-
5e Jaargang
No 1383.
9c £cidóetac SoiLtomt
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Inters. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Adveitentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent. Iedere regel meer 10 cent
Gezagswellust.
Burgemeester Ter Laan klrijlgt deze "be
lachelijke ziekte al aardig te pakken.
Verbeeldt u: idaar heeft onlangs, een
Amsterdamsch journalist ide stoutigheid
gehad een in hoofdzaak juist geble
ken bericht over pen ojiderwijlsvoor
dracht in zijn krant te zetten, zonder eerst
ook zijin licht te komen opsteken bjj de
heeren Ter Laan en Buys, Onze collega
had zulks wel beproefd, maar deze auto
riteiten waren niet op hun post, zoodat
hij toen maar huistoe was gegaan.
En ziet: toen nu Dinsdag diezelfde
journalist te Zaandam ten stadhuize den
mrgemeester kwam interviewen over de
staking, bleek deze hoogwaardigheids
bekleder boos.
't Is wel vermakelijk te lezen, hoe 't
onderhoud verliep. De interviewer geeft
er in zijn biad het volgend relaas van:
„Onmiddellijk na rïiijn binnenkomen
richtte Zijn Edelachtbare het woord tot
ij:
„Wat voert u hierheen? Komt u mij
soms Verontschuldigingen (aanbieden?"
„Ik u verontschuldigingen aanbieden?
Waarvoor? Ik kwam over "de staking
spreken."
„U is toch dezelfde,, die bjjl de onder
wijszaak hier was en daarover geschre
ven heeft?"
„Ja, dat is zoo. Maar wat zou dat?
Ik kan even goed aan u vragen om mij
:erontschuldigingen aan te bieden voor
de wijze waarop u 'die zaak toegelicht
heeft!"
„Toen had u bij mij behooren te ko
men. Wanneer het Handelsblad een fat-
soenliik..VÊrslae"geveiL_ze»citJ_^iaJ—u«--i»-®.»»-
ih(vangen, zelfs ais hij" komt van het
Handelsblad,"
„Dat is een lompheid!, die niets ter
zake doet. Ik zou met een zelfde ge
meenplaats kunnen antwoorden, dat wan
neer hier een fatsoenlijk burgemeester
zat, hij mij wel zou ontvangen. Maar
ik hier toch ben, wil ik u wel ver
tellen, dat ik destijds niet alleen aan 'de
woning van den heer Duys ben geweest,
maar ook hier op het stadhuis, waar
echter, midden op den 'dag, noch u, noch
ie heer Duys was. jZelfs^ heb ik ge
tracht aan het Centraal-Station den heer
Duys op te vangen, j^et Kamerlid Otto
ontmoette ik daar nog en ik vroeg aan
hem naar Duys.*.."
„Dan had u met de publicatie moeten
wachten tot u mij gesproken had,"
„Dat is uw meening. Maar u is mis
schien een goed burgemeester van'Zaan
dam, maar voor hoofdredacteur van het
„Handelsblad" deugt <u voorioopig niet.
De vraag of het stuk, waarin de feiten
uist waren vermeld, met of zonder uw
leschouwing zou worden geplaatst, moest
beantwoord worden door mijn hoofdre
dacteur in overleg met mij. Maar daar
over kom ik niet praten. Ik wilde u
alleen vragen, of u mij' het een en ander
van de staking en wat daarmede samen
hangt, wilt vertellen,."
„Als het „Handelsblad" een fatsoenlijk
man vindt!"
FEUILLETON,
us) MAGNA.
Maar neen, zoo imocht zij niet denken!
Hij was en bleef haar echtgenoot. En hij
was degene, voor wien haar hart eens
warm had geklopt, aan, wien zijl zich ge
willig had overgegeven, aan -wien zelfs
nog nu haar hart behoorde jen voor wien
zij van haar hartebloed geven moest, als
zij hem daarmedie voor zonde en 'schande
kon bewaren i.»,.,.
Eenigen tijd later keerdie Edith van
bet uitstapje dat zij ondier geleide
van smid Bose had' gemaakt terug. Zij
[was zeer ingenomen met haar overleg-
en alles was uitmuntend geregeld en
voorzichtig (mogelijk overlegd, ver-
lelde zij; in alle gebeurlijkheden was
voorzien.
Den koenen behoort de wereld. In
een der eerstvolgende 'dagen moest het
maar worden beproefd!.
