Maandag
BUITENLAND.
De Oorlog-
DE VLIEGMACHINE.
5e Jaargang.
No. 1491.
e £eicbe he Goi i/tant
Bureau OUDE SINGEL S4, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post /1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/. cent, met Oetllustreerd Zondagsblad 5 cent.
September I
1914
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
Ingezonden mededeellngen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Oroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, Iedere regel --.er 10 cent.
De taktiek van de
Fransche en Engelsche legers
begint eindelijk helderder te worden.
Wij hebben nu tenminste een verklaring!
voor het aanhoudende terugtrekken van
tiet Fransche leger, ons verschaft door
een militairen medewerker van de „Ti-
mus", die tevens de taak van het En
gelsche leger in deten oorlog toelicht.
Het hoofddoel van onzen veldtocht,
aldus genoemde dagbladschrijver, is, dat
wij op het westelijk oorlogsfront een
jpo groot mogelijk gedeelte der DiuitC
":he strijdmacht naar orijS' leger lokken
<ri zoo rang, tnogeïijk tegenhouden, oft
dat de taak der Russen verlicht worde.
Dit doel werd ons dadelijk gesteld,
toen het bleek, hoe Djuitschland het er
op toelegde, Frankrijk een verpletteren',
den slag toe te brengen, en Toen 'het
eveneens duidelijk was door de enor|-
tna massa's* die Diuitsdhland naar het
westelijk oorlogsterrein overbracht
dat wij. van onze zijde geen overwinning
konden behalen, die den vijand vernie
tigen zou. Wij waren dus aangewezen
op een slepende wijze van oo^lpgyoe^
ren, leen strijd van uitputting op zeer
groote schaal en wij dienen deze straj.
tegie voort te zetten tof het bftterd
einde. W.ij zijn er van overtuigd, dat
iedere veldslag die wij leveren en iedere
schrede die wij1 doen, de Djuitschersj verf
der van hun doel afbrengt, hun moei
lijkheden vergroot en het succes van
onze zaak verzekert
Wi) moeten geen stap achteruitgaan,
tenrij wij daartoe gedwongen worden,
en den Duitschers geen duimbreed
FYansqh grondgebied toestaan, zonder
ihun daarvoor een hoogen prijs te la
ten betalen. Wij moeten ons niet laten
omsingelenoff in een vesting 'opsluiten.
Hoe grooter het Fransche grondjgebiedj
is, dat in ons bezit blijft, des| te grooter
is bet nut, dat wij daaruit kunnen trek^
ken, om den oorlog tq steunen, en des
te kleiner zal de zóne zijn, waar de
Pruisen het Fransche volk en de Fran,
sche steden kunnen uitbuiten. Wanneer
militaire voordeelen, krijgsgeluk, de uit
putting van Diuitsdhland of dq aandrang
der 'R,uss.en in 'het Oofsfen ons in een
betere positie brengen, dan kunnen wij
het offensief hervatten.
Wij hebben alle hoop gevestigd op
deze krijgstaktiek. Het Fransche leger
blijft feitelijk intact Groote capitulaties
als die van Sedan en M,etz zijn. niet
voorgekomen.
Vier millioen Franscherf moeten er on
der de wapenen staan, de garnizoens1
en depots meegerekend, en zulk een le
ger, dat op eigen bodem1 vedht, is fei
telijk niet te overwinnen, wanneer n.lC,
de leiding haar verstand gebruikt
Duitschland heeft veel troepen noodig
om de forten te belegeren en de veit
bindingslijnen te beschermen, bovendien
wordt het getroffen .door een ontzeg
FEUILLETON.
63)
De officier greeip <$e -hand wan zijn
vriend. r
r- Rijk eens, Afaurice, iets anderszou
men de aeroplaan niet van eenige zaken
kunnen ontdoen, die mini dier noodzakelijk
zijn dan benzine en olie, die gereed
schapskist bijvoorbeeld die minstens twin
tig kilo weegt? x
Neen, want er Kan reparatie noodig
lijn... i
De gereedschapskist en de drij'fapipa-
raten zouden met mijn gewicht goed
overeenkomen..*.
