BUITENLAND.
iEU ill ETON.
MAGNA.
BINNENLAND.
5e Jaargang
No 1360.
Bureau OUDE SINGEL 34, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/» cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van I5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels i 50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent: aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
'n Beste datum.
Gisteren heeft de eerste crematie in
ons vaderland plaats gehad, d.w.z. dat
voor 't eerst op Nederlandschen bodem
een overledene is verbrand.
Eigenlijk is dit niet juist, want eeu
wen terug, toen de bewoners dezer land
streken nog heidenen waren, zal den Ne
derlandschen bodem ook wel eens van
crematies getuige zijn geweest al
gebeurden die dan niet onder orgelmu
ziek en koraalgezang in expresselijk daar
voor gestichte ovengebouwen. De hei
denen deden dat maar in de oerwouden,
totdat zij, onder den invloed van hoo-
gère denkbeelden, hun dooden gingen
begraven, zware steenen daarbij aan
voerend om de lijken tegen roof te be
schermen.
Maar in ieder geval is daar gisteren
voor het eerst een lijk verbrand in het
crematorium te Westerveld, wat vol
gens de kranten heel plechtig moet ge
gaan zijn. En de asch zal daar nu In een
urn worden bijgezet.
't Is natuurlijk toeval, dat deze terug
keer tot gebruiken uit heidensche tij
den is grooter reactie denkbaar!
geschiedde op 1 April.
't Was er een beste datum voor
hetgeen gezegd zij met alle respect
voor de personen de> iijkverbranders,
wier reactionaire denkbeelden wij niet
kunnen deelen.
ALGEMEEN OVERZICHT.
De aartsbisschop van Toulouse, mgr.
permain heeft aan de leden van de
Alliance des Catholiques van "Haute Ga
ronne een zeer gewichtigen brief ge-
Ischreven, waarin hij, evenals de bis
schoppen van de Kerkelijke provincie
Eiourges dit reeds gedaan hebben, met
de meeste beslistheid en den meesteln
aandrang zich uitspreekt voor de
Union Catholique"
en de door haar opgestelde verkiezings
leuze.
„Mijn herderlijke zorg, zoo schrijft hij
o.m., uit zich in een enkel woord, dat
gij al herhaaldelijk van mijn lippen ge
hoord hebt tijdens onze veelvuldige bij
eenkomsten en dat mij het beste woord
in den bestaanden toestand lijkt: Zijt
één, beslist één, niet met de tong, maar
uit het diepst van het hart.
„Om die eenheid, zoo vurig ge>-
wenscht, te bereiken hebt gij geen beter
middel dan de aanneming van de formule
onlangs te Parijs voorgesteld en toege
juicht, en die aldus luiddeWij wil
len den godsdienstvrede door de her
ziening van de wetten, die inbreuk!
maakten op onze vrijheden door een
overeenkomst tusschen den staat met het
iHoofd van de Katholieke Kerk.
„Die formule, die nog geen enkel
ernstig woord van critiek heeft gewekt,
heeft in onze streek, ik kan het U
bevestigen, .de grootste instemming
gewekt. Zij moet wel geschikt zijn om u
aan te lokken en bij u een wettigen trots
123)
Zeg mij nu eens, mijn waarde,
gij zijt toch ook Katholiek, sprak een
dezer dagen Dornick's gastheer, hoe men
zich moet gedragen tegenóver een ge
meente, die haar zielzorger verloren
heeft. De Staat houdt zich voor ge
rechtigd, de vacante plaats voor zich
op te eischen en zelf te bezetten, als
eenige medeleden der gemeente daar
om verzoeken. Daar ik echter niet Ka
tholiek ben, wil ik de lieden niet gaarne
.vérontrusten. Ik hoor wel dat er hier
en daar een priester uit de nabuurschap
heimelijk hier godsdienstoefeningen
komt houden en de zieken bezoekt;
eigenlijk volgens de wet niet correct,
maar ik treed niet gaarne hinderend tus-
schenbeide..
Ik zou die vrijpostige heeren, die
zich niet naar de wet voegen, spoedig
uit hun ambt ontzetten, antwoordde Do~-
tiick scherp. Deze overgangstoestand zal
nooit eindigen, als men zich niet streng
en onwrikbaar op het standpunt der
wet houdt. Die ultramontanen denken
met ons te kunnen spotten, maken het
volk oproerig en verheugen zich over
htin macht. Iedere sentimentaliteit is
'daarom uit den booze en rekt hef pro-
wakker te roepen, daar zij gelijik is aan
de formule, die gij na een lang onder
zoek hebt aangenomen en die het fun
dament van uw Alliance is geworden".
