23 Ware Cultuur of Beschaving BINNENLAND. Uit Stad e«i Omgeving. 5e Jaargang. No. 1454. Bureau OUDE SINGEL. 54, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAOEN DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco per post 1.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 279 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent Zaterdag Juli 1914 De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 ceirt Ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Oroote letters naar plaatsruimte. Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop (geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel ",ir 10 cent Dit nummer bestaat uit TWEE BLADEN en een GEÏLLUS TREERD ZONDAGSBLAD. Cultuiitr is één|dier,tooverwoorden, wel ke een geheimzinnige kracht uitoefenen op den geest van velen, dia, te weinig ontwikkeld om den zin en de (draagwijd te van dit woord te bevatten, toch zich verplicht rekenen eerbied daarvoor te be- toonen, en alle stellingen te aanvaarden,, welke de cultuur tot grondslag hebben. En zoo gebeurt het, dat men zich laat vangen door de even hatelijke als onr ware 'bewering, dat het Christendom len de Kerk vijandig zouden staan tegenover de cultuur» Juist omdat men niet in staat is de volle beteeken is dezer woorden te vatten, wekken zij onwillekeurig" een zer kere geringschatting voor de waarde van het Christendom» Wje daarentegen een duidelijk inzicht heeft in ihetgeen „cul tuur" beteekent, voor hem is heit tvan zelf klaarblijkelijk, dat het Christendom niet alleen geen hinderpaal, maar veeleer een rijke bron is voor ware £ultuiur» Allereerst dient dus vastgesteld: LWi^t verstaan wij onder cultuur? Cul tuur of beschaving vormt een tegenstel ling met barbaarsche toestanden van ruw heid en dierlijke verwildering, gelijk deze bij de ,,'wilde" volkeren in mindere jof meerdere mate worden aangetroffen» Cul tuur alzoo be teekent veredeling, vervol making der volkeren, bet dierlijke "in [den mensch onderdrukken en het mienschelij- ke, dat is vooral het geestelijke, omhoog heffen en tot ontwikkeling brengen» Alles wat den mensch meer mensch maakt, kan gerekend worden tot de cultuur. Aangezien het leven van den mensch verschillende zijden beeft en wij in hem onderscheiden geest 'en stof, de persooïT- lijkheid en zijn maatschappelijken aanleg, is de volledig menschelijke beschaving een samengesteld verschijnsel uit meer dere bestanddeelen. Allereerst spreekt men van gods- dienstig-zedelijke cultuur, waar mede wordt bedoeld de veredeling van individu en volk door godsdienst en Rede lijkheid, en wat daarmede natuurlijker wijze verbonden ist door onderdrukking der wilde 'en dierlijke hartstochten in 'den mensch» De terugkeer van bet veelgoden dom tot de erkenning van éérnen ;God, de eenheid van het huwelijk in de plaats van veelwijverij teekent godsdienstigen en zedelijken vooruitgang» 'Geestelijke of verstandelijke beschaving is de ontwikkeling van den menschelijken geest door wetenschap en kunst Zij was het kenmerk der iGriek- sche en Romeinsche bevolking, wier let terkundige producten en kunstvolle mo numenten nog heden onze bewondering wekken, terwijl de wijsgeerige beschou wingen van Aristoteles, den Griek- schein. wijsgeer, steeds den grondslag vormden der ware wijsbegeerte» Economische of stoffel ij ke cul tuur omvat de vereischten en voorwaar den, welke ten grondslag-liggen aan Jde stoffelijke ontwikkeling der volken onder het opzicht van akkerbouw, nijverheid, handel en andere takken van bedrijf, zoo dat het voor de leden der maatschappij mogelijk wordt zich een passenden wel stand te verwerven. Zij hangt innig samen met de is o c i a 1 e of maatschappelijke beschaving, welke ten doel heeft de billijke regeling der maatschappelijke verhoudingen, door behoorlijke rechtsbescherming hiet even wicht verzekert tusschen de verschillende standen en groepen, de maatschappelijk- zwakken verdedigt tegen ongezonde over macht, kortom overeenkomstig den eisch der omstandigheden bet