BINNENLAND.
-e ,r»«*njrnnq
1422.
Bureau OUDE SINGEL 34, LEIDEN.
Interc. Telefoon 035. Poetbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITOEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIIS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Lelden 0 cent per week
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal Franco
per post f 1-50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2V, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
Woensdag
17
Juni
JOH.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f 0.75, elke regel meer 15cent
ingezonden mededeelingen van I— 5 regels 1,50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer Hij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine \dverientiën gevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen nandels-advertentiën) 15 regels 25 cent. Iedere regel meer 5 cent: aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent iedere regel meer 10 cent
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
V* Marine-materiaal.
Voor eenigen tijd pleitten we hier
voor 't niet meer bouwen van groote
slagschepen, als zijnde te duur voor
onze beurs, maar 't in grooter aantal
aanmaken van torpedobooten, onderzee-
ers en dergelijk klein materieel, waar
mede we ons voldoende zouden kunnen
verdedigen, terwijl de kosten veel ge
ringer zouden wezen, zoo niet bij het
bouwen, dan toch zeker bij 't vechten,
want één pantserschip sleept miilioenen
mee in de diepte als 't zinkt en daarvoor
kunnen we heel wat kleinere schepen
in de waagschaal stellen.
't Behoeft geen betoog, dat we in ver
band met deze zienswijze met belang
stellende instemming lazen het artikel in
de Times, van admiraal Scott, waarin
deze voorspelde, dat het oogenblik na
dert waarop alle Dreadnoughts voor af
braak verkocht kunnen worden, wijl ze
in een werkelijken strijd niet bestand
zouden zijn tegen de onderzeeërs.
Wijl admiraal Scott niet de eerste de
bestp is hij heeft een goeden naam
als marine-autoriteit en grondde zijn
oordeel op de ervaringen bij-de jongste
marine-manoeuvres trok zijn artikel
groote aandacht. De voorstanders van
groote schepen bestrijden hem natuur
lijk, o.a. er op wijzende dat kleine vaar
tuigen niet die zware kanonnen kunnen
torsen welke tegenwoordig noodig zijn
op welk argument men echter kan
a n twóorderr^-vv a l hggTtlgsrsr*-
zwaar kanon als een onderzeeër den
torsenden Dreadnought naar den
kelder stuurt.
Hoe 't zij: de strijd onder de des
kundigen is nog lang niet uit en leven
dig kunnen we ons begrijpen deze opi
nie van de Standaard:
„Er is niets aan te verhelpen. Ram-
bonnet mag niet 'doorgaan, eer het
Times-artikel doodgepraat is.
„Maar dan zij 't onderzoek ook zon
der verwijl aan de orde gesteld, en
steke Marine van wal."
i!d -r willen gaan.
„Doodpraten" is vaak makkelijk genoeg
en zegt dan ook niet veel. Neen, de er
varing moet nu maar eens uitspraak
doen.' Niet natuurlijk in een heuschen
zeeoorlog, maar bij een zoo ernstig mo
gelijk doorgevoerde manoeuvre, waarbij
dan door een deskundige commissie spe
ciaal de zienswijze van admiraal Scott
moest worden aan den tand gevoeld.
In afwachting hiervan kunnen wij dan
ons klein materieel versterken, zoodat
de tijd geenszins verloren zou gaan.
KAMEROVERZICHT.
TWEH.DE KAMER.
De suppletoire landbouw beg rooting.
Heel veel is er gisteren gesproken over
het voorstel' van den minister, om; het
artikel' „algemeene onkosten van het
staatsm'ij'nbedrijf" im'et f 1 zegge één
gulden te vermeerderen. De Kamer
heeft dien eenen gulden niet toegestaan.
Dit beduidt een buitenstaander zal!
het wat vreemd sch'ijlnen dat voortaan
jaarlijks een uitgave van f 3000 zal ge
schrapt worden, die voor 1914 reeds
was toegestaan, voordat de minister ééji
gulden extra gevraagd had.
