Uit de Leidsche Vroedschap.
DE VLIEGMACHINE.
BUITENLAND.
5e Jaargang
No. 1441.
Bureau OUDE SINQEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAOEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2V> cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
Ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. 3ij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Het gymnasium zal worden vergroot
dat is het voornaamste besluit van de
gisteren gehouden raadszitting,, 't Is on
zen lezers reeds bekend, hoe die uit
breiding zal geschieden, .en ook, dat zij
f 25.000 zal kosten. Zonder stemming is
het besluit gevallen, maar niet zonder
discussie, zelfs niet zonder vrij heftige)
discussie. Het klinkt vreemd, dat eep
druk bediscussieerd agenda-punt er ten
slotte zonder slag of stoot: door 'komty
Het klinkt vreemd enK..h het was ook gis
teren inderdaad bevreem dentil! De ver
tooning, die de Raad gisteren te aan
schouwen gaf, herinnerde ons sterk aan
de gevleugelde uitdrukking van den La
tijn sch en dichter Virgilius: „Bergen zijn
in barenswee en er wordt ^geboren eeii|
belachelijke m'uis"* De beer v. d. Eist
had er tegen geprotesteerd, .(dat Bw en
Wc de Raasdleden slechts drie dagen den
tijd hadden gegeven om1 over zulk eerf
gewichtig besluit na te denken en de
desbetreffende stukken te bestudeeren;
de heer Roem sloot zich bij dit protest
aan, evenals de beer (Sytsma, die ver
klaarde, dat hij in dien korten tijd niet
de overtuiging heeft kunnen krijgen, dat
de gevraagde f 25.000 (noodig zijn en
nuttig zullen worden besteed. Iedereen
dacht nu: er zal beslist een voorstel ko-
|m;en om [dit punt .van de (agenda !te (schrap
pen, teneinde den Vroeden vaderen, die]
dat noodig of wenschelijk achtten, Tange-
ren tijd te geven om over de onderhavige
kwestie na te denken. Maar, wie zoo
dacht, had het toch niet bij bet rechte
eind! Geen der leden vroeg stemming,
en de "f 25.000 rolden het Dagelijkscb
Bestuur toe, als knikkers op een spiegel-
gladden vloer. Maar... Jan Publiek zal in
de handen klappen. Raadslid A protes
teert tegen zoo'n ondoordachte uitgave
van f 25.000}— „protesteeren"..». dcklank
van dat woord is voor Jan Publiek ho-
iting-zoet1! raadslid B dikt dat pro
test aanraadslid C jammert over zoo'n
roekeloos besluit, daar drie dagen voor
hem te kort zijn geweest om zichzelven
de overtuiging te schenken, dat de ge
vraagde som geld noodig is en nuttiigzal
worden besteed. Bn Jan Publiek kwijj-
lebaart van pleizier over het cordate opi-
treden van de mannen In (den iRaadJ Doch
wie iets dieper kijkt, dan den schijn,
vraagt zichzelven af* wat toch in vredes]
tnaam die protesten en die jeremiaden
voor buit hebben, als de protesteerenden
en jammeraars toch' ten slotte in de zaak
zelf bewilligen» (Wij kunnen ons zeer
goed verklaren de houding van den beer
Vergouwen, die ook zeer vele andere
raadsleden zullen hebben' aangenomen,
dat n.l. de Raad veilig kan meegaan met
een voorstel van B» en ,W|., dat tevens
de instemming geniet van in deze be
voegde autoriteiten, curatoren van het
Gymnasium, en dat door niet-deskundige
raadsleden toch niet in finesses kan wor
den bestudeerd. ,De heer (Sytsma mag deze
houding niet verstandig noemen, tienmaal
FEUILLETON.^
21)
Kijk, deze kromme nerven zijn van
metaal, aluminium of staal. Bij gebrek!
aan aluminium zijn er stalen staven van
dezen vorm
Een bevestigend hoofdknikje was het
eenige antwoord van den kleurling, die
zeker niet hield van lange zinnen.
En dat zeil, dat de vleugels moet
bedekken, weet ge of dat hier voorra
dig is
pe zaak van den sergeant van het
magazijn. Kan overste magazijn niet
D.us laten we niet over zeil spre
ken. Hier is de romp alleeitv.» Denkt
ge niet, dat ge dien zoudt kunnen maken
onder mijn leiding.
De kleurling nam' de teekeningen, be
keek ze als een kenner lang van nablijf
en vroeg toen kort:
Waarom dat miakjeni? Ojn te vlie-1
gen?
