BUITENLAND. e Jdaijjtinj; 1439. Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN. lnterc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAQ, UITGEZONDERD ZÓN- EN FEESTDAGEN DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Lelden 9 cent per week ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco per post ƒ1.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 2V, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent. Dit nummer bestaat uit TWEE bladen. V Nog eens de Middenstand. 3m de Inleiding van het verslag van den toestand van handel en nijverheid! in de gemeente geiden, uitgebracht door de Kamer van Koophandel en Fabrieken, heeft de verslaggever het bijna uitslui tend over den .winkelier. ,Na gewezen te hebben op het algemeen ongunstig re sultaat van het (winkelbedrijf in 1.913, komt de schrijver tot de slotsom, ofschoon hij toegeeft, dat ponder twijfel de strijd om het bestaan, dn het bijzonder voor den klein winkelier, moeielijker wordt, dat ook voor den middenstander geldt „dat die slagen wil, slagten kan". Be trekkelijk genomen, zeggen deze woorden' alles. Op de eerste plaats moet de win kelier zorgen, dat hij het publiek bedie nen kan. Het publiek is nu eenmaal ver evend. Wij voor ons zijn overtuigd, dat de winkeliers in iLeidien het publiek be dienen op een ;wijze, die niet beter zijn kan. Het beste en het nieu'wste ziet men, in de étalages; de prijzen zijn niet hoo- ger dan in andere steden. Hét publiek moest het streven en (werken der winke liers waardeere(n, Eigenlijk hadden wij als kopje moeten (nemen boven ons* ar tikel „H et JPub 1 iek". [Wiaar is, dat de winkelier, die slagen wil, slagen kan, mits het publiek medewerkt, Jzouden wij willen bijvoegen^ Het publiek werkt mede door in Leiden te koopen en niet a 1 s regel in Den Haag. Wanneer men 'in Den Haag koopt, is men in vele gevallen duurder uit. Dat men in Den Haag] alleen behoorlijk in (zijn inkoopeu slaagt. ecu uat uien üm ijiö in Den Haag in winkels koopt, wier eige naren eenzelfde zaak in Leiden hebbemj Koopt men daar nu werkelijk beter of goedkooper!? En vergelijkt nu over 't algemeen de (Hjaagsche winkeliers eens met die in (Leiden. Vergelijkt kwaliteit van goederen, vergelijkt prijzen en men zal tot de overtuiging komen, dat Leiden in vele gevallen op gelijken voet staat met Den Haag. Evenals in andere steden, klaagt ook de winkelier in Leiden over het roekeloos misbruik maken van het crediet dat hij verplicht is te geven. Of het in .Leiden erger is, dan in andere steden, weten wij niet. Alaar feit is, dat er roekeloos misbruik van gemaakt wordt. Het pu bliek mag zich jwel eens indenken, dat ei1 in den leger.woordigen tijd voor den winkelier zeil feitelijk geen crediet meer bestaat Wil >h(ïj "zijn naam hoog houden- dan moet hij zijn leveranciers op: tijd betalen. Maar moet hij zijn .klanten lang crediet geven, dan >vordt Zijn kapitaal aan de zaak onttrokken en dan zou het wiel eens kunnen gebeuren, dat hij een. wissel moet terugzenden (met de bemer king: „Uitstel; ik heb veel g(e 1 d onder de menschen". -Diat vele geld onder de menschen belemmert den win kelier in zijn bedrijf, wordt oorzaak, dat hij zijn klanten niet kan bedienen zoo- als hij wil, brengt menigeen tot achter uitgang, is dikwijls de schuld van de vele faillissementen i|n het (winkelbedrijf. 1 iMoge è:n het publiek èn de winkelier UIT DE NATUUR. XVI. Draadlooze Telegrafie. ,Hoe verbreid en overal toegepast de draadlooze telegrafie ook. is, is ze toch een nog betrekkelijk jeugdige vinding. Nog pas nauwelijks 25 jaar geleden detd Herz zijn eerste proeven, die later den grondslag zouden vormen, waarop Mar coni en anderen zouden voortbouwen pas 15 jaar geleden verbaasde Marconi de gansche wereld door de mededeeling, dat 't mogelijk zou zijn te telegrafeeren zonder draad. Alhoewel reeds lang de meening be stond, dat bij 't overspringen van een electrische vonk golvingen ontstonden, overeenkomende met geluidsgolven, ge lukte het in 1S88 aan H,einrich H,erz, hoogleeraar