Wat toch is het geval!? Sedert 1909
worden door ons s,taatsmijnbedrijf sub
sidies verleend aan tal van Rootnsch-
Katholieke kerkbesturen pn aan enkele
Ned.-HerVormde gemeenten in de lim-
burgsche mijnstreek, ter tegemoetkoming
in de kosten, verbonden aan de behar
tiging der geestelijke belangen van ar
beiders bij' de staatsmijnen. Als regel
worden deze subsidies berekend naar een
bedrag van f 1 's jaars per arbeider.
De minister achtte zijn geweten be
zwaard alls deze post niet afzonderlijk
op de begrooting werd vermeld. Van
daar zijln voorstel, wat tot nu toe piet
was geschied.
Door den heer R.uys de Bieerenbrouck
vooral is het sjubsidie verdedigd. (De
kern van zijln betoog lag hierin, dat
de Staat als werkgever in (het mijn
bedrijf handelen moet als een verlicht
wergever, die de bestaansvoorwaarden
zijlner werklieden zoo gunstig mogelijk'
maken moet. Daarbij zijln ook zeker de
geestelijke bestaansvoorwaarden. In het
zuiden van Limburg, waar de bevolking
zo.o ontzaglijk snel wassende is, kan een
kleine tegemoetkoming aan de kerken,
voor bouw en meubileering, niet an
ders zijn dan een steun in de geestelijke:
verzorging van den arbeider. Zoo den
ken ook blijkens de practijk \de par
ticuliere werkgevers er over.
De Minister gevoelde veel voor deze
iredeneerings Maar heel de linkerzijde
stemde tegen, 'met het gevolg1,, dat 'het
voorstel van den minister werd ver
worpen.
Duidelijk kwam hierbij weer eens in
het licht het benepen anti-clericaliskne
dat den linker heeren „i&ert".
büll LiNLAND.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Overste homson
De belangstelling, welke Nederland
te beurt valt in het buitenland naar aan
leiding van den tragischen dood van
majoor Thomson, is algemeen. De Oos-
tenrijksche regeering, die ook de hou
ding van Thomson tegenover de Italia
nen als correct oordeelde, heeft de Ne-
derlandsche regeering naar aanleiding
van den dood van majoor Thomson haar
hartelijke deelneming betuigt Zij drukte
daarin hare bewondering uit voor zijn
heldenmoed en hare waardeering voor
de correcte houding en de buitengewone
diensten, welke hij den Albaneeschen
staat bewezen heeft. Ook de Oostenrijk-
sche bladen blijven niet achter.
De „Neue Freie Presse" bevatte gis
teravond een warm gesteld artikel, ge-
a rrpHarlxt****"».
Ainjn n AAi-aa, n a
sneuvelden Nederlandschen kolonel. Ook
de Duitsche bladen sluiten zich hierbij
aan. Zoo schrijft de „Voss. Ztg." Hij
heeft de plichten die hij op zich nam,
toen hij naar Albanië ging, trouw ver
vuld tot zijn laatsten ademtocht. Hij was
een man van eer, wiens nagedachtenis in
eere moet worden gehouden. De politie
ke fouten, die hij in de laatste dagen
beging, moeten worden toegeschreven
aan den ijver, waarmede hij de Alba-
neesche zaak diende. De jonge staat
heeft een van de knapste mannen ver
loren, die aan. zijn totstandkoming me
dewerkten. Ook de Italianen zullen een
eerekrans op het graf van den doode
moeten leggen.
De „Temps" zegt, dat kolonel Thom
son de algemeene achting verdient, want
hij had zijn taak ernstig opgevat en ge
loofde aan de mogelijkheid om orde in
Albanië te scheppen.