De drijf apparaten Neen vriend, zij
zijn absoluut (noodzakelijk. Denk >er aan,
dat van hier naar Ban-Francisco.*.,.
Maurice Rimbaut hield op met spreken.
De opzichter nam den officier bij de
hand, gaf hem een teeken te bukken en
trok hem naar den rand van den afgrond.
Toen hij daar was, week hij naar rechts
en toen de Amerikaan die richting volg
de. onderscheidde hij een tiental man-
men, die met het geweer in de hand
tusschen de rotsblokken slopen, waar de
bodem van dm krater mede was bezaaid.
Naar Archibald Forster had gevreesd),
tend ongeluk, veroorzaakt door de ver
nietiging van zijn handel met het buiten
land, de overzeesche landen, en de daar
uit voortspruitende verlamming van den
binnenlandschen handel. Het Zal, natuur
lijk, volhouden, omdat het niet anders
kan ,maar de duizenden families, die
zich ophoopen in de straten van Berlijh,
vormen slechts het begin van een be.
weging, die in kracht zal toenemen, bij
iederen nieuwen inval van de Russische
Vijanden.
Hoe vreeselijk het ook voor onze
Fransche bondgenooten moge zijn, om
nogmaals een campagne in hun eigen
land te moeten meemaken, toch Zijn de
omstandigheden geheel anders dan in
1814, omdat geheel Europa Zich toen
tegen Frankrijk had verbonden, terwijl
thans de verhoudingen juist omgekeerd
Zijn.
Tot zoover de militaire medewerker
van de „Times".
Het is, zooals wij vermoedden: De
sterke forten op de grens van Lotharinf-
gen worden aan zich zelf overgelaten
en de ellips van insluiting laat men
zonder ernstig verzet door den Vijand
inkorten tot een cirkel, die Parijs steeds^
nauwer en nauwer zal omsluiten.
En achter deze terugtocht zit geen
schitterende tactiek, die straks.' maken
zal dat we ons voor het hoofd zullen
slaan, uitroepend; wel domoor, dat ik
dat niet begrepen hebNeen, het is
een verklaring, van onvermogen. Tegen
het massa-leger Van de D|uite[chers en
tegen hunner verschrikkelijke 42 c.M.
kanonmen verklaren jde Franschen zich
niet opgewassen.
En inmiddels stelt men al zijn ver
wachting op den RussifChen bondgenoot.
Met de nederlagen en overwin!ninge<n
der Russen in OosT-Pruis en en Galicië
gaat aan de Seine de stemming op erv
neer.
Over den val van Rheimis troost men
zich pielt de verovering van Lemberg.
En men neemt zich voor om', als die
oorlog achter den rug is, óók kanonnen
van 42 c.Mj., te gaan bouwen (terwijl
de vijand dan inmiddels met den bouw
van nóg geduchtere bezig is)!!
Volgens een Fransch communiqué be.
vindt het Engelsche leger zich
thans ten Zuiden van de Marne.
De „Times" van gisterenavond bevat
de volgende miediedeeling. „Naar bericht
wordt heeft de burgemeester van Bou
logne een telegram ontvangen, meldend,
dat generaal Joffre erin geslaagd is om
door de Ciuitsdhie linies been te trekken, en,
dat de Engelschen een voordeel hebben
behaald op het Diuitsche leger.
De Duitschie troepen hebben Rijs el
gisteren met spoed verlaten".
De Duitschers in België.
