs waren uitgekozen om' een wig tussChen de Fransjche legers te drij ven en hen zoo mogelijk in tweeën te verdeel en. In den rug van het Duitsche leger is nu ook geen enkele sterkte, geen en kel fort imeer, dat de beweging der Fran sche troepen zou kunnen ondersteunen, dat de Duitschers, zoo zij worden terug geslagen, zou kunnen tegenhouden. Alle forten, alle vestingen in het Noor den zijn in handen der Duitschers. Voor zoover zij zidh niet overgaven aan de binnenrukkende troepen Zijn zjj geval len. Zelfs Maubeuge, dat een zeer sterke vesting werd geacht, en dat krachtig werd verdedigd, moest zich overgeven. Op het Belgische leger is niet meer te rekenen. Dat zit in de linie van Ant werpen, waar 'het door de Duitsche troe penmacht is ingesloten. Het 'is echter mogelijk, zoo de Duit- sChe troepen worden teruggeslagen, dat zij op hun terugtochtsweg de Russen pntmoeten, die volgens tal van berichten, ook door ons ontvangen, uit Archangel naar Engeland zijn overgebracht, en van daar naar Noord-Frankrijk. En het zou, indien deze berichten juist zijn, tot de tactiek van generaal Joffre kunnen bèhooren, dat hij voor de opruk kende Duitschers zoolang is, uitgeweken, totdat hij zekerheid had, dat deze Rus sische troepen in Noord-Frankrijk waren aangekomen. Het zou kun in en iets positiefs daaromtrent valt natuur lijk niet te zeggen. De toestand in België. Gent. Blijkens een particulier telegram aan de „N. R. Crt." zullen de Duitschers niet in Gent komen, maar naar Frank rijk verder rukken. Gent moet echter aan het Duitsche leger leveren: 10.000 liter benzine, 1000 liter mineraalwater, 150".000- kilo's haver, 100 rijwielen, 10 motorrijwielen, 25 luchtkamers voor auto's, 10 rollen,, elk van 40 meter lengte, voor verbanden van gewonden, een hoeveelheid sublimaatpastilles en 100.000 sigaren. Bovendien moet de burgerwacht haar wapenen aan den Duitschen commandant overgeven. Men is te Gent met deze voorwaarde zeer ingenomen. Dinsdagmiddag had te Gent een ge vaarlijk incident plaats. Twee Duitsche officieren kwamen de stad binnen. Een voor het stadhuis geplaatste mitrailleuse gaf vuur, doodde den eenen officier en wondde den anderen. Burgemeester Braun vertrok onmiddellijk naar den diepteroer, maar ook om vanuit de verte de lichten van een eskader te kunnen waarnemen, als het toeval wilde, dat de Amerikaansche vloot op weg naar Midway was. De sterren flonkerden aan den hemel en de jonge Franschman had onmiddel lijk de poolster gezocht, daar de Sand- wich-eilanden op het Noordelijk halfrond lagen. Zij stond dicht aan d'en horizon, omdat hij zich op 25 graden Noorder breedte bevond. Nui hij er zeker van was, d'at hij Üe goede richting had, liet hij de motor met >de grootst mogelijke snelheid loopen. Ondanks zijn vertromven in het toestel, dat reeds verschillende bewijzen van groote deugdelijkheid had gegeven, on danks zijn aangeboren wilskracht, had. de jonge Franschman nog talrijke oogen- blikken van moreele duizeling en voel de hij de onbegrensde eenzaamheid op zijn schouders drukken. ,Hij onderzocht lelk' oogenblik met zijn electrische lamp Ihlet vlak van de benzine en de machineolie, hij vulde den ver gaarbak, zonder te wachten, dat het vlak laag was, smeerde alle onderdeden, zag zijn richting na. Om 10 uur wierp hij zijn leeg alcooltonnetje in zee. Vervolgens at 'hij een en ander, of schoon hij geen "honger hadhet drinken van de koude koffie was hem een soort Duitschen generaal om over het inci dent te spreken. In een later telegram aan de „Msb." wordt echter de volgende lezing ge geven Een Duitsch officier reed in Gent in een auto, bestuurd door een Duitsch sol daat. In de St. Pieters Nieuwstraat, recht tegenover het lokaal „Vooruit", moest