Ook de Italiaansche bladen wijden
nu groote lofredenen aan Vorst Wilhelm
von Wied en de Nederlandsche officie
ren. De ,jGiornale dTtalia" publiceert
een brief uit Durazzo, die de gebeurte
nissen beschrijft, die gisteren te Duraz
zo hebben plaats gehad. 0.a. wordt de
heldendood van Thomson beschreven en
verklaard, dat ieder ontroerd 't hoofd
voor den gesneuvelde zal moeten ont-
blooten,. 'De Al.banèezen "hebben door
den dood van Thomson een zeer smar
telijk verlies geleden en de krachtige
vermetele figuur van den Nederland-
schen officier zal in de Albaneesche ge
schiedenis steeds met groote sympathie
herdacht worden. Het bericht over den
dood van Thomson heeft in de stad een
diepen indruk gemaakt.
De vorst was zeer terneer "gestagen.
In de correspondentie wordt ten slotte
ook een ander Nederlandsch officier
hulde .gebracht.
Omtrent de laatste oogenblikken van
majoor Thomson meldt de correspon
dent van de Telegraaf nog het volgende.
Thomson bevond zich 's morgens om
half vijf in de loopgraven b ijde voorpos
ten, die door de rebellen hevig bescho
ten iverden. Een schot, dat op nauwe
lijks" 300 M. afstand o'p liem gelost
werd, trof hem in den linkerschouder.
Hij zeide tot majoor Roelfsema: „Ik ben
gewond, breng rr\ij weg." Hij liep toen
nog ongeveer tien schreden/ en zakte in
elkaar. Zonder nog een woord gespro
ken te hebben, stierf hij in de armen
van dr. Reddingius.
Hedenmiddag zal de plechtige, voor-
loopige begrafenis van den gesneuvelde
plaats hehben, terwijl allej in de haven
van Durazzo voor anker liggende oor
logsbodems aan zijn stoffelijk overschot
groote militaire eer zullen bewijzen. In
een dubbele zinken kistf is het lijk gis
teren naar den konak overgebracht.
Durazzo
zelf verkeert steeds nog' in een hachelij
ke toestand. De redacteur van de Msb.
seinde hedenmorgen aan zijn blad dat
de dag van gisteren verschrikkelijk in
Durazzo is geweest. Ó:n 10 uur in den
ochtend waren reeds 90.000 schoten ge
lost. De verdedigers 'schieten echter zeer
slecht en tellen zelfP 30 dooden en 200
gewonden.
Een telegram van Italiaansche zijde
komende en meldende dat de vorstelijke
familie gevlucht zou z ijn op een Itali-
aansch oorlogschip, wordt nergens be
vestigd en zal aller Waarschijnlijkst wel
gefantaseerd zijn.
Zeer compromitteerénd voor Italië is
het bericht, dat een der gevangen opstan
delingen in het bezit gevonden is van 'n
geweer van Italiaansch model. Ook zou
gebleken zijn, dat aan de bestorming van
Durazzo, waar Thomson sneuvelde, de
Italianen niet vreemd waren. Schande-
Jiijlker ondank van een zeker soort politi
ci zou zeker niet denkbaar zijn.
De toestand van onze Hollandsche of
ficieren wordt met den dag dan ook
onhoudbaarder in Alfcmië. Zij worden
eenvoudig door een overmacht geslacht,
terwijl de mogendheden van verre het
schouwspel blijven gadeslaan, zonder
daadwerkelijke hulp te. verleenen. Er ko
men dan ook reeds stjmimen in de pers
welke van ae regeering het terug roepen
van onze officieren -eisphen.
Zoo schrijft de Albaneesche corres
pondent van de Telegraaf:
In internationale kringen alhier ver
wacht men, dat de Nederlandsche re
geering onmiddellijk ^ecnt> QQrjpfffij^P
af 'te^aïenT' Het' Ts'dringend noodzake
lijk, de aandacht der mogendheden er
op te vestigen, dat de omstandigheden
er toe hebben geleid, dat het doel, waar
voor de Nederlandsche missie naar Al
banië gezonden werd, geheel uit het
oog werd verloren.