te Karlsruhe, om. het be staan dezer golvingen aan te toon en. In een draad, welks beide uiteinden op korten afstand van elkaar waren verwij derd, wekte hij sterke electrische stroo- nien op, zoodat tusschen de beide eindL punten krachtige vonken oversprongen. Nu bleek, idlat bij een op korten af het inzien, het publiek door niet roeke loos het crediet jt,e (nemien, de winkeltetf door het niet roekeloos te geven. Op de brug. Nu de heer (K. ter Laan niet langer stuurman aan wal is, m>a.a,r als bevelheb ber op de brug staat, onderbindt hij eens, wat ih(et zeggen wil, een staking in de gemeente te hebben. Ondanks alle moeite, welke de roode leiders zich geven om de rust te bewa ren, komen te Zaandam af en toe toch relletjes voor en namen deze Zaterdag zelfs zulk een omvang aan, dat de poli tie ter waarschuwing met los kruit in de lucht schoot. Is het nu wonder, dat in gemeenten, waar leiders eener staking geen rekening hebben te houden met een partijgenoot- overheidspersoon en dus eenvoudig kun nen schetteren tegenhet .gezag, wat te Zaandam thans zoo maar" zonder meer niet best gaat, de orde wat spoediger bedreigd wordt? Is het nu wonder, dat in gemeenten, waar geen socialistisch burgemeester is, evenzeer oogenblikken voorkomen, waarop de politie hardhandig moet in grijpen Mag dan in andere gemeenten dan Zaandam de politie eenzijdig optreden, machtswellust en kapitaalbescherming verweten worden als zij werkwilligen tegen overlast beschermt en de vrijheid tot arbeiden helpt handhaven Deze vragen stellen is haar beant woorden. Burgemeester Ter Laan is intusschen verschrikkelijk bang, dat hem op een of ander „Congres" ook maar iets ver weten zal kunnen worden, want aan een verslaggever van 't Hbld. heeft hii zich gehaast te verzekeren „Het schieten van Zaterdag was1 vol gens de oïficieele en andere inlichtin gen, die ik gekregen heb, absoluut on- noodig. De agent had zich gemakke» lijk op andere wijze bij zijn collega kun nen voegen. Ik betreur echter, dat er, zelfs al was het maar met los kruit ge schoten is." 1 Ja, ja, burgemeester, maar nu staat ge weer aan den wal. En 't is niet ver standig om in troebele dagen uw po litie aldus tegenover de publieke opinie te ontwapenen. Behandel zulke zaken binnenshuis. Woensdag 8 Juli 1084. T De Wii'u :N ir id van 1—5 regels J.75, elke regel meer 15 cent ingezonden mcdodeeiingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis jewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Oroote letters naar plaatsruimte. Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop 'geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden betrekkingen 15 regels 50 cent, Iedere regel meer 10 cent. A'LüEiVlEEN OVERZICHT. Albanië. In de stad Walona heerscht rust zoo seinde gisteren de correspondent van den Frankfurter Zeitung. Op het oogenblik loopt Walona dan ook nog geen gevaar. Een duurzaam succes voor de Albanee- sche regeering houdt men echter voor onmogelijk zonder hulp der internatio nale troepen en deze laten pog maar steeds op zich wachten. De eenige man die in de gegeven om standigheden Albanië en den Vorst hel pen kan is Prenk Bib Doda maar zijn eerste, tweede en laatste eisch is geld. Krijgt hij het niet en de Vorst is nieft bij machte om1 het hem te gefven -—t dan doet hij niets. De pogingen om een vrijwilligers- stand gekaatste even lam'ge draad, welks uiteinden ook dicht bijeen gebracht war ren, imaar waarin geen stroom werd op gewekt, toch een vonk tuisschen de uit einden oversprong, juist vlak nadat men in de eerste draad de vonk had doen overspringen. Er moest dus door "het luchtruim rondom de eerste draad een transport van electriciteit hebben plaats gehad. Ook op een afstand van enkele meters bleek deze werking nog te bestaanver- eischte was echter, dat de lengte van beide draden ongeveer even groot was;. Waar nu ook door de trillingen, in de lucht ontstaan door het aanstrijken van een snaar, een tweede gelijk gestemde begint imede te trillen, was 't duidelijk, dat de