Magna deelde haar nu mede, wat zij
van Hellbrincks rnioeder vernomen had
omtrent August Deze was Edith van
vroeger al onsympathiek. Zij had boven
dien het spel van imrs. "Ahrens wel door
zien op {den (avonld, 'toen fzijidezen bezocht.
Beider lot was "haar daarom onverschillig.
Maar de smid zag in deze gebeurtenis
„Dan kom ik wel terug als hier weer
een fatsoenlijk burgemeester zit!"
„Bonjour!"
„Burgemeester,, ik kan niet peggen, 't
is me aangenaam geweest^"
„U is toch nog oprecht!"
„Zoo* vindt u? 't Beste dan!"
De heer Ter Laan zeide niets meer.
Heel hoog echter tilde hij mijn visite
kaartje op, scheurde het theatraal in twee
ën en liet de stukken in de prullemand
wapperen."
Onze collega vervalt van kwaad tot
erger, want voor de publicatie van dit
onderhoud zal hij het verlof van den
heer Ter Laan wel niet gevraagd hebben.
En toch zet hij het zoo maar in de krant
Daar zult ge 't Vo lk over hooren!
Alle gekheid echter op een stokje: wat
zegt men nu van zoo'n hoogborstige
burgemeesterlijke houding. Een Pruisi
sche jonker zou het dezen socialist niet
kunnen verbeteren. Alleen zou deze den
journalist, die ook geenszins op zijn
mondje gevallen was, niet zoo lang aan
't woord gelaten hebben, doch hem door
den bode onmiddellijk de deur hebben
doen wijzen. Dit kunstje zal de heer
Ter Laan, die nu nog zoo'n beetje het
vrije woord voor zijn oogen zag sche
meren, echter ook wel leeren.
Wie weten het intusschenin den roo-
den toekomststaat zullen we niets in de
krant mogen z&ten ook al is het juist
zonder het eerst den hoogen oomes,
wien de waarheid eens onaangenaam
miocht zijn, nederig gevraagd te hebben.
Handelen we anders, dann* wordt ons
visitekaartje verscheurd
|We zien het ,Ter Laan doen,!!
KAMEROVERZICHT.
TWEEDE KAMER.
I Pest op Java.
Voor één, misschien voor twee dagen
hebben de beraadslagingen over de In
komstenbelastingen plaats moeten maken
voor een interpellatie van den heer Van
Deventer over de vreeselijke ramp, die
Java teistert, de pest. Terecht mogen
we spreken van een vreeselijke ramp.
In 1913 was het aantal ziektegevallen
bijna zesmaal zoo groot als irl 1911; te
genover ruim 2000 zieken in laatstge
noemd jaar stonden er bijna 12000 in
het laatstverstrekene. En niets wijst op
een gunstige kentering. Daarentegen,
niet slechts werd het aantal 'zieken voort
durend grooter, ook de sterftekans nam
voortdurend toe. In 1911 genazen nog
25 van de 100 patiënten, in 1913 maar
zeven.
De interpellant drong bij de regeering
aan op een krachtige toepassing van de
preventieve, de voorbehoedende midde
len, maar vooral ook op het uitzenden
van doctoren ter genezing van door de
pest reeds aangetaste personen. De
voorbehoedmiddelen zijn voornamelijk't
dooden der ratten, want door de ratten,
juister nog door de pestbacillen dra
gende vlooien van de pestzieke rat,
wordt de ziekte overgebracht. Een an-
een welkomen steun als Frans mocht wei
geren, zich op de vlucht, te begeven. Uit
liefde jegens id'e zijben zou hij er wel
in bewilligen,. i
XLVIIL
ITwee idagen later nam Magna afscheid
van haar nieuw verworven vriendin. !H|et
mioest haar voorwaar zwaar vallen, zoo
lang duurde de omarming, zoo .opge
wonden was haar anders zoo rustig ge
moed, zoo lang keek zij het rijtuig na,
waarmede Bdith naar Bruckhove reed.
Urenlang wandelde zij nog, door inner
lijke onrust gedreven, op het terras en
dn den tuin rond en later trad zij het
dorpskerkje binnen, nauwelijks in staat
rustig en kalm te bidden.
Fraulein Schulze had het afscheid lichr
ter opgevat. De druk van haar hand
was ook zeer innig geweest, maar zij
was haastig, verstrooid en in ieder geval
weinig geneigd* aan weeke gevoelens toe
te geven.
Nadat zij een poosje gereden had,
kwam smid Bose op denzelfden weg aan,
een dikken stok in de hand, de pijp in
den mond en een pakje op.den schouder.