Het zou een dwaasheid zijn, indien
Nederland nog langer lijdelijk aanzag,
dat zijn dappere mannen, wien hun mi
litaire eer verbiedt, hun gevaarlijke pos
ten te verlaten, door een overmacht ge
slacht worden. Zonder Thomson is de
Nederlandsche missie in Albanië als een
schip zonder roer. Mijn persoonlijke
meening, die door velen hier gedeeld
wordt, is, dat een spoedig terugroepen
van onze officieren mag worden ver
wacht. Er is hier niemand, die de bo-
venmenschelijke taak, welke Thomson op
zich genomen had en misschien tot een
goed einde had kunnen brengen, op zijn
schouders kan nemen.
Majoor Kroon, die Maandag uit Skoe-
tari hier aankwam, heeft het opperbevel
te Durazzo op zich genomen. Majoor
Roelfsema, dr. Reddingius, kapitein Sar
en kapitein Fabius, allen bevinden zich
in den besten welstand.
Heden zijn opnieuw duizend Malisso-
ren uit het noorden te Durazzo aangeko
men. Men koestert het plan, morgen een
aanval op Schiak te wagen, daar men
het een gevaarlijke tactiek acht, trog lan
ger een defensieve houding aan te ne
men. Heden werd gedurende den gehee-
len dag onophoudelijk geschoten.
Iedereen zwaait den Nederlandschen
officieren buitengewonen lof toe, maar
ik acht hun opofferingen en moed nut
teloos. Het tijdschip is gekomen, dat de
Europeesche mogendheden zelf moeten
ingrijpen, om te verhinderen, dat bier
een toestand-van algemeene anarchie in
treedt.
Het bericht, dat behalve majoor Thom
son nog 9 andere officieren gedood zoiu-
iden zijn, *wordt niet bevestigid, en zal
dus wei onjuist zijln* {Zie laatste berich
ten)..
Griekenland en Turkije
In de Europeesche hoofdsteden,
heerscht in verband met de gespannen,
verhoudingen tusschen Griekenland en.
Turkije een pessimistische stemming.
Meer en meer wint de meening veld,
dat de Grieksche regeering de hangende
kwesties wil regelen, voordat Turkije
over de in Engeland aangekochte Dread
noughts kan beschikken* Bij! de receptie
der gezanten, welke gisteren op de Por
te plaats had, was de Grieksche gezant
niet? verschenen. Hieruit blijkt dat de si
tuatie nog steeds ernstig is. De mogend
heden doen echter stappen zoowel te
Athene als in Konstantinopel tot hand
having der vrede, 't Is te hopen, dat' zij
er ditmaal vroeger bij zullen wezen als
met de eerste en tweede Balkanoorlog.
Wegens den onzekeren toestand is de
Kamer voor den tijd van eenige dagen
verdaagd.
GEMRNGD.
W'olkbreuk boven Par ijs.
Een geweldige regenstorm is gisteren
avond boven Parijs los gebarsten, die
een ruim half uur aanhield. Er zijn on
geveer 15 menschen gedood. De place
St. Philippi du Roulé voor de kerk en
straat van dienzelfden naam is plotseling
15 A 20 M. verzakt over een uitgestrekt
heid van 200 hierk. M. Verscheidene per
sonen werden bij de geweldige instor
ting medegesleurd en verpletterd tus
schen de steenen, het plaveisel en bal
ken, die een groote massa vormden.
Tegelijkertijd sloegen hooge vlammen
uit den grond op, tengevolge van het
breken eener gasleiding. De vlammen
laaiden op tot de tweede étage der
dichtbij gelegen huizen en wierpen een
spookachtig verschijnsel over het too-
fneel van warring. De brandweer, die
onmiddellijk ter plaatse was, haalde ver
scheidene personen, die min of meer
ernstig gewond waren, uit den afgrond,
doch kon niet allen redden. De oogge
tuigen, die door het gebeurde verbijs
terd waren, zeggen, dat een tiental per
sonen bijl de instorting verdwenen Waren;.
