m MAGNA.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
5e Jaargang
No 1399.
Ste Ecicbclie Sou/fccmt
Bureau OUDE SINGGL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BI.AD VERSCHIJNT ELKEN DAO. UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIIS bedraagt mei QPATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal, bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
Dinsdag
Mei
1014.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.73, elke regel meer 15 cent
Ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting, Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent Iedere regel meer 10 cenL
De Roomsche Vrouwenbond.
:;ar is in onze stad opgericht een af
deeling van den Roomschen Vrouwen
bond. Een verblijdend feit, zooals vyij
reeüs meermalen hebben betoogd ver
blijdend vooral voor onze stad, waar
speciaal nog zooveel dient gedaan te wor
den voor de vrouwen uit de lagere stan
den, waar zooveel maatschappelijke en
meermalen naar aanleiding daarvan
zooveel zedelijke ellende wordt geleden;
eensdeels, omdat vele vrouwen, mede ten
gevolge van den arbeid op fabrieken,
missen die bekwaamheden, welke noodig
zijn om het huisgezin te bestieren en
den huiselijken kring te veraangenamen;
anderdeels omdat zoovelen den, eigenlijk
voor het huishouden benoodigden, tij'd
besteden voor een dikwijls zeer slecht be
taalden huis-arbeid. (De Leidsche huis
industrie heeft, zooals bekend, in den
lande een niet zeer gunstige reputatie!)
jWij wijzen hier op wat ons bij het
beschouwen van specifiek Leidsche toe
standen het eerst in die gedachte komt,
en willen niet nader ingaan op het nut,
dat een afdeeling van den Roomschen
Vrouwenbond hier kan en, <l)jj voldoende
ervgie en toewijding, ook zeker zal
stichten. Daar is trouwens in ons blad
reeds herhaalde keeren op gewezen. Wij
vviilen idezen keer eens de sympathie, de
d a a d w e r k e 1 ij; k e sympathie, vra
gen voor het plan van het bestuur der
afd. Leiden, om op te richten een pro-
paganda-clu(b van jonge meisjes, die doel
en strekking van den bond in wijderen
kring zullen bekend maken, 'meerdere
leden zullen aanwerven, en op andere
manieren het bestuur behulpzaam zullen
zijln. Dat plan is idoor het bestuur o,p de
vorige ledenvergadering bekend gemaakt,
maar, zooals ons ter oore kwam, zijn de
resultaten nog niet erg bevredigend
Waaraan zou dat te wijten zijn? Hebben
onze Roomsche meisjes het dan allen
zoo idruk? Besteden zij! dan allen hun
tijd voor nuttige bezigheden? Dat zal
todh wel niet het geval zijlnPf zou hier
misschien weer op den bodem van de zoo
heerlijk opgroeiende Roomsche Vrouwen
beweging onder het gras het in
het vereenigingsleven zoo bekende
addertje schuilen, het* addertje van
wij houden er niet van, leelijke dingen
met mooie .woorden aan te duiden
on-Katholiek en onzinnig stands-ge
voel? Ach, dat dan toch eens de zon
der Roomsche liefde die aan ons vereeni
gingsleven knagende bacteriën van een
kleinzielig en bekrompen stands-ge
voel moge dooden, Wjeet ge, wal be
neden den stand is onzer Katholieke
jonge dames, en wat des te vernede
render voor haar is, naarmate haar maat
schappelijke positie hooger staat? Het
niets-doen, of liever, het niets nuttigs
doen; het in practijk brengen van de
leuze„leder voor zich en niets voor
elkander"..
Doch wij" willen geloovcn den toestand
te donker in te zien. Neen, een in wer
kelijkheid zoo verlagend gevoel van
schijnbare s t a nds -g r o o t h e i d zal
FEUILLETON.
