BUITENLAND. DE VLIEGMACHINE. BINNENLAND. 5e Jaargang No. 1443. Bureau OUDE SINGEL, 54, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAQ, UITOEZONDERD ZON- EN FEPSTDAOEN DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering en het GHILLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Lelden 9 cent per week f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco per post 1.50 per kwartaal. Afzonoerlijke nummers 2V9 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent Ingezonden mededeellngen van 1—5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer, Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Kleine Advertentlëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop [geen handels-ad vertentiün) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden betrekkingen 1—5 regels 50 cent, Iedere regel meer 10 cent. V De Eedsquaestie. De regeering stelt voor deze moeilijke materie te regelen. Er is haast bij de zaak, want bij arrest van den Hoogen Raad van 29 Juni j.L is beslist, dat een belofte, afgelegd door een niet tot een kerkgenootschap be hoorenden getuige, niet de kracht heeft! van een beëeriidgde getuigenverklaring, en dat „aan een verklaarbaar verzuim ivan den wetgever is toe te schrijven'f, „dat verklaringen van personen, diei niet tot een kerkgenootschap belxooren, niet als verklaringen van getuigen kunfoen gelden". Dat „verklaarbare verzuim," is honderd jaren oud, zoodat de Hooge Raad er ook! niet te vlug bij is. Dit Valt echter hieruit te verklaren, dat het eedsvraag- stuk pas in de latere jaren meer op dep voorgrond is getreden. Hadden vroeger slechts de Doopsgezinden bezwaren te gen de eedsaflegging -bezwaren, wel ke de wet erkent naarmate er mleejil vrijdenkers kwamen, trad ook meer ban deloosheid op het gebied van den eecj' op den voorgrond. Minister Regout zaliger had dan ook reeds :een nieuwe regeling ontworpen,, welke zoo ruim van blik blijkt te wezen, dat ze thans zal worden verwezenlijkt. ,We lezen toch in de Memorie van Toelichting „De regeling die de minister Regout bij de behandeling in de Tweede Kamer betreffende de noodwet van 1911 in Uitzicht stelde voor de definitieve op lossing van het eedsvraagstuk, schijnt ook naar de meening van ae tegenwoor dige regeering de meest gewenschte, welke regeling hierop neerkomt, dat tot de belofte zouden worden toegelaten al len, bij wie ernstige gewetensbezwaren! tegen het afleggen van den eed bestaan, onder bevoegdheid van den rechter, om, indien deze niet aanneemt, dat de gewe tensbezwaren oprecht gemeend zijn, toch den eed op te leggen. D|eze regeling vol doet alleszins aan de vereischtebehoud) Van den waarborg van ,den eed onder eerbiediging echter van gewetensbezwa ren.", i Hulde aan de tegenwoordigel regee ring voor deze ruiterlijke verklaring. Maar waar blijven nu onze tegenstan ders, die zoo gaarne de Roomschen voor bekrompen en achterlijk uitmaken en hun zoo hardnekkig mogelijk gewetensdwang Verwijten. i Minister Regout was een Ultramon- t'aan van het zuiverste water, wat nie$ Wegneemt, id'at zijn regeling van het eedsvraagstuk den toets der Critiek glansrijk blijkt te kunnen doorstaan]. Laten We toch de lui, die altijd Op dö Roomschen schelden, niet geloofden lf ALGEMEEN OVERZICHT. Het drama te Serajevo. Betooging ter nagedachtenis aan Frans Ferdinand. Een indrukwekkende betooging voor de vermoorden aartshertog Franz Fer- FEUILLETON. 23) Geloof me, miss, .als ge in mijn hart zoudt kunnen lezen, zoudt ge er dui delijk: het vurig verlangen in ontdek ken, dezen hoek van uw vaderland, dat het mijne is geworden, evenals het mijne vroeger het uwe was, te redden...