BINNENLAND.
Nederland en de Oorlog
5e Jaargang.
No. 1459.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIOEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
dit blad verschijnt elken dao, uitoezonderd zon- en feestdaoen
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GHILLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, f 1 30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2V# cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 een!
Ingezonden mededeelingen van 1—5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. 3ij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kffeine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-ad vertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel Ax 10 cent.
Uit de Leidsche Vroedschap.
Er is gisteren in den Gemeenteraad
een discussie gevoerd, de vroedschap,
eener universiteitsstad waardig! Er is
n.1. lang en breed gediscussieerd over.,./
een „ondeelbaar ooganblik". jWje zullen
den lezers, -die nit, in iaën misschien wel
wat te overspannen nieuwsgierigheid en
in een ;nog niet volkomen gemotiveerde
ongerustheid, in de courant haast naar
niets anders kijken, dan naar oorlogs
nieuws, niet te lang de aandacht vragem
voor deze merkwaardige discussie. D,e
zaak zit zoo. Er iwas een voorstel van
a en W; om het R. K. Armbestuur jen
het Wiees- en Oudeliedenhuis (de instel
ling op de St. Jacobsgracht) niet Janger
te rangschikken onder de instellingen van
gemengden aard, in welker bestuur door
de burgerlijke overheid en vanwege een
kerkelijke gemeente gezamenlijk wordt
voorzien, doch onder de zuiver-kerkelijke
instellingen. Maandag hebben wij reeds
breedvoerig in onze courant vermeld, dat
de regenten van genoemde instelling een
desbetreffend verzoek tot B, ;en ;Wr_ gew
richt hadden, omdat zij in overleg met
het R. K. Armbestuur tot de overtuiging
waren gekomen, dat een fusie tusschen
beide instellingen, die volkomen"hetzelfde
beoogen, zeer in het belang zou zijn van
de R» K. armenzorg. Nu kwam prof.
Carpentter Alting bij dit voorstel met
de moeilijkheid aandragen, dat Ier, jzoo
dit voorstel wehd aangenomen* een on
deelbaar oogenblik zou komen, waarop
een zob oude instelling t— Ier sprak warme
belangstelling uit de speech van den pro
fessor! zonder "bestuur zou zijn. Tus
schen den tijd, Waarop Zij riet nrce^
onder het gemeente-toezicht staat, en den
tijd, waarop de kerkelijjke overheid er
zich mee gaat bemojeiem, ligt .een tus
schen ruimte, al is het misschien een on
deelbaar oogenblik—a!|dus een professor
in zijln college ineen, in die raadszaal!
De heer Aalberse weerlegde in een hel
dere uiteenzetting het „geleerde" juri
dische bezwaar. Ook wees de heer Aal
berse erop, dat de'instelling nu oredetf
een scherpere controle komt, wat betreft
het financieele beheer, dan in den tijd.
waarop zij onder gemeente-toezicht stond.
Dit naar aanleiding van een bemerking
van den heer Redmieringer, die er op
wees, dat er wiel eens moeilijkheden ge
rezen waren tusschen de regenten van
genoemde instelling en de financieele
commissie, idoe, .aldus het betoog van
spr. hoe zal het nu in vredesnaam loopen;
nu wij, leden van de financieele com
missie, niet meer rniet onze wijsheid de
instelling kunnen beschermen? Ja, mijn
heer 'Rei me ringer, nu springt de heele
boel, tenzij de regenten zoo verstandig,
zullen zijn, npi én dan bij u in financieele
aangelegenheden om raad aan te kloppen,!