de auto langzamer rijden door het kruisen van twee trams en kwam1 daar ook een auto aangereden, waarin vier Belgische militairen en een mitrail leuse. Deze ontmoeting gaf aanleiding tot het wisselen van schoten uit beide auto's (volgens een Gentsch blad), ter wijl verschillende omstanders aan mijn zegsman verklaarden, dat de Duitsche officier wel zijn revolver te voorschijn haalde. De Duitsche soldaat werd ge wond en de Duitsche officier krijgsge vangen gemaakt. Er is dus geen doode gevallen. Het geval gaf begrijpelijk aanleiding tot een groote beweging en bezorgdheid. Het gebeurde was in strijd met de door den burgemeester verkregen voorwaar den, dat Gent zou verschoond blijven van het bezoek van Duitsche krijgslieden. De burgemeester, de heer Braun, aar zelde echter niet om voor het belang ■der stad op te treden en begaf zich vergezeld van den Amerikaanschen con sul, weer naar den Duitschen legerbe velhebber, teneinde daar de ware toe dracht der zaak mede te deelen en mogelijke rampen van de stad af te- wenden. Hij ontmoette den Duitschen bevelhebber te Leeuweggen op het kas teel van den heer van Hecke de Lem-i beeke. Den geheelen namiddag wachtte in de omgeving van -het stadhuis een groote menigte met angstig ongeduld de terugkomst van |den burgemeester, dobberende tusschen hoop en vrees* Om vijf uur was een geheime ver gadering van den gemeenteraad belegd em enkele minuten later keerde de burge meester per auto naar het stadhuis terug. Aan zijn houding kon de menigte reeds bespeuren, dat hij een goede tijding bracht, wat hij ook aanstonds bekend maakte, daarbij met een geestdriftige ovatie door de menigte gehuldigd. Hij verklaarde in korte woorden zijn weder varen en men vernam met groote verlich- fting, dat de heer Braun had weten te verkrijgen dat dezelfde voorwaarden van 's morgens waren behouden, met de en kele bijvoeging, dat de gekwetste Duit- scher thans in het hospitaal verpleegd wordt, geplaatst onder de bescherming van den consul der Vereenigde Staten, en niet als krijgsgevangene mag wor den beschouwd. De burgemeester voegde aan zijn ver klaring toe, dat het thans niet zoo ge makkelijk was geweest om met den generaal te spreken als dien morgen. De verwoesting van Leuven. Aan een brief van een Duitsch officier (aan zijn echtgenoote, ontleend de „Msb." de volgende passage, waarin aan de Belgische franctireurs de schuld wordt gegeven van de door de Duitschers te marteling ien met kleine slokjes dronk ihij alles pp in den loop van den nacht. Om zich vrij te kunnen verplaatsen had hij zijn stuurrad door middel van een touwtje aan [een ijzeren staaf vas'tgebon- den len jdaar (het Idiepteroer nu ook £ijo onbewlegelijklen stand1 bewaarde, kon de vlieger zich naar believen verplaatsen en 'zich met verschillende zaken bezighou den. Hij verplaatste zich eerst met de grootst mogelijke voorzichtigheid, daar hij vrees de, dat de machine 'haar evenwicht zou verliezen, als 'hiet zwaaretpunt zich ver plaatste. Maar hij had spoedig bemerkt dat de snelheid Van de mach i en oogenblik^ kelijk het evenwicht herstelde, evenals een granaat, die 900 meters in een sei- oonde doorloopt En in de geheimzinnigheid van dietn onvergetelijken nacht, onder den bleei- ken lichtschijn van de maan1, gingen de uren voorbij, zonder dat andere gelui, den tot hem doordrongen, dan het onaf gebroken gestamp der pistons, en het eentonige getuf van de ontploffingen in den knalpot Om twee uur in den morgen ver schenen er lichten in het Noorden, zcjnder dat de vlieger zich nauwkeurig reken' schap kon geven van de richting, die werd gevolgd door de schepen, die hij Leuven gepleegde verwoestingen: „In de stad is uit vele huizen op de aftrekkende troepen geschoten. Gustav