Nu de beslissende slag in Frankrijk
klaarblijkelijk nadert, hebben, zooals
reeds gemeld, de D(uitsche troepen in
België, om een aanval in den rug hun'-
ner legers te voorkomen en e«n agressief
optreden van het in Antwerpen zich be
vindende Belgische legers dat, vól
gens een officieel telegram uit Antwer-
hadden zij een pad in den tegenoverge-
stelden rotswand gevonden of was hun
misschien de weg gewezen door een Ja
panner van 't Kilauea-Volcan o-House en
zeker leidde hun weg naar bet rotspad;
dat bij de machine uitkwam.
Natuurlijk waren zij van Honoloeioe
vertrokken miet bet bevel zich van de
machine, Kost wat kost, meester te maken.
Zij waren op slechts 700 a 800 me
ters afstand en gingen op heit oogenblik
langs 't lavameer.
Misschien waren er anderen, die men
niet meer kon zien, die reeds onder aan
de rots stonden.
Op de andere zijdie van den Krater ging
men voort met schieten, blijkbaar waren
er echter niet meer idan drie schutters.
Maar achter ,hen onderscheidde men tal
rijke silhouetten, werklieden van 'de om
liggende plantages, of gasten Van het
hotel, die vol nieuwsgierigheid het ver
loop* van deze zonderlinge jacht gade
sloegen.
Maurice Rimbaut was bij 'zijn vriend
gaan staan
Ge ziet bet, Zei hij, geen minuut
te verliezen. En overigens zou men zeg
gen ,dat de Goddelijke Voorzienigheid
ons heeft bijgestaan door me vijf of zes
uur te laten slapen, terwijl gij geen mi
nuut rust hebt •genomen. Ik kan het nu
wel viier-en-twintig uur uithouden. Ge
pen, versterkt is miet de 'Belgische divi
sie uit Namen, die naar Frankrijk was
vertrokken vóór te zijin, een aanvval
op Diendermonde gedaan. In den vroo-
gen ochtend Vrijdagmorgen heeft een
Djuitsche legermacht de gedeclasseerde
stelling van Dender monde aangevallen en
zagen de troepen van bet garnizoen dier
stad zich genoodzaakt zich benoorden de
Scheldle terug te trekken.
De Belgische troepen, die zich ten
zuiden van de stad hadden versterkt, en
met hun geschut een hevig vuur op den
aanvaller openden, konden den, strijd niet
vdlhouclen fin mloqsten voor de overmacht
wijken.
De verwoesting van Leuven.
De oorlogscorrespondent van de „Tijd"
schrijft
Alvorens bet een en ander over de
gevolgen van Leuven's verwoesting te
gaan zeggen, wil ik eerst even vaststel
len, dat cue verwoesting niet zoo al
geheel is geweest, als de eerste berich
ten dit voorstelden en zooals sommige
correspondenten ook nu nog berichten.
Zoo gauw ik van mijn eerste bezoek
aan de geteisterde stad terugkeerde, te-
legraplheerdie ik reeds, dat er van een
algëheele verwoesting geen sprake was,
ofschoon de vernieling natuurlijk ver
schrikkelijk geweest is en men veilig kan
aannemen, (dat het grootste en voor
naamste deel vernietigd is.
Tot het niet vernielde deel behooren:
ten eerste 'het stadhuis, dat uiterlijk ge
heel onbeschadigd is, verschillende min
der aanzienlijke straten, alle kloosters en
kerken, uitgezonderd idle Pieter, die
echter weer te restaureeren ft en waar
van de bekende schilderstukken grooten-
deels gered zijn. De&beroemde preek
stoel is echter veihrandL
Later beeft men, pa be1 v:nden in som
mige kloosters van (munitie, ook "beslo
ten de kerken ien kloosters te verwoesten,
welk besluit door tusschen komst van den
Amerikaanscben gezant echter is inge
trokken. In alle kloosters is intusschep
veel geroofd en geplunderd, wat op dit
oogenblik nog gedaan wordt, vooral daar
waar de kloosterlingen 'nog niet zijn te
ruggekeerd.