Op de place St. Augustin stortte even
eens met groot geraas het plaveisel in
en zag men een taxi-auto verdwijnen,
waarin een dame gezeten was.
Zoowel de dame als de chauffeur van
den taxi-auto bleken reeds overleden te
TBife-.^g"a 4f. gmo^w
het geopende gat te trekken.
Zes personen door den blik
sem gedood. Zondagnamiddag heeft
boven Londen een geweldig onweer ge
woed, dat aan zes personen, onder wie
vier kinderen, het leven kostte. Een man
man met een kind op zijn arm, en een,
vrouw hadden onder een boom een
schuilplaats gezocht, doch waren alle
drie door den bliksem gedood. Een
zelfde lot trof ook een drietal kinderen
die eveneens onder een boom waren
gaan schuilen. Bovendien werden nog
een viertal personen gewond.
Vooral het Zuidelijk gedeelte van
Londen is ernstig door het onweder ge
teisterd. Te Levirsham is een kerk be
schadigd, terwijl honderden woonhui
zen door den bliksem getroffen werden.
Bij de herstemming in Luxem
burg zijn thans met de twee bij
de eerste stemming gekozen liberalen
in 't geheel 12 liberale afgevaardigden
gekozen. In het geheel winnen de Ka
tholieken twee zetels, een te Echternach
en een te Mersch. Zij verliezen een ze
tel te Luxemburg.
De Home Rule bill. In het
Hoogerhuis vestigde lord Lansdowne
de aandacht op den e rust van die
situatie in Ierland en verklaarde, dat,
indien lord Crewe het ontwerp, waarbij
de Home Rule-bill gewijzigd wordt en
dat door de partij van Crewe aangeno
men was, daar men het een middel acht
te om een burgeroorlog af te wenden,
indiende, het Hoogerhuis bereid was
om het ontwerp in tweede lezing aan te
nemen en vervolgens de wet in bijzon
derheden te bespreken. De unionisten
waren bereid, om zich opofferingen te
getroosten, teneinde de verschrikkingen
van een burgeroorlog te vermijden.
Lord Crewe zelde, dat, indien het
Hoogerhuis het karakter van de amen-
ding bill wijzigde, de kwestie dan in
het Lagerhuis moest besproken worden.
Spreker hoopte, dat het resultaat hiervan,
zijn zou, dat de maatregel de goedkeu
ring van alle betrokken partijen zouweg-
afgevaardigde met zijn artikel in de
„Vorwarts" over den handel in titels
en orden de ambtenaarswereld belee-
digd heeft.
Telegram van den Vorst van Albanië.
De Vorst van Albanië zond aan H* M*
de Koningin het volgende telegram.:
Aan Koningin .Wjitheïmin/a
's-Gravenhage.
Diep getroffen, deel ik U den helden
dood van overste Thomson mede, die
heden voor miijin iland en mij het leven
lliet. Aan zijln moedig en voorzichtig be
leid hebben wij1 de overwinning te dan-
pen.
De dood van dezen buitengewoon edie-
len en aan zijn plicht getrouwen man en
dapperen soldaat is een onherstelbaar
verlies voor mijn land en mij en tevens
een schitterend voorbeeld voor allen.
Hjji heeft zijn vaderland in elk opzicht
tot eer gestrekt, en zijln naam zal in het
land steeds onvergetelijk zijn.
jWjlLHELM."
,Hj. M. de Koningin heeft aan de we
duwe 'Thomson te Groningen telegra
fisch haar deelneming betuigd met het
©vtiiijden van haar echtgenoot.
In hft telegram waren de woorden,
van het telegram, dat H* M. de Koningin
van den Vorst van Albanië had ontvan
gen, ingevoegd,.
Jnlichtings-Commissie van de R -K.