vonk in de tweede draad jnoest ontstaan door electrische trillingen, die zich bij T overslaan van de vonk in de eerste draad door 't Luchtruim gingen verspreiden. Voortgezette proeven gaven het bewijs, dat deze electrische luchtgolven evenals geluid- en lichtgolven teruggekaatst, ver zwakt, versterkt en gebroken kondein worden. ,Toen deze proeven bekend geworden korps voor Albanië te vormen vinden weinig steun. In Oostenrijk is de wer ving daarvoor verboden, en in Berlijn nu ook. De Duitsche regeering, m een en- de dat de werving voor een vreemdelinj- genlejgioen allicht tot onaangenaamheden met het buitenland kan leiden, heeft verklaard de werving pit.t te kunnen dul den. In Albanië zelf zijn slechts een vijf tigtal vrijwilligers bijeenen hun lot is, zooals het „Berliner Tageblatt" uit eenzet, troosteloos en ellendig. Zij kun nen op niets rekenen, daar de Albanee- sche regeering zelf niets bezit. De „Corriere della Sera" verneemt uit Durazzo, dat tusschen de Oostenrijk ste en Duitsche vrijwilligers Zaterdag nacht een botsing is uitgebroken, ten gevolge waarvan eenige hunner moes ten worden ingescheept Oeen wonder dat dè toestand voor Vorst Wübelm steeds hachelijker wordt en de berich ten van zijn aanstaand vertrek steeds vaster vorm aannemen. Hoe zonderling de toestand is blijkt uit een bericht aan „de Frankfurter Zei tung"1 „De commandant van de „Preslau" had gisteren de Duitsche kolonie tot eeu bezoek aan boord genoodigd. Onge veer 50 heeren verschenen, onder wie de gezant Von Lucius, de Duitsche en Nederlandsche officieren. Doch niemand van het hof. „Het feit, dat de Vorst geen bezoek bracht aan de „Breslau" wordt hier op gevat als een bewijs, -dat Duitschland den vrijwilligen of ge'Üwongen afstandj van den vorst onverscTllig zal aanzien."! W,i;.--j F -di t reeds p, dat de V o n Van Albanië het niet lang zal maken ook van andere zijde Wordt dit bevestigd. Het besluit van den vorst, zegt de „Perseveranza" is onherroepelijk, en wordt gemotiveerd door de jongste! ge beurtenissen: Duitschland, Oostenrijk en zelfs Roemenië weigeren toestemming tot het aanwerven van vrijwilligerser is volkomen gebrek aan geld ,en de toestand in Durazzo is door gebrek aan manschappen en vooral door de desertic der Malissoren, onhoudbaar. Reeds zijn vele personen van dc hofhouding en uit de omgeving van den vorst uit ^Albanië vertrokken. Dc opstandelingen weten,, dat zij geen moeite meer behoeven te doen, om Durazzo in te nonen, want dat de vorst toch wél zal heengaan. En van daar, dat zij geen aanvallen meer doen, maar rustig in hun verschansingen blij ven. Verjaagd kunnen zij toch niet wor den. De opvolger van den Vorst wordt dan ook reeds genoemd. Volgens de „Tribuna" zou prins Burham Eddin, zoon van ex-sultan Abdul Ham id, zich bereid verklaard hebben vorst Wiilhelnt op te volgen, echter onder de volgende voorwaarden: De mogendheden moeten zijn candidatuur goedkeuren. Izzet pasja moet tot premier en minister van Oorlog1 benoemd worden; de civiele lijst moet op li/a millioen francs worden vastge steld de internationale contróle-commi&- Sie moet na het vertrek van 'den 'prins voji Wied belast worden met de taak, zojo waren, dook van vele zijden het pilain op, deze pntdekkingen tot een technische toepassing te brengen, voornajmelijk tot het telegrafisch overbrengen van teekens. |W|aar (deze (golven Iziidh frrijnaar alle pijden door het luchtruim bewegen, zou men den duren draad-aanleg, en vooral de zoo dure onderzeekabels, die yoor die gewone t elegralie onmisbaar zijn, kunnen missen, terwijl men niet meer door de draden tot het houden van die uitzend en ontvang-apparaten op een bepaalde plaats gebonden was. 1 Toen echter was de kans op verwerke lijking van deze plannen gering, daar de middelen tot het nawijzen van deze gol ven te ongevoelig waren om hun bestaan ook maar op een afstand van eenige tientallen meters van 'het uitzendstation aan te toon en. De ontdekking van meer gevoelige me thoden om de electrische trillingen aan te toon en, in 