21 Ariti-papisme. BUITENLAND. 5e jHHrjfan^ No 1350. Bureau OUDB SIINOIEL, 54, ..EHOEN. latere. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITOEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met ORATIS POLIS Ongtvinim-vcrxtkcrlng M het QPILLUSTREPftf) ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week 1-10 per kwartaalMJ onre agenten cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco per post 11 -50 per kwarti tl AfeooderlIJke mwnmera VI, cent, met Oeïllnatreerd ZandajeMsd cent. Zaterdag Maart lol te ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van I—.1 regels 0.75, elke regel meer rs cent Inge; inden mededeellngen van 1—5 regel» 1 50, elke regel meer 30 cent. met gratie bewijsnummer. BIJ contract aanzienlijke korting. Qroote lettere naar plaatsruimte. Kleine AdvertentiSngevraagde betrekking'-n, beur ea verhoer, koop en leikoop (geen handels-advertentiSn) 1S regels 25 cent Iedere regel meer t teat; aangeboden betrekkingen 1—8 regale 80 oeot, ledaro meel mser 10 «utk Dit nummer bestaat uit' DRIE BLADEN en een GEÏLLUS TREERD ZONDAGSBLAD. De heer Eerdmans trekt nog steeds het land rond om de menschen te waar schuwen voor het dreigende gevaar van het papisme. En bij voorkeur treedt hij op voor een afdeelingder Evangelische Maatschappij, een bond van Protestan ten, die het meest positieve deel hunner belijdenis en hunner actie schijnen te leggen in haat en vijandschap tegen Rome. Zoo had Donderdagavond de afd. Voorburg de eer het hoofdbestuurslid van de Maatschappij, prof. dr. B. D. Eerd mans, voor zich te zien optreden» Nu zouden wij van dit feit geen bi|- zondere melding hebben gemaakt wij hebben reeds meermalen gewezen op prof. Eerdman's geliefhebber in hruut- onwetenschappelijk antipapisme als er zich niet een bijzondere omstandig heid had voorgedaan, waard te worden gecommemoreercL Toen professor Eerdmans was uitge gesproken, zullen we maar zeggen, sloot de voorzitter o n m i d d e 11 ij k de verga dering, en gaf geen gélegenheid om niet den spreker in discussie te treden. De lezer merkt hier misschien op, dat dit des voorzitters onbetwistbaar recht is. Ook op katholieke vergaderingen wordt dikwijls geen gelegenheid gegeven voor debat, en vele vooraanstaande man nen onder ons zijn er zelfs in principe tegen. Maar hier wordt één groot verschil over het hoofd gezien. Op onze vergade ringen wordt niet op de tegenstanders gescholden. iWjj zullen naar geen enkele partij of richting de grievende beschuldiging slingeren, dat hare aanhan gers als systeem huldigen anderen te trappen, waar zij kunnen, dat de voor mannen hunne volgelingen dom, en arm willen houden. "En dat durft de heer Eerdmans beweren van de Katholieke Kerk en de Katholieken. Waar na zulk een aanval, die staat op het wetenschappelijk ipeil van een visch- vrouwen-ruzie, niet de gelegenheid wordt geboden om te protesteeren, zullen wij dit hier doen. En nu verklaren wij voor allen, die dit lezen willen, dat de beschuldigingen, die prof. Eerdmans naar de Katholieke Kerk smijt, zooals een straatjongen het opge raapte vuil, woraer- geus zor. Cr s c h ij n of schaduw van b e w iK» En nu dagen we een ieder uit, gelijk wij reeds "tweemaal in een. openbaar deuat prof. Eerdmans zelf daartoe hebben uit- genoodigd, onze verklaring onwaar te maken. Tevergeefs hebben wij herhaalde lijk aan prof» Eerdmans b e w ij z e n ge vraagd o.a. voor een tweetal ons diep- grievende beschuldigingen. |H|ij geeft deze echter niet en gaat toch door ze ons voor de voeten te werpen. De leer der Katholieke Kerk, aldus de heer Eerdmans, is in strijd met de wetenschap. En nu is hefn gevraagd om één slechts één geloofspunt op te noemen, dat in tegenspraak is met de zekere (rjesultaten van wetenschappe lijk onderzoek» Maar de hoogleeraar zweeg en zwijgt en..» houdt zijn be schuldiging vol, trachtend de brutaliteit van zijn manier-van-doen weg te mof felen onder groote phrasen en nietszeg gende verklaringen. Zoo moest b.v. Don derdag te Voorburg vooral bij de hoor ders inslaan de mededeelLng, dat de Ka tholieken aan de Universiteit te Amster dam een hoogleeraarszetel hebben voor een professor, dr.. J. V. de Groot, om te doceeren de wijsbegeerte van St. Thomas van Aquine, die nu komt het onweten schappelijke! heeft geleefd in de middeleeuwen..» Zulk een bewijs ver wacht men van would-be „geleerden", die hun wijsheid het liefst debuteeren in een spoorweg-coupé, maar dat een professor onzer Leidsche universiteit zoo iets uit kraamt als een „betoog", verwondert en ergert Een andere beschuldiging van den hoogleeraar is, dat de Katholieken een gevaar vormen voor den Staat. Ook om het bewijs van deze beschuldiging is den heer Eerdmans gevraagd. Wij zouden ook hier weer tevreden zijn{ als hij slechts punt van de Katholieke leer noemde, waaruit dat „staatsgevaarlijke" blijkt Maar ook op deze vraag heeft hij tot nu toe geen antwoord gegeven. Te Voor burg moest als „bewijis" voor deze be schuldiging dienen, dat in (Ljutxembulrg aan de Katholieke afgevaardigden, die had den gestemd vóór de liberale schoolwet, de Paaschcommimie werd geweigerd, zoo zij niet hun leedwezen te kennen gaveo over hunne on-katholieke handelwijze. Maar ligt daar iets „staatsgevaarlijks" in? Schrapt niet iedere politieke partij die personen van hare lijst, welke handelen in strijd met hare beginselen? Zou profu Eerdmans niet uit het hoofdbestuur van de Evangelische Maatschappij worden ge weerd, als hij zich niet meer beschikbaar stelde om tegen Rome op te hitsen? 't Zou de moeite waard zijn een bloemlezing te geven van de Ios-staan- de beweringen, die de heer Eerdmans ten opzichte van het Katholicisme ten beste geeft. Maar laten wij ons dezen keer beperken tot een verklaring, die wij Donderdag/uit zijn "mond vernamen en Wie lachwekkend zou zijn als ze niet op zulk een grof-domme wijze tegen de waar heid aanbotste. Vroeger, zoo zeide de hooggeleerde, waren alle bisschoppen onfeilbaar, maar later, toen hunne uit-» spraken met elkander in tegenspraak kwa* men, is die onfeilbaarheid overgegaan op den Paus Waar haalt toch de professor deze ;„geleerdheid" vandaan Een verslagr gever van het ,,Vad." maakt het in zijn verslag nog gekker en schrijft: „Daarom is er voor hen (voor de Katholieken) slechts één waarheid, vroeger door alle geestelijken, thans alleen door den paus ex cathedra uitgesproken." Nu, wat meer of minder dwaas, doet ook niet veel ter zake. 'tls toch aldaten we het maar zacht noemen onwetenschappe lijk genoeg. Die heer Eerdmans is blijkbaar gewóón zijn anti-papistische redevoeringen aan te vangen met een waardeerend woord van wat door de Katholieke Kerk is tot stand gekomen. Hij erkent, dat weten schap en kunst in den tijd der middel eeuwen in handen waren der geestelijk heid, en den monnik noemt hij „den drager van beschaving'en cultuur". Dat drukt op zijn woorden een cachet van verdraagzaamheid, waardoor des te ge makkelijker doordringt de smadelijke hoon in zijn verder „betoog". Maar de haat, die - kleineeren kan de verdien sten der Katholieke Kerk in dezen tijdkan niet aanranden haar glo riën van vroeger eeuwen, wil hij niet zelf te pletter loopcn tegen de granieten mo numenten, door de historie ter blijvende vcrhee.*i»jking der Katholieke Kerk opge- Een van de gevoelens, die ons bezie len, als wij constateeren op welk een wijze prof. Eerdmans de waarheid der Katholieke Kérk tracht, aan te randen, is het verlangen, dat toch eens in den geest van dien man mag wijken de haat voor de triomf van de liefde, de liefde voor de waarheid. Maar daarnaast overwoelt ons, als een zee, een diep-doordringenidle dankbaarheid, dat wij, ondanks onze zon dige onwaardigheid, mogen erkennen en beleven de waarheid, de waarheid der Katholieke Kerkwier eeuwige onveranderlijkheid en smetteloosheid hare vijanden wel trachten te ontkennen, maar alleen tot eigen schade en schande. Tooneelcensuur. Vele „vrijzinnigen", vooral wanneer zij zonder eenige tastbare verantwoordelijk heid in de kranten kunnen schrijven, schreeuwen moord en brand als hier of daar eens de opvoering van een 'tooneel- stuk verboden wordt Diat is dan een aanslag op de vrijheid, een belemmering der kunst, een schande voor zoo'n wak kere natie als wij zijto En die heeren hebben dan dadelijk het geneesmiddel bij de hand: schaf af de burgemeester- lijke bevoegdheid om in te grijpen vóór de orde verstoord wordt; laat de kunst in vrijheid uitbotten. Dde oplossing lijkt inderdaad wel ge makkelijk en breed van gebaar, terwijl men er aardig de groote trom mee kan roeren als er j;echtsche ministers zijn, die voet bij stuk houden tegenover de tromslagers. Dde bewindslieden beeten dan enghartig, achterlijk, middeleeuwsch