algemeen welzijn zoo goed mogelijk behartigt !Het zat ojinoodig zijn op1 te im erken, dat de verschillende vertakkingen der menschelijke cultuur niet alle 'even voor naam zijn en waardevol. Als wij peke- ning houden met|de bestemming jdes /meur schen, God te dienen op aarde len Hem te bezitten in den Hemel, dan snoeten wij de eerste plaats toekennen aan de godsdiens tig-zedelijke beschaving dier menschheid. Naarmate de mensch een juister inzicht heeft omtrent zijn verhou ding tot God, en overeenkomstig dit in zicht zijn handel en wandel regelt paar die mate is hij in hoogeren zin schepsel Gods, in voller beteekenis redelijk mensch, staat hij op een hoogeren trap van menschelijke beschaving. Daarom vormt de godsdienstig-zede- lijke het wezen 'en dien kern tyan alle menschelijke cultuur» Ontbreekt djeze, dan is alle andere beschaving meer uiterlijke schijn dan 'innerlijke werkelijkheid. ,W|es- tenschap (en kunst bereiken slechts haar hoogste schoonheid, als zij bloeien op godsdienstigen tworteL Wjertenschap zon der godsdienst geeft d'en mensch een eén- zijdig-verstandelijke ontwikkeling, maar laat het hart onbevredigd en kweekt 'in hem dikwijls een hoogmoedigen en zelf- genoegzamen geest Kunst, welke zich niet gebonden acht door de regels !der zedelijkheid en het schoone niet nastreeft als de uitdrukking van ;Gpds ,Wfezen, Wordt zich zelf ten doel, verliest baar verheffenden ien veredelenden invloed en wordt ten slotte verlaagd tot een onbe schaamde (uiting van het hartstochtelijke in den mensch. Evenzoo kan maatschap pelijke en stoffelijke vooruitgang de menschheid .weinig baten als deze (niet geschraagd ^wo,rdt door een zedelijke en godsdienstige „yormiug der volken. De stoffelijke pntwikkeling onzer dagen is groot, voor verbetering der .maatschappe lijke verhouding wordt van alle kanten hard gewerkt, en toch ligt op <al dien vooruitgang als het ware de vloek (der onvruchtbaarheid voor echte volksbescha ving, omdat de grondslagen der cultuur, godsdienst en zedelijkheid), zijn onder mijnd, (Het is alles slechts halve len schijn cultuur de verwildering in de maatschap pij wordt steeds grooten, Wat geldt van de volkeren, geldt ,ook van het individu. Al,bereikt de imensch op wetenschappelijk gebied een hooge mate van ontwikkeling, al bezit hij stof- felijken welstand en maatschappelijk aan zien, wanneer het hqm. ontbreekt aanf zedelijk-godsdienstige yolmaaktheid, dan is hij in zijn diepste wezen leen barbaar, eer. onbeschaafdeen dat gemis aan be schaving zal zich naar buiten openbaren, al is het dan ook op meer verfijnde wijze. Daarentegen vde eenvoudige man, zon der wetenschappelijke vorming, zonder stoffelijke .en maatschappelijke beteekenis, maar met een zedelijk ien godsdienstig ka rakter, staat hoog in beschaving, omdat hij dicht staat bij God, in (Wien alle. ware cultuu'r haar oorsprong moet nemern. Door zoo het begrip „beschaving" te ontvouwen en in omderdeelien te bezien, is van zelf reeds duidelijk geworden, (dat het Christendom met de ware mensche lijke cultuur in nauw verband staat. Dit verband nog nader aan te toonen, zal de inhoud vormen der volgende beschouwin gen. (A. iT|H. SEIJSENER, Warmond. pr. Nog eensde Ferrer-zaak. Nu dezer dagen, naar aanleiding van eenige artikelen yan de hand vam jdert Sjpaanschen correspondent in het „Alg. Handelsblad", de Ferrer-quaestie nog eens weer .ter sprake is gebracht, dijkt het ons piet ondienstig, hier eens Jeen ingezonden stuk ,af te drukken, hetwelk 15 Oct. 1909 door een doopsgezind ipre- dikant in hetzelfde ^Handelsblad" wend geplaatst. „Perrer gefusileerd." „Dit bericht is om de vuisten, te doen ballen van woede of omgekeerd de armien slap te doen hangen van ontzetting. {Hier heeft een gerechtelijke moord plaats ge had zóó gedrochtelijk, als men niet 'meer zou gelooven, dat "in onze eeuw kon ge schieden, Hier is een man, voor (jviens invloed de wereldlijke en geestelijke machthebbers in zijn land vreesden, tegen wien zij met geestelijke middelen niet