BUITENLAND.
BINNENLAND.
5e Jaargang
No 1391.
Bureau OUDE SINGEL 34, LEIDEN.
latere. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Lelden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met OeTllustreerd Zondagsblad 5 cent
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
Ingezonden mededeeltngen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-ad verten tiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent
Dit nummer bestaat uit TWEE
BLADEN en een GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD.
Propaganda.
Naar verluidt, zal ook de S. D. A. P.
ïn Katwijk een candidaat stellen. Na
tuurlijk wordt door geen enkel verstan
dig mensch een oogenblik verondersteld,
dat een candidaat der S. D. A. P. er zou
komen of het ook zelfs maar tot een
herstemming zou brengen. Zoo iets on
zinnigs zouden zelfs de roode leiders
op een of andere vergadering den „be-
iwusten" niet durven voorspiegelen. Wlij
laten h ier den uitslag volgen van de ver
kiezing in Juni 1913, waaruit duidelijk
blijkt, voor wie het nog niet mocht we
ten, dat wij met het bovenstaande niet
te veel hebben gezegd.
Aantal kiezers 10.378.
Uitgebracht 8366 (waarvan 183 on
geldig).
Hiervan verkregen
Baron van Wassenaer (C. H.) 6663.
Mr. Kielstra (V. L.) 1158.
De Miranda (S. D. A. P.) 227,
Dr. Muller (Prot.) 135.
227 stemmen I En toch willen zij er
Weer eens een candidaat aan wagen!
iWaarom Natuurlijk om propagan
da te maken voor de roode beginselen,
om meer aanhangers te krijgen. De hee-
ren-socialisten zullen van ons geen raad
willen aannemen; anders zouden wij hun
in alle eerlijkheid een dergelijke propa
ganda willen ontraden. Er zal toch nu
weer door het aantal stemmen, dat de
:S. D. A. P.'er op zich vereenigt dat
heusch niet veel' grooter zal zijn dan
i227 den lande worden verkocht, hoe
gering de invloed der partij' is in een hii
uitgebreid districtalTKatwijk. openbare werken.
En dat is wel propaganda-materiaal
maar niet voor de S. D. A. FM
Het vechten is echter in vollen gang
gebleven, want volgens een tele-f
gram hebben de Albaneezen overwonnen*
en den vijand teruggedrongen. 150 op
roerlingen zijn gedood. De Albaneezen
maakten vele Grieksche uitrustingsstuk
ken gebruikt. Een aantal Grieksche offi
cierssabels zijn naar Koritsa gebracht.
Een hevig
tumult in de Spaansche Kamer
heeft plaats gehad, naar aanleiding van
een interpellatie over den spoorweg
Nogueras-Pallaresa. De aanlog dez2r lijn
is volgens verscheidene sprekers op on
rechtmatige wijze vertraagd, ten einde
een rechtstreeksche lijn van Madrid naar
de Fransche grens te kunnen aanleggen.
De minister van openbare werken ant
woordde, dat de aanleg van laatstbedoel-
lijn nog maar in studie is; er is zelfs
nog geen plan gemaakt. De „autopsie
die de sprekers hebben gedaan, is dus
op een niet bestaand lijk gebeurd." Op
deze woorden riep Castrovido (republi
kein), heftig uit: „dat is dan een ander
lijk dan het nog stuiptrekkende lijk van
Ferrer, leve Ferrer."
Sobriano, eveneens een republikein,
schreeuwde opstaande herhaaldelijk: „le
ve Ferrer. De schuldige aan zijn moord
zit daar op de ministersbank."
Deze woorden, met luider stem her
haaldelijk geuit, sloegen eerst de geheele
Kamer als het ware met lamheid, daarna
klonken heftige protesten van de meer
derheid der aanwezigen. Toen tal van
afgevaardigden uit de wandelgangen de
zaal kwamen binnenstormen, ontstond er
steeds heviger tumult. Men schold de
republikeinen voor „canaille."
