Maandag 24 )E VLIEGMACHINE. BUITENLAND. 5e Jaargang. No. 1479. Bureau OUDE SINGEL. 94, LEIDEN, latere. Telefoon 9 AS. Postbus 6. tl BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITÜEZONDERD ZON- EN FEESTDAOEN DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Oogevallen-vereekerüig B Het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week 10 per kwartaalbij onze agenten 10 cent per week, 1 30 per kwartaal. Franco tr posl 1.50 per kwartaal. Afzonoerlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent Augustus 1914 De ADVEK TEN HEPW1JS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent Ingezonden mededeellngen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop (geen handels-advertenttén) 1—5 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 cent; aangeboden betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel -,er 10 cent. De verkeerde weg. In de huidige omstandigheden bestaat groot gevaar, dat de publieke opinie (zake de taak van de overheid een ver arden weg inslaat, dat er ml. een streven tstaat om alle zorg zooveel mogelijk leggen op de schouders van de reJ •cring en de gemeentebesturen. Dïfc rdven (openbaart zich reeds mtijn ,of jpneeH een drietal verzoeken nan (den Leiid- ;hen gemeenteraad,welke a.s. Donderdag «handeling komen, althans in die bes effende schoolkindervoeding en uitkee- ng aan gemeentewerklieden, die in mi- airen dienst zijn. Zooals tmten kan lezen ider Gemeentezaken'adviseeren B, Wl op de adressen inzake vergoeding m gemeentewerklieden, die in militai- ii dienst zijn, steun aan werkloozen en eding aan behoeftige schoolkinderen, »n af wij ze tl die beschikking te ne- dn. En, ons inziens, zeer terecht nidat in die verzoeken, vooral in dat wke sclioolkilfcdervoeding, een streven rt om- allereerst de overheid te laten itreden als armenverzorgster, terwijl zij it slechts is op de tweede p 1 a la t s, s jvl. de taak van de particulieren te Drt schiet. Het meest echter bevreemdt ons het, jzoek van de afd. Leiden vlan den md van Ned. Gemeentewerklieden om i vergoeding van de gemeenteweiklije- 3i tijdens him verblijf onder de wape- fn van 8o pet. voor de gehuwden en ïgediuwde (kostwinners te verhoogen 'tot io pCt. en de vergoeding van 35 pCt. in ongehuwden, niet kostwinners, naar enredigheild te verhoogen. Hoe is toch een dergelijk verzoek mo- lijkl 't Spijt ons het te moet/ep zeggen, aar de adressante zelf dwingt er ons e: Uit een dergelijk verzoek spreekt ich wel zeer weinig maatschappe- jk igetvoel. Met geldien van de open- are kas wil men een regeling treffen, aardoor (een ibepajajkte categorie burgers (deze bienardje tijden hoogst waarschijn^ [k zelfs financieel bevoordeeld zou orden, waht zoo oen kostwinnaar meer &n 80 pet. en een niet kostwinnaar leer dan 35 pet. van zijn loon behoudt, rit hij er althans de eerst jgeno emde hoogstwaarschijnlijk een slaadje uitl Terecht zeggen B. en W|. dat dit adres ïter achterwege ware gebleven. Wat komen gaat. Max Blokzijl, die als militair aan het ampleven deelneemt „waar Maas en hal te zamen vloeien en Gorkum rijst an ver", schrijft aan 't Hbl.d. o.m.: „Wij leven hier onder elkaar in dit >lda ten wereld je alsof'wij nooit eenbur- ermaatschappij gekend hadden; en de kelen, die zich niet schikken kunnen mdat zij zich te hoog voelen voor de [assa, vetzuren zidh zelf het leven en indijgeü ten slotte todh 'met zich te Ükken jfn 'het algemeen lot. „Maar weet (ge wie 'ons, soldaten, een en doorn in het loog zijn; de vele jori- 8, krachtige mannen, die eiken da'g mdloopcn in hun burgerkleenen, di|e FEUILLETON. Bovendien, als zij naar den kant van e zee gaan, ontkomen zij slechts aan iet kanonvuur der lor ten om ,onder dat &n de schepen te vallen. Een kogel hoeft Alaurice Rimbaut maar e raken en de val (is onvermijdelijk. Al deze gedachten doorkruisen het brein au don jongen ingenieur, terwijl de Katesbird", met gebogen vleugiels paar L klippen zwenkte^ Alvorens deze te