Edith had de equipage 'yan „Feldhaus",
een open calèche, waarin met haar nog
een juffrouw zat. Op den bok zaten een
koetsier en een bediende. 'Blijkbaar had
men de jonge dame alle eer willen doen
toekomen.
der voorbehoedmiddel is het middel der
evacuatie, liet verwijderen dier gezinnen
uit aangetaste woningen.
In het te weinig toepassen der preven
tieve middelen, schuilt echter niet, zeker
niet voornamelijk, een tekort. Een tekort
is er wat betreft de aanwezige medische
hulp. Zal dat beter worden? Zal men
op Java binnenkort over een voldoend
aantal medici kunnen beschikken? De
oproep tot de jonge Nederlandsche doc
toren heeft tot dusver slechts ten ge
volge gehad, dat elf mannen en vrouwen
zich voor den moeilijken arbeid in de
peststreken opgegeven hebben, waarbij
zich, blijkens mededeeling van den mi
nister, wellicht nog vier anderen zullen
voegen.
Men is dus nog steeds beneden het
minimum van twintig gebleven. Waar
aan is dit toe te schrijven? Ontbreekt
het onzen jongen mannen aan lust om'
naar Insuünde te trekken, gelijk de heer
Fock meende te moeten constateeren?
Waren de gestelde voorwaarden (f1500
uitrustingskosten benevens f 400 per
maand, voorwaarden, die later nog ver
beterd zijn doordat f1000 als verzeke
ring tegen sterftekans daaraan toege
voegd werd), te ongunstig?
Hoe het zij, de heer Pleyte moet en
zal zijn doctoren hebben. Desnoods zal
hij zich tot het buitenland wenden. Maar
misschien probeert hij het eerst nog eens
met verbeterde voorwaarden. i
't Is te hopen, dat Nederland zijn eer
in deze .zal hooghouden, en. velen van zijn
zonen zullen trekken naar de door de
pest geteisterde streken.
"EUTTTNLSNcr
ALGEMEEN OVERZICHT.
De buitenlandsche bladen spreken nu
inzake
Mexico
hun oordeel uit en het blijkt dat deze
volstrekt niet eensluidend zijn. De „Frkf.
Zeit." acht het ondenkbaar, dat de Ver.
Staten na opheldering van het gebeurde
te Tampico |en na ^en '.saluut aan ede Ame-
rikaansche vlag, tot den status quo zou
den terugkeeren. De enkele dagen, dat
de vloot voor Vera Cruz ligt, hebben al
meer offers gekost dan de geheele oor
log tegen Spanje. Dit bloed maakt een
behandeling en bagatelle der geschillen
met Mexico onmogelijk. President Wil
son zou, pis hij zich thans met een kluitje
in het riet liet sturen, niet alleen moeten
duchten zich onsterfelijk belachelijk te
maken, maar ook door den stormwind
der woede van zijn eigen volk te wor
den weggevaagd. Hij kan niet meer te
rug, zonder de toestanden in Mexico
geregeld te hebben. En tot die regeling
is door Uncle Sam besloten niet alleen,
maar daadwerkelijk toe overgegaan.
Amerikaansche legertransporten zijn te
Vera Cruz ontscheept, in die stad
heerschte volmaakte orde. Vice-admiraal
Fletcher heeft een proclamatie uitgevaar
digd waarbij hij aan alle inwoners zal
vergunnen zoowel overdag, als 's avonds
Op den groet van den smid deed Edith
stilhouden en bood' hem aan een eind-
weegs mede te rijiden. Daar de plaats
op den bok bezet was, maakte de smid
eenige bescheiden tegenwerpingen, doch
er 'werd hem een plaats in het rijtuig
Terstond ontspon zich tusschen hem
en Edith een op fluisterenden toon ge
voerd gesprek, hetwelk mademoiselle Ma
rie, Edith's Fransche kamenier, ten zeer
ste ontstemde,. Om den smid de volle
mate van haar minachting te bewijzen,
keek zij voortdurend een anderen kant
uit.
Dicht bij Bruckhoven verliet de smid
vriendelijk dankend het rijtuig.
Ge weet, wat ik met uw zwager
afgesproken ben, als hij mij het werk
op tijd en netjes aflevert, zeide Edith,
een blik van verstandhouding wisselend
met den smid, die antwoordde met een
krachtig
Laat dat maar aan mij over!
Edith reed daarop de gansche stad
door, naar zij zeide om alles nog eens
terug te zien en eenige inkoopen te
doen in van vroegèr bekende winkels.
