BUITENLAND.
DE VLIEGMACHINE.
5e Jaargang.
No. 1471.
Bureau OUDE SINGEL, 54, LEIOEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
)IT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAOEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
n het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
1.10 per kwartaalbij onze agenten 10 cent per week, 1 30 per kwartaal. Franco
ier post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2V9 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
v-ij(faa:
14
Augustus
1914
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
Ingezonden mededeellngen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel ér 10 cent.
Bij dit nummer wordt Het
leYllustreerd Zondagsblad
erzonden.
BERICHT.
In verband met den oor-
lofistoestand VERSCHIJNT,
tlghooge uitzondering, „De
.eldsche Courant" morgen,
Haria Hemelvaart,
De Directie.
ilfde
ALGEMEEN OVERZICHT
De Oorlog,
t Is moeilijk te zeggen, of de bericht
ten uit België wijzen op enkele op zich
lelfstaande gevechten, dan wel of wer-
celijk v
de eerste g oote slag
na in dezen oorlog is begonnen. Zoo seinde
de oorlogscorrespondent van (de „N„ Grt"
Jj (isteren van de (Brabantsche grens aan
:ijn blad het (volgende, (dat o,.i. zeer dui
delijk wijst op den grooten slag.
„Mij is uit ,zeer goede bron de ven-
zekering gegeven, dat gisteren en van-
ïacnt de vereenigde Fransch-Belgische
[roepen slaags, zijn geweest met de Duitr
iche legermacht. ,Het veld dezer opara-
Ses ligt in een halven cirkel, waarvan
tus: Turnhout (vlak bij onze landgrenzen ten
Z,.VV. van Eindhoven) en Charleroi (in
de Belgische provincie |Hienegou,wen bij,
de grens van Frankrijk) de uiterste pun-
:en en de plaatsen Hasselt en &t Truyen
iet midden vormen.
Den geheelen dag en nacht was het
canongebulder binnen onze landgrenzen
hoorbaar; het is te Maastricht en te ,Bla-
del en in tal van andere plaatsen'-waar
genomen, Men schatte daar de afstand
'waarop het gevecht geleverd werd op
ongeveer 80 K.M.
Hiedenmorgen in de vroegte werd het
vuren hervat.
Omtrent den uitslag van dezen slag,
zoo er althans reeds een beslissing ge
vallen is, heb ik nog piets naders {kun
nen vernemen",.
De „Soir" van Donderdag schrijft:
„Men schat de verliezen door de Duit-
schers Woensdag geleden op pL.m. 1000
man aan dooden en gewonden. .De Bel
gische verliezen zijn niet met juistheid
bekend. Het aantal dooden is niet hoog;
wij hebben vooral gewonden doch in|
vergelijking' met dat der Duitschers is
hei aantal daarvan niet hoog te noemern.
Des nachts had geen enkele aanval plaats,.
Men weet in elk geval dat de Duitschers
hun formatie achterwaarts herstelden.
Hiedenmorgen te 5 uren begon het vu
ren opnieuw, doch het klonk veel verder
dan gisteren., Onze troepen hadden)
voor dat versche troepen naar het front
konden march eer en om voor zoover noo-
djt de troepen die gisteren in het gevecht
gewikkeld waren geweest te steunen en
FEUILLETON.
En ier is er maar één, die met
hem vergeleken kan worden, en dat is
Latham, die zich het eerst durfde wagen
boven de golven en; er in neerstortte.
Maar Blériot spant de kroon, omdat hij
alleen en na jarenlange onderzoekingen
den aeroplaan heeft uitgevonden, waar
mee hij het Nauw overstak. En zie, op
dit oogenblik zelf is het weer eenj
Franschman, die bezig is alle records
der wereld te slaan. En het belangwek
kendste is wel, dat deze Transchman1
geen enkele geldelijke toelage, geen;
enkelen prijs ontvangt voor dezen vlieg
tocht zonder weerga.
Ge vergist u, ArchibaldHem wacht
aan het einde van zijn vaart een zoo>
schoone belooning, dat alles, wat hij:
ooit zal kunnen doen, nimmer zal gelijk!
staan met den prijs, die hem ten deel
zal vallen. t
De jonge Franschman had met warmte
en geestdrift gesproken; hij voelde be
hoefte om zijn hoopvolle verwachtingen
kenbaar te maken, om iets mede te.
deelen aan anderen van de verrukking,,
die hem vervoerde, en wijd uit te jubelen
den naam die Zich (naar zijn lippen drongj
te vervangen. 'Oinze mianmen zijn opge
wekt en vol vuuir".