fcreiken voltooit zij haar zwenking, zoo- at ze een heelen cirkel beschrijft. Benige oogenb likken later verdwijnt ze It het gezicht yan de vlakte van H,ono- tóoe achter een hooge heuivelrij, die Vcnwijldig - loopt aan de oostkust Maar nu, zei de ingenieur, als dit «rste gevaar voorbij is, hoe zullen we e Weten komen, of de Japanners er zijn? Ik durf niets bepaalds beweren, ant woordt de Amerikaan, maar alles doet het vreezen; wat voor schepen zouden th* zijn, als het geen Japanners waren? k heb ze van te grooten afstand gezien o,m ze goed thuis te kunnen brengen, (jaar hoogstwaarschijnlijk behooren zij tot ons eskader wachtschepen van doorwerken kunnen, terwijl wij op het onverwachtst uit onzen kring, uit ons werk zijn weggerukt. De vrijgestelden, de boffers, die... hooge nummers trok- kdn of het geluk hadden een broeder voor zich te laten opkomen: zij zijn het die ons onwetend sarren met hun vrij heid. En meer dan ooi,t voel ik juist in deze dagen, dat ter wille van de goede stetmiming ih ons leger de volledige al- Igefrrieene dienstpliicht een dringende noodzakelijkheid is." We kunnen ons voorstellen, dat deze^ soldaat-Journalist hier uiting geeft aan wat algejnleen igevoeld wordt onder de (militairen. Wie onder de wapenen werden geroe-? •pen zien er velen langs zich gaan, die hiervan Bevrijd bleven en onwillekeurig vragen zij zich dan pfwaarom zij niet A Natuurlijk kan in de meeste gevallenj op de vraag een Bevredigend antwoord! worden gegeven, ernaar wanneer de rei den alleen deze is: Broederdienst pf vrijt gefloot, wel, dan rijst toch de overwe-t ging: wordt daardoor heft voorrecht, om aan dein eigen haard te'blijven, gerechtJ vaardigd? Wij voorzien dan ook, dat de huidige mobilisatie een schrede is naar den al-1 ge/meen en dienstplicht, terwijl we den; goeden geest onder de troepen m*?dé, hieraan durven toeschrijven, dat de plaatsvervanging niet meer bestaat. De (afschaffing van dit voorrecht der/ minder smalle en breede beurzen heeft indertijd wel moeite gekost, maar nu plukken we er de vruchten van. De Oorlog, ln België. De geruchten van een grooten slag op het middengedeelte van den Fransch-Bel- gische grens houden aan.» Er zijn zelfs berichten, die gewagen van kanongebul der en die voorspellen, dat de slag drie dagen zal duren* Deze slag zou woeden tusschen Namen en Charleroi, andere be richten zeggentusschen Namen en Mons (Bergen).. Een feit schijnt te zijn, dat Namen door de Duitschers beschoten wordt.f Dit geschiedt dan waarschijnlijk door de uit Luik aangevoerde troepen. In Lotharingen. De tweede plaats, vanwaar berichten van een belangrijken slag komen, is het front tusschen Sédan en Metz, en wel bij Montmédy en Longuyon* Aan het hoofd der Duitsche troepen staat hier de Kroonprins van Pruisen; de botsing wordt in de van Duitsche zijde inko mende berichten voorgesteld als een groote slag, en de overwinning zou aan de zijde der Duitschers zijn. Nadere berichten zullen omtrent de beteekenis van dien slag klaarheid moe ten brengen* Dat is óók het geval met den grooten slag, die tusschen Metz en Nancy zou geleverd zijn. Van Duitsche zijde wordt Oakland. De werken van Pearl-Harbour zijn met zoover gevorderd!, dat ons gou vernement een blijvende ,vloot-afdeeling kan stationneereu. Dus dit zijn Japansche schepenechter,..,. ,Maar wat zullen we dan doen? Honoloeloe van den Noordkant be reiken terwijl we de forten en schepen ontwijken,. En wat zullen we nog meer zien in den omtrek van de stad? fEr is leen kazerne, aan het einde van Fortstreet, van waar uit men de ge- heele stad beheerscht Ik ben daar be kend, omdat ik de stad twee jaar geleden heb bezocht Laten wij er dicht genoeg langs passeeren om een kijkje te kunnen nemen ,als het Japanners zijn, die haar in bezit hebben, zal ik met mijn kijker hun zwart of blauw uniform wel kunnen ondierscheiden van dat van onze soldatem In orde. |W|ij zullen er met een paar geweerschoten afkomen... Maar vóór