(Het laatste punt van de agenda djat
den vorigen keer op voorstel van den
heer Sijtsma was aangehouden lokte
begrijpelijkerwijze leen lange discussie uit
;W;ij moeten ons rO, die oorlog! be
perken en zullen de (discussie aldus sar
menvattenmoet er jeen nieuwe 3e klasse-
school komen aan de Duivenbojdestraat,
terwijl de 3e klasse-school op de Langer
brug tot een 2e klasse-school wordt om
gevormd (aldus het voorstel 'van TL ere
of moet er een nieuwe 2e klasse-
school verrijzen aan den Mid,d!elweg, op
de plaats van het voormalig Invalidere-
nuis-, t- rwijl de 3de klasse school aan de
Langebrug blijft), aldus het voorstel van
de schoolcommissie)? Met groote meer
derheid werd' het voorstel van ,bj. en iWJ.
aangenomen. Bij de disoussie over dit
punt v,an de qgenjda hebben de veel-pra-
tende vrijzinnig-democratische hieeren
Fokker en Sytsma een lechec geleden, zoo
als zij er nog niet vele hebben te boeken*.
De beide he er en hadden geestdriftig ber
pleit de oprichting van een openb. M- tL
L Q.-school in plaats van een ,2de klas
school op de Langebrug. Toen de heen
Pera hun pleidooi bestreed idioor op te
tnierken, dat de voorstanders vare een
openbare M 'U. L. G.-school maar eens
óf zelf Voor de financiën moesten zor
gen, gelijk de voorstanders van d!e bij
zondere Mi. |U. L. Q.-scholen dat met zulk
een succes' hebben gedaan -spr. hen-
innerde aan de Katholieke M. U. L. Q.r
school op "het Rapenburg en de Christe
lijke op het Noordein.de óf hun kin
deren naar de bijzondere M. U. L. O.-
scholen moesten zenidien, toen interrum
peerde hem de heer Sytsma en diéns
partijgenoot mr. Fokker door gelach en
exclamaties. Die heeren kregen echter
spoedig een bestraffing voor hun onpar
lementaire handelwijze. Zij dienden een
'motie in, waarbij zij B. en iWj. verzochten
de mogelijkheid van de oprichting eener
openbare M. U. L. 'Q.-school te overwen
gen, en die motie w'erjd door..»,. n i eH
mand ondersteund!
Het voorstel van Bi. en |Wt. om aani
'de afd,. Leiden van (de .Nat Vieireenigingi
voor den Volkszang geen jaarlijksch sub
sidie te geven, lokte eenige critiek uit,
maar werd toch aangenomen met over
groot e meerderheid. Evenzoo werd op
voorstel van B. en jWj. afwijzend beschikt
op het verzoek van de afd. Leiden vatnj
den Ned. Bond voor Lichamelijke Opvoe
ding om het speelterrein aan den Zoe-
terwoudschen Singel niet meer af te staan
ten behoeve van paardenspellen, concours
hippiques enz. ij
Bij de rondvraag kwam de porlogsstem
ming in den Raad, toen de heeren heftig
gingen discussieeren over de doorvoering
van de bepalingen der bouwverordening,
welke krijgszuchtigestemming min of
meer tot een dn>evige werd verteedlend,
toen de bode groote plakkaten biinnep
bracht, bevattende 'de oproeping van een
gedeelte yan (de landweer.
Een eenvoudige vraag.
Gisteravond in den Zaandamschen Ge
meenteraad een interpellatie beantwoor
dend over het niet-vlaggen op de ver
jaardagen van P,rjns jHjeojdri'k en Prinses
Juliana, zeide buirgemieester Ter Laan
am.: i
„Al het gezwerm met het koningschap
is oorzaak ook van den teganwoordigen
benauwden toestand. Leert den meu-
schen, dat men triiet als vijanden tegeiy-
over dlkander moet .staan. Daarom zeg
gen wij: „Wieg met het koningschap".
Mooi gezeid voor een Nederlander, die
dan toch maar lekkertjes een koninklijke
benoeming aanvaard heeft
Intusschen zij gevraagd: in Frankrijk
is een president (dn is fnfen [daar nu
heelemaal niet voor "oorlog te vinden?
(De heer Ter Laan mocht waarlijk wiel
wat beter op zijn woorden passen.
B ji I rNLAiV
ALvjLi.vibbiN uVi.Iv/.ili1T.
De internationale toestand in Europa.
Een Europeesche oorlog onver
mijdelijk?