Van uit Maastricht.
tHét is inu reeds anderhalve week, dat,
om zoo te zeggen, te Maastricht het 'ge
luid der kanonschoten -niet van 4e lucht
is geweest. Eerst vlak in de nabijheid^
overal in de omgeving van het grens
land. En nog terwijl ik met dit telegram
bezig ben, aldus een corresp. van het
„iHbld.-", dreunen de schoten van het
zware geschut door de stad Er schijnt
nog geen kijk op te zijn, dat de Duib-
schjers de forten in handen zullen krij
gen. Zij moesten dus met deze voortr
durende bedreiging in dien (rug (voorwaarts
gaan. En w;j wachten»..-..
Over paal 45 kwa^m pe verschrikking
van den oorlog ,niet.
Ja, wiel zwermden daar aan het meest
Zuidwestelijke hoekje van Limburg de
granaten reeds herhaaldelijk door de
lucht, en floten de verdwaalde kogels)
maar toch het eigenlijke oorlogsrumoer
hield daar op.
Tot paal 45 is nog overal de nijvere
bevolking bezig den oogst binnen te ba
len, en eenige meters verder zijn pttat-
gereden landen, verwoeste huizen er*
keriken. Sedert de ikomst der Duitschérs
ging nog geen dag voorbij, of men zag
van de hoogte van Zuid-Limburg boer
derijen, woonhuizen of kerken in brand!
staan. Niemand is zijn leven zeker voor-i
bij paal 45,
De burgers, die er nog ,zijn bet
dorpje Mouland is geheel platgebrand,,
zoodat daar niemand meer is kruiperij
zoovéél mogelijk wég, <en de Duitsohel
militairen zien in ieder burger, diie pas-
séert, iemand die hun naar het leven»
staat. Qeen nacht gaat er voorbij o,f ®r
wordt door schildwachten geschoten. Al
les wat beweegt jaagt schrik aan, en jde
meest zonderlinge verhalen doen onder
de manschappen en ook onder de offi
cieren de ronjde. Gisteren deed ik nog
leen poging om door te dringen naar
voren, maar dat lukte niet De comman
dant van het cavalerie-fegiment, dat daar
bij de hoogte van Mesch gelegerd was,
ontving mij vriendelijkmaar mij toe)?
staan vierder te trekken, dat ging niet}
,„Gij', Hollanders, zijt vriendelijke men-
schen, en wij allen zijn ten hoogste dankv<
baar voor de goede zorgen, die gij aan
onze gewonden besteed hebt maar jour
nalisten moeten wij weigeren. Zelfe
de verslaggevers van onze eigen Duitschi^
fters. Wie moeten het doen uit zeifiber
houd. ,Weet wel, dat in '70 de opmarsch
der Franschen naar Sedan het eerst be
kend werd door een krantenbericht. Aan,
zoo iets mogen wij ons niet wagen".
De juistheid, van wat de commandant
mij vertelde, kon ik niet controleerden*
maar ik moest in ieder geval voor zijn
redeneering zwichten,
W;at bet oorlogsnieuws betreft, schijnt
men het slechts .ingelicht te zijn voorbij
paal 45.
Een kiesche glimlach van zijn vriend
bewees hem, dat zijn geheim bekend was
en hij was er gelukkig om, want nu kon)
hij ten minste van tijd tot tijd hardop1
droomten, gedurende de lange uren, die
zij beiden nog naast elkander zouden
doorbrengen.
Maar in de eerste uren van zijn lucht
reis mpcjht de ingenieur zich niet laten-
vervoeren door dat (heerlijke visioen. Hjijt1
moest nu gebruik maken van de groote
kalmte, die hier in het onmetelijke lucht^
ruim heerschte, om zich voor te bereiden
op de moeilijke omstandigheden, die zichy
zouden voordoen, als hij op de eilanden
moest landen en misschien hun vulkani
sche koppen moest overvliegen.
Daartoe moest hij op zijn aeroplaan
thuis zijn als een ruiter op zijn paard,
weten welke eischen hij er aan kon stel
len, altijd gereed zijn om de vereischte
stuurbeweging uit te voeren en van tijd
tot tijd de toestellen voor de richting
nazien. i
Terwijl luitenant Forster, die zich van
zijn taak van monteur goed kweet, de
vergaarbak met alcohol vulde en zich ver
gewiste of de olie wel regelmatig drup
pel voor druppel op de wrijvingsdeelen
der machine viel, liet Maurice Rimbaut
het toestel verschillende bochten be
schrijven, eerst op geringe hoogte boven
'de golven, daarna op honderd en hon
derdtwintig meters hoogte.