<>?k Bernard Behrfcnberg verliet, ten
diepste geschokt, het treurige tooneel en
k'.erde naar zjjn eigen gezin terug, waar
liefcen geluk hem wachtten. Op zijn
Ijftafel lag voortaan.een eenvoudig
hoek, idat Edith eens „ihaar besten, (vriend"
genoemd had,. Edith's ouders hadden
hem, den inderdaad troniwen vriend, dat
aandenken gewijd en vol ontroering rust
ten nu vaak zijn blikken op de naïeve
ontboezemingen van het gevoelvolle
faeisjeshart
Frans Hellbrinck had' voor 't tegen
woordige niets, wat hem troost bood.
Een oogenblik dacht hij er aan, zijn ver
driet in zijn tegenwoordige verblijfplaats
te begraven en zich daar, afgescheiden
van de wereld, aan het hoogste te wijden.
Zijn gevoel verzette zich echter tegen
dezen weg naar het heiligdom, dat niet
met zulke voorbijgaande beweegredenen
mag betreden worden. Bovendien kwa
men cr groote moeihjlkheden in den weg,
die 't hem vooreersf onmogelijk maakten.
I Zijn broeder zou na Tangen tijd levens-
ondmhoud behoeven: zijn ouders konden
het hein niet verschaffen, daar zijh vader
toch onze Roomsche jonge dames niet
afhouden van een zoo nuttigen en noo-
digen arbeid als bedoeld wordt met de
oprichting van een propaganda-club voor
den Roomschen Vrouwenbond!
De Katholieke vrouw, op wier liefde
volle toewijding in den loop ider geschie
denis nooit tevergeefs een beroep is ge
daan, zal toch ook in onzen tijd in ener
gieke daden (willen £m|zetten het glorieuze
beginsel, dat ten grondslag ligt aan onze
heerlijke Katholieke levensopvatting: Be
mint uwen naaste gelijk u zelve.
De Roomsche Vrouwenbond zal in
Leiden door het onbaatzuchtig werken
onzer Roomsche jonge dames tot krach-
tigen bloei worden gebracht Dat ver
trouwen we met zekerheid.
ALGEMEEN OVERZICHT»
Het protocol van de
Albaneesch-Epirotische
overeenkomst is thans geteekenid en be
vat de volgende voorrechten voor Epirus
De gendarmerie zal plaatselijk zijn en-
mag niet buiten Epirus werkzaam zijn,
tenzij in onvoorziene gevallen, vast te
stellen doori de internationale controle
commissie; volledige vrijheid van gods
dienst zal worden erkend; de Grieksche
en Albaneesche talen zullen In de drie
eerste klassen van lager onderwijs on
derwezen worden; het Grieksch zal er
kend worden in het bestuur en de recht
spraak van Epirus; de correspondentie
met de centrale regeering te Durazzo
zal geschieden in het Albaneesch; de 2
bes tuursdis tri eten Koritsa en Agyroka-
stro zullen bestuurd worden door chris
telijke gouverneurs, die door de Alba
neesche regeering benoemd worden; bij
algemeene stemming zullen twee raden
van bestuur gekozen worden. Waar
schijnlijk zullen de gouverneurs verant
woording verschuldigd zijn aan die ra
den.
De klachten van de bewoner? van Sji-
marra zullen onderworpen worden aan
het oordeel der mogendheden. De Alba
neesche regeering zal Epirus algemee
ne amnestie verleenen. De oorspronkelij
ke Epirotische troepen .zullen in hun
gebied onder de wapenen blijven om een
nieuwe gendarmerie ie vormen, onder
bevel van hun officieren. De vreemde
vrijwilligers zullen het land verlaten. De
nieuwe toestand zal georganiseerd en in
toepassing gebracht worden door de in
ternationale controlecommissie die zich
naaf Sjimarra zal begeven. De uitvoering
en de handhaving dezer bepalingen zul
len door de mogendheden gewaarborgd
worden.