opkonden, uit den weg geruimd door de domme kracht van het lood. Dat tot Ferrer's dood beslóten was, wie heeft er aan getwijfeld? Hij fmoest uit den weg, zonder de geringste aan wijzing van schuld» Laat er deze dagen geen woord gesproken, geen rede ga- houden, geen preek gezegd worden, of een protest klinke er in door» Laat er geen Spanjaard zijn,-van den gezant pan ons hof tot den minsten werkman £oe, of ieder, die deze gerechtelijke misdaad! afkeurt, keere hem, tenzij hij er tegen protesteert, den rug toe, niet om den persoon te treffen, maar opdat hij aan zijn landgenooten, zijn geestelijkheid, zijn ministers, zijn koning schrijve, welk een kreet van ontzetting er is opgegaan^ welk een rilling van afschuw er door ,de we reld is gevaren." Is het niet interessant, dat ditzelfde /Handelsblad" vijf jhar later "het eerst van al zijn liberale collega's Ferrer in zijd ware gedaante moet openbaren En waar blijft nu deze moderne predikant? Wiaarom trekt hij zijn lasterlijke beschul diging, geuit tegenover Spanje, nu niet ini? jHfet boetekleed zou hem waarlijk niet ontsieren. v Maar zoo is het vrijzinnig anti-clericar ldsme. Eerst een grooien mond 'opzetter* en later, wanneer het merkt zich in de vingers gesneden te hebben, in zijn schulp terugkruipen, 'n Nobele houding! t Kinder-Kruistocht. Op initiatief van (MjejUR. H.| Knoppers, onderwijzeres te Alkmaar, ziijn alle Hoof den der 'R£ K. Scholen van ons land door den Zeereierw. neer Rector van het IR. K. Sanatorium' „Dekkers wal te Groesbeek uitgenoodigd mede te wer ken aan de organisatie van een Kinder- Kruistocht'j Die Kinder Kruistocht zou dan hierin bestaan, dat gezonde kinderen hunne zwakke tuberculeuze mede-kinderen gaan redden. En hoe gaan redden? Door ieder een kleinigheidje bij te dragen tot den opbouw van een kinder- paviljoeii, Met een kleinigheidje is een kinder handje te vullen en blijde zal' de kleine het ontvangen offertje voor die lijdende en kwijnende mede-kin eren den school hoofden aanbieden'. Alkmaar ging vóór. De opbrengst was daar f 95, Er er zijn plm. 1040 kath.l schol enl Als dezen evenveel bijeenzame len als Alkmaar dan komen we aan de f lOOjOOO. 't Is duidelijk: de hoofden der R. K. Scholen, zij hebben 't in hun hand', een Ri, K. Kinder-Paviljoen te stichten geheel naar de eischen 'des tijVLt. L Als zij willen, 'dan is 't ei9 En Wie, die de opofferende liefdekent van onze schoolhoofden, zou aan hun goeden wil durven twijfelen Dan is 't erii iEn dan is 't er op eene Wijze verheven boven allen lof.. Kinderen hebben kinderen gered. Niet een mensch lijdt er iets sëhade mede» Het kind, dat geeft, leert liefderijk medelijden en steeds gedenken wie min der gelukkig Zijn in 't levert Honderden, duizenden Levens kunnen worden gespaard. De Groote Kindervriend zegeme den Kruistocht onzer Kleinen (Wat zou het toch heerlijk) schoon Zijn, als onze iRoomsehe kinderen <zelf een flink R!» K. kin der-paviljoen hadden ge sticht l Derde Ned. Kath. Congres tot be strijding van het Alcoholisme. Zoowel van den Kant der burgerlijke autoriteiten als van de ?ijde van het kerkelijk gezag m'ag dit Congres vlele blijken van bemoedigende belangstelling ondervinden'. Heeft de minister van Justitie, zooaljj reeds gemeld is, als; Zijn vertegenwoordi-" ger op het Congres aangewezen de heer 9.v L. Veenstra, inspecteur der reclast seering, de minister van Binnenlanctejdhe Zaken zal vertegenwoordigd \zijn door mr. L. Lietaert Peerbolte, administrateur aan het departement van Biinnenlandscfhe ZakenC, ZL D. H„ de Blissdhop van Roermond heeft tot zijn vertegenwoordiger be noemd' den Zeereerw. Zeergel. heer A. V» d. Venne, prefect te Rol due en geeste lijk adviseur van het LimburgsCh Kruist: verbond ZjL D, H., de Biisschop van Breda wees als Zijn vertegenwoordiger aan den Weleerwl her C. J., Ooxmen, ka pelaan te Breda en geestelijk adviseur van Breda's Kruisverbond. De plaatselijke regel ingsComm isfie van het congres vestigt er de aandacht op, dat voor 'leden van de locale Rl