Ja. Wat zou, er anders voor reden
bestaan om zoo'n toestel te laten fa-
briceeren j
Vliegen? Werkelijk?
Maar ik zeg het U'tochLvj Men
heeft - met dezen vorm van aeroplaan
proeven gedaanik heb een model, dat
minder verstandig is de houding vaji
hem, die zegt niet overtuigd te zijfa van
het wenschelijke van het voorstel, en zidi
to ch cniet verzet tegen de aanneming
er van wij noemen zoo'n handelwijze
onverantwoordelijk»
De verbouwing van het gymnasium
vormde op ëé,n na het laatste agenda
punt; daarna kwam een voorstel aan de
orde om een nieuwé openbare 2de klasr-
se-school te bouwen. B. en Wj. willen
de 3e klasse school aan de Langebrug
omzetten in een 2de klasse, en eens
nieuwe 3de klasse school bouwen aan de
Duivebodestraat (In tegenstelling met de
schoolcommissie, die eein 3de klasse
school wil bouwen op de plaats van het
voormalige Invalidenhuis aan den Mid
delweg)* De heer Sytsma verklaarde ook
b'ij dit punt te weinig tijd te hebben
gehad om er over na te denken en deed
consequenter dan bij de vorige
kwestie! een yoorstel om de zaak
tot een volgende vergadering aan te hou
den. Dit voorstel vond slechts tegenkan
ting bij den wethouder van onderwijs,
heer v. .Hamel; de meeste andere heerén
wilden, ofcchoon misschien velen hunner
reeds een oordeel over de zaak hadden1
gevormd, de dieper-denkeniden of min-
der-vluggen gaarne de gelegenheid geven
het vraagstuk aufond te bestudeeren»
De overige agenda-punten gingen zon
der één enkel woord onder den hamer
door. Alles liep van een "leien dakjeil
Iets willen we echter nog zeggen paar
aanleiding van de lange serie ingekomen
stukken. Daar was p[.a. bij een adres
van de bewoners van liet Rapenburg,
om de gracht meer geregeld te spuien*
Zeker zou de inwilliging van dit verzoek
geen overbodige luxe beteekenen! Wjj
moeten in Leiden over bet algemeen jneer
doen aan het spuien onzer grachten, als
wij in deze geen slechten naam willen
krijgend Dan was er het onzen lezers
bekende adres van de Vereeniging tegen
Sluitingsdwang om intrekking of wijzi
ging van de verordening op de winkel
sluiting, en een adres van de R, K. Ver
eeniging van Handels-, Kantoor- en Win
kelbedienden om de verordening onge
wijzigd te handhaven^ Beide adressen zul
len in de Leeskamer voor de Raadsleden
ter visie worden gelegd, opdat aldus*
de voorzitter deze in de gelegenheid
zijn, om, zoo zij dit wens ch en,, een des
betreffend voorstel in te dienen. Wij ver
namen, dat reeds blij eenige Raadsleden
het plan (moet 'bestaan, om* in den geest
van het adres van de Vereeniging tegen
Sluitingsdwang, .een voorstel .aanhangig
te maken. Onze lezers weten, dat in het
adres wordt voorgesteld, om, zoo de ver
ordening niet wordt ingetrokken, ze ten
minste op te heffen voor den verkoop van
consumptie-artikelen.
(Ook was ingekomen een verzoek van
de Vereeniging voor Schoolkindervoe
ding, die graag voor den volgenden win
ter een blanco-crediet zou'héblben, of, als
dat te erg is, minstens 2500 glcL subsi
die. Nu, een blanco crediet zal de Raad
zeker wel te erg vinden! De vereeniging
slechter was dan dit, dertig aren zien
vliegen. i
De ïdeine oogen van den kleurling
vestigden zich op die van den jongejn;
man, alsof hij de nauwkeurigheid van
zulk een krasse bevestiging wilde na
gaan.
Dertig uren zeidehij* En hoe snel
Zeventig zeemijlen per uur.^ Tach
tig met 'gunstigen wind.
Een lichte samentrekking van de ge
laatspieren verried de verwondering van
den zwijgenden man, r
Hij keek opnieuw naar de teekeningen,
en het draaiend blok staal, dat hij door
moest boren, stilzettend, vroeg hij:
Wjilt u deze aeroplaan...., hier ma
ken i
Ja. I
Om te vliegen?
Ik heb' het u gezegd.
Om' Midway te verlaten?
Ja, niet om vliegtochtjes te maken.
Dan is er een motor noodig.
Ik heb er een.
1- Hoe sterk?