De yermoedens en de beschouwingen
over hetgeen inzake de
Ulstersche kwestie
zal geschieden, blijven aanhouden. Al
lerlei verwachtingen worden uitgespro
ken, al naar het standpunt waarop de
sprekers staan. Onder 'de nationalisti-
ten en onder een deel der liberalen be
gint men nu langzamerhand van de te-
nog slechts met moeite ij; eigen behoef
ten kon voorziep en de moeder sukkelde.
Sinds August's verdwijnen was ook de
lankmoedigheid van diens schuldeischers
uitgeput en had' het beste stuik land ver
kocht moeten Worden om kle schulden
te betalen, die de lichtzinnige zoon ge
maakt had.
De moeder ging de ontdekking van
haar heimelijke ondersteuning zeer ter
harte; zij was thans gestadig ziek, was
voor niemand te zien en nauwelijks in
staat, den geringen huisarbeid te verrich
ten, zoodat de oude man voor alles stond.
Zoo rustte op Frans de plicht voor
de zijnen te zorgen, en gold het arbeid,
en wel goed loonenden arbeid te vinden.
Door de bemiddeling der vrome va
ders, die zijn inzichten hoogelijk op prijs
stelden, bekwam hij een plaats bij de
redactie van een der grootste Katholie
ke couranten, van Avanta, waar men met
vreugde den slagvaardigen en met de
Duitsche toestanden zoo grondig beken
den journalist opnam en hem gunsti
ge aanbiedingen deed. Frans viel het
besluit, daarheen tc gaan, niet licht, daar
het hem immers wellicht voorgoed van
zijn vaderland zou ontvoeren en hij zich
ginds in geheel andere toestanden had
in te werken, terwijl toch zijn gansche
denken en gevoelen zijn vaderland toe
behoorde. Hier woedde nog de strijd,
gemoetkomende houding jegens de te
genpartij genoeg te 1 rijgen. In verband
hiermede dienen de geruchten vermeld,
dal Lloyd George op het oogenblik na
mens de regeering mti de Iersche natio
nalisten zou onderhandelen om die voor
een uitsluiting van Tster zonder be
paalde termijnbepaliag gunstiger te
stemmen, geruchten die versterkt zijn
door het feit dat minister Lloyd Geor
ge een langdurige auiiëntie bij den ko
ning heeft gehad ter oespreking van de
Iersche kwestie.
Een ander gerucht is, dat na de aan
neming van de home rule wet voor de
derde maal al spoedg algemeene ver
kiezingen zullen wornen uitgeschreven.
Maar dit alles zijn slechts geruchten
en niets meer. t
Uit New-York wordt aan het Berl.
Tagebl. geseind: De Nederlandsche ge
zant te Washington, heeft zich Zondag
bij.den minister van marine Daniëls be
klaagd, dat de
Nederlandsche be anghebbenden.
bij de petroleumindusi.ie te Tampico, na
het innemen van die 'laats door de op
standelingen, gebranc schat waren. De
minister gaf daarop ai miraal Badger be
vel, door schout-bij-nccht Mayo een on
derzoek te laten instellen naar de
klachten van den gezant.
Over het bericht van het landen van
Nederlandsche solda en bij Tampico,
deelde de gezant mede, dat dit reeds
veertien dagen geledei. had plaats gehad
en een geval was zonder be teekenis, dat
met de brandschatting in Tampico niet
in verband staat. De gezant verklaarde
dat twee weken, nadat de arbeiders van
het- terrein dier petioieum-mijl Corona
weggehaald waren, de Nederl. kruiser
Kortenaer vier man aan land had gezet
om te helpen bij het regelen van de
petroleumbron. De commandant van den
Nederlandschen kruiser had een dekof-
ficier en drie manschappen uitgezocht
die een technische opleiding hebben ge
noten en die ongewapend en niet in
uniform aan land gingen. Van het landen
van troepen is geen sprake geweest
Men weet ook niet van een protest der
opstandelingen tegen deze zoogenaam
de troepenlanding. Deze heeft trouwens
plaats gevonden toen de regeeringstroe-
pen nog Tampico bezet hielden. In het
hoofdkwartier van de opstandelingen
verklaart men, dat men niets weet van
een brandschatting door ondergeschikte
aanvoerders op de Nederlanders te Tam
pico.