K- Drankweervereenigingen lop naam1 gestel de kaarten verkrijgbaar Zijn .a 25 cent, doch uitsluitend door bemiddeling van de(n) secretaris(esi) hunner plaatselijke afdeeling. Deze kaarten geven toegang tot $lle vergaderingen zij moeten echter vóór 15 Aug. door de secretarissen (secretaressen) Zijn aangevraagd bij de penningmeesteressie mevrouw C» Sweens- Meuwese, Hinthamerstraat, Den Bojsjch. Tijdens het congres zijn aan het ge bouw Casino kaarten verkrijgbaar, die toegang geven tot ééne vergadering a 25 cent Voor toegang tot de avondver gadering van Dinsdag 25 Aug. kosten deze kaarten edhter 50 cent De Haagsche '1 ram wegstaking. Van bevoegde zijde twordt het volgende medegedeeldj In het onderhoud, dat in den morgen van 24 dezer heeft plaats gehad, is van de zijde der Haagsche TramWeg-Maa^ schappij toegezegd, dat, voor zoover de open gekömen plaatsen niet door nieuw aangesteld personeel zijn vervuld, daar voor allereerst de vroegere beambten in aanmerking zullen komen:» De Hl, T. M„ heeft thans deze toe zegging in dien zin uitgebreid, dat ook voor de vermeerdering van personeel, welke eerlang noodig is, tengevolge van de vergrooting van het aantal vrije da gen, bij voorkeur de vroegere beambten zullen worden aangesteld. Eindelijk zullen deze nog de voorkeur hebben bij de vervulling der vacatures, welke in den loop van 1914 zullen ont- staan'. Ten einde het gevaar van niet-aan- stelling te verminderen, zou de H»T. M» de aanwerving van nieuw personeel schorsen tot hedenmiddag 12 uur. Het aantal nieuw in vasten dienst ge nomen beambten bedraagt jhans 81.. Een oordeel over Mgr. dr. Nolens. Zooals reeds medegedeeld, hebben BI en Wj. van 's-Gravenhage, ten einde de oplossing te bevorderen van het conflict bij de Haagsche Tramweg-Mijl, het wen- schelijk geacht een commissje te benoe men, die den Raad van Bjeheer bij de H, T. M„ bij de samenstelling van de re geling der arbeidsvoorwaarden zal bij staan en van advies zal dieneri.. Die commissie bestaat uit de heeren Mri. dr. A. v. Gijn, thesaurier-generaaIf aan het depart, van 'financiën, dr. (Wj, H. Nolens, Jjd Van de Tweede Kamer der St.-Gen., en far. J. Bj. Reyrot, lid van den Raad van Toezicht op de Spoor wegdiensten'.: I Het „Vaderland" deze commissie be sprekend, brengt bijzondere waardeering aan Mgr. dr. Nolens als Van liberale zijde komend, is deze lofspraak wel merkwaardig. Het blad schrijft n.l/: „Mocfht in zulk een commissie uit den aard der zaak nodh de kundige financier, noch de kenner van het rollend mate rieel ontbreken, en is het aan BI en W. gelukt deze beide elementen door eerste mannen daa-ir. te 'doen vertegenwoordi gen, wij meen en aan hunne verdiensten, niet te kórt 'te doen door in het bijzon der er op te wijzen, hoe het zitting ne men van d'ri Nolens in die Commissie! van bijzondere beteekenis is, en dat te meer, waar hij, om zoo te zeggen in de commissie het bemiddelend element zal zijri Met zijne rustige objectiviteit ,met zijn billijkheidsgevoel, dat uitsluit, dat hij één der geschilvoerende partijen te kort zal doen, is hij de aangewezen man voor de taak hem toevertrouwd, en dat te eerder, waar zijne kennis van de ar- beiderstoestanden zeer groot, zijn ernstig streven om aan sociale nooden tegemoet te kómen, bekend is"ü Vacature Eerste Kamer. Generaal-majoor Van Löben Seis, gis teren door de Haagsche rechtbank in staat van faillissement verklaard, houdt daardoor volgens art 125 van de Kies wet op lid der Eerste Kamer te zijn. De heer'Van Löben Seis, van ,1888 1894 lid der Tweede Kamer, had sedert Dec. 1905 zitting in de Eerste «Kamer voor Gelderland, Hij behoort tot de anti-rev. partij. i Naar het „Vad." meldt, vertoeft de heer Van Löben Seis reeds geruimen ;tijd wegens ernstige zenuwziekte in het ge sticht Ermelo-Veldwijk. Onze officieren in Albanië. Eene deputatie van het comité van pp** roeping aan het Nederl» volk inzake 1de Nederlandsche officieren in Albanië was gisteren bij den Minister van BuitenU Zaken op audiëntie en heeft bij