Castrovido riep: „Canaille en moorde
naars zijt gij en vooral die man", daar-
algemeen overzicht.
De internationale controlecommissie
voor Albanië is naar Santa Quaranta
vertrokken, in verband met de
onderhandelingen
met Zografos over de Epirotische kwes
tie. En hiermede is het groote plan van
Essad pasja in duigen gevallen. Deze
heldhaftige minister van oorlog wilde
tot eiken prijs Epirus met wapengeweld
gaan onderwerpen en majoor Thomson
die aanstonds inzag, dat zulk een: onder
neming met het oog op de militaire
kracht, of liever: zwakte van de Alba-
neesche regeering, een zeer gewaagd
spel was, werd door Essad pasja op de
meest onheusche wijze bejegend. Er
moest gemobiliseerd worden en dan zou
men den Epiroten wel „mores" leeren.
Er is gemobiliseerd, zeer langzaam, en
het schitterende leger van Essad pasja
blijkt zóó weinig in staat om aan de
overmachtige Epirotische benden 't hoofd
te bieden, dat de regeering te Durazzo
zich gedwongen ziet haar toevlucht te
nemen tot het door Essad pasja zoo.
diep geminachte middel der... onderhan
delingen.
Voorgesteld zal worden: Epirus in 2
(districten te verdeelen, Koritsa en Ar-
girokastro. Ieder district krijgt een door
tie bevolking gekozen raad en een door
den vorst benoemden gouverneur.
In 't ambtelijk verkeer zal het gebruik
van de Grieksche taal geoorloofd zijn,
en iedere_ gemeente zal het recht heb
ben voor te schrijven dat het Grieksch
de voertaal zal zijn bij het onderwijs,
mits de kinderen in de lagere school
ook Albaneesch leeren. De politiedienst
gal worden verricht door een in Epirus
aangeworven gendarmerie onder bevel
van Nederlandsche officieren.
Het heil kan alleen komen van
(onderhandelingen* Rood's eenmaal zi'u
'die gevoerd, zooals boven gemeld,
door majoor Thomson, door den vorst
tot commissaris-generaal van Epirus
benoemd en Zografos. Maar die zijn
Zonder resultaat verbroken, omdat Ès-
®ad pasja meende, dat de Nederlandr
sche majoor te ver was gegaan bij zijn
toezeggingen tot de Epiroten. Majoor.
•Thomson werd teruggeroepen, maar het
gevolg is slechts geweest voortzetting
jvan den verwoeden strijd en nu ten!
slotte moet de regeering te Durazzo bij
de Internationale Commissie aankloppen
om te bemiddelen.
Zal Essad pasja nu wederom, na de
eerste pogingen, een spaak (n het .wiel
»teken?i r-* l r -
De minister bleef kalm op de tribune
en trok zich van het schelden niets aan
Toen de rust hersteld was, vervolgde
hij zijn rede met te zeggen: „mijn han
delingen zijn steeds bestuurd door de
grootste onpartijdigheid en de voldoe
ning, voor het algemeen belang te wer
ken."
Ugarte was procureur-generaal tijdens
de Ferrer-zaak en belast met het uit
brengen van het rapport en de dagvaar
ding.
De bacil der
onverdraagzaamheid
laat zich in het hertogdom Brunswijk
nog altijd niet dooden. Het Brunswijk-
sche „Wochenblatt" meldt, dat in het
nabij Brunswijk gelegen plaatsje Frell-
stedt 't gemeentebestuur, na het verlof
tot het geven van katholiek godsdienst
onderwijs in de gemeenteschool te heb
ben ingetrokken, thans ook bewerkt
heeft, dat dit onderwijs niet meer ge
geven wordt in de particuliere woonka
mer van een katholiek gezin, hetwelk
zijn vertrek tot dat doel verhuurd had.