11 Tachtig paardenkracht.
Opnieuw vestigde de onderzoekende
blik van den kleurling zich op den jon
gen mande raadselachtige persoon stel
de er zichtbaar belang in. Hij onder
zocht opnieuw de schetsen.
Zijn uw vleugels beweegbaar?
Ja.
doet een zeer sympathiek werk, jnaar
moet toch bedenken, dat haar werk veel
van zijn sympathiek karakter (zal verliezen,
althans hij velen, zoo het niet groo
tend eels wordt tot stand gebracht
door middel van de Vrijwillige gaven van
particulieren. .Wij hebben kort geledeil
van de bestuurstafel dier vereeniging de
oer-liberale en teven: socialistische mee
ning hooren verkondigen, dat de overheid
eigenlijk heeft te zorgen Voor de behoef
ten van het schoolk nd, dat door zijn
ouders niet voldoende wordt gevoed(l
Neen, de overheid dient slechts aanvul
lend te werken, in Zooverre de tot het
uiterste gedreven zorg van het bestuur
der genoemde vereeniging dm giften van
particulieren te verkrijgen te kort schiet
Dat systeem (zal dan ook de Raad, naar
wij hopen, bij de toekenning van een
subsidie voor de sympathieke vereeni
ging voor Schoolkindervoeding voor
oogen houden» iWjij hebben hiermede
echter nog den tijd tolt |de behandeling
van de begrooting»
De 22-puntige agenda was om half
vier afgehandeld. (De heer "Fokker was
wegens ambtsbezigheden verhinderd de
vergadering bij te wonen»..)
V Het eerste jaar.
In de Concentratie-pers wordt gejubeld
over het eerste (jaar van het vrijzinnig
ministerie. Be twijfeld mag echter wor
den, of nu juiisit de concentratie tevreden
m,ag zijn over de periode, |die achter den
rug ligt. In het afjgeioopen parlementair
jaar is ten duidelijkste gebleken, (dat links,
en de concentratie in het bijzonder, vrijV
'wel onmachtig isK Na de mislukte po
ging van dr. Bos heb-,en wij het kabinet-
Cort v» d. Linden gekregen, dat een bij
zonder ministerie is, maar in liieder geval
op links steunt, en het is juist dit minis
terie, dat partij trekt van de onmacht dein
concentratie» De ministers krijgen gedaan
wat zij willen. Z|ij hebben imaar te drei
gen met intrekking en desnoods met
heengaan, of links buigt het hoofd en
slikt alles, Biij de behandeling jier Stu
wadoorswet en Inkomstenbelasting is het
helder aan het licht gekomen» En zoo
zal het 't volgend jaar gaan» Het minis
terie'As er van overtuigd, dat het door
links niets in den weg gelegd zal wor
den» [Wiant gaat het heen* dan kan de
concentratie geen .ministerie vormen
de so ca,list en bedanken* hoe ongaarne
oo'k, voor de eer).
En wat is nu eigenlijk tot stand ge
bracht? De Inkomstenbelasting en de
Stuwadoorswet^ 'Nog niet eens edgen
werk, maar werk van vorige ministeries.
Men behoeft waarlijk niet te pochen
en vooral niet dat men links de middelen,
gevonden heeft Een ongekend groot aan
tal opcenten is geheven; het ontwenp-
Inkomstenbelasting is gewijzigd, eerder
verslechterd dan verbeterd. Ja, men heaft
links de mjdfdelen gevonden1 De belas
tingen werden aanzienlijk verhoogd» En1
de zoo gesmade indirecte belastingwetten
van het vorig ministerie, die vooral den
Kan éen persoon .het toestel be
sturen
Ja, als hij zich maar niet met het
machien bezig behoeft te houden.
- Voor hoeveel personen, die aero
plaan
Twee. Het zou onvoorzichtig zijn
alleen voor een langen tocht te vertrek
ken drie personen is te zwaar.
Na eenige oogenblikken van stilzwij
gen, hernam de kleurling:
- Hebt ge een motor?
11 Ik heb het u gezegd.
Is die in het bootje, dat u bulten
hebt gelaten?
Ja. I
1 Dan zal de motor wel vernield
zijn: verscheidene granaten zijd daar
neergevallen.
Ik hoop van niet...» Het bootje werd
beschermd door eien groote rots.
Maurice Rimbaut was hoe langer hoe
meer verrast dooir de vragen, die snell op
elkander volgden. Deze werkman, die de
aeroplaan zóó goed kende, was zekér
geen gewone werkman Als het denk
beeld, dat in het hoofd van den jongen
ingenieur was opgekomen een vasten
vorm kon aannemen, dan was het met
behulp van dezen man en hij kon zulk
een buitengewoon pl'an niet aan den
commandant van het fort mededeelen,
zonder verzekerd te zijn dat het ook
te verwezenlijken was.