\ Ik zou zoo gelukkig, zoo fier zijln: te slagen 1.4. |En zachter voegde hij er bij: Ik zou me ruimschoots beloond1 achten door ;uw gedachtenis en uw me delijden, als ik in de zee zou vallen, Voordat ik mijn bestemming heb be reikt De blikken van de beide jongelieden ontmoeten elkander. De toon van oprechtheid van den in genieur, een warme welsprekendheid de den hem zijn zaak winnenmaar het geen het meisje had gehoord, was niets in vergelijking met hetgeen Zij ver moedde. Eenige seconden lang had Zij in zijn hart gelezen, dat haar ,als een open boek! werd aangeboden. Zij gevoelde, dat deze onbekende, die haar eerst als een, aangename gezel in dinand en zijn gemalin heeft verleden week plaats gehad in het raadhuis te Weenen, waar de president van den Ka tholieken Volksbond, de erfgraaf von und zu Trauttmansdorff een rede hield en uitdrukking gaf aan den rouw van Weenen en geheel Oostenrijk over het vermoorde vorstenpaar. Duizenden le den van den Volksbond, in het zwart gekleed, vulden de groote hallen van het trotsche stadsgebouw, behalve de scharen van christelijke burgers, waren daar ook de studenten van Weenen, en vele leden van den adel. Een konings moord aldus erfgraaf Von und zu Trauttmansdorff, is bedreven, welke ten hemel schreit, niet in het hoofd van een enkel verward individu beraamd doch planmatig voorbereid, door de in dividuen en die elementen welke aan ons vaderland en ons keizershuis on- verzoenlijken haat hebben gezworen en volvoerd door een man van een volk, dat steeds werd behandeld met bijzondere welwillendheid en geduld." Toen de erf graaf in herinnering bracht den laatsten nachtelijken tocht der slachtoffers en zeide: „Hoe gaarne hadden wij onzen troonopvolger bij het heldere daglicht de laatste eer willen bewijzen, doch dit werd ons niet gegund, toen werd de verbittering der Weeners over deze. be grafenis weer levendig en klonken uit roepen Van wrevel. Met het gebed: Heer, dat beiden in vrede rusten", waarop een duizendstemmig „amen" volgde, sloot de erfgraaf zijn rede. i [Daarop schilderde de hoofdredacteur van de „Reichspost" de persoonlijkheid van Franz Ferdinand en zijn grooten arbeid voor de toekomst der monarchie. Als mensch werd hij gekenmerkt door zijn openhartigheid, hij haatte het val- sche, het kruipende, het zwakkelijke, de corruptie. Hij had achting voor den vrijen man, die eerlijk voor zijn over tuiging uitkwam en het vaderland een warm hart toedroeg. Als staatsman wil de hij een groot, vast aaneengesloten rijk en hij begreep de beteeke,nis van het Diuitsche volk en zijn positie in Oosten rijk. Soldaat van hart ijverde hij voor de eenheid in het leger en den oudr Oostenrijkschen soldatengeest onder de officieren. En deze soldaat was een huisvader, zooals weinigen. Zijn christe lijk familieleven werd met gebed begon nen en besloten en iedere plicht en zorg .en aibeid vatte hij op in den geest van den katholieken christen. Het ge- heele leven van dezen man was door drongen van het diepste Katholicisme. En naast hem stond eene katholieke vrouw, die voor haar geliefden echt genoot is gegaan tot in den dood. |Nu Zijln zij gevallen als slachtoffers van Groot-Oostenrijk en van de katholieke gedachte van het Habsburger Huis." Toen de redenaar had geëindigd met de woorden: „Hij is gestorven voor het vaderland, doch bij zijn vergoten bloed zweren wij, christelijke inwoners van Weenen, dat wij ten allen tijde voor de eenheid van het vaderland zullen op komen," toen verhieven zich allen van de eenzaamheid voorkwam, van eeni hartstochtelijk temperament was, die haar, haar alleen zijn leven aanbood, met de heldhaftige zelfverloochening van de kruisvaarders van vroeger. F.en on uitsprekelijke verlegenheid maakte zich van haar meester Haar bleekheid nam nog toe en haar arm sloeg zij nog vaster om den hals van haar vader, alsof Zij bij hem bescherming wilde zoeken tegen een indruk, waar tegen zij zich niet kon verdedigen. Het was een onvergetelijk! dogen blik. Zij had' te beslissen over het leven Van deze twee wezens, die elkaar ten volle waardig waren. In de diepe stilte, die Volgde, hoorde men het verschrikkelijk rumoer van de Japansche fcanonnade. Vader, zegde het meisje op door dringenden toon, ik heb nu vertrouwen, ikUl-. Gij moet mijnheer Rimbaut zijn toestel laten maken, alles geven, wat hij noodig heeft...