De huisheer is nl. op aanstoken van
het gemeentebestuur op hooge bee-
nen aan zijn katholieke huurders komen
verbieden hun kamer voor het geven van
katholiek godsdienstonderwijs beschik
baar te stellen. Nu moet men weten dat
op de school te Frellstedt een vierde ge
deelte der kinderen Katholiek is en of
schoon natuurlijk ook deze kinderen '1
schoolgeld betalen, wordt het hun ver
boden in de leegstaande schoollokalen
godsdienstonderricht te ontvangen, zelfs
niet tegen betaling van lokaalhuur. Het
vorige jaar was dit nog geduld, dit
jaar is het plotseling verboden geworden,
zonder opgave van redenen. Men zou die
vermoedelijk ook moeilijk kunnen vinden,
tenzij alleen deze ééne: armzalig-klein
geestig evangelisch-luthersche haat tegen
het katholicisme. In Pruisen, merkt de
„Koln. Volkszeit." op, zorgt de staat er
voor, dat de kinderen der confessioneele
minderheid godsdienstonderwijs ontvan
gen; wanneer dit onderwijs geregeld
door twaalf kinderen bijgewoond wordt,
wordt het betaald uit de openbare kas.
In Brunswijk, waar men overigens alle
onderwijsinstellingen van Pruisen na-
aapt, heeft men voor het katholieke gods
dienstonderwijs noch op de volksscholen
noch op de hoogere scholen iets over..
Meestal moet het onderwijs gegeven
worden in gehuurde lokalen van herber
gen, terwijl het aantal kinderen die het
bijwonen, zeer aanzienlijk is." Te Frell
stedt wordt nu ook dit laatste bemoei
lijkt. iWie denkt hier niet onwillekeuringj
aan hetgeen de Protestantsche predikant
Kohier van Zurich schrijft in „Die Re
ligion ju QescJtote u;qd Qegenw&rt"
(artikel over de Jezuïeten): „Bij de
Evangelische Christenen is de angst
voor de Jezuïeten kleinmoedigheid, waar
bij het gezegde toepasselijk wordt: „Wie
voor zijn geloof vreest, heeft er geen."
De Brunswijkers vreezen blijkbaar, dat
het katholicisme in hun hertogdom de
Evangelische kerk vermoorden zal!
GEMENGD.
De aartsbisschop van Mexico ant
woordde aan kardinaal Merry del Val:
De Katholieken van Mexico zijn
diep getroffen door de vaderlijke ge
negenheid van den Paus. Met eerbied
vernemen zij dei vermaningen van den
H„ Vader; di| gedelegeerde van de re
geering verzoekt nederig Uw Apostoli-
schen zegen. Uw telegram heb ik aan
den president meegedeeld. Leze zeide
miji: lk verzoek u, aan Pius X te willen
antwoorden, dat de republiek door mijn
tusschenkomst, gelijk het behoort, groote
waarde hecht aan Uw gebeden en vurige
wenschen.
Met 83 stemmen (57 leden onthiel
den zich van stemming) heeft de Belgi
sche Kamer het w e t s o n t w e r p op de
verzekering van werklieden tegen z.ekte,
invaliditeit en ouderdom definitief goed-
ekeurd. Daarna is de Kamer voor
onbepaalden tijd uiteengegaan.
Berichten uit Mexico melden, dat
de troepen van generaal Carranza overal
Mexico overwinningen behaald.
Generaal Obregon bedreigt met 15.000
man ernstig Mazablan, terwijl de re
bellen iederen dag den val van Tampico
verwachten. Door de groote overwin
ningen in Midden-A'lexico, door de con-
stitutionalisten bevochten, is de positie
van verschillende federah garnizoens in
de Noordelijke Staten hachelijk gewor-
[eri «mstig bedreigd.
Indien generaal Carranza nu een wapen
stilstand toestond, zou hij zijn eigen
positie- ondermijnen.