Van de Hoogeschool zijn de Hallen
geheel uitgebrand, dat is bet hoofdge
bouw met de wereldberoemde biblio
theek.
De geestelijken worden, ook op het
oogenblik nog, zeer onbeschaamd behan
deld door de Duitsche soldaten. En vele
officieren, die, niet wetende, dat ik voor
een katholiek blad correspondeer, heb
ben mij steeds van "hun haat tegen de
priesters in de meest ongehoorde be
woordingen lucht gegeven.
Verderfelijk vind ik bet werk van som
mige correspondenten, die meenen de
ramp van Leuven nog schrikkelijker te
moeten voorstelen, dan 'in werkelijkheid
het geval is. Zoo las ik in de „N. R,
Ct." een beschrijving door een bijlzon
deren berichtgever, die zeide Leuven
vroeger goed gekend Te 'hebben. Dit
blijkt werkelijk uit zijn correspondentie.
Maar afgaande op de berichten aan
wilt mie zieker wel helpen door bet touw
door te kappen evenals men op Midway
heeft gedaan.
Maar.* wilde die officier nog tegen
werpen.
Neen— ge hebt me gehoorzaamheid
gezworen. Ik herinner u er aan.
Ik zal doen, wat ge zegt, zei de
officier. Maar wat zal ik doien als ge
weg zijt?
Ga dan naar het Noorden, naar het
kleine fort, dat we voorbij zijn gekomen.
Ja, vraag daar, (als ge wilt, of er
op het eiland een statie is voor draad-
looze telegrafie, en als ge er een vindt,
zend' dan telegram op telegram naar San-
Francisco om te melden in welk je en
toestand Midway zich bevindt
(En look u|w (vertrek {naar jhiet Oosfen
1Dat is goed.
En als er geen statie is?
Wacht dan te Hilo of in den om
trek op het schip van u/w eskader, dat
u aan boord zql nemen.
Zouden we elkaar nog ooit terug
zien, Maurice? vroeg de officier droo-
merig.
Wij zijn samen aan zooveel gevaar
ontsnapt, zei de jonge Franschman, dat
ik durf zeggen, dat ik binnen acht dia
gen te Midway zal terugzijn.
Wij staan onzen tijd te verpraten,
gaande de algeheele verwoesting van
Leuven, schijnt hiij nu een verhaal in
elkaar gezet te hebben van een bezoek
aan Leuven, dat hij in werkelijkheid niet
gebracht blijkt te hebben en waarin hij
beschrijft, hoe hij geziien heeft, dat ver
schillende (kloosters, die (hij bij name
noemt, totaal verwoest zijn miet haar
kostbare kunstschatten en welke hij evenl-
eens nader aanduidt. iWjaarheid is, dat
al die gebouwen, iwelke hij opnoemt
ongedeerd zijn gebleven, uitgenomen dan
de St. Pieterskerk.
Intusschen blijft het een feit, dat het
grootste deel van iLeuven met vele kunst
schatten aan de wraak der Duitschers
is opgeofferd en (dat vele priesters wer
den gedood.
Geen afzonderlijke vrede.
De Engelsche legatie te 's-Gravenhage
deelt mede:
De volgende overeenkomst is gisteren
te Londen geteèkend met den Franschen
en den Russischen ambassadeur: De on-
Fdergetee'kenden, daartoe behoorlijk ge
machtigd door hun respectieve regeerin-
gen, verklaren {hierbij als volgt: De Brit-
sChe, Fransche en Russische regeerin
gen verbinden zich wederkeerig niet af
zonderlijk vrdde te zullen sluiten gedu
rende den tegenwoordigen oorlog. De
drie regeeringen komen overeen, "dat, als
vredesvoorstellen in bespreking komen,
geen der verbonden vredesvoorwaarden
zal vragen zonder voorafgaande toestem
ming van el'k idler andere verbondenen, in
het vertrouwen waarop de ondeigetee-
kenden deze verklaring hebben géteekendi
en Ier hun zegels aan hebben gehecht
Gedaan te Londen in triplo 5 Septem
ber 1914.