|...i Maar kind, ge Iweet niet 'dat er meer dan 2000 kilometers zijn van hier naar OahiU, en meer dan 5500 tot San-Fran- sico, dat zonder twijfel de Japanners te Honaloeloe Zijn, Waarvan de verbindin gen züjh verbroken evenals de onze m'et het vasteland Hoe kunt ge meenen dat een aeroplaan, die haastig in eenige da gen is gemaakt, een tocht zal kunnemi hunne zetels en staken de vingers om hoog om den eed af te leggen. Met groote geestdrift werd vervolgens het Oostenrijksch volkslied gezongen. Het onderzoek dat nog steeds met alle ijver wordt voortgezet, heeft volgens de Neue Freie Piresse bewezen,, dat 18 personen aan den moord op den aartshertog mede plichtig zijn. Van hen zullen 9 als da ders of mededaders terecht staan, de anderen wegens het begunstigen van den aanslag of van de vlucht der daders. [Al le 18 zijn Serviërs, de eenige moham medaan, bij de samenzwering betrokken is een zekere Basitsch, die naar Mon tenegro is gevlucht. Het bericht in het Volk, van Vrijdag avond, waarin gemeld werd dat er ook vijf schismatieke priesters onder waren wordt (nergens bevestigd en zal dus wel gefantaseerd tzijan. T Albanië jDte toestand in Albanië wordt door de Europeesche bladen geschetst als een volslagen anarchie In een hoofdartikel bespreekt de Gior- nale d'Italia de anarchie in Albanië en herinnert aan de moeilijkheden, die de zending van een internationale expedi tie in den weg staan en 'die ook gelden voor een opdracht der mogendheden aan Oostenrijk en Italië om den vrede te herstellen. De goede bétrekkingen tus- schen beide landen zouden daarbij licht in gevaar komen. Er blijft maar een middel over, zoo meent het blad, de regeèring over Alba nië in handen te stellen van de interna tionale commissie van toezicht „De Nederlandsche officieren zegt het blad, hebben alle gezag verloren en men zal elders naar anderen moeten omzien, om hun taak over te nemen." Twee jaar op zijn minst zal het be wind van de commissie van toezicht moeten duren, vóór men een nieuwen vorst aanstelt in de plaats van den prins Von Wied. I |D|e eensgezindheid van Europa, waar het Giornale d'Italia 't over heeft, is al even hartelijk als de laatdunkende be schouwing over de Nederlandsche of ficieren. Naar de Milaansche Corriere della Se ra uit Ehirazzo verneemt, heeft de vorst dc gezanten der groote mogendheden een soort ultimatum gesteld, waarin hij zegt, dat als hem niet binnen zéér kor ten tijd de noodige geldmiddelen en troepen ter beschikking worden ge steld, om den opstand te bedwingen, hij zich genoodzaakt zal zien zijn post te verlaten. jDe gezanten hebben geantwoord dat zij tïun regeeringen hiervan in kennis zullen stellen. Men verwacht dat deze aan het verlangen van den vorst niet zullen voldoen en dat mitsdien belang rijke wijzigingen in de regeering van Albanië op til zijn. jDe Hollandsche officieren, welke bij de inneming van Koritza door de op- ondernemen, die nooit door eem aero plaan is gedaan Dat is krankzinnigheid, zeg ik, heldhaftige krankzinnigheid, dat geef ik! toe, maar dat kan ik niet toet- staan. i Comtnandant, bracht Maurice Rim baut nog in, ook het woord krankzinnig heid werd gebruikt onder de regeering van Lodewijk XVI, bij de eerste opstij ging van Pilatre de Rozier en den mar kies d'Arlandes, ook twee medeburgers .4. iEn! daarna.i i Vader, onderbrak! het meisje, met een weinig koortsachtige heftigheid, u moet vertrouwen .hebben in mijLf Er bestaan overigens geen hinderpalen. Mijnheer Rimbaut zal rond het eiland proefvluchten doen, die men in pen'bootje), kan volgen, als de Japanners ons een weinig met rust laten en u zult zien, dat de vogel met gemak vliegt..^.. Vader, u moet het toestaan, geloof me, UW Kate heeft voorgevoelens, die haar nooit bedriegen. Een tweede maal kruisten de blikken van Kate en Maurice elkaar, en een vluchtige blos ging over het voorhoofd van het meisje. 