De aartsbisschop spoort daarna de
leden van de Allianoe met alie kracht
aan, zich bij de Union Catholique aan
te sluiten.
De Engelsche premier
moet zich in verband met zijn aanvaar
ding van de portefeuille van Oorlog,
zich aan een nieuwe verkiezing in zijn
district onderwerpen. Naar het schijnt,
aldus de Times' dreigt een scherp mee-
ningsversdiil te zullen ontstaan onder
de unionisten omtrent den strijd in As-
quith's district het Schotsche East Fife-
district, daar sommigen wel', anderen
niet den premier zijn overigens vasten
zetel willen betwisten. De voorstanders
van den strijd tegen Asquith's candida-
tuur hopen daarbij in elk geval diens
meerderheid tot 3 cijfers terug te bren
gen. In elk geval zal zoolang nog geen
tegencandidaat is gesteld, Asquith te
Londen blijven.
Inmiddels wordt reeds uit Dublin ge
meld, dat James Larkin tegen Asquith
in het krijt zal treden en einde-week
voor de kiezers in East-Fife optreden.
Jaurès, de voorzitter van de enquête
commissie, inzake
de Rochette-affaire
heeft een paar moeielijke dagen achter
den rug. De afgevaardigde werd van
alle kanten beschuldigdde een vond dat
hij te streng tegenover Caillaux en Mo-
nis optrad, anderen waren daarentegen
van oordeel, dat hij alles in het werk
stelde, om de twee oud-ministers maar
schoon te wasschen.
Jaurès, die in de laatste dagen als
een weerhaan schijnt gedraaid, had in
zijn rapport neergeschreven, dat Monis
en Caillaux in de zaak-RoChette op
schandelijke wijze misbruik hebben ge
maakt van hun invloed. Dat was den
vrienden van Caillaux een weinig te kras
en met 11 tegen 8 stemmen werd beslo
ten om deze passage uit het rapport
te lichten.
Jaurès was op zijn teenen getrapt,
zette' zijn hoed op en ging heen
Groote ontsteltenis onder de leden der
commissie
Jaurès weg? Neen hij moest blijven en
o, wat een comedie spoedig kwa
men de heeren op hun stemming terug
en besloten de passage goed te keuren.
Jaurès nam daarop weer plaats in den
voorzitterszetel.
Toch was hij nog niet geheel en al
tevreden. Naar aanleiding van de be
schuldiging der „l'Indépendant des Py-
rénées-Orientalës", waarop hij, on
danks het krachtig aandringen van het
Commissielid Delahaye in den beginne
niet wil'de ingaan, (reden waarom Dela
haye onstlag nam), heeft hij thans ge-
ëischt, dat alle nog in leven zijnde mi
nisters en staats-secretarissen van het
kabinet-Monis, opgeroepen zullen wor
den om voor de enquête-commissie t e
verschijnen.
ces. De gemeente zal de ongerechte in
menging van den vreemden geestelijke
spoedig genoeg inzien, en ook ervaren
dat zij op de eenvoudigste wijze een
nieuwen pastoor bekomen kan en noch
heimelijke godsdienstoefeningen, noch
verre afstanden behoeft.
Ik ben u zeer dankbaar voor den
raad. Ik was werkelijk bang voor een
aangifte; in zulke gewetenszaken grijpt
men niet gaarne in. Maar gij zult wel
gelijk hebben, dat standvastigheid en
consequentie van den aanvang af het
best is.
Dornick was dat aanroeren van ge-
wetenszak"". niet zeer sympathiek en
hij brak het gesprek af.
Eenige weken later las hij inderdaad
in d»e courant, dat in de provincie Sile-
zië de geestelijke van het stadje X. we
gens onbevoegde ambtsuitoefening in 't
dorp A. gearresteerd, en, daar het
een herhalingsgeval betrof, tot een ge
vangenisstraf van drie maanden en ver
banning veroordeeld was. De „ultramon-
taansche" couranten, voegden er echter
bij, dat de gemeente, waarover de ver
oordeelde priester zich ontfermd had,
sinds maanden zonder zielzorger was
geweest en twee uren van de naaste
kerk verwijderd was.
Dornick wierp de oourant ongeduldig
ter zijde.