De Kussen tegenover Duitschers
en Oostenrijkers.
Van den toiestand pp het Oostelijk
oorlogsgebied wordt nu (dloor de jongste
Russische en Duitsche berichten een vrij'
zuiver beeld verkregen.
Het Russische noordelijke leger, dat
in de richting TilsitKoningsbergen op
trok, ontmoette weinig tegenstand en
kon den marsch tot aan de forten der
oude Pruisische vesting voortzetten.
Het tweede leger, jcDt op de Wieichsel
aanrukte, is door den krachtigen aanval
van generaal von Hindenburg, naar deze
seint, vernietigd. H|et groote aantal ge
vangenen, volgens die iDiuitsche berichten
meer dan 90.000, en het buitgemaakte
oorlogsmaterieel, geven den indruk, dat
van dit leger niet veel meer te wachten
is. Het werd teruggeslagen in het meest
ongunstige gebied van 'Oost-Pruisen, in
een streek vol meren en moerassen.
Het derde Russische leger, dat uit War
schau oprukte, naar |de lijn Posen-Bnes-
lau, ontmoette nog op Russisch gebied
Duitsche troepen. De voorhoeden raakten
slaags bij de plaatsen Piotz, Lentschina
en Petrokof. Sedert is van die legermacht
niet Veel meer vernomen. Het meest
waarschijnlijke is, dat een groot deel er
van gebruikt wetrd om den opmarsch van
het vierde Russische leger te steunen, dat
Ide opdracht kreeg in Galicië te "vallen
Maurice... Vooruit! Zie, de Japanners
schieten niet nueer, ze voelen, dat hun
kameraden in onze nabijheid zijn... zij
meenen reeds, dat zij zich van ons mees
ter hebben gemaakt..
Plotseling hoorde men het snerpend
geluid van een fluitje.
De kleurling had dat sein gegeven. Hij
snelde naar de twee blanken en wees
hun naar den kant van de rots.
Een Jap.* daar! zei hij in 't En
gels ch.
Op dit oogenblik liet zidh een hoofd
zien, met een blauwe baret op, waarop
gouden letters zichtbaar waren.
Het was een Japansche jnatroos. Hij
had zijn karabijn achter op zijn rug
hangen, om bij de gevaarlijke bestijging
'zijn beide handen te "kunnen gebruiken.
Maar Maurice Rimbaut had zijn revol
ver al getrokken, de „Smitjh" van luite
nant Spark, waarmee hij den Verrader
Kerkdok ook al naar de andere wereld
had gestuurd...
Toen herinnerde hij zich, dat hij de
twee afgeschoten hulzen niet door pa
tronen had vervangen, maar terwijl hij
den cylinder liet draaien, opdat de haan
voor een patroon zou komen, greep de
Amerikaan hem hij den arm, en gaf hem
fcen teeken, (dat zooveel wilde zeggen, ,alis
Laat mij het doen.
En behendig sloop hij naar den Ja-
en de oprukkende Oostenrijksche troe
penmacht te verslaan.
Van die zijde van het gevechtsveld zijn
de berichten hiet uitvoerigst en duidelijkst
De Russen toch vonden tegenover zich
de legers van (die Oostenrijksche gene
raals Dan,kl, Auiffenberg en aartshertog
Josef Ferdinand.
De linkervleugel, ondier generaal Dankly
rukte zegevieren d Russisch-Pol en binnen
en verdreef de Russen in noordelijke rich
ting en naderde de Russische stad Lju-
blin. Het centrum van deze Oostenrijk
sche macht, onder generaal Auffenberg,
rukte eveneens vooruit, maar minder snel
en 'naderde die Russische stad Gholrm
Doch de Oostenrijksche rechtervleugel,
onder aartshertog Josef Ferdinand1, die
aanvankelijk op Zamose (Samostjo) en
Czesnikl aanrukte, ontmoette zulk een
krachtigen tegenstand, dat (hij werd te
ruggeslagen.