1 1 f 1i |U hebt het beste middel gevonden, m'ijn tegenstand' te overwinnen, mljhheer Rimbaut, zeide eindelijk! de oude officier. Als Kate aan .uw zijde is, dan moet ik! wel kapituleereo. Ik stel alle jjzerwer- standelingen zijn gevangen genomen, zijn (nog steeds niet in vrijheid gesteld. De opstandelingen weigeren voorloopig hier aan 'te voldoen, aan te voldoen. De minister van Oorlog, Moefid bey, is afgetreden. GEMENGD, «-i De ramp van de „Ewpresfs of I r e 1 and". Men schrijft uit Que bec De commissie belast met het ondier- zoek naar het vergaan van de „Empresö of Ireland", is tot de conclusie gekq-f men, dat de „Storstad" aansprakelijk ge steld moet worden voor de ramp, en dat deze veroorzaakt is, doordat de „Stor- stad" van koers veranderde. Oproer in een gevangenis!, te New-York. De Blackwell's straf gevangenis te New-York is gedurende twee dagen het tooneel van een formeel oproer geweest. Dit begon Woensdag j.L;, toen de gevangenen op een gegeven signaal borden, schotels en ander aar dewerk hun bewakers naar het hoofd wierpen. Er ontstond een waai gevecht. Zes belhamers werden gearresteerd, maar toen dezen gestraft werden met het ver bod, bezoek te ontvangen of naar huis te schrijven, werd de ontevredenheid al gemeen. Donderdag ontstond er opnieuw een oproer onder een groot gedeelte der gevangenen. In de machinekamer sne den zij de drijfriemen door en stichtten brand in de kleermakerij. Na een paar uren gelukte het aan de bewakers, om de voornaamste raddraaiers te arrestee- rerL Hiermede keerde de rust in de ge vangenis terug. Trein roof in, Amjerika. Uit NeW-York Wordt gemeld, dat 4 ban- dieten in de nabijheid van Matson een sneltrein aangehouden hebben en zich hebben meester gemaakt ,van een geld transport Zij wi9ten ongehinderd met hun rijken buit te ontkomen, tHevige brand in Noqrwe-> fen. De kleine stad' Seljak is door een evigen brand voor een groot gedeelte! verwoest. Meer dan 60 huizen, waaron der ook het stadhuis, zijn een prooi der Vlammen geworden. Meqr dan liOOO men- schen Zijn dopr deze ramp dakloos ge worden. Persoonlijke ongelukken kwa men echter niet voor. De materiqeld schade is zeer groot en wordt op meer dan een millioen mark! geschat iStranding van een schip. Het 'Argentijnsche stoomschip Mendoza is bij Punta Mogotes gestrand met 257 op varenden aan boord Het schip zit ge vaarlijk Een later ontvangen telegram1 meldt dat alle opvarenden zijn gered. -De zelfmoorden in het Duit se h e 1 eg e r. Om de juistheid van de beweringen van Rosa Luxemburg, dat de Pruisische kazernes dagelijks het too neel van drama's Zijn, te bewijzen, publi ceert de „Vorwarts" een statistiek over jaren 18701910 in het Duitsche leger gepleegd. Volgens deze statistiek, die op offici- kers van het garnizoen te uwejr beschik king u kunt alles gebruiken, wat noo dig' maar tot Spark, die over het mate riaal staat en .wien ik mijn orders zat geven. Maar als ik u laat vertrekkejn; dan is het niet, omdat ik overtuigd, ben, weet dat wel. Vertrekt u alteen 'Neen commandant, ik heb beslist een mecanicien noodig, die zich bezig! houdt met het smeren, de benzine en den loop van het machien, want ik kan onmogelijk het toestel één minuut verla ten en ik zal, voor te vertrekken, een lan gen nacht moeten slapen, pm in staat te! Zijn veertig uren wakker te zijn, als! het noodig is. Dien man geloof ik wel gevonden te hebben in Kerdok1. Kerdok? vroeg het meisje hoofde schuddend ..A. Is dat die kerel, die .in de machinekamer werkt: waarom die? Omdat hij het mij gevraagd heeft en omdat hij den explosiemotor kent. Hij is wei noodzakelijk voor den bouiw, dat geef ik toe*, maar veilig reis gezel, dat is wat anders,.,. |Wat zegt u, vader? Miss» zegde de jonge Franschman lachend, ga vergeet.;, dat in ieen aero plaan een reisgezel altijd veilig is, als hij zich ten nfinsite piet voor het vertrek zelfmoordt. Elk vergrijp' tegen den be^- stuurder wordt