Waar zijn de Engelsche troepen
geland?
De uitzending van het Engelsche ex-
peditieleger naar het oorlogsterrein ge
schiedt op verrassend geheimzinnige wijl-
ze. Zonder dan men er in Engelaba
zelf van gewaar Werd of wordt won
den de Engelsche troepen hier en daar
ingescheept en over het Kanaal gezon
den. En wat men daarvan door ijVerige
nasporingen te weten kan komen, dat
laat de .censor, op last van lord Kit
chener, niet wereldkundig maken, séhrijft
de Londensche scorrespondent Van de
„Tel."' aan zijn blad.
Reeds vóór het einde der vorige wéék
vernam ik van iemand, die van een be
zoek aan de Engelsche Kanaal-eilandren
was teruggekomen, dat hij een groote
boot met duizenden Engelsdie soldaten
het Kanaal had zien oversteken. De
plaats van hun bestemming i|3, niet uih
gelekt. Ik weet ook, dat hier brievfen
van Engelsche soldaten uit België zijn
ontvangen en toch blijken zij aldaar tot
dusver niet te zijn opgemeikt. Maar dat
wordt eensdeels uit Ide cep-iuur verklaard'
en anderdeels uit het feit, dat alle dag
bladcorrespondenten op eerbiedigen af
stand van het oorlogsveld Worden ge
houden. Geen enkele Engelsche oorlog
correspondent mag het van hier verzon
den expeditieleger vergezellen. Deze
ontzaglijke volkerenkrijg maakt aan de
•carrière der oorlogscorrespondenten een
einde. Van het vechten zien zij niets
'meer. En zij 'bunnen daaromtrent slechts'
berichten, wat men van officieele zijde
rapporteert of verteld wil hebben. Van
den bloedigen strijd om en in Luik' kre
gen onze lezers zeker wel het beste
en meest oapartijdige^nieuws uit Luik
zelf en Maastricht.
De sterkte van het Engelsche expe
ditieleger zal tussChen de 100.000 en
200.000 man zijn, hiaar dichter bij het
laatste dan bij het eerste Cijfer. Met
geen mogelijkheid kon ik echter daar
omtrent de juiste gegevens erlangen.
Wel meen ik te kunnen zeggen, dat de
uitgezonden troepen de keur van het
Engelsche staande leger zullen vormen.
De z.g. territorials, of landweer, b.ij-
ven de binnenlandsChe veiligheid be
schermen. Naar mij werd gelegd, zullen
minstens twee garde-regimenten tot het
expeditie-leger behooien. Het opperbe
vel daarvan is, naar het heet, toever
trouwd aan generaal S.r John French
die het laatst in den Zuidafrikaanschen,
oorlog roemrijk vocht, en aan generaal
Sir J. M. Grierson, de commander in
'chief der oostelijke divisie van het En
gelsche leger en ook een zeer bekwaam
krijgskundige. Hij maakte vroeger een
bijzondere studie der legers van Ru,s/-
land en Duitschland.
Zal Antwerpen belegerd worden?
De Antwerpsdie bladen stellen de
vraag of de Duitschers Antwerpen zul
len belegeren. Zij zijn van meening, dat
men nu in geen geval conclusies mag
Gehoorzamend aan de gedeeltelijke
wending der vleugels, zwenkte de aeror
plaan bevallig bij het maken der bochten,
evenals de reusachtige albatrossen, die
met hun éénen vleugel de golven raken,
terwijl de andere zich nog een eind bo
ven het water bevindt; ondertusschen
verminderde de vlieger den toevoer der
gassen en de wendingssnelheid der
schroeven en bemerkte met groote vol
doening, dat hij den gang van zijn toe
stel kon vertragen tot op vijftig a zestig
kilometers per uur.
Want hij kon er niet aan denken om
met een snelheid van honderd tot hon
derdvijftig kilometers te dalen; hij liep
dan gevaar om de vleugels te beschadi
gen of te breken door een te snel stop
zetten der machine.
Zelfs bij een snelheid van vijftig kilo
meters, had hij voor de daling een open
ruimte noodig van twintig tot dertig me
ters lengte, een grasvlakte of zandplaat,
om er geleidelijk neer te strijken zonder
de vleugels onklaar te maken.
Voldaan over zijn bevindingen, keerde
hij terug tot Zijn gemiddelde hoogte van
'twintig meters, liet den motor „full*/
speed" werken en richtte zich weer naar
de zon, die, reeds hoog boven den hori
zon gestegen, haar gulden stralen over
het onmetelijke watervlak zond.
Ik heb al zes leege bussenwat kan
ik daarmee doen? vroeg de Amerikaan.