alles moeten we (Wteten..,. De aeroplaan zweeft boven uitgestrekte suikerriet-velden en fabrieken volgen op fabrieken, die allen jtoonen welik eenj hoogte de suikercultuur in den archipel sedert de inlijving |door Amerika in 1S98 heeft bereikt. „King Sugar" beheerscht de Sandwich-eilanden, zooals „King Cotton" regeert in het Zuiden der Vereenigde Staten. deze voorgesteld als een 200 groote over winning, dat geheel Duitschland en Oos tenrijk er over in blijden jubel is. Het is dan ook geen kleinigheid: acht Fransche legerkorpsen in wanorde teruggeslagen, 10.000 krijgsgevangenen, 50 kanonnen buitgemaakt De berichten van Fransche zijde bren gen deze mededeelingen tot heel wat kleiner proporties terug. Maar het is een slecht teeken, dat erkend wordt, dat de Duitschers een succes behaalden, „al was dat dan ook niet grooter, dan het succes dat wij in den Elzas behaalden". Gaat men echter beide berichten kri tisch na, dan vreezen wij, dat de Fran- schen er in dit geval het slechtst af komen* Zoo is het b.(v. een kwaad teeken, dat bet Fransche démenti van het Duitsche bericht 7.00 slap is., „Gevechten hadden plaats op de hoogten ten Noorden van Luneville", zegt het Fransche bericht^ Luneville ligt in Frankrijk, op 30 40 K.fM. van de grens. Tot daar zijn de Duitschers dus reeds doorgedrongen* Dit is een feit van meer gewicht dan de Fransche toevoeging: „De aanval der Duitschers maakte den indruk van zwak heid"* Dat 10.000 gevangenen werden gemaakt, wordt belachelijk overdreven genoemd. Maar de Fransche tegenspraak luidend: „Het totaal der dooden, gewon den, gevangenen en vermisten bereikte geenszins de 1OJ000", doet vreezen, dat er dan toch alles tezamen genomen een ernstig verlies door de Fransche troepen geleden is* Van de Duitsch-Russirche grens. Zijn wij pessimistisch i n opzichte van de positie der Franschen ;ui:Lotharingen, op het oorlogstooneel aam de Duitsch- Russische grens geldt ons pessimisme de Duitschersen hun overwinningsbe- richten* Over het algemeen zijn de berichten uit deze buurt schaarsch.l Maar in het begin van den oorlog, lang vóór Rusland zelfs op een begin van voltooing zijner zoo omvangrijke en veel tijd vereischende mobilisatie kon wijzen, las men telkens van Duitsche voordeelen, hetzij op de Zuidgrens van Oost-Pruisen, in de buurt van het grensriviertje de Soldau (een tak van de Weichsel, die even b(eneden Warschau in de rivier valt), hetzij op de Westgrens van die provincie, daar waar het Masurisch merengebied de Russische grens nadert, Zaterdag werd opeens van Duitsche zijde melding gemaakt van een treffen met een aanzienlijke Russische krijgs macht op de linie Gumbinmen—Angeiv burg en aan de Pregel* De hier bedoelde verdedigingslinie evenwel ligt op Prui sisch grondgebied, en wel 50 tot 60 K.IM. van de grens. Deze ontmoeting wordt weliswaar als een succes van de Duitsche wapenen voorgesteld, maar de Russen hebben daar dan toch blijkbaar met succes gedaan wat de Duitschers in België deden en op de Fransche grens doen, nfi. den oorlog overbrengen op 's vijands grond. Dichter Bij het strand strekken zich de rijstvelden met hun duizenden door elkaar kruisende kanaaltjes uit. Hier en daar zijn ze met huisjes .bezet, die bedekt zijn met metaalachtige glanzende schelr pen en uit niets anders bestaan dan uit afbraak van kisten» die door de Chinee- zen worden gebruikt; hun ijverig wer ken heeft de rijstcultuur op Oahu ge maakt tot wat Ze nu'is; vervolgens vindt men er inog caoutchoujc-basschen, katoen en tabaksplantages,. En ofschoon zijn moeilijke taak al zijn aandacht vorderde, kon Maurice Rim baut, toen hij deze bloeiende velden, deze uitgestrekte landgoederen, die hooge schouwen (onder zich voorbij zag vlio gen, zich niet (weerhouden om te zeg gen, hoe hij in de verste verte niet ver moed had, dat er zulk een rijkdom was te vinden op deze afgelegen eilanden, die de menschen in Frankrijk zich slechts als hoopen lava voorstellen,. Waarlijk, de