Hun zal de vraag worden gesteld of
zij ook eenige inlichtingen kunnen ver
schaffen omtrent het bewuste artikel van
de „l'Indipendarii des Pyréiiées-Orien-
talés'" dat o.m. het volgende opzien
barende vernaai bevatte: Den 19den
Maart van dit jaar bracht een oud-mi
nister uit het kabinet-Monis, een eerlijk
man, een bezoek aan den president der-
republiek en deelde deze mede, in
welke omstandigheden hij in Maart 1911
bezoek k reeg van den directeur van de
„Rappel" en ien dame, een dagelijksch
bezoekster ami l de couloirs der kamel
en de „zaakwaarneemster" van Caillaux.
De dagbladdirecteur en de dame kwa
men hem
par
n hem vragen om bij het Parijsche
ket tusschenbeide te komen teneinde
een uitstel van het proces-Rochette te
verkrijgen.
Waarom deze verdediging moest ge
beuren, had de oud-minister gevraagd
en de bezoeker en bezoekster hadden
hem toen uitgelegd dat men Rochette
tijd en gelegenheid moest geven om een
„groote zaak", welke een enorme winst
zou opleveren, uit te voeren. De be
doelde zaak was de „Petroleum-maat-
schappij van Bakoe", die een winst van
meer dan 10 millioen francs moest op
brengen. Een gedeelte van dit zoete
winstje zou door Rochette verdeeld wor
den onder de personen, die de verda
ging van zijn proces hadden bewerkt.
De oud-minister (de naam van Del1-
cassé wordt in deze algemeen genoemd)
had op dit voorstel' van omkooperij zijn
gasten geantwoord met hen aan de deur
te zetten.
Daarop begaven zij zich naar Monis,
waar zij meer succes hadden.
Naar aanleiding van dit artikel heeft
Jaurès reeds den Directeur van hét blad,
afgevaardigde Brousse, en den hoofdre
dacteur Escarguel' gehoord, maar deze
wilden niets naders meedeelen. Thans
heeft Jaurès het heel'e kabinet-Monis op
geroepen om voor de commissie te ver
schijnen.
GEMENGD.
De „Daily Tel." verneemt uit
New-York, dat in 600 kolenmijnen van
Ohio een staking geproclameerd is,
welke meer dan 51000 man omvat. Aan
leiding is het feit, dat de werkgevers
en de arbeiders niet tot overeenstem
ming konden komen, over het geëindig
de looncontract
Ook in de kolenmijnen van Colum
bus zijn wegens loongeschillen stakin
gen uitgebroken. Men vreest, dat de
staking ook naar andere staten zal over
slaan.
Den lsten Mei zal de eerste snel
trein van Moskou naar Wladiwostok
over den nu bijkans voltooiden Amoer-
spoorweg rijden.
Uit heeL Slawonië komen ernstige
berichten over over sT roomingen.
De Drau en de Sauwe zijn buiten hun
oevers getreden. Breede strooken lands
staan blank. Verscheiden plaatsen zijn
geheel van de gemeenschap met de bui
tenwereld afgesneden. De spoorwegdij-
ken zijn op onderscheidene plaatsen
Alweer zoo'n ellendig ophitsblad,
mompelde hij, dat iedere veroordeelde
paap vrijpleit. Zij weten niet, hoe zij
alles zwart genoeg zullen voorstellen
om op gevoelige zielen indruk te maken.
Tante Clarisse is in dit opzicht ook
ijverig in de weer, voegde hij er bij,
een brief van de goede oude zonder
verscheuring aan den papiermand over
leverend.
Zij had hem bittere verwijten gedaan
over zijn nalatigheid ten opzichte van
zijn vrouw, tot wie hij niet gekomen
was, hoewel' zij den dood nabij was
geweest.
Tante Cïarisses brieven waren niet
zeer duidelijk geweest en thans bij haar
toenemende gezichtszwakte en haar op
gewondenheid, boden zij een zeldzame
mengeling van klachten, vermaningen,
zorg voot zijn ziel!, strafpredicatiën en
zuchten over den toestand der werel'd,
over de sléchtheid der regeering of van
rouw over de opheffing van het kloos
ter harer dochter.
Dornick had haar brieven altijd maar
half gelezen en er om gelachen. Hij
nam de goede oude zelden iets kwalijk.
Ditmaal' trok hij uit haar schrijven
sléchts deze overweging: Magna was
den dood aabij geweest, dus natuun-
lijk al lang weer genezen. Een reisje
naar Zwitserland scheen hem nu niet
zoozeer van oppas» r v
door het water ondergraven. De bevol
king verkeert in nood.