D., dien ik gisteren met een gijzelaars- en gevangentransport belast heb, ver telde mij, dat er 60 militairen van zijn compagnie vermist werden. Het is bewezen, dat de Belgen het volgende plan hadden: gelijktijdig met hun uitval uit Antwerpen zouden de of ficieren in Leuven in hun kwartieren in den slaap vermoord worden. Het is bewezen, dat mijn gastheer, bij wien ik was ingekwartierd, de ad vocaat Veltkamp, het vuur uit zijn huis geleid heeft. Het is bewezen, dat men in het kwar tier van mijn verplegingsofficier in de canapé 2 lange geslepen messen heeft ontdekt. In het hotel „Maria Theresia" vond men een zwavel voorraad met een lan gen ontbrandingsdraad. Daar waren 250f man van ons regiment ondergebracht. In de Rue des Joyeuses Entréeswaar mijn bataljon ingekwartierd zou wor den, staat een toren. Van uit dezen to ren gaf men lichtsignalen. Hier scho ten de Belgen, kameraden van de bur gerwacht, uit alle ramen op onze troe pen. Er zijn oversten, luitenants, on derofficieren en vele manschappen van ons neergeschoten. Ik betreur het ver lies van drie onderofficieren en 9 man en 26 geweren. Verbaas je daarom niet, als je in de couranten leest, hoe snel en streng te gen de^e sluipmoordenaars is opgetre den; wij laten ze bij dozijnen neerschie ten. Door de franktireurs neemt deze oor log een zeer wreedaardig karakter aan. De commandant heeft gisteravond Leu ven in brand laten schieten. Toen ik 's avonds met mijne meer dan duizend gevangenen hier arriveerde, bood zich voor onze oogen een afschuwelijk tafe reel aan Leuven, de fiere universi teitsstad, een buit der vlammen. De uni- versiteit, waarin ik met mijn bataljon zou ingekwartierd worden, en tal van straten in lichtelaaie. Ami-paapsche instinctm. Wij hebben er herhaaldelijk op ge wezen, zegt de „Tijd", dat de katholieke geestelijkheid in België op bijzondere Wijze het mikpunt van vijandelijke daden sommiger Duitsche troepen schijnt te Zijn. Dat hier anti-paapsche instincten achter zitten, blijkt ui(t de ophitsingen van een zeker deel der Duitsche pers. Zoo vinden wij in de „Tagl. Rundschau" het volgende tendentieuze entrefilet: „De spionnen dienst te Luik is; onder deze fraai hesdhaaf de natie georganiseerd dojor de geestelijkheid, die onder den dekmantel van haar kerkelijke kleeding vaak bovendien met den Rjoode-Kruis- band om den arm, dingert dóet, die zelfs bij het 'ruimste geweten van moderne menschen zich niet laten vereenigen met religieuse gevoelens, laat sjtaan met ge voelens van moraal en menschelijkheid. „Het land zou rust hebben, indien deze zwarte galgenvogels een andere naam is er voor dat soort niet voor hun eeuwige rust door strop of kogel naar minder satanische «.treken1 werden gebracht. Men zoekt hen van clericale zijde te verontschuldigen en dat is wel te begrijpen, want in godsdienstige za ken zal Duitschland het wel nooit eens worden. Doch wie op het oorlogstoon eel de zwarte gódsknechten bezig ziet, die wordt in het diepst van zijn ziel ver toornd, al is hij de meest ovtertuigde en vroomste Katholiek". Indien de Duitsche censuur in dezen opgewonden tijd dergelijke ophitsingen in de anti-paapsche pers toelaat, moet men zich niet verwonderen, dat in stre ken, door Duitsche troepen bezet, gru weldaden tegen geestelijken geschieden, als die, welke onze correspondenten, aldus de „Tijd", herhaaldelijk moesten sjgna- leeren. Oorlogsgruwelen. Zoowel van Belgische ah van Duit sche zijde, schrijft de „N. IC", worden meer dan eens geheele 'lijsten gruwelen gepubliceerd, die door Duitsche solda ten op Belgen, of wel door .Belgen op Duitsche soldaten zouden gepleegd zijn. Naar hetgeen wij ook van ooggetuigen' vernamen, staat het vast, da(t er van beide zijden