jnonde van generaal De Meester den Ministea verzocht in den geest van het manifest In antwoord hierop deelde de Minister, jhr. Loudon, mede, dat hij medje ,zeer sympathiseerde met den 'geest van bet adres en dat de Regeering reedjs, zooals dat in het adres was gepubliceerd, stap pen in die richting had gedaan, gelijk een en ander dezer dagen zal blijken uit het antwoord ,dat de Mjnister zal geven op tot hem gerichte vragen door leden, der Volksvertegenwoordiging!. De com missie deelt hierbij mede, dat zij onidjer dankbetuiging een groot aantal sympa thiebetuigingen met haar doel uit alle deelen des lands ontving en nog pntvangli. De bijz. corr. van het wHbld." ^eint uit DurazzoHeden werd aan kapitein F a b i u s op zijn verzoek eervol ontslag verleend uit den Albaneeschen dienst Hij keert over Santari naar ons land .terugi Nieuw verzet in West-Borneo. De Bataviasche correspondent van het „JHibld," seint: - „De Da jakkers op de grens van Saim- bas en Mampawa Zijn opgestaan. Er zijn twee groepen militairen daarheen gezonden. Als oorzaak van den opstand wordt genoemd ontevredenheid over de ge- eischte heerendiensten, terwijl' de lieden) bovendien door Chineezen moeten zijn opgestookt." Sambas en Mampawa liggen ten Noor den van Pontianak. Het verzet in .die streken kan dus geen rechtstreeksch ver band houden met de onrust in het Zui den van de Westerafdeeling van Borneo, welke reeds het zenden van troepenver sterking van Java noodig maakte. KORTE KRONIEK. Te 's-Gravenhage zal de volgende week een vergadering worden gehouden ter oprichting van een'Ned. R. Kt- Druk- kerspatroonsvereeniging» De Koningin heeft geschorst het raadsbesluit der gemeente Aimelo tot heit houden van een referendum inzake de wederinvoering van de kermis aldaar. Te Zutphen werd dezer dagen idle 200e plaatselijke afd, van de vereeniging „Liefdewerk Oud Papier" opgericht ,Wiel een bewijs, dat haar doel: bestrijdig (dier werkloosheid, geldelijke steun aan 'Z. H» den Paus en aan R. JC liefdadige instellingen, hier te lande allerwege Sym pathie ondervindt k Breda bereidt zich voor op een grootsch feest ter gelegenheid van de a.s. Bisschopswijding. De Centrale Utrechtsche Hanze heeft een adres van adhaesie inzake het wetsontwerp Aalberse tot bestrijding van de oneerlijke concurrentie aan de Twee de Kamer gezonden en tevens '$en tele gram van hulde aan den ontwerper, LEIDEN, 25 Juli. Ned. R. K. Bond van Handels-, Kantoor- en Winkelbedienden. Ln de St. Josephgezellenvereeniging hield de afdeeling Leiden wederom een ledenvergadering als voortzetting van de laatste vergadering. Na installatie van een nieuw lid en lezing der notulen, werden enkele wij zigingen in de statuten goedgekeurd en besloten de Koninklijke goedkeuring op de gewijzigde statuten aan te vragen. Die beschrijvingsbrief voor de bonds vergadering werd vervolgens voortgezet. Achtereenvolgens werden alle punten be handeld. Als voornaamste kunnen we vermelden, dat de afd. Leiden aanslui ting bij het R. K. Vakbureau noodza kelijk oordeelde. Ook acht deze afdeeling het gewenscht de bondsvergaderingen beursgewijze te houden in alle plaatsen, waar eene afdeeling is gevestigd. Na ge houden rondvraag werd deze vergade ring met den Christ groet gesloten. Park-concert Het programma van het park-concert op a.s» .Dinsdag luidt als volgt Nó- 1. Jubileum-Marsch, GeijlpNo.* 2t Spanische Lust^piel, Ouverture, Ke- ler BelaNol 3. a« Ons LiecL b. Een Liedje van de zee, d .Patriottenlied, d. Kinderen van de zee, e. 'k Heb mijn wagen volgeladen Nol 4. Wals uit „Die Geschiedene Frau'l FallNo. 5„ a. „O Sole Mio?'^ di Caprio, bt, Y..|. Comó le va? Tango, Valverde; Nov 6. Musika- lische Tanschunger", Potpourri, Schrei- ner; NoL 7. Unter dem Siegesbanner", Marsch, V- Blon. Gemeen te-we rklleden.'Naar wij vernemen, zal door de gemeente-werk lieden alhier een adres aan den Raaid worden gericht, waarin zij verzoeken om verbetering van pos'itiet

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1914 | | pagina 1