Te Nizza is een juweelendief
stal ontdekt ten nadeele van de aldaar
logeerende zangeres Emma Calvé.
De waarde van het gestolene wordt
op 10.000 francs geschat.
Een dienstmaagd, welke plotseling is
verdwenen, wordt van den diefstal ver
dacht.
Bij het jongste verhoor in de zaak
van mevrouw Caillaux werden de
vroegere echtgenoote van Caillaux, me
vrouw Gueydan, en haar zoon onder
vraagd.
Het verhoor duurde ongeveer een uur,
en zou, naar verluidt, vooral geloopen
hebben over de wijze, waarop Calmette
in het bezit van den door de „Figaro"
gepubliceerden brief was gekomen en
over de vraag, of Calmette ook twee an
dere vertrouwelijke brieven van Caillaux
bezeten had, waarvan mevrouw Caillaux
de publicatie vreesde.
Officieel wordt bekend gemaakt,
dat T o r r e o n door Villa is geno
men.
Naar uit Schwerin gemeld wordt,
heeft zich aan het Plauer meer een droe
vig familiedrama afgespeeld.
De landman Jacobs verliet omstreeks
drie uur in den nacht met twee zijner
kinderen, een meisje van drie >en een jon
getje van anderhalf jaar, zyjn woning en
sprong van een naburigen aanlegsteiger
met hen in het meer. De vader en het
kleine jongentje werden dood uit het
water gehaald, het meisje kon in het le
ven worden gehouden.
Financieele moeilijkheden moeten den
man, die behalve zijn vrouw, nog twee
kinderen nalaat, tot de daad gedreven
hebben.
Het Hof.
De Koningin heeft de volgende heeren
uit de provincie Zuid-Holland ten pa-
leize te 's-Gravenhage ontvangenmr.
J. G. Stoop, chef van het huis Stoop
en Zn. te Dordrecht; J. IJssel de Schept-
per, directeur der Koninklijke Stearine
Kaarsenfabriek te Gouda; A Hoogen-
raad reeder te Scheveningen, lid van den
gemeenteraad; Th, van Waveren, direc
teur van de Hillegomsche Bloembollen-
kweekeri] en -handel; G. Vriens, reeder
te Vlaardingen, lid der Prov. Staten van
Zuid-Holland,
Het „N. v. h. N*" meldt, dat H. M.
de Koningin op den hoofddag van de
Groningsche Academiefeesten (te houden
van 29 Juni tot 4 Ju'') *e Groningen
zal komen.
De Kleermakersstaking te Almelo.
In de wederzijdsche bespreking van den
heer mr. P. J. M. Aalberse mét de drie
arbeidersorganisaties en de patroonsver-
eeniging, gisteren gehouden, deed de heer
Aalberse het volgende voorstel:
le. staking wordt geëindigd,
2e. de Vereeniging van Confectiefabri-
kanten te Almelo verklaart zich bereid
XL.
Daagsch na de ontvangst van het te
legram was Behrenberg reeds vroeg in
den ochtend op 't slot Dornick. In de
donker gehouden kamer stond hij aan
het bed zijner zuster, wier van koorts
gloeiende oogen hem vanaf het witte
bed aanstaarden, blijkbaar zonder hem te
herkennen en met een uitdrukking van
angst, die hem door 't hart sneed.
De dokter had bij de kranke een he
vige zenuwkoorts geconstateerd en de
uiterste rust en voorzichtigheid bevo
lén. Er deden zich in den omtrek meer
dere gevallen van typhus voor en men
nam aan, dat de gravin daardoor ook
was aangetast. Tante Clarisse, die Ber
nard bij zijn aankomst ontving, had hem
dit onder tranen medegedeeld, maar wist
in 't geheel' geen verklaring van Magna's
ziekte te geven. Zij verzekerde slechts,
dat Magna nog kort geleden beter en
frisscher geweest was dan sinds langen
tijd.
Op zijn verzoek had zij hem terstond
bij de zieke gebracht.