Volgens de „Times" wint in Was
hington de overtuiging steeds meer veld
dat Villa en Caranza toch de mannen
niet zijn, waarvoor men hen steeds ge
houden had. Wel treden de generaal,
sinds zij zich hun verantwoordelijke po
sitie meer bewust geworden zijn, huma
ner op; maar bij de inneming van Tam
pico hebben zij toch geen bewijzen van
groote beschaving gegeven. Integendeel,
zij zijn daar zeer ruw opgetreden, en|
eischten zij onmiddellijk na hun intocht
in de stad, een groote som gelds van
waaraan hij altijd had willen deelne
men, bier was ide bodem, waarin zijln
innigste verlangen wortelde. Niet ver
geefs had hij de jaren van Duitsch-
lands opkomende grootheid medege
leefd. De grootheden en eenheid van
het rijk, de heldengestalte des keizers,
al die mannen, welke de geschiedenis
van Duitschland geleid hadden, vervul
den hem met geestdrift, Gold het ook
een veld, waarop hij tegen op moest
treden, in het vaderland voor de
goede beginselen te kampen, door de
vaan des geloofs hoog te heffen, zooals
hij de vaan des rijks met zijn leven
wilde dekken, dit had hem als hoogste
doel voor den geest gezweefd, hem tot
de meest inspannenden arbeid aange
spoord.
Ginds echter zou het betrekkelijk
slechts loonarbeid zijn, die hem niet zoo
veel belang zou inboezemen en waar hij
wellicht vele zijner denkbeelden aan an
deren ondergeschikt zou moeten maken.
Ondanks dat alles, moest hij echter
den stap doen. Hij had gaarne van te
voren ?ijn vader opgewacht; maar hij
kon zich in zijn vaderland niet vertoo-
nen, zonder opnieuw het gewéld van
deri staat tegen zich op te roepen. 1
Zoo stond hij spoedig daarop op het
scheepsdek, om naar het verre land over
te varen. Maar nog het trotsche schip,
de kamer van koophandel, en van ver
schillende particuliere personen. Zij wei
gerden echter eenig bewijs te geven, dat
zij het geld ontvangen hadden.
GEMENGD.
Het eeuwfeest van Noorwegens
onafhankelijkheid is in geheel
het land' gevierd. Te Eidsvold waar
de eerste Noorsche grondwet tot stand
kwam, is een plechtigheid gehouden,
waarbij de koning een rede op het Noor
sche vaderland hield.
In antwoord op een vraag in de
Hongaarsche Delegatie verklaard Berch-
told dat aan den Oostenrijksch-Hon;-
gaarschen gezant te Boekarest was opge
dragen de b e 1 e e d i g i n g van den
Rijksdagafgevaardigde Mangra te Boe
karest, bij tie Roemeensche regeering
ter sprake te brengen. De Roe
meensche Minister van Buitenlandsche
zaken beloofde opheldering der kwestie
en eventueele vervolging der schuldigen.
Volgens de Pall Mall Gazette, zal
op 13 Juni een Fransch eskader be
staande uit kruisers, torpedojagers en
onderzeebooten, Portland bezoeken.
Dit zal de eerste maal zijn, dat bui
tenlandsche onderzeebooten dwars
door het Kanaal naar Engeland komen.
jKiesrechtvrouwen (hebben 1.1.
Zondag brand gesticht in de groote tri
bune' op 'de renbaan van Birmingham.
Het gebouw is geheel vernield. In de
nabijheid heeft men een geschrift ge
vonden ter aanprijzing van vrouwenkies
recht en met den raad aan de politie
om naar de brandstiditsters maar niet te
zoeken.