enz. enz. |Wjö hebben nu echter linksche minis ters, dus per se niet enghartig of mid deleeuwsch in# de ^ogen 'der censuiur- tegenstanders, en toch krijgen dezen hun zin niet. Minister Cort v. d. landen heeft giste ren ter Eerste Kamer weer voet bij stuk gehouden tegenover den vrijheidsaan- drang, ditmaal uitgaande van den socialist Polak. Al gaf Z. Exc. wel toe, dat er burgemeesterlijke beslissingen kunnen worden genomen, waarmede niet ieder het eens kan zijn, van hem is toch niet te wachten een wetsvoorstel tot wijzi ging van art. 188 2e lid der Gemeente wet, omdat dit artikel met al zijn ge breken nog het beste is wat men kan verlangen. Men heeft hier niet fe doen met een algemeenen vorm van zedelijk heid, maar met het zedelijkheidsgevoel der gemeente. Dat hij, die aanstoot neemt moei thuisblijven, is grauwe theorie. Men weet niet vooraf wat men te zien zal krijgen. Er komen ook minderjarigen in de komedie. En nu kan het tooneel een groote macht ten goede zijn, maar ook een groote macht ten verderve. Zoolang er geen beter middel is, dient het artikel dus gehandhaafd» Aldus de minister, wiens antwoord dui delijk doet beseffen, dat die kwestie der censuur niet zoo makkelijk uit de wereld .is te helpen ais in de kranten wel eens wordt geschreven; integendeel: dat ook deze liberale bewindsman voor afschaf fing der burgemeesterlijkie bevoegdheid niet te vinden is,. Z,. Exc. beseft, dat er een rem moet wiezen tegen tooneel- uitspattingen, tenvi^ een beitere dan de bestaande nog niet is uitgevonden. Die tegenstanders van den bes taanden toestand moeten nu maar berusten, wat zij te gemakkelijker kunnen doen, wijd art 188 G.iWi. heusch niet te vaak wordt toegepast. Er vliegen nog maar al "te veel „Spaansche vliegen" onbelemmerd rond, die de zalf der zedelijkheid beder ven. En wij, voorstanders der censuur, moe ten ons nooit door de vrijzinnige trom- ^roerders laten meesleepen, doch kalm op den ingeslagen weg blijven voortgaan. ALGEMEEN OVERZICHT. Wiie nog eenige hoop mocht koesteren, dan, pndanks ide onverzettelijkheid! jdjer óp- positie er nog altijd eenige kans open bleef voor een minnelijke schikking van de Home-rule-kwestie dien zal' het verloop van de Lagerhuis- zitting van gisteren wel1 alle hoopvolle verwachting ontnomen hebben. Wiant de unionisten hebben definitief het nog eens herhaalde voorstel van Asquith van de hand gewezen, terwijl! het absoluut niet te verwachten is, dat de regeering mede zal1 gaan met het voorstel, door Bona* Law gedaan. Dit voorstel komt hierop neer: de re geering neemt officieel het geheel -uitgjef werkte bemiddelingsvoorstel door haar ten opzichte van Ulster gedaan, in de Home-rule-bill op en schrijft dan een referendum uit. Zou de meerderheid van het volk zich dan 'er vóór uitspreken, dan zou, het Hoogerhuis de Home-rule-bill eveneens aannemen. Zelfs, zoo verklaar de de unionistische leider later, zouden de unionisten bij het referemdum afstand willen doen van het meervoudig stem- recht, dat bij de parlements-yerkiezin- gen geldt. Zou Ulsterdan tocih in op.^ stand geraken, dan zouden tie unionisten zich niet verzetten tegen daden van ge weld, om den opstand te onderdrukken. Hoewel Asquith blijkbaar door dat voorstel verrast was_, wees hij het toch vrij beslist van de hand. En dit kan ook niet anders, daar hij zich steeds met zooveel' kracht tegen een referendum ver zet heeft. De unionisten hebben waar schijnlijk het voorstel dan ook slechts gedaan, om den indruk te wekken, dat zij niet geheel onverzoenlijk zijn en ook van toenadering willen weten. Op het einde der zitting had een vrij ernstig incident plaats tusschen den Ier Delvin en sir Carson, die elkander haast te lijf gingen. Nog wordt-het volgende gemeld: Toen Asquith zijn rede geëindigd had, sprong Edward Carson op en riep uit: „Als dat het laatste woord is hebben wij hier niets meer te doen." Daarop verliet hij het huis en begaf zich rechtstreeks naar het station om onmiddellijk naar Ulster te vertrekken. 'Op het (station zeide hij no:; tot eeni ge journalisten, die op hem wachtten: „Ik ga naar mijn mannen, de toestand wordt ernstig; onderhandelen helpt niet meer, nu moet men krachtig optreden.^ In Londen zelf is men vol spanning. Voorloopig wil men geen troepen uit Engeland naar Ierland zendenmen zal trachten een revolutie te onderdrukken