Aan de andere zijde van het bed zat
een gestalte in donker gewaad, welke
Bernard bij 't in de kamer heerschende
schemerlicht, niet terstond had opge
merkt; zij verhief zich echter en bood
hem de hand tot groet. Die handdruk
als een electrische out": ",ig door
schokte die hemzonder verder te zien
een collectief contract met de drie orga
nisaties te sluiten zoodra de gemiddelde
weeldoonen voor gelijksoortigen arbeid
bij de voornaamste concurrenten in Twen
te en Rotterdam gelijk en in Noord-Bra
bant en Limburg niet meer dan 15 pCt
lager zijln dan te Almelo;
mits: a. in het collectief contract een
bepaling wordt opgenomen betreffende
invoering van nieuwe werkmethoden,-
waardoor het mogelijk is deze zonder
stagnatie in het bedrijf in te voeren; b«,
een gelijk collectief contract tegelijk in
Twente en Rotterdam worde gesloten;
3e. de stakers worden zooveel mogelijk
successievelijk te werk gezet. Geen ran
cunemaatregelen worden genomen. Nié
mand wordt uitgesloten op grond van
deelneming of leiding van de staking.
De fabrikantenvereniging heeft, be
houdens eenige kleine wijzigingen, het
voorstel aangenomen.
De arbeidersorganisaties hebben ge
meend het voorstel aan een algemeene
vergadering van stakers en staaksters te
moeten mededeelen en aan die vergade
ring de beslissing te moeten laten.
De fabrikantenvereniging heelt huit
daarop het door hen verzochte uitstel
van 24 uur toegestaan, mits hun antwoord
definitief "ja of neen zal luiden.
Mgr. Schrijnen.
Een redacteur van de „Lirnb. Koerier"
heeft een onderhoud gehad met den nieu
wen bisschop van Roermond. Deze ver
klaarde
De benoeming was voor mij een r >-
te verrassing. Want officieel was mi) niet
bekend, dat het Roermondsche kapittel
mij op de voordracht had geplaatst. De
kanunniken staan onder eede en spreken
derhalve niet over de voordracht, die
voor dezen keer voor het laatst d or
het kapittel is opgemaakt. Een der li. i .n
gaat naar het Ned. Episcopaat, dat de
voordracht, voorzien van op- en aanmer
kingen, doorzendt naar Rome. In den
vervolge zal het kapittel niet meer een
voordracht van candidaten opmaken, om
dat ons bisdom niet meer ressorteert
onder de Propaganda. De benoer..i::g is
geschied door de Congregatio Con:irio-
rialis, welke benoeming door Z. H. den
Paus wordt bekrachtigd. Den 19en
Maart, op den feestdag van Sint Jozef,
heeft deze congregatie vergaderd.
En wanneer zal Uwe consecratie te
Roermond in de kathedrale kerk phnts
hebben?
Daarvan is mij nog niets bekendik
verwacht zeer spoedig het kapittel om
deze zaak te regelen. De wijdingen van
bisschoppen hebben in den regel plaats
op een Zondag of op den feestdag van
een Apostel. De eerste feestdag van een
Apostel valt op 2 Mei a.s. In i eder
geval, zoo vervolgde Mgr., zal mijn wijl-
ding niet geschieden vóór Paschen.
Zal, zoo informeerden wij verder,
de Aartsbisschop van Utrecht U con-
sacreeren
Waarschijnlijk wel; ik zeg waarschijn
lijk, want Z. D. H. Mgr. v. d. Wetering
gaat zijn bezoek ad ümina te Rome
brengen.
wist hij dat Tiny Landskron voor hem
stond.
Hoe vaak^ had hij zich voorgesteld,
wanneer en waar hij haar weer zoui
ontmoeten en hoe zij zich dan tegen
over elkaar zouden gedragen
Nu drongen echter de schrik en de
zorg voor de geliefde zieke vooreerst
alle andere gevoelens op den achter
grond. Stilzwijgend bleef hii bij het ziek
bed zitten, den blik op zijin zoo treurig
veranderde zuster gericht.
En toch weken zijn gedachten weder
af.- Hoe zou het met dit wederzien van
Tiny verder gaan? Hij schaamde zich
intusschen, dat bij die treurige omstan
digheden een andere vraag hem kon te
rughouden.
Na een wijle voelde hij zijn schou
der licht aangeraakt. Tiny stond voor
hem.
Gij moet nu uzelf eerst een ver
kwikking gunnen, sprak zij vriendelijk
maar beslist. Uw tegenwoordigheid
schijnt bovendien de kranke te veront
rusten, voegde zij er zachter aan toe.
Dat laatste moest Bernard toegeven.
Hij had bemerkt, dat Magna angstige
blikken op hem wierp en dan h- ,e-
zicht afwendde. Zij herkende hem blijk
baar niet en scheen iemand anders in
hem te vermoeden.
(Wordt vervolgd.);