Volgens berichten uit ,St. Petersburg
is spoedig een verandering te wachten
in het Russisch ministerie. De
ministerpresident zou volgens deze be
richten binnenkort aftreden en veivangen
worden door den minister van Landbouw
Grawostein.
De Spaansche minister van marine
heeft de Kamer een ontwerp voorgelegd
tot beschikbaarstelling van 3D millioen
peseta's jaarlijks en voor den duur van
negen jaar voor vlootbouw. Het ont
werp strekt tot aanbouw van twee pant
serschepen, twee kruisers, zes duikboo-
ten, de voltooiing der werken uit de
vlootwet van 1908, het bouwen van twee
dokken voor het arsenaal van Ferrol, bag-
gerwerk en andere werken in de vloot-
haven van Cadix.
De minister van openbare werken zal
zoo spoedig mogelijk overgaan tot ver
lenging der sporen naar de drie havens
die als *vlootstations dienst doen.
rr- De „Reichspost" deelt mede, dat de
Oostenrijksche gezant te Belgrado van de
Servische regeering de teruggave van
de lijnen van den Orientspoorweg en van
het rollend materieel heeft verlangd.
,Het Huis van Afgevaardigden te
(Washington heeft de vlootwet onge
wijzigd goedgekeurd. Er zullen dit jaar
twee slagschepen, zes torpedobootvernie-
lers en acht duikbooten op stapel worden
gezet. Het conflict met "Mexico is op
deze beslissing ongetwijfeld van invloed
geweest.
De twee voorgaande jaren had het
Huis geweigerd meer dan één slagschip
toe te staan.
—In geheime zitting keurde de Doema
zonder debat het crediet goed voor de
uitbreiding der hoogere militaire
scholen, de aanvulling van het reserve-
materieel der artillerie en de voltooiing
van de nationale verdediging.
Eveneens werd na kort debat het ont
werp tot vaststelling der recrutehlichting
1914 vastgesteld.
t=r Die „Figaro" valt opnieuw Ca il
ia u x op heftige wijlze aan ~en: beweert
o.a., dat deze bezig is, iemand!, die hem
zeer toegedaan is, de plaats van directeur
bij de Staatspolitie te verschaffen. Het
blad spreekt de verwachting uit, dat de
President der Republiek, Qver wiens vei
ligheid de directeur van 'de Staatspolitie
moet waken, deze poging van Caillaux
zal verijdelen*
s=d De gewezen onderwijzer §troh is
wegens spionage tot vjjf jaar tucht
huisstraf veroordeeld* S,tron had van een
agent van een vreeand sjrfonagebureau te
Genève geld ontvangen. Bij nui-zoek'ng
ia Éh wonks Jc Êêfl taart .van Straat»
burg in beslag genomen, waarop reeds
eenige geheim gehouden versterkingen
waren geteekend. Stroh was van plan,
die kaart aan het spionagebureau te zen
den.
Volgens Wolff's bureau is gister
middag de bliksem geslagen in de
ballon-captif, waarmede het vijfde batal
jon telegrafisten bij Zosser proeven deed
met draadlooze telegrafie. De balion,
waarin geen inenschen waren, is vernield.
Persoonlijke ongelukken zijn niet voor
gekomen.
Een Turksch vliegtuig is bij Telel
Bekir gevallen en geheel vernield. De
twee inzittende vliegers zijn ongedeerd
gebleven.
R.K. int. Vereeniging tot Bescherming
van Meisjes.
De Centrale Vereeniging in het bis
dom Haarlem hield op Woensdag 6 Mei
h?.ar algemeene vergadering in het Ame-
ricain Hotel te Amsterdam.
De presidente, mej. Lefebure, heette
de leden en correspondenten der ver
schillende afdeelingen welkom.
De secretaresse, mej. M. v. d. Veen,
bracht het jaarverslag uit. Alle afdeelin
gen zijn toegetreden tot de R. K. Vrou
wenbonden, de Centr. vereeniging tot
den Dioc. Bond.