De rest van den tijd tot aan het vertrek
van den heer zou aan den Dom gewijd
zijn.
Voor verschillende winkels zag men
dien morgen de equipage van Feld-
en 's nachts op straat te verkeeren en,
hun gewone bezigheden te hervatten. Tot
nu toe werden alle personen, die na half
acht 's avonds buitenkwamen, aange
houden. f
Een burgerlijk bestuur is er gevestigd
en een gouverneur, den Amerikaan Ro
bert I. Kerr benoemd. Talrijke Ameri
kaansche en andere vluchtelingen komen
in de stad aan. Berichten uit de hoofd
stad melden, dat Huerta bezig is troe
pen aan te werven. De roover Zapata
moet de Amerikaansche bevolking uit
zijn gebied nabij Cuernavaca in Morelos
verdreven hebben.
Uit Washington wordt bericht, dat
de Britsche schout bij nacht Sir Christo
pher Cradock, commandant van net smal
deel Britsche kruisers in de Mexicaan-
sche wateren, een afdeeling mariniers
onder bevel van den majoor Ciark van
Tampico naar Orangehill, 65 K.M. lan-
dingwaarts zond om acht Amerikanen
naar de kust te geleiden.
De New-York Herald ontving het vol
gende telegram uit Vera Cruz: De met
'Duitsche of Engelsche passen uit de
hoofdstad aangekomen Amerikanen ver
tellen, dat Huerta aan een redacteur'
van het regeeringsblad „Imparcial" ver
klaard heeft: Wacht maar tot de Ame
rikanen in het binnenland zullen zijn
doorgedrongendan zult gij zien wat
eigenlijk een oorlogstoestand is. Wij be
reiden de ontvangst der Amerikanen
voor.
Naar de „Times" uit Vera Cruz ver
neemt, zijn de petroleumbronaien te Tam
pico gesloten. De Amerikaansche belang-
langen daarom, Idat de petroleumbronuen
tot neutraal gebied zullen worden ver
klaard.
Ulster
Eerste Minister Asquith verklaarde in
antwoord op verschillende vragen in het
Lagerhuis, dat het voorstel door Chur
chill gedaan, voor zijn eigen verant
woording bleef.
„De omstandigheden zijn van excepti-
oneelen aard,",zoo zei'de de minister, „en
op iedereen, die kan bijdragen tot een
vreedzame oplossing, rust de plicht te
doen wat hij kan. En hij voegde daar
aan toe: „Ik veronderstel, dat minister
Churchill bedoelde een aanbod van Car
son uit te lokken en wat de richting
aangaat, die hij daarvoor aangaf, ga ik
gaarne zoo ver mogelijk met hem mede."
De motie van wantrouwen werd ver
worpen met 344 stemmen tegen 264.
Balfour, Carson, Bonar Law en As
quith voerden het woord. Het debat liep
meer over een schikking van de home
rule-quaestie, dan over de motie.
Bonar Law verklaarde, dat het de
plicht van Asquith was te erkennen, dat
er tot eiken prijs een middel moet wor
den gevonden om tot vrede te komen en
hij gaf zijn bereidwilligheid te kennen
om al het mogelijke te doen om een
vredelievende schikking tot stand te
brengen.
haus stil houden, tot ze tegen elf uur
voor den dom kwam, waarin Edith zich
begaf, terwijl het rijtuig wachten bleef.
De kamenier had zich reeds eerder met
het gekochte naar het station moeten
begeven.
Sinds een uur heerschte er, gelijk al
tijd, gedrang aan de poort der Bruckho-
vener gevangenis. Vlak er voor ten deele
achter de eene deur verborgen, stond1
de wagen van den groentenhandelaar,
wiens slaperige knol genoeg bekend was.
Er bevond zich nog wat stroo en ver
scheidene ledige zakken op den wagen,
terwijl de eigenaar de laatste manden
naar binnen droeg. Hij wisselde onder
weg eenige woorden met den opzichter
die op de binnenplaats het toezicht hield.
De gevangenen maakten hun treu
rige wandeling, gelijk altijd, de een
na den ander, in gelijkmatigen stap.
Slechts Hellbrinck maakte een uitzonde
ring en mocht op de vierkante binnen
plaats naar believen rondwandelen. Vol
gens voorschrift van den dokter moest
hij1 ook 'n half uur langer buiten "blijven,.
Met moeizamen tred naderde hij de
deur; de cipier had hem op verzoek
van den groentenhandelaar gezegd, dat
daar een man van zijn dorp stond om
een paar woorden met hem te spreken.