Iminderen man zouden drukken:! Ja, .de
minister van financiën heeft ze ook noo
dig, Het geld moet gehaald worden uit
de tabak en het bier. Maar die belas
tingen (zullen den minderen man pief
drukken. (Wie lacht daar?
•Het welgeslaagde eerste jaar»
Aanzienlijk verhoogde belastingen. De
openbare onderwijzers* wien» men bij de
verkiezingen alles beloofd had, zij komeji
tot de overtuiging, dat zij voor den gek
gehouden zijn. E|n nu zullen er wel po
gingen gedaan worden. Maar wij weten,
de minister behoeft maar eventjes te
rammelen en de heeren "knikken. Mini.
(Treub wil de arbeiders met een aal
moes afschepen en voor de eigenlijke
armen niets doen» i
De concentratie mag toch wel een
toontje lager zingen* nu zijkan het mi
nisterie afhankelijk is en de sociaal-demo
craten duchtig naar de oogen moet zien*
ALGEMEEN OVERZICHT.
Het drama te Serajevo.
Het in Londen verschijnend weekblad
„John. Buil" publiceert een
opzienbarende mededeeling
waarin het Servisch gezantschap te Lon
den wordt aangeklaagd als medeplichtig
aan den aanslag te Serajevo. 1
Het tijdschrift verklaart, dat Servië
ongeveer acht maanden geléden in het
Londensche gezantschap een geheim' bu
reau inrichtte om tegen Oostenrijk te
agiteeren. Dit btireau zou de geheellé
samenzwering tegen aartshertog. Frans
Ferdinand op touw hebben gezet. Het
voegt hieraan toe, dat het 't eigenlijke
gezantschapspersoneel zonder bewijs niet
wil aanklagen.
Het verklaart verder, dat bij dé ver
huizing van den Servischen gezant van
Belgrave Mansion naar Queengate -in
April van dit jaar vele gewichtige do
cumenten verbrand werden. Een stuk van
een half verbrand document is in het
bezit der redactie. Naast het artikel is
in het blad een fotografische facsimile
afgedrukt. Van het adres is daarop
.tion royale de Serbie" (Koninklijk
Servisch gezantschap) en als datum 5
April te onderscheiden. De -inhoud is
in geheimschrift van het bureau geschre
den.
„John Biull"' verklaart den sleutel
daarvan te bezitten en geeft de vol
gende vertaling: „Voor de uit den weg
ruiming (elimination) van F. F',, de som
2000 p. st betaalbaar als volgt: 1000
p. st bij aankomst in Belgrado, te ont
vangen uit de hand van den heer G.de
resteerende 10Q0 pt si na volvoering!
van de opdracht, betaalbaar als boven
de som van .200 p. stLvoor uitgaven, voor
het betalen van agenten enz. Voor gij
vertrekt... ..uwe regelingen niet.." "Hier
is het blad afgescheurd. F. F. zou naar
het blad gelooft Frans Ferdinand be
duiden. I' I
Biuitenlandsche bladen mélden over
Zeg, vervolgde hij, denkt ge dit
geraamte te kunnen bouwen hier met de
middelen, (die u tot uwe beschikking hebt?
W;e hebben hier alles, wat daar
voor noodig is.
Gelooft ge, dat het in drie dagen
klaar kan zijn, in vier hoogstens?
De kleurling schudde het hoofd.
1Hoeveel ijzerwerkers zijn hier?
Een dozijn.
1Dat is meer dan voldoende, als
er nacht en dag gewerkt wordt Wie is
de meesterknecht?
iDat ben ik;
Welnul! ja of neen, wilt ge met
mij aan den bouw van deze aeroplaan
werken
Ifc 'wil wel, zegde de kleurling,
na een oogenblik nagedacht te hebben,
maar op voorwaarde../
1Op voorwaarde, dat?
Ik met u mag vertrekken.