"Sedert trok jtfe linkervleugel van het
Russische leger steeds voorwaarts. De <jf-
ficieele Russische telegramimen geven een
beschrijving van dien tocht, waarbij de
Oostenrijkers aanzienlijke verliezen lie
den, aan dooden,, gewonden, Krijgsgevan
genen en oorlogsmaterieel. Reeds den
2en September naderden de Russen de
Oostenrijksche stad Lemberg, |dke na een
beschieting werd overgegeven.
De Oostenrijksche linkervleugel* het
leger van generaal \DankL, dat reeds tot
bij Ljublin was opgerukt, wlerd daar zoo
hevig door de Russen aangevallen, dlat
hij tot den terugtocht was genoodzaakt
Hoever de OostenrijKsdhe troepen daar
teruggeslagen werden, is uit de verschil
lende berichten niet duidelijk.
Het legeT van generaal Auffenberg, het
centrum van de Oostenrijksche troepen
macht, heeft zich door de Russische troe
pen Weten heen te slaan en een over
winning behaald bij Komarof en Saimostje.
Gemengde Oorlogsberichten.
Brussel. Omtrent den toestand te
Brussel schrijft leen (correspondent van
„De Maasbode", dat deze voor de Ne
derlanders aldaar vrij wat verbeterd is.
Andere loopende geruchten, zegt de
corr., kan ik tegenspreken. Naar ik thans
bemerken kon, is (door den invloed van
verschillende gezanten van neutrale Mo
gendheden te Brussel bewerkt, 'dat bij
eventueele overvallen vanwege Lde bevol
king geen algemieene bestraffingen ahiïlen
plaats hebben, doch elke zaak op zidh
zelf zal worden onderzocht
Uit een onderhoud met den luitenant
van den Duitschen goeverneur te Brus
sel, den heer Von \V|ickel, kreeg ik daar
van de bevestiging.
De houding van Chjna. De
„Times" verneemt ujt Peking: Evenals
in den Russisch-Japanschen oorlog, heeft
China pok nu (wederom verklaard, Üat het
voor plaatsen als -Lungikau en Laichau
en voor de omstreken van de Kiaui-
Tsjaiu-baai de verplichtingen ,van strikj-
te neutraliteit niet kan nakomen, wijl ge
noemde plaatsen absoluut jioodzakelijk
zijn voor het vervoer der oorlogvoeren
de troepen.
De Chineesche regeering verzocht de
panner, die (naar de twee kanakken ge
wend was [pn hem niet zag.
De Japanner stond nu vlak bij een
rotsspleet van minstens 150 meter diepte
en zijn (eerste zorg was nu repeteer-
karabijn ter hand te hemen, die op zijn
rug hing
Maar hij Jhad er geen tijd voor.
Pp het pogenblik, dat hij den riiem
over het (hoofd wilde halen, werd het
wapen hem plotseling ontrukt en een
hevige stoot in den rug wierp hem in
de diepte, 'i
Met uitgestrekte (armen stortte hij naar
beneden en onder 't uitstooten van een
schorren kreet kwam hij 50 meters lager
op een rotsblok terecht, sprong door den
schok weer terug en viel aan den voet
van den (rotsmuur te pletter.
De kleurling begon te lachen en liet
al zijn 'tanden zienal zijn haat tegen de
Japanners was in dien lach te bemerken.
Hij ging hu aan den rand van den
rotsmuur zitten, jen maakte een teeken,
als wilde hij zeggen
Ik zal wel opletten, wees maar ge
rust, nu weet ik hoe het gaat.
Ik (zou maar stilletjes aan opstij
gen, Maurice, zei de officier, ge 'hebt
geen minuut tie Verliezen.
(Wordt vervolgd.)