Zoo zal dan het vreeselijkic toch ge
schieden? Het dreigend monster, idat reeds
eenige dagen als teen Damocles-zwaard
boven Europa hing, Is, als de verschijnse
len niet bedriegen, niet meer te verwijde*
ren. Dood en vernieling zullen hun intre
de doen, (duizenjden mienschenlevens (zullen
aan het ondier worden opgeofferd. De
oorlog, welke thans het menschdoim
dreigt, zal er een wezen zoo als de ge
schiedenis der menschheiid nog niet heeft
gekend. Een oorlog, die over alle landeni
van Europa tallooze slachtoffers maken
zal, handel en nijverheid zal stopzetten,
bloeiende velden zal vertreden, zoadat na
den oorlog een geweldige hongersnood
Europa te wachten staat Tot gisteren
iwas er nog hoop, al was deze gering*
dat het gevaar nog wijken zou. Mere
hoopte op Rusland, dat dit land! niet de
verantwoordelijkheid op zich zou nemen
van een roekelooze stap, welke geheel
Europa, zoowel de overwinnaars als de
overwonnenen, in het ongeluk zou stor
ten. Maar ook deze laatste hoop is groo-
tendeels vervlogen. Zooals wij nog onder
de laatste telegram mien in ons blad van
gisteren konden m!el!dden, 'had de Dpit-
sche regeering 'een ultimatum in vriend
schappelijke termen te Petersburg ge
richt, waarin aan de 'Russische regeering
de volgende drie vragen werden gesteld
le. welk doel de mobilisatie had;
2e. of zij tegen Oostenrijk-Hongarije
gericht was
3e» of Rusland bereid was ide mobilisa
tie te staken.
,Dlit ultimatum, waarvoor aan Rusland
leen termijn van (24 uu|r gegeven was om
te antwoorden, heeft ide regeering be
antwoord met een algemeen e mobilisatie^
Een telegram, gisteravond .udtjSitj. Pieters
burg ontvangen, meldt, dat een keizerlijke
ukase de volgende mibilisatie gelast heeft
le. De reservisten van 23 geheele gou
vernementen ien 71 districten van 14
andere gouvernementen.
2e. Een deel der reservisten in 9 dis
tricten van 4 gouvernementen.
3e. De reservisten der vloot van 64 dis
tricten in 2 RussissJie en één Fipsqh
gouvernement
4e. De kozakken in het Don-gebied,
Kuban, Tezek, Astrakan, Orenburg en
Ural, die thans met verlof zijn.
5e. ,Hiet in verband met deze mobilisatie
benoodigde aantal reserve-officieren en
genees heeren. Ook het moedige aantal
paarden en wagens zal gerequireerd
geworden.
Het werk der diplomaten wordt door
deze mobilisatie natuurlijk onmogelijk
gemaakt en ook in Duitschland acht men
nu de taak der -diplomaten als geëindigd
en worden er stappen gedaan, de verdere
afwikkeling over te laten aan de militaire
macht.
Pessimistische berichten liggen thans
voor ons uit [Berlijn en Londen.
De somber gestemde berichten uit Ber
lijn worden vooral beïnvloed door de
tijding uit St. Petersburg, dat een keizer
lijke oekase een mobilisatie op groote
schaal heeft gelast
Ingeval dit bericht wordt bevestigd, kan
Duitschland niet langer stil blijVen zitten,
doch zal het insgelijks tot mobilisatie
moeten overgaan.
De Russische mobilisatie toch beteekent
een provocatie tegenover Diuitschland, Ifloo
heet het te Berlijn, -daar Oostenrijk geen
taan over de Russische grenzen heeft
gezonden en Rusland noch door Oosten
rijk, noch door Duitschland wordt be
dreigd. i i
D|aarbij komt nog, naar Reuter u|it ver
trouwbare bron verneemt, (dat Frankrijk
in alle stilte militaire maatregelen neemt,
die het zoekt te v-erbe-gen.