Fransche handelswereld verwaarloostze alleen, omdat zij ze niet kent. Nu komt er een inzinking in de keten de aeroplaan richt zich daarheen en be vindt zich in de voornaamste vallei van het eiland. Naar het Zuiden zwenkende gaat ze thans recht op Honoloeloe af, dat door een dichte menigte boomen voor het oog verborgen blijft wanneer men Later kwamen nieuwe berichten bin nen, die vermeldden, dat de Russen de Duitschers teruggeworpen hebben bij Gumbinnen (aan den spoorweg Peters- burg-Berlijn, niet ver van de grenssta- itons Wirballen en Stallüponen,) Goldap en Lyck (beide op de grens van het Ma- sarisch merengebied, Lyck Zuidelijk, Gol dap Noordelijk)* Het schijnt dus, dat, zoo de Russische voorposten aanvanke lijk al teruggeworpen zijn, de Russische hoofdmacht hier een belangrijk voordeel heeft behaald* Dringt zij verder door, dan zullen Königsberg en Tilsit weldra worden bedreigd. Japan verklaart Duitschland den oorlog. Van de Japansche ambassade te Lon den verneemt Reuter dat Japan Duitsch land den oorlog heeft verklaard* Uit Berlijn wordt d& gisteren geseind: Het antwoord van Duitschland op het Japansche ultimatum is vanochtend door graaf Montgelas, hoofdambtenaar bij het ministerie van buitenlandsche zaken, aan den Japanschen zaakgelastigde medege deeld. De leden van het Japansche ge zantschap verlaten morgenochtend Ber lijn* De Duitsche regeering stelt tot de Nederlandsche grens een extratrein te hunner beschikking. In gezaghebbende kringen is men er van overtuigd, dat Kiao-Tsjau onder leiding van den gou verneur Meyer Waldeck het zeer veel langer kan houden dan de Japanners zich voorstellen* De houding van Amerika. Ln haar antwoord op Japan's verzeke ring, dat die integriteit: van China zou worden geëerbiedigd, wo.rdt de houding der regeering" van de Yvicoiigde Staten ten opzichte van het door Japan aan Duitschland gestelde ultimatum aange>- geven. (Hoezeer betreurende, dat tusschen Duitschland ien Japan een geschil is ont staan, neemt de regeering te Washington niettemin ideze gelegenheid ite baat teIdoen uitkomlen welke haar opfvatting is van den toestand. Deze is m.L: le. dat vaststaat, dat Japan geen uit breiding van grondgebied wenscht; 2e. dat Japan belooft heeft Kiautsjau te zullen teruggeven aan China en de integriteit der .republiek China te zullen handhaven, aldus handelende in overeen stemming met het Britsch-Japansche ver drag van bondgenootschap), dat beoogt de gelijkheid der handelsbelangen van alle mogendheden in China te bewaren, ien 3e. dat ingeval van omflusten in het binnenland van China, Japan met de Vereenigde Staten overleg zal plegen, alvorens maatregelen te nemicn buiten de grenzen van Kiautsjau. Mijnen op zee. De Engelsche admiraliteit wenscht er de aandacht op te vestigen, dat de vaart op de Noordzee gevaarlijk blijft. De Duitschers zetten nog steeds drij vende mijnen uit op de gewone scheep vaartwegen. Deze (mijnen voldoen niet aan de beplatingen van de JHJaaglsiChe con ventie, daar zij niet onschadelijk wonden van Ihiet Noorden aankomt. Een spoorweg loopt langs een stroom; de hooge schou- iWen van de groote gieterij der „Iron Works" spuwen hun zwarte rookzuilen boven^h/et groen der boomen uit; dan vertoon en zich voor het oog de witte wegen, 'die de weiden doorsnijden, waar op de ossen en schapen grazen; tuf-tufs worden door de vliegers gehooid en automobielen houden stil ojn aan de in zittenden gelegenheid te geven de^ vreemden (vogel te bekijken, die daardoor het smettelooze blauw des hemels klieft. Wjij zouden hier zooveel alcool vin den als wij willen, zegt tie ingenieur,. r Dat geloof ik wel, waarde Maurice, alle Amerikaansche piillionairs, die hier hun geknakte gezondheid komen herstel len, of jhuo plantages komen nazien, heb ben huin lautomobiel en hun jacht: we zouden slechts ;twee uren noodig heb ben om onzen geheelen voorraad te ver- maieuiwem Wiaar zouden wij kunnen dalen? Daar, Voorbij de kazerne. Er is daar