De meeste afdeelingen gaven zich of
ficieel aan de Regeering op voor het Re-
classeeringswerk. In den Haag werd een
tehuis geopend voor werkende vrouwen
en meisjes uit den beschaafden stand.
Ook het stationswerk bleek daar drin
gend noodig, talrijk waren de aanvragen
om hulp en de mededeelingen van aan-
leeren. Soms moeien zij drie of vier maal;
verplaatst worden voor zij voldoen of
aan de nieuwe leefwijze gewennen kun
nen. Ook werkt de groote overgang van
strenge tucht tot plotselinge vrijheid dik
wijls noodlottig.
Een geleidelijk overgaan tot zelfstan
digen en bruikbaren arbeid, tot meer vrij
heid, zou veel kwaad kunnen voorkomen.
Eenige rijksgestichten passen dit sy
steem met goeden uitslag toe.
Bij de rondvraag werd verzocht, ook
voor de booten van de binnenvaart kaar
ten der vereeniging beschikbaar te stei-
len. Deze zijn reeds vervaardigd en aan
te vragen bij mej. B. Klijn te Nijmegen.
Het rapport over het spoorweg
ongeluk bij Beilen.
Wij ontleen en aan het rapport over
het spoorwegongeluk bij Beilen nog het
volgende staatje, gevende een vergelij
kend overzicht van ongevallen op den
spoorweg in Nederland en aangrenzende
landen over de jaren 1909, 1910 en 1911.
De tweede kolom geeft aan het totaal
aantal reizigers, beambten en andere per
sonen, dat gedood of gewond werd in
die jaren.
e
Per 1.000.000 trein kilometers
gedood en gewond
A
Reizi
gers
Beamb-
Andere
personen
Totaal
1909
1910
1911
121
147
107
0,42
0,82
0,53
1,55
1,35
1,11
0,71
1,02
0,64
2,68
3,19
2,28
Dp -bemiddelingsbureaux werken met
voldoende succes, en het ïn de groote
steden zoo uiterst moeilijke stadsonder-
zoek droeg meer vruchten door de toe
name van gevraagde informaties.
De penningmeesteresse mej. L. Sie-
burgh werd onder dankzegging voor
haar beheer gedechargeerd.
De periodiek aftredende bestuursleden
mevrouw Kral-Schutz en mej. Sieburgh
werden herkozen, in de plaats van mevr.
Ynma-Beynes, die wegens vertrek ont
slag aanvroeg, is gekozen mevr. Keuls-
Schrader te Alkmaar.
Mej. Lefebure deelde mede, dat de
meisjes, die naar de Int. tentoonstelling
te Lyon vertrekken, door de zorgen der
vereeniging een tehuis zullen vinden in
de rue Condé, Lyon.
Mevr. Keuls-Schrader leidt in een ge-
dachtenwisseling over het onderwerp:
„Hoe is de samenwerking met de R. K.
Vrouwenbonden
Wat de meisjesbescherming doet voor
het jonge meisje, gaat de Vrouwenbond
doen voor de moeder. De moeder toerus
ten met meer maatschappelijke kennis,
verlicht in de toekomst de taak der
meisjesbescherming, want de medewer
king der moeder waarborgt betere om
standigheden voor de dochter.
Pater Bouters uit Leiden wenscht, dat
de Federatie of de R. K. Vrouwenbond
iets zal doen om de katholieke dames
te wijzen op de verplichting, de gods
dienstig? belangen der dienstboden te
behartigen, daar de vereeniging hierin
van andersdenkenden meer medewerking
ontvangt. Men acht dit op den weg van
den R. K. Vrouwenbond.
Ook zou Pater Bouters wenschen, dat
de dienstboden vereenigingen zich aan
sloten bij den algemeenen bond v;
meisj-svereenigingen in het Bisdom.
Door op deze wijze voeling te houden,
zal voorlichting ontvangen worden bij
het leiden der avondbijeenkomsten, daar
de patronaten meestal over geschoolde
leerkrachten beschikken. Dit voorstel
vindt bijval en wordt in overweging ge
nomen.
Mej. Lefebure leidt het volgende on
derwerp in: „Hoe is de ondervinding,
opgedaan met ontslagen gestichtsmeis
jes?"
Voor de meisjes, om huiselijke omstan
digheden of om wangedrag der ouders
verplaatst, staan ónze gestichten open-
dit zijn de dankbaarste gevallen.
Maar het plaatsen van meisjes, die om
eigen wangedrag verwijderd waren, Is
zeer moeilijk; men ga hier met groote
voorzichtigheid te werk.
De vereeniging heeft hierbij de hulp en
medewerking der gestichten noodig.
De ontslagenen dienen geholpen, maar
de werkgevers mogen niet misleid wor-
flen» üe mej&tes "hebben bos xeel te
Gemiddeld
Duitschland
- -im4£Q3__0j97
1911 3262 o'oj
0,59 1,33 0,79 2,71'
2,76 0.91 4.64
Gemiddeld
België:
1909 12(;i
1910 1111
1911 1264
Gemiddeld
Engeland
1909 8563
1910 9404
1911 9415
0,98 2,66
6,12
4,56
6,18
7,56
7,55
7,70
0.86
0.S6
1.58
1.59
1,35
a 22
4,50
15,26
13,70
15,23
5,62 7,60 1,51 14,73
3,88
5,05
4,10
7,49
7,49.
8,26
1,30
1,26
1,28
12,61
13,80
13,64
Gemiddeld 4,34 7,75 1,28 13,37
Unicum 1
Te Rotterdam zijn dezer dagen door
een executeur-testamentair van een over
leden Katholiek verschillende legaten uit
gekeerd aan een aantal instellingen.
De lijst doorziende, werden wij leven
dig getroffen door het schouwspel, dat
de overledene in zijn testament ook her
dacht had de R. ÏC kiesvereeniging
„Recht en Orde".
Jot dusver zijn Kiesvereenigingen roy-
il vergeten. Dus mag het wel als de
eersteling van een goede beschikking
worden vermeld. „Tijd."
Geboorte en sterfte.
Blijkens de „Statistiek der geboorten
en der sterfte naar den leeftijd en de oor
zaken van den dood in Nederland over,
Maart 1914" zijn in die maand aange
geven als levend geboren 15868 kinde
ren. Het totaal der levenloos aangegeve-
nen bedraagt 645.
Overleden zijn 1269 personen jonger
dan een jaar, §49 van .1—4 jaar, 228 van
'413 jaar, 166 van 1419 jaar, 347 van
20—29 jaar, 332 van 30—39 jaar, 434
van 40—49 jaar, 1017 van 5064 jaar,-
(1708 van 65—79 jaar en 797 van 80
jaar en daarboven, terwij!! van 5 personen
de leeftijd onbekend was. Het totaal der
overledenen bedroeg 6952.
De bevolking in Nederland.
Uit de „Staatsct." wordt hieronder me
degedeeld het bevolkingscijfer van het
Rijk op 1 Januari 1914:
Prov,Mannen Vrouwen Totaal
N.-Brabant 328.572 329.102 657.674
Gelderland 338.323 331.932 670 255
Z.-Holland 732.647 769.458 1.502.105
N.-Holland 572.141 604.308 L126.440
Zeeland 118.230 119.278 237.508
Utrecht 147.706 154.230 301.936
Friesland 184.977 183.111 368.088
Overijsel 204.575 198.885 403.460
Oroningen 168.638 171.573 340211]
Drente 95.515 89.293 1 84.800
Limburg 189.803 180.404 370.20||
Totaal 3*081.127 3.131*574 6,212.70.1)
Aan een uittreksel uit de Statistiek van
to Iöójq to tofiUto vm üederlaiid