ongelooflijke gevallen van wreed heid te vermelden zijn. De oorlog, op zich zelf reeds zoo tragisch is, daardoor nog, treuriger geworden. Noch Belgische, noch Duitsdhe iRegee- ring of Legerbestuur keuren deze gruwe len goed of bevorderen ze. Integendeel herhaaldelijk vindt men vermeld, dat I Duitsche soldaten ook met den dood gestraft zijn voor daden van geweld en de Belgische regecring heeft overal laten bekend maken, dat Zij het schieten; van burgers op soldaten veroordeelt en verbiedt. Daarom mag men noch de Belgen, noch de Duitschers in 't algemeen aan sprakelijk stellón voor de gepleegde gru weldaden. Ieder leger ien ieder land heeft sinisterie individuen, die voor geen ge- bemerkte even later vertoonden er zich andere, zeer Ver in het zuiden en de in. genieur vroeg zich af, of zij niet aan het Amerikaansch eskader behoorden. Het eskader had twee dagen te Voren Magdalena-Bay moeten passeeren, de laatste statie voor Oakland, maar door telegrammen gewaarschuwd, die uit alle richtingen aankwamen, had het "misschien in die baai kolen ingenomen en was recht op Honoloetoe afgestoomd, zon der Oakland eri San-Francisco aan te doen. Het was slechts een veronderstelling en een veronderstelling, die geheel te niet zou gaan, als hij de kaart had kun. nien onderzoekenwant in dat geval had het eskader meer in het zuiden moeten passeeren en aan zijn blikken zijn ont snapt De lichten verdwenen. De maan ging onder en een weiniig rechts scheidde de horizon de zee, die tot dusVer niet den donkeren hemel was saamgeVloeid. Weldra kreeg die bvaalkleurige, niet krachtige schijn een roode tint. De zon kwam op. Naarmate de zon hooger steeg, nam de jonge man zijn taak luchthartiger op daar kwam meer vertrouwen met het naderen van den dag. Even vreeselijk als de ondoordringbare geheimzinnige duisternis is, voor demen- weldpleging terugdeinzen uit is bij iede- ren opstand en bij vonden. bij eiken oorlog onder- Dit hou de men toch wel in 't oog, als men somsi van feiten leest of hoort, die de haren te berge doen rijzen. Oostenrijker* en Russen. In die nabijheid van Lemberg is een nieuwe slag begonnen. Naar Gentral News (uit Rome verneemt neeft de Messagero uit "St. Petersburg bericht ontvangen, dat de groote slag bij Rawa Ruska (in Noor-Oostelijk Galir cie) die vier dagen heeft geduurd, is ge ëindigd met een volkomen overwinning der Russen. Onder de krijgsgevangenen is een groot aantal Duitschers. De Oostenrijkers hebben Rus,sisch-Po- len pntruimd. Indische hulp voor Engeland. Minister Asquith verklaarde gisteren in het Lagerhuis, dat hij heden een voor stel zou indienen betreffende het aan werven van nieuwe troepen. schelijke ziel, even machtigen invloed oefenen de trillingen van het licht op haar juit Overigens kwam hij op punten, waar het minder eenzaam was. Vaartuigen zag hij, in de verte zeilschepen, flie op zee meeuwen leken, stoomschepen, waarvan men slechts de sphouwen Zag met grijze rookpluimen. Hoeveel mijlen had hij afgelegd? Maar vooral hoeveel "had hij er nog af te leggen? Maurice Rimbaut haalde Zijn horloge te voorschijnvier uural veertien uren onderweg, en met welke snelheiid'? Was hij 500 of 1000 kilometers van San-Francisco verwijderd. Er stond hem geen middel ten dienste om tuasfehen deze zoo verschiUende cijfers te kiezen. Nochtans kon hij wel eenigszinft den afstand berekenen namelijk door middel van den alcohol, die overbleef. Hij telde de leege bussen. Toen hij daarmee gereed was, pa. relden de zweetdruppels op zijn voor hoofd. Hij had nog slechts 8 bussen over 80 liters alcohol in het geheel. Hiermee kon hij nog 400, 500 ki lometers hoogstens afleggen. (Wordt vervolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1914 | | pagina 1