Drie Milaneesche toeristen zijn
bij de beklimming 'van de zuidelijke
Grigna in een ravijn gevallen, waar
hun verminkte lijken zijn gevonden.
Volgens de Times zal het Pa na-
ma ka naai den lsten Juli a.s. voor
handelsschepen geopend worden.
Te Posen zijn verscheidene steen
drukkers van de kunstdrukkerij Pilczek
en Putiatycki in hechtenis genomen we
gens het namaken van Russisch
papieren geld De nabootsingen moe
ten buitengewoon goed uitgevoerd zijn.
Kath. wetensch. vereeniging.
A.s. Zaterdag 23 en Zondag 24 Mei
komt de Vereeniging tot bevordering van
de beoefening der wetenschappen onder
(de Katholieken in (Nederland te .Nijmegen
in jaarvergadering bijeen. De afdeelingen
vergaderen in het Canisius-college. De
rechtsgeleerde afdeeling houdt ieen ge
combineerde zitting met !de geneeskun
dige, waarin als inleiders zullen optreden
de artsen dr. R. N. M. Ejjikel, inspecteur
der Volksgezondheid, en dr. A. C. A,
Hoffman, met de onderwerpen„Artsen
monopolie of vrije beoefening der genees
kunst" en „Christian Science". De ^ge
neeskundige afdeeling vergadert ook nog
afzonderlijk met dc redenaars dr„ G. A. M,.
v. iWaijenburg: „Repliek o;p de opmer
kingen van dr. van fpinneken S. J.", dn.
met al de nieuwe indrukken, die het
aanbood, noch de heerlijke oceaan /in
zijn onmetelijke grootte; noch 'tvreem
de land, dat hem wenkte en waarvan al
le reisgenooten vervuld waren, konden
hem vooreerst uit zijn apathie opwek
ken. Hij had geen avonturiersbloed in
de aderen; hij was een "kind van huis-
vaste bebouwers van den vaderlijken ak
ker en had nooit naar het buitenland
verlangd.
Zoo bracht hij met de echte eenzij
digheid van zijn stam, om al 't nieuwe
eer van zich af dan naar zich. toe te
wenden, de eerste dagen in volledige af
zondering door.
Daar troffen op zekeren dag vader-
landsche klanken zijn oor. Een vrouw
in zwart nonnenkleed was met éen zuster
op het dek .gekomen, 'omi de zee te be
schouwen en uitte zich in onvervalsch-
ten nedersaksischen tongval.
Frans Hellbrinck kon het verlangen
niet wederstaan, de overste, een statige,
hooge figuur, te (naderen. 'Haar in den
aanvang op een afstand houdend optre
den overwon hij' spoedig door zijn naam
en zijn geboorteplaats. Het vervulde haar
zichtbaar met groote vreugde. Zij had
reeds van hem gehoord, antwoordde zij,
als hij uit Feldhaus geboortig was, ken
de hij zeker het- slot Dornick en haar
goed oud moedertje, barones Clara, de
A. Hi. Lommen: „.Cuti-reactie bij Syphi
lis" en dr. A. van Balen: „Tuberculine
en Auaphylaxis".
In de wis- en natuurkundige afdeeling
spreken prof. G. J. van Swaaij over „De
electriciteitsvoorziening in Nederland' de
civiel-ingenieur L. B. Huigen óver: „Het
moderne ventilatie-vraagstuk uit hygië
nisch en technisch oogpunt" en de civiel-
ingenieur F. B. Moubis over ,,De gevol
gen der Maasmondwcr :ci/'.
De letterkundige afdeeling zal als spre
kers zien optreden dr. E. Haslinghuis:
„Liturgische woorden in den taalschat"
en dr. Gerard Brom: ,jHoe komen de
bewoners van het pauselijk Rome aan
hun slechten naam?"