De heerschende politieke spanning was
gisteren in het straa -even van Berlijn
goed te'merken. Voor "het paleis-van den
rijkskanselier verzamelde zich tegen het
middaguur, tijdens de zitting van den
ministerraad, een groote ireenschenime-
nlgte, die de ministers, wlelkie het paleisi
verlieten, stil (en leerbiedig groetten»
Op de .beurs aldaar werd het gerucht
Verspreid, dat 'het Koningsbergsche leger
korps zou worden gemobiliseerd, doch
■men hechtte ;aan (bet gerucht geen (waarde.
Het pessimisme in Petersburg.
De algemeeree stemming te St Peters
burg was gisteren zeer pessimistisch. Een
vooraanstaand Russisch diplomaat ver
klaarde, volgens de „Daily Telegraph"*
dat er inu 'wel geen hoop meer was, om
den wereldvrede ie behouden. Men heeft
verwacht, dat Rusland nog gisteravond
zou tusschenbeide komen.
Op het ministerie van buitenL zak.en
werd den vertegenwoordiger van de
„Daily Telegraph" verteld, dat, zoo het
bericht van het bombardement van Bel
grado bevestigd weid, Rusland onmid
dellijk zou jngrijlpen.
De mobiliseering gaat snel te werk en
wanneer Oostenrijk-|Hongarije inderdaad
Belgrado beschoten heeft en Oostenrijk-
sche troepen de stad binnengetrokken
izijn, dan zal het geheele Russische leger,
niet slechts ide 13 legerkorpsen der vier
genoemde militaire districten, onmiddel
lijk gemobiliseerd (worden.
De Oostenrijk-jHiOngaarschje -opvatting,
als zou het slechts om een strafexpeditie
gaan, kan men in Rusland niet jdeeleni)
Strafexpedities worden slechts tegen wilde
of halfwilde volkeren ondernomen, maar
niet itjegen Europeesche staten,
In geval van oorlog zou de Tsaar per
soonlijk het oppercommando overnemien»
De geestdrift in Rusland voor den oor
log |is onbeschrijfelijk. 'De optimistische
lieden iii Rusland zijn van meening, dat'
de vrede slechts (dan behouden kan blijr
ven, wareneer Oostenrijk-Hongarije Bel
grado onmiddellijk ontruimt In Rus
land hoopt men, dat eene demonstratie
der Engelsche vloot de Oostenrijkers tot
bezinning zou brengen»
Dit alles draagt natuurlijk het merk-
teeken van praatjies, hoogstens als een
combinatie van onverantwoordelijke per
soonlijkheden, waarop men niet te veel
acht moet slaan» Men beschouwe het
slechts als een stemmingsverschijnsel»
Van ambtelijke Russische zjijdie heeft
men den vertegenwoordiger van de
„Morning Post" verklaard, dat Rusland
al het mogelijke heeft gedaan om den
vrede te bewaren. Oostenrijk-Hongarije
heeft echter kortweg geweigerd de
onderhandelingen met St Petersburg
voort te zetten; waarom, dat weet men
niet. De eenig mogelijke verklaring daar
omtrent is, dat Oostenrijk-Hongarije
meent, dat het voordeeliger is de onder
handelingen aan ide vrienden over te
laten en ,niet onmiddellijk te onderhart-
delen. Maar (de hoop op eene iheroppening
der onderhandelingen of'haar succes is
zeer gering.
In het Engelsche Lagerhuis zou giste
ren de Home Rule bill wederom in be
handeling komen, maar op uitdrukkelijk
bevel van Asquith is deze tot nadere
aankondiging uitgesteld. Wij leven in
omstandigheden, zeide de minister,
waarvan de ernst bijna zonder gelijke is
in onze ervaring. Oorlogs- en vredeskan;-
sen liggen in een weegschaal, en tegelijk
daarmede de kans op een catastrofe,
wier afmetingen niet kunnen worden be
naderd. Het is in het belang van de
geheele wereld, dat Engeland, waarvoor
geen eigen onmiddellijke belangen op 't
spel staan (toejuichingen), een aaneen
gesloten front naar buiten vertoone (lui
de toejuichingen), en in staat zij te spre
ken en te handelen met autoriteit als een
onverdeelde natte (toejuichingen)» -Zoo
wij voortgaan met de wetswijziging, zul
len wij onvermijdelijk gewikkeld worden
in scherpe redetwisten betreffende huis
houdelijke meeningsverschillen. Ik be
hoef u niet meer te zeggen, dan dat een
zoodanig gebruik van onzen tijd op zulk
een oogenblik nadeelige gevolgen zou
kunnen hebben voor den internationaten
toestand.