1890 door B!ranly gedaan, bracht wederom de zucht tot technische toepassing naar voren. Branly vond, dat los opeenliggend metaalpoeder of vijlsel, dat zeer slecht de electriciteit geleidt, onder invloed van de electrische trillin gen, die bij het overspringen van een spoedig' mogelijk den vrede in Albanië te herstellen. Ten slotte moet onder lei ding van Turksche officieren een Alba- neesch leger gevormd Worden. Onze Hollandsche officieren komen dan weer thuis en Albanië zal weder om geheel op Mohomedaansche leest ge schoeid' worden. Het bericht lijkt ons echter onwaarschijnlijk, we gelooven niet dat Europa hiertoe besluiten zal. iTegenover dit alles houdt de „Stam'- pa" vol, dat de tegenwoordige toestand van zweven iusschen hoop en vrees nog den ganschen zomer zal aanhouden. Het bericht gisteren ook in ons blad vermeld dat Koritza genomen en de Hollandsche officieren gevangen genomen waren wordt ont kend, Bij het departement van Oorlog was gieterennamiddag het volgenue telegram IngekomenBericht officieren te Kcritza niet bevestigd .er. onwaar schijnlijk." Men zlet.hct, berichten genoeg, maar weinig nieuws. Nieuwe arrestaties hebben nog steeds ,te Serajewo plaats. Te Semlin, de Hongaarsche grens stad, is gisteren de Servische student Popowitsj gearresteerd, wijl hij verdacht werd medeplichtig te zijn aan den moord op den aartshertog en zijn gemalin. Po powitsj wilde juist den Donau oversteken om naar Servië terug te keeren, toen de Hongaarsche politie hem aanhield. De arrestant bekende dat hij in Sera- jevo tegenwoordig was, in de melksalon, toen daar revolvers en bommen werden uitgedeeld. I11 ..Servic gaat men nu tegen-démon straties prganiseeren. Zoo heeft de ver- ""Chiging^ vAfcir Servische kooplieden be sloten om, gezien het optreden van "dc Oostenrijkers tegen hun „broeders" in Serajevo, een boycot tegen de goede ren uit .Oostenrijk-Hongarije af te kon digen. Sommige Servische bladen drin gen zelfs aan op een algemeenen boycot Te Cettinje wilden gisteravond groote troepen Montenegrijnen optrekken naar het OostenrijTcsch-Hongaarsch gezant schap ten einde daar te protesteeren te gen de z.g iveryolgingen der Serviërs in Oostenrijk- Hongarije. De politie p\ de autoriteiten wisten echter de betoogers terug te drijven. GEMENGD. Mgr. Gilbert f Te Rome is gisteren overleden de oud-bisschop van Mans, mgr. Gilbert, die 18 Mei 1894 tot bisschop benoemd, 24 Maart 1898 Paus Leo XIII ontslag vroeg met het oog op zijn gezondheidstoestand, diq hem belette zijn bisschoppelijke bedie^ ning in heel haar omvang uit te oefenen. De Paus benoemde hem tot titulair- aartsbisschop van Arsinoë. |Mgr. Gilbert begaf zich naar Rome, waar hij benoemd werd tot consultor van verschillende congregaties, en vani de commissie tot codificatie van het kerkelijk recht, kanunnik van St. Pieter enz. I Suffragetten - wandaden. Toen het Engelsche koningspaar giste ren bij een bezoek aan Edinburgh in een open rijtuig het station verliet cn door de Rudhlandstreet reed, wierp een suf- vonk ontstaan, een zeer goede geleider wordt Met toepassing van deze laatste vin ding begon de Italiaan Guglielmo Mar coni zijn eerste proeven, die hem spoedig een wereldnaam bezorgden. Tot het opwekken van de hooge span ningen, die het overslaan van vonken 'moesten bewerken, gebruikte hij een in ductieklos, een groot model van het als „electriseermachine" welbekende toestel letje. In plaats van de vonk eenvoudig tusschen twee draaduiteinden te doen overspringen, verbond hij beide draden met een kogel en liet tusschen deze beide kogels, die door niet-geleidende olie van elkaar gescheiden waren, een vonk over springen. Ontstond hierdoor reeds een versterking der opgewekte trillingen, het bleek, dat nog grooter versterking op trad, wanneer hij de eene kogel door een draad met de aarde verbond en aan de andere een draad (de z.g. autenne) ver bond, die zich recht omhoog in ide lucht uitstrekte. De ontvang-in ri ch ting bestond in hoofd zaak uit een gewone electrische schei- inrichting, waar, inplaats van een druk knop, Zich een buisje met metaalvijlsel rijtuig en verder een papiehbal met hef fragette een aantal vlugschriften in het opschrift: „Om den koning te doenwer ten, dat vrouwen gefolterd worden, om!