iean terrein |Van een halve mijl on geveer in het vierkant, dat zoo vlak is als een tafeL Luister. Men hoorde /een dof gerommel van rechts komen. jHet werd teruggekaatst door de hooge bergen links en de ma rine-officier mompelde: een 2eker aantal uren na de plaatsing. Ook worden zij niet uitgezet volgens een van t e voren bepaald militair plan of als bepaalde actie tegen een vi>andelijke vloot. Zij schijnen veeleer op goed geluk uitgezet om de Engelsche oorlogs- of handelsschepen te treffen. Tengevolge hiervan zijn twee Deenache schepen op aanzienlijken afstand van de Engelsche kuist op mijnen geloopen en gezonken. Ook wordt gemep, (dat Zater dag twee Hollandsche schepen, welke uit Zwieedsche havens kwamen, door Duitsche mijnen in de golf van Finlanjd vernield zijn. Onder deze omstandigheden wil de Engelsche admiraliteit er met nadruk op wijzen, dat het voor de neutrale zoowel als voor de Engelsche schepen van het grootste belang is om Britsche havens binnen te loopen, voor zij zich op de Noordzee wagen. Hier kunnen zij ver nemen, welke wegen door de Engelsche admiraliteit veilig gemaakt zijc, sn winr dus de gevaren zoo gering mogjeliik zijn. Dc admiraliteit behoudt zich/volkomen vrijheid voor om represaille-maatregelen te nemen tegen deze nieuwe wijze van oorlogvoeren, nochtans heeft zij tot dus verre geen mijnen laten leggen, en zal zij alle pogingen in het werk stellen om de scheepvaartwegen voor den vneodzamen handel geopend te houden. De Deensche stoomboot „Maryland" is Vrijdagavond op een mijn geloopen en gezonken. Een andere Deensche stoom boot, de „Broberg", die hiervan getuige was, zette twee reddingsbooten uit, welke echter geen spoor van de bemanning der „Maryland" ontdekten. De „Broberg" bleef gedurende den nacht voor anker liggen en begon om vijf uujr in den morgen wederom naar de bemanning te zoeken. ,HJierbi| stiet zij zelf op een mijn en zonk. Behalve één machinist, werd echter de geheele be manning gered en te Lowestoft aan land gezet. Het ongeluk had plaats op 35 mijlen van de kust o pden voornaamsten weg van de kust op 'den voornaamsten weg door de handelsvloot gevolgd. Officieel wordt gemeld, dat Zaterdag twee iHollamdsche schepen in de Golf van Finland op mijnen zijn geloopen en gezonken. Nader wordt gemeld, dat het zijn de Nederlandsche stoomschepen „Alice H,." |eri >rHoutdijk", met ballast» terugkomende van „St. Petersburg, op weg naar Rot terdam. Gemengde Oorlogsberichten. D u m-d u mj-k o g e 1 s. De Fransche regeering heeft aan de mogendheden, die de overeenkomsten van Den Haag heb ben geteekend, een protest gezondeh te gen (het gebruik van ^um-dum-kogels door de Duitschers.. Zij herinnert dat ook Duitschland tot de onderteekenaars be hoort die het gebruik van ontplofbare kogels hebben veroordeeld. Oostenrijk en Siervië. -Het Hongaarschie correspondentie-bur. maakt bekend, dat de straf-expeditie van Oos- 't Kanon,. Een tweede schot, maar nu meer van nabij, 1dat van de stad schijnt te komen, volgt /eenige seconden later. Een waarschuwingssignaal mis schien, zegde Maurice Rimbaut. Dat js het zeker. ,W|ij zijn te Pearl- Hlearbour gezien, vanwaar men ongetwij feld ons yertrek van Midway heeft over geseind en is iedereen gewaarschuwd. Zouden jlaradgenooten van ons ook dit middel (niet te baat kunnen nemen om ons (te waarschuwen?^. Ik geloof het niet Nu, (dan stijg ik wat hooger. Ja, jdat is voorzichtiger en het is ook beter, dat wij onze snelheid ver meerderen. Als Wie eens een weinig meer van de kust afhielden? Het /is Beter, dat wij hier het een len ander (kunnen zien ten te weten komen wie zullen teenminste maar zonder aar zelen op (Hawaï afgaan.... Eenige oogenblikken later had de „Katesbird" een (hoogte van twee hon derd meters (bereikt en haar schroeven, die nu zestien honderd wendingen in de minuut maakten, stuwden haar snel voort naar de zee. (Wordt vervolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1914 | | pagina 1