Wel, ze zorgvuldig bewaren. Bij
trekken. De Duitsche cavalerie heeft
veeleer ten doel in verbinding te blij
ven met den vijand en indien het Duit
sche leger zich aan den Maasoever be-
(vindt, dan dient jhet zidh aan de voorzijde
linker en rechterzijde door enkele cavale-.
rietroepen te laten dékken. Het is bo
vendien niet waarschijnlijk ,dat het Duit
sche leger met de Belgische, Engekjche
en Fransche legermacht aan de linker
zijde zcih in de richting van Antwer
pen zou wagen. Om hierin te slagen, zou
het Duit:dhe lleger (eerder hei Hollandsch
grondgebied moeten schenden, om' dan
recht tegenover Antwerpen op te trek-
ken, doch dan zou Duitschland ook Ne
derland tegen zich hebben.
Een AntwerpsCh blad veronderstelt,
dat het beleg van Antwerpen met veel
grootere moeilijkheden zou gepaard gaan
dan dat van Luik. De vesting van Ant
werpen heeft een omtrek' yan 125 kilo
meter en hiervoor zou een half millioen
Duitsche soldaten noodig zijn. Het blad
vindt om deze redenen de belegering
van Antwerpen zeer onwaarschijnlijk!.
Herderlijk schrijven aan de Polen.
De bestuurders van de verweefde bis
dommen PosenO nies en richtten een
herderlijk! schrijven tot de geestelijken
en geloovigen der beide diocesen. In
dit schrijven wordt o.a. gezegd:
„In geheel middel-Europa flikkert de
krijgstoorts, ontsjtoken door de Russi
sche regeering, onder wier wreedheden
ons volk onder godsdienstig en natio
naal opzicht reeds meer dan .100 jaren
.smartelijk leed.
Deze regeering, die jegens onze natie
en onze Kei k Vijandig gezind is, heeft
op arglistige wijze meer dan de helft
van Europa gemaakt tot een brandpunt
van oorlogen en heeft onze allergena-
digsten landsvorst gedwongen met wa
pengeweld de rechtvaardige zaak van
rijn land te verdedigen. Vervult derhalve
als waardige zonen van uwe ridderlijke
natie moedig u\tf plicht in den strijd.
Gij echter, die bij <len huiselijken haard
blijft, houdt u rustig, vertrouwf op God,
leent vooral niet het oor aan verdachte
'agenten en verstoorders van den vrede.
Vertrouwt er op, dat wanneer gij
trouw en moedig pal staat aan de zijlde
'van uwen monarch en bijdraagt tot de
•zegepraal van zijn legers, onze lands
vorst onze rechtvaardige eischen zal in
willigen.
Vertrouwt ook, dat wij door mede te
helpen aan de zegepraal van het kei
zerlijke leger, onze lijdende broeders aan
gene zijde van de grenzen zullen helpen
zich een betere (toekomst te verschaffen'
Het herderlijk schrijven was onder
teekend door bisschop dr. Eduard Li-
kowski en prelaat Dorszewsju-
Naar aanleiding van de op handen
rijnde benoeming van aartsbisschop dr.
Likowski schrijven de bladen: „Dat de
Polen in den strijld tegen den buiten-
landsChen vijand, vooral tegen Rusland,
bereid waren hunne nationale politieke
een vliegtocht heeft men geen ballast uit
te werpen, zooals bij een ballontocht.i
Wie weet of wij ze niet noodig zullen,
hebben te Honoloeloe, om nieuwen voor
raad op te doen. De alcohol, die men
hitvoert, wordt, geloof ik verzonden in
vaatjes, die heel wat minder gemakkelijk
zijn in 't gebruik dan onze bussen, zoo
wel wat het gewicht betreft als de vul
ling van den vergaarbak.
Tenminste, als we alcohol kunnen
krijgen.
Daarvoor ben ik bezorgd, waarde
Archibald, en over niets anders meer„
sinds ik zeker ben van den geregeldeni
gang 'der machine, maar het is van be
lang.,..
Een gebaar van luitenant Forster gaf
zijn gedachten een andere wending. De
Officier was opgestaan om beter te kun
nen zien, over het windscherm heen,
welks doorschijnendheid nog al wat te
wenschen overliet, en strekte den arm
uit naar den horizon.