Bonar Law deelt volkomen de inzich
ten, waaraan 'ik uitdrukking gaf. Wij
stellen voor de wetswijziging te ver
schuiven in de hoop, dat door de debat
ten uit te stellen, de vaderlandsliefde;
van alle partijen zal helpen doen hetgeen
in onze macht ligt, om zoo wellicht niet
mogelijk is, de onheilen, die de wereld
bedreigen, af te wenden, ze ten minste
in te perken.
Engelsche maatregelen.
Men seint uit Malta dat alle oorlogs
schepen nemen in allerijl steenkolen in
en eveneens een zofo groot mogelijke
hoeveelheid ammunitie en levensmidde
len. Bijna geheel de vloot is hier gecon
centreerd.
Militaire maatregelen in België.
Er is bevel gegeven tot oproeping van
de reserve-officieren der derde en vijf
de leger-divisies.
Volgens het Handelsblad van Antwer
pen kunnen de genomen maatregelen
worden samengevat als volgt Door de
krijgsoversten is een telegram in gereed
heid gebracht dat de halve mobilisee-
riijg, welke de groote voorafgaat, be
veelt. De krijgsoversten roepen de ver
lofgangers dadelijk binnen en de reser
veofficieren worden verzocht zich bij
hun corpsen te vervoegen.
De regimentsscholen der voetvolkre
gimenten vervoegen den staf van hun
korps. De krijgsschool, kadettenschool
en pupillenscholen blijven geopend, in
afwachting dat zij ontbonden worden.
De oorlogschool en de andere scho
len worden ontbonden en de manschap
pen en officieren vervoegen zich bij hun
corps, 1 1
Tevens krijgt de gendarmerie bevel de
drie jongste militieklassen van het voet
volk de twee jongste klassen der ruite
rij en der bereden artillerie en de drie
jongste klassen der andere wapen9 op te
roepen. i
De commissarissen der remonte zete
len dadelijk en gaan over tot den aan
koop of schatting met recht van aan
koop van de paarden die aangeboden of
opgeëischt worden voor het leger en den
bevoorraaddienst.
Insgelijks worden de rijwielen geschat
met recht.van aankoop.
In de krijgsdepots wordt inmiddels
'alles in orde gebracht om de andere
militieklassen te ontvangen, die in geval
van mobiliseering zouden binnen ge
roepen worden.
De regimenten en brigades aldus sa
mengesteld zijnde, blijven in hunne gar-
nizoenstad, die zij niet dan op hooger
bevel van den algemeenen staf mogen
verlaten, noch zelfs aan geen troepen
beweging deelnemen.
Nader meldt het blad nog, dat vele
oud-officieren, onderofficieren en solda"
tere vragen, om in geval vare nood, on
middellijk weer te mogen in dienst tre
den. Talrijke geneesheeren boden reeds
hunne diensten aan.
Gisteren kwam eene vrouw in het
kabinet van den minister van oorlog vra
gen, om dienst te mogen nemen als zie
kenverpleegster.
De oorlog tusschen Oostenrijk en Servië
brengt op zich zelf weinig nieuws. Zoo
als uit de staat van zaken te verwachten
was, bepalen de tot nu toe gemelde
oorlogsfeiten zich slechts tot onbeteeke-
nende schermutselingen tusschen pa
trouilles langs den oever der grenswate-
ren. Deze schermutselingen hadden geen
noemenswaardige verliezen tengevolge.