In de algemeene vergadering dll-er af
deelingen za'i prof. dr. Alph. Steger 'in
„Groot-hotel Berg en Dal" een lezing
houden over: „Radioactiviteit en trans
mutatie van elementen" (met demon
stratie).
Prinses Juliana.
Gistermorgen was, voor het PaleXDen
Bosch een aardig tooneeltje waar te ne
men. Er had zich daar een klasse school
kinderen van buiten verzameld, die er
blijkbaar grooten prijs op stelden de Ko-
ningtin en het Prinsesje te zien. Zij had
den zicih .in het gras neergezet en brachten
er aldus ruim een uur door, zonder d.at
hun wachten beloond werd. Ten slotïïte
schenen de kleuters door Hare 'Majesjteit
in het paleis te worden opgemerkt. De
Koningin kwam met het Prinsesje naar
buiten en begaf zich onder het hoerage
roep der kleinen in het midden der
schoolkinderen. Het Prinsesje sprak met
de opgetogen kinderen en gaf'hun hand
jes, ier*Wijil' de Koningin met hun onder
wijzer sprak en hen voor de liedjes, ter
eere van de Koningin' en het Prinsesje
gezongen, vriendelijk dank zegde. Na Ten
poosje keerde de Koningin en het Prin
sesje weer in het Paleis terug en volgde
de kinderen hun weg, geheel vervuld
van hun ontmoeting.
De Koningin en de Prins in
W est-Friesland.
De autotocht, door de Koningin en
den Prins gisteren door West-Friesland
gemaakt, eindigde te Alkmaar, waar aan
sluiting verkregen werd op den gewo
nen sneltrein van 5.10.
Langs den Oudorperdijk werd Alk
maar bereikt, waar van alle openbare
gebouwen de vlag was uitgestoken.
Reeds lang voor het vertrekuur hadden
duizenden zich langs de Kanaalkade in
de Spoorstraat en op het Stationsplein
geschaard, die de vorstelijke familie bij
den doortocht luide toejuichten. Van alle
woningen langs den weg, dien de ko
ninklijke auto's naar het station volgden,
wapperde het dundoek.
Aan den ingang van het station be
vond zich de burgemeester, de heer G.
Ripping, die de koninklijke familie be
groette. Door de met groen versiertfc
vestibule begaf het hooge gezelschap
zich naar de tweede klasse wachtkamer
welke voor de ontvangst in gereedheid
was gebracht. De burgemeester geleidde
tante van den graaf.
Het was een wederzijdsch vroolijk
herkennen van landslieden, die elkaar
vroeger nog niet gezien hadden. Al die
gemeenschappelijk bekende plaatsen en
personen bouwde een brug van ver
trouwen van den een tot den ander. De
overste maakte reeds voor de vierde
maal de reis, steeds door een aantal zusa
ters vergezeld, die, uit het vaderland
verbannen, daarginds een nieuwen werk
kring gingen vinden. Voor den aanvang
dezer reis had zij het groote genoegen
gehad, haar lief oud moedertje te mo
gen bezoeken. Zij -had twee dagen op
Dornick vertoefd. Gravin Magna, de
stille lijderes, vervulde daar een schoo-
ne taak. Als liefdevolle dochter stond
zij haar tante ter zijde, des graven kind
was zij een zorgzame moeder, voor het
dorp een stut des geloofs; door haar-
verkregen kracht sterkte zij allen. Daar
bij bezat zij dat heerlijk schrijftalent,
waardoor zij als met duizend tongen tot
de wereld sprak, het goede verbreidend,
naar het Hoogste steeds heenwijzend.
De eerwaardige vrouw was vol geest
drift, als zij van Magna sprak. Het deed
Frans oneindig goed, zoo den lof van
zijn beschermster te hooren; hij nam zich
voor, ook in zijn nieuwe vaderland voor
de verbreiding van haar werken te arbei
den. (Wordt vervolgd.)