onmiddellijk gevolgd door den val van beiden^.. Dan 'W- eele Cijfers moet berusten, bedroeg het aantal zelfmoorden in genoemde jaren 10.315, het aantal pogingen tot zelf moord 2655 en het aantal opzettelijke Verminkingen 304. Bij de marine kwamen van 1885 tot 1890 40 gevallen van zelfmoord voor. (Onder de zelfmoordenaars waren 198 adjudanten en 2101 onderofficieren!. Het aantal gevallen van zelfmoord in het Duitsche leger zou volgens het soc- dem. orgaan tweemaalzoo groot zijn! als in liet Oostenrijksdie, Italiaansche en Fransche leger. De Tramstaking te 's Gravenhage. Nadat in den afgeloopen nacht in de vergadering van het trampersoneel, waar, jongeveer 800 personen aanwezig waren, met óp 4 na algemeene stemmen tot staking was besloten,werden Zondag bij (duizenden in de stad manifesten verspreid& waarin van den strijd tegen de tram- Idirectie werd 'melding gemaakt met [mede- deeling van feiten, ten tolijke, dat geen middel onbeproefd was gelaten om langs minnelijken weg tot oplossing der grieven te geraken. Ter conferentie ten stadhuize, Welke door de organisaties was aan vaard, vernam men, dat de raad van be heer geen bemiddeling verlangt. Hef personeel vertrouwt, zich te omogen ver heugen in de sympathie van hei publiek, in de overtuiging, dat de eischen billijk zijn en dat, gelet op Eet systeem, vani sarren en plagen, bij de Hl. TL (ÖA. iu zwang, men verwonderd moet zijn, dat (niet eerder de ontzettende ontevreden* heid van het personeel op deze wijze werd geuit. De chauffeurs der Uaagsche Taxi-auto- onderneming besloten, om, indien hun) idiensten worden ingeroepen tot vervoeo van onderkruipers, dit te weigeren. De remises der maatschappij en de omgeving daarvan geleken gisterochtend in staat van beleg. Siterke detachementen1 politieagenten, bijna allen gewapiend mietf dc revolver, bewaakten de remises; ver schillende wegen lerlieen waren afgezet; de gebouwen mochten niet door stakers betreden worden. Twee personeclwagens, één naar de remise te Scheveningen, één naar die aan de Laan van Meerdervoort, vertrokken gisterochtend tusschen vijf uufrl en half zes van de remise aan jete Frans Halsstraat, begeleid door gewapende po litieagenten. De maatschappij wilde trachten, tegen .12 uur een "Cienst aan te vangen met Werkwilligen of zich aangeboden hebbend personeel op lijn 1 (Hloll. Sipoor—lArchi- pelwijk), lijn 3 (Vajk enb oschpleLn-1blitn-< !nenstad en Bezui d en h ou|t—Qver bosch) en lijn 8 (Plein[Scheveningen). 'Stakende posters boekten als .eerste succes 'het niet-uitrijdon van de stoom tram naar Delft gisterochtend te Jiali 7» wegens gebrek aan personeel. lOngevecr 700 stakers en vele vrouwen brachten na afloop der nachtvergadcring) missives, vermeldende liet stakingsbesluit^ naar het kantoor defr H- Ju M. aan het y— Dat is waar, zegde het meisje, maar ik zou ongei]u|st Zijn u, imet hem te zien vertrekken. ,'Hebt ge al met hem gesproken, hebt gc het hem al beloojid?. 'Neen, miss. i.Belooft hem dan niets, wilt ge? r—Ik zal uit uw handen den reisgezel aannemen, dien ge uit zujt kiezen, Miss. Op dit oogenblik werd er aan de deuir geklopt en op een „binnen" van den: commandant verscheen luitenant Forsten, Ik ben blij, dat ik u hier vind, Wc.it ge oordeelt het zonder twijfel nood zakelijk den commandant machtiging te vragen om uw arm schuitje binnen te brengen, of wat er van over is, want ik geloof, voor zoover ik er van uit het kijk gat over kan oordeelen, dat in de nabij heid een granaat is neergevallen. Maar het wordt beschermd door een rots, waar wij het achter hebebn- getrokken. Er is niets bestand tegen de boog schoten der Japanners. Vlug dan! zeide de ingenieur. We moeten ons haasten het schuitje binnen te halen. Daar rust al mijn hoop op; als de machien vernield is pifi alleen maar beschadigd, valt mijn plan in dui gen! i(Welk plan? vroeg luitenant Forsten, ^Wordt vervolgd).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1914 | | pagina 1