De vastberadenheid, waarmede deze
zonderlinge „vraag werd gedaan, ver
meerderde nog de verrassing van den
jongen Franschman. Hij kende van hoo
ren zeggen den Amerikaanschen .werk
man en soldaatbij wist dat de laatste
weinig van tucht te lijden had, terwijl
gene vrij afkéerig was van gezag, maar
hij wist niet, dat er zulk een uitzonder-
Tijk type van werkman zou bestaan, die
aan de militaire reglementen was onder
worpen, omdat hij een post van vertrou-
de zitting van het Hongaarsche
huis van afgevaardigden
van Wloensdag, waarin de .aanslag ter
sprake kwam het volgende
In Zijn interpellatie over het drama
te Serajovo stelde de leider der oppositie*
graaf Andrassy, er de regeering verant
woordelijk voor, dat zij den troonop
volger naar Bosnië had laten gaan, of
schoon .zij wi^t, dat de politieke toe
stand daar zeer gevaarlijk was. Ook de
autoriteiten hadden onbegrijpelijke ver
zuimen begaan, daar zij geen enkelen
voorzorgsmaatregel hadden getroffen, en
zelfs na den eersten aanslag de straten/
niet deden ontruimen. Volgens Andrassy
was de geheelé politiek een misvatting
en moest de regeering van .Bosnië en
Croatië het als haar eersten plicht be
schouwen, om de groot-Servische bewe
ging met alle middelen den kop in te
drukken. i
Minister-president graaf Tisza ant
woordde, dat de aartshertog geen kind
meer was, en de regeering zijn reis du9
niet kon verhinderen. Bovendien had de
troonopvolger zijn reisplan niet aan de
civiele autoriteiten medegedeeld. Dat
eenige personen een samenzwering op
touw gezet hadden, Was nog geen bewijs
dat geheel Bosnië ondermijnd wasj.
'Wat de verhouding tot Servië betreft,
verklaarde de minister-président, dat hij
zich daarover slechts .in het algeméén
kan uitlateü. Een streng onderzoek werd
naar alle kanten ingesteld mén moest
echter de voorbarige verklaringen voor
komen, wijl deze slechts ontevredenheid
bij de Servische bevolking der monar
chie, yooral in Bjosnië, kónden zaaien.
Verwisseling van bestuurssysteem
voor Bosnië en Croatië achtte de minis
ter niet noodzakelijk, noch Wenschelijk,
alleen moest men de groot-Servische be
weging meer onderdrukken jen de scholen
strenger bewaken. Over het algemeen
kon men zeggen, dat de Serviërs in het
rijk, op eenige uitzonderingen na^ loyale
onderdanen waren.
Graaf Andrassy noemde het antwoord
van graaf Tisza onwaardig. Een minister,
die er zich niet om bekommert, wat de
kroonprins alls officieel persoon doet,
kent zijn plicht nietterwijl van dë auto
riteiten, die met zoo weinig doorzicht
Zijn opgetreden, Weinig verbetering der
treurige toestanden te verwachten isL
Bosnië is niet gevaarlijk* Wijl het door
een sterk léger bezet is, maar onze po
litiek moet er op gericht zijn om' de
harten der bevolking te winnen, zoo be
sloot Andrassy.
Op de vraag Van Apponyi, óf de 'minis
ter-president bereid was, om de mede
verantwoordelijkheid voor de maatrege
len, bij de begrafenis van den aartsher
tog getroffen, op zich te nemen, ant
woordde graaf Tisza bevestigend.
De verklaringen van den minister-pre
sident werden voor kennisgeving aange
nomen.
wen in het fort had aangenomen, en
nochtans voorwaarden stelde op Zijne
medewerking aan een werk voor het
algemeen welzijn.
;Hij dacht toen, dat de commandant
van het fort alleen recht had dergelijkle
Voorwaarden te stellen en aan te ne
men, hij antwoordde dus niet op de
vraag van den meesterknecht.
Maar toen de gedachte bij hem was
opgekomen een aeroplaan te bouwen
naar zijn model en een eiland van Oce-
ane te bereiken, vanwaar hij den toe
stand van Midway naar Amerika kon
telégrapheeren, had hij niet aan den
mecanicien gedacht, die hem moest ver
gezellen, want alleen reizen ging niet
Misschien zou deze werktuigkundige uit
stekend voor dit doel geschikt zijn, maar
de man was misschien onontbeerlijk in
het fort zelf voor het doen van sotrm-
mige, noodzakelijke reparaties. Maurice
Rimbaut kon dus voorlbopig geen enkele
voorwaarde voor hem aannemen.
Ik heb hier niets te vertellenlyi
zegde hij, ik zall den commandant óver
mijn plan sprekenhij zal wel zeggen,
waar ge u aan te houden' hebt
De kleurling maakte een gebaar, dat
wilde zeggen, doe wat ge wiltzijne
kléine oogjes, die een oogenblik van
levendigheid schitterden, doken weg ach
ter de geplooide oogleden.
(Wordt vervolgd.)