Een iets ernstiger karakter had slechts
het gevecht bij de Semlinbrug in den
nacht van Dinsdag op Woensdag. De
Servische pogingen om het vernielings
werk te voltooien werden door Oosten-
rijksche voorposten verijdeld.
Bij Progror aan de Save mislukte een
poging van een Servische bende van 60
man om de rivier te overschrijden.
Dank fcij de waakzaamheid der Oosten-
rijksche voorposten gelukte het de Oos-
tenrijksche artillerie aan den over tegen
over Velko opgesteld, twee uitgeruste
schepen onder vuur te nemen en te ver
nielen.
Keizer Frans Jozeph.
Men meldt d.d. heden uit Ischl: Kei
zer Frans Joseph is gistermorgen om 8
uur naar Weenen afgereisd. Aartsher
tog Karei Frans Joseph, keert tegelij
kertijd terug. Hij is door een aller
hoogst eigenhandig schrijven tot protec
tor-plaatsvervanger van het Roode Kruis
en aartshertog Frans Salvator tot gene-
raal-inspecteur van den vrijwilligen ge.
zondheidsdienst benoemd. Aartshertogin
Maria-Theresia heeft den keizer verlof
gevraagd als verpleegster bij het Roode
Kruis dienst te mogen nemen.
GEMENGD.
Albanië» Baj de overhandiging
van het verzoek cm ontslag der Neder-
landsche officieren, heeft generaal De
Veer den vorst meegedeeld, dat de Ne
derlanders thans Albanië nog niet zul
len verlaten, doch eerst nadat de Euro-
epesche verwikkelingen tot klaarheid zijn
gekomen. Morgen zullen de twee kinde
ren van den vorst naar Sinaja (in Roe
menië) worden overgebracht.
De Staking te St Peters
burg geëindigd Heden is op de
fabrieken, die gedurende de jongste sta
king door de fabrikanten gesloten Wer
den, de arbeid weder hervat. Op de Pu-
tiloffabriek en andere groote fabrieken
is de .staking (eveneens beëindigd.
Parijs is van meel voorzien.
De gemeenteraad van Parijs heeft da
delijk na het ontstaan van de crisis be
raadslaagd over het voorzien van de stad
van levensmiddelen in geval van mobili
satie. De militaire gouverneur van Parijs
was bij de beraadslaging tegenwoordig.
Er is in enkele dagen een voorraad ge
vormd van 150.000 centenaars meel.
De paters Salesianen. On
langs heeft Z. H. de Paus een nieuw be
wijs willen geven van zijn genegenheid
voor de Congregatie Don Bosco. Hij
heeft nl. tot hulpbisschop van Conyaba
(Brazalië) een priester Salesiaan be
noemd, nl. Mgr. Fr. de Aquino Corréa
doctor in de philosophie en theologie.
De nieuwe bisschop is pas 29 jaar oud.
Een Russischs pion. Het Ber
liner Tageblatt verneemt uit Weenen
dat in den nacht van Dinsdag op Woens
dag de wachtposten ,bij het kruitmagazijn
te Stanislau in Galicië een officier in
Oostenrijksche uniform opmerkten. Vol
gens de voorschriften hielden zij hem
aan. De officier vluchtte. De post alar
meerde daarop de wacht en het gelukte
den officier in (te halen en te arresteeren.
Er werd geconstateerd dat de gearres
teerde een Russisch (officier was, die met
het doel om te spionneeren een Oosten
rijksche uniform had aangetrokken. Later
werden nog vier personen in de omge
ving van het kruitmagazijn opgemerkt
Een hunner werd doodgeschoten.
Adrien Hébrard. Te Parijs
overleed gisteren op 81-jarigen leeftijd
de oud-senator Adrien Hébrard, hoofdfe;.
dacteur van de Temps.
Oorlogsgcvaa r
De Koningin heeft beslist dat
er oo rlogsge vaar bestaat in
den zin van art 186 der grondwet
Art 186 luidt:
Al de kosten van de legers van het
Rijlkl worden uit 's Rijks kas voldaan.*