Kijk, een zwart punt, daar recht
voor ons. J
Een schip? 1
Neen; zij zijn trouwens niet op
den weg der schepen, al gaan ze naar
Japan of naar de Soenda eilanden, wan
neer ze van Honoloeloe komen; ze ver
mijden ,dit rotsachtig gebied en houden
meer op het Zuiden aan.
ijH;et is het eland Gardner, zei de
Amerikaan, na eenige oogenbLkken nauw-
oppositie te laten varen, bewezen zij
toen zij in den rijksdag eensgezind met
de DiuitsChe partijen de oorlogscredie-
ten goedkeurden. Deze vrede op natior
naai politiek gebied wordt door de toe
stemming der regeering tot de benoe
ming van den nieuwen aartsbis-jchop,
die aan de Polen sympathiek is, be
krachtigd".
De houding der Balkanstaten.
Het Fransche blad „Excelsior" ver
neemt uit Romie, dat volgens een tele
gram uit Nisj aan de „MesS|agero" de
Balkanstaten voornemens rijn een bond
te vormen, bestaande uit de vier staten,
die zich dan zouden uitspreken ten gun
ste van Rusland.
Dit bericht wordt tegengesproken
door het bericht, dat de „Times" uit
Sofia ontvangt, Waarin gezegd wordt,
dat Bulgarije weigert zich bij Rusland!
aan te sluiten ien voornemens is) zijn
neutraliteit te handhaven. 1
Tusschenkomst van het Vaticaan
De „Indépendanöe Beige" zegt uit
zekere bron vernomen te hebben, dat de
vertegenwoordiger van het Vaticaan te
Bjerlijn .den DuitsChen keizer gewezen
heeft op de zedelijke gevolgen van den
gewelddadigen inval, tegen het onzijldige
en vredelievende België. Eveneens wees
deze op het verlies van vertrouwen, dat
hieruit voor de Duitschers zou ontsjtaan
de geheele wereld door. Volgens het
geen wij meenen te weten, aldus het
blad, werden wenken en raadgevingen
ten gunste van België gegeven, voorzoo-
ver dit in de hpidige omstandigheden
mogelijk ïs.
Met alle berichten in dezen tijd moet
eenige reserve in acht worden genomen,
dus ook met dit. Doch de juistheid ervan
komt ons volstrekt niet onwaarschijnlijk
voor. 1
Gemengde Oorlogsberichten.
De Belgische lichting 1914,. r-
De lichting 1914 is nog niet onder dö
wapens geroepen, doch men verzekert
van hooggeplaatste zijde, dat dit eik
oogenblik te verwachten is.
(Nederland en Frankrijk.
Eene officieele nota van het Fransoh mini
sterie verklaart, dat de ,Hoilainds(che Re
geering langs officiëelen weg opnieuw
aan de Fransche regeering heeft miedegeh»
deeld, dat Nederland onzijdig wil blijU
ven en dat het voornemens is hare neuf
traüteit op de krachtigste wijze te doen
'eerbiedigen. De nota voegt er aan toe,
dat het Hollandsche leger een, kracht van
beteekenis is en dat zijne opleiding 'en
inrichting allerbest zijn.
Prins George van Servië ge-
wo nd? Naar 't Berliner Tageblatt
uit Boekarest verneemt, is Prins George
van Servië bij het bombardement vajï
Belgrado licht gewond. Volgens 4e ,Times
is een bom op 3 M« afstand van den
prins ontploft en deze door een scherf
aan het hoofd gewond.
keurig gezien te hebben.
Nu al?
Ik ben er zéker van.
En, inderdaad, tien minuten later had
het zwarte piunt den vorm aangenomen
van >een steile rots met zwarte wanden
'en, toen de lucht-reizigers naderbij ge
komen waren, scheen het eiland grooter
ien hooger dan het eiland Midway^
De aeroplaan stevende ter recht op ai
Een lichte beweging van het roer deed
de machine naar links wijken en, toen
zij :er voorbij vloog, kaatste de hooge
rotswand het geluid der machine terug
én de talrijke zeevogels vluchtten heen,
met krijschende kreten, als wilden zjj
protesteeren tegen den inval, in hun ge
bied gedaan idoor dien grooten, lawaai-
makenden vogel, idie idaar van het Oos
ten kwam aanzetten.
Zij waren overigens de eenige bewo
ners van die rots, op wier kale opper
vlakte zelfs geen groen te zien was.
iTien uur veertig, zei de Amerikaan,
toen de aeroplaan met ,de snelheid van
een waterhoos langs het eiland vloogf,
iKient ge met zekerheid den afstand
tusschen de twee eilanden, Archibald?
iMet zooveel zekerheid als de zee
kaarten der marine, die ik op het bureel
van commandant Heuzey gevonden heb,
mij verschaffen, )H;ij bedraagt 1020 kilo
meter.
(Wordt vervolgd,)