Studentenvereeniging te Amsterdam,
je&tuur der R, K. Stigjentenver-
Brand. Bij, een fabrieksbrand
te Moskou, die tengevolge van een ont
ploffing uitbrak, werd het geheele ge-
'bouw vernield. Reeds 5 lijken werden on
der de puinhoopen gevonden. De eige
naar der fabriek en 40 arbeiders wer
den zwaar en verscheidene anderen licht
gewond.
Een strafvervolging tegen
d r. Li eb knecht. De Pruisische mi
nister van Justitie heeft tot h/et Huis van
Afgevaardigden het verzoek gericht, toe
te staan, dat tegen dr. Liebknecht een
strafvervolging wegens beleediging zal
worden ingesteld. De off. van justitie
toch.is van meening, dat de soc.-dem.
Amsterdam geeft aan ouders, voogden
en aanstaande studenten bericht, dat in
de vereeniging- bestaat <eeai permanente
intichtingscommissie* Deze stelt zich ten
doel 0|.a. aan de nieuw aankom ende R. K.
studenten inlichtingen te geven omtrent
kamers, studiebelangen,, vereenigingen
enz. Voor dit jaar is de commissie al
dus samengesteld: Ji. Arends, praeses,
Sarphatistraat 169; ,Bj. Ides Jr., ab-actisl,
Keizersgracht 620; A. S.chaapveld, ab-
actis II, Leliegracht 50; 'me}. F. Haije,
Hieerengracht 590; EjHiermans, Linnaeus-
straat 69; F. de gaen, P. C. Hooftstraat
111; A. Cornelisse, Prinsengracht 732;
Blaisse, ,Heerengracht 314; R. Muller,
Prinsengracht 25Gj. Graf Ener, Overtoom
514; El v. d.' Veen-Zjcppenfeld, Lelie
gracht 60; A. Giesbers, Keizersgracht 12,
Buiten de stad: Mej, J. Hillen, Arnhem,
Rijnkade 56; A. Bouinan, Arnhem;,. Spns-
beekweg; J,. jWiesterwoudt, Blaam; M.
Dirken Alkmaar; J* Dubois, Venlo; IWi.
Ivens, Nijin.egen; J* Klein-Siwannink,, Bre
da; Ju Telders, Maastricht; J. Vuijlstekei,
Rotterdam*
Snel recht.
In de aanstaande algemeene vergade
ring van de Jucht-Unie, te houden op
Zaterdag 20 dezer te Utrecht, komt aan
de orde 'een voorstel van 'het bestuur,
om aan de Tweede Kamer ïren adres te
zenden, teneinde te komen lot kort en
snel recht in den "Engelschen zin*
Het bestuur meent, dat in bespoedi
ging en vereenvoudiging der berechting
van „kleine zaken" en in snelle opleg
ging en uitvoering van straf heil gezocht
moet worden tegen de tuchteloosheid
onder het Nederlandsche volk.
De I. B. A.
De internationale bakkcrijten toonsrtel-
illing in het Paleis voor Volksvlijt te Am
sterdam is gistermiddag om 2 uur in
tegenwoordigheid van de ministers Cort
van der Linden en Treub met een rede
(van den laatste is geopend.
Men is er uitstekend in geslaagd de
beide groote zalen ieder tot een afzon
derlijk geheel te maken, vooral de hoofd
zaal, waar in het midden de stand" d.ei
Kon, Spiritusfabriek met zijn brokaat
(gouden koepeldak, gekroond ,met eej
gouden broodkorf, 4)1 jna tot (den nok reiki
Rondom de groote stand staan kleinere
van verschillende bakkersfirma's, die doe
het goud op huin daken en door hu
geheelen bouw een duidelljlken archite-
tonisch en samenhang met den hoofdbouw
vertoonen. v
Behalve deze beide afdeelingen, 'id
weer omgeven zjjln door kleinere gal
rijen, trok vooral de historische af du
lang onze aandacht. Hier waren tal v
afbeeldingen en documenten betreffen,
de geschiedenis van het bakkersjb'edr
geëxposeerd, waaronder ook een eollee