- dat zij de vrijheid verdedigen^" 1De staking te Wtoolwich geëindigd. In de heden gehouden La gerhuiszitting deelde minister-president Asquith mede, dat de regeering besloten had een commissie aan te wijzen, waar in vijf personen zouden zitting nemen, nl. twee gedelegeerden der werkgevers, twee gedelegeerden van den bond van vakvereenigingen en sir George As- kwith van het departement van handel om een onderzoek in te stellen naar de drijfvecren van de staking bij het rijks arsenaal te Woolwich. Gedurende het onderzoek zouden de arbeiders het werk kunnen hervatten. De burgemeester van Ro m c Gelijk wij reeds meldden is de senator vorst Prospero Colonna tot burgemeester van Rome gekozen. Van dc 78 stemmen verkreeg hij er 60; de anti-clericale bloc-minderheid leverde blanco briefjes in. Tot wethouders wer den o.a. gekozen de twee Katholieken Benucci en Giovenale. Op het Kapitool-plein had gisteren een grootsche betooging plaats om de verkiezing van Colonna en de overwin ning van de Katholieken en gematigden ïte vieren. 1 Nathan, de anti-clericale ex-fourge- meester heeft dus nu gelukkig afgedaan. Slechts enkele oogenblikken heeft deze vrijmetselaar gehoopt, dat hij weer op het kapitool zou terugkeerea 't Was op de thuisreis van San-Francisco, dat Na than een draadloos telegram ontvingf waarin gemeld vvciu van een giooie au- ti-clericaleoverwinming in Rome en de heugelijke tijding van zijn eigen verkie zing. Nathan had uitgeroepen: „Nu wordt ik weer burgemeester; kellner: champagne!" Alle eerste klasse passa giers had hij op bruisenden wijn getrac- teerd, anaar plotseling kwam toen een heel ander bericht Thans is Nathan op zoek naar den grappenmaker, die hem het valsche be richt zond, ten einde van dezen een scha devergoeding voor de verschonken chamr pagnc te kunnen eischen. Een samenzwering tegen den Czaar. Gendarmen hebben Zondagavond te Beaumont-sur-Oise twee jonge mannen aangehouden, die bij hun nadering hadden gepoogd zich te ver schuilen en wier eenige bagage bleek te bestaan uit twee in grof papier ge wikkelde bommen. Naar de gendarme rie geleid, waar rij te verstaan gaven, idat zij Russen waren, werden zij door be middeling van een Russisch sprekend in woner van Beaumont in verhoor geno men, en verklaarde de een, met overdre ven cn dus verdachte openhartigheidj dat de bommen voor den tsaar waren be stemd. De andere beweerde, dat hij zijn reisgezel bij toeval had ontmoet op den weg tusschen Parijs en Amiens en niet wist wat er in het pakje zat. i,,Ik heb deze bommen te Parijs ge maakt," zeide dé jongste der twee gevangenen, die opgaf Kiritchek te hee- ten, 26 jaar oud en uit Charkow afl- bevondi. Door de slechte geleidbaarheid van het vijlsel gaat er geen voldoende stroom door de leiding om die bel in werking te stellen. Komen er echter electrische trillingen va/n de zendinrich- ting, dan wordt het vijlsel beter gelei dend, er gaat meer stroom 'door de lei ding, en de bel klinkt Teneinde die ge voeligheid te verhoogen, treffen we eeu dergelijke inrichting als bij den zender aan, nl. dat de eene zijde van het buisje met metaalpoeder (de z.g. coherer) met de aarde, de andere met een autenne verbonden is. :Daar de coherer, eenmaal door electrische trillingen getroffen, een goede geleider blijft en dus de bel zou blijven gaan, is er tevens een inrichting aanwezig, die, zoodra de bel gaat, een lichte schok aan cle coherer geeft waar door de goede geleidbaarheid weer op geheven wordt Met deze eenvoudige inrichtingen slaaig- de Marconi er in, in het jaar 1897 in de Italiaansche oorlogshaven Spezzia een bericht over een afstand van 15 K-M- over te brengen. Gver de latere verbeteringen der toe stellen in een volgend artikel, Y

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1914 | | pagina 1