Zoo trad hij! op de deur toe, waarachter
Carson zeide, dat hij niets anders
WensChte, dan dat aan hen, die in heml
hun vertrouwen hadden gesteld, voor
waarden werden aangeboden, waardoor
hun waardigheid en hun burgerlijke en
godsdienstige vrijheid werden gehand
haafd.
Asquith verklaarde den verzoenenden
geest, die uit Carsons woorden sprak,
dankbaar te erkennen en in der.zelfden
geest te willen handelen, en wees er
op, dat de regeering haar voorstel van
9 Maart nog steeds gestand doet. Hij
zou, tenzij hij door de omstandigheden
daartoe werd gedwongen, de deur niet
sluiten voor eenigerlei schikking, die
eerlijke en welgemeende instemming zou
vinden bij de Ieren van beide zijden en
bij de twee pariijen van het land.
GEMENGD.
Volgens het laatste bulletin over
den toestand van keizer Frans Jozef
zijn de catarrh-verschijnseleti iets afge
nomen Overigens is er geen v-waïde-
ring en is de toestand vc'Komen gerust
stellend. De Keizer vertoefde 5 kwartier
in de kleine galerij.
De koning er» de koningin vaa Bel
gië zijn gisteren weer uit Juycemburg
vertrokken» 'De groothertogin deed'
her. uitgeleide. Aan het 'station hebbeD
zij van de leden van de .regeering, ide
buitenlandsche vertegenwoordigers sn
den burgemeester van Luxemburg af
scheid genomen.
De menigte juichte de vertrekkende
gasten toe,.
iDe leden der commissie voor de
grensbepaling tusschen Servië en Monte-
hervatten.
iHet BulgaarsChe Sobranié heeft als
nog de begrooting over "de laatste
drie maanden van 1913 en de eerste drie
maanden van 1914 goedgekeurd.
fDe bakkers te Madrid' hebben een
algemeene uitsluiting afgekon
digd.
Zondag zoud'en in Monaco de ver
kiezingen worden gehouden voor de
raden van de drie gemeenten, waarin
het landje willekeurig verJeelJ is» Van die
600 kiezers kwamen er eenter slechts 2
op, zoodat de verkiezingen niet konden
plaats hebben.
Die staking was een protest tegen de
weinige rechten, die aan de gemeentera
den zijn toegekend en aan de overbodige
verdeeling van Monaco in gemeenten,
daar toch alle gemeentediensten gemeen
schappelijk zijn en direct onder het lands
bestuur staan.
Het luchtschip L 2, Dinsdag
avond te Mannheim opgestegen, is
Woensdagochtend boven Hamburg aan
gekomen en heeft den toch in Zuidooste
lijke richting voortgezet bonder te Ham
burg te landen. Om halftwaalf verscheen
het boven Leipzig en vloog over de
stad, om half twee is het boven Saalfeld'
gezien en om half vier ten tweeden male
boven Leipzig. 'Om kwart over vijf is
het in de haven voor luchtschepen 'te
Leipzig zonder stoornis geland
de wagen van zijin dorpsgenoot stond;
de andere leveranciers waren voor 'het
grootste deel reeds ver rokken of gingen
juist heen. Op de binnenplaats gaf de
cipier het teeke'n, dat de gevangenen
weder naar binnen hadden te gaan.
Toen Frans bij' de deur was, wees de
groentenhandelaar, die terugkwam, hem
een man, die op den wagen oogenschijtn-
lijlk bezig was met liet rangsc. ikken van
zakken en manden. Zoed.a d:ze Frans
zag, reikte hij1 hem de hand een briefje
gleed in Hellbrinck's hand
Dadelijk lezen! luisterde Bose en
begon terstond daarop m,et levendige ge
baren luide te spreken.
„Laat alles geduldig toe, alles, en maak
u tot de vlucht gereed", begon de mede
deeling in sierlijk dam esseh riff. „Stribbel
niet tegen. Uwe ouders hebben uwe vrij
heid dringend noodig. Een vriendin van
alle onrechtvaardig vervolgden."
Frans las die weinige woorden zonder
de beteekenis ervan goed.te begrijpen.
Maar vóór hij zich bezinnen kon, hadden
vier krachtige armen hem opgelicht en
op den wagen gelegd.
Geen geluid, anders maakt gij ons
allen ongelukkig, fluisterde de smid hein
in 'toor. Kalmte, herhaalde hij, en een
berg stroo, leege zakken en manden ver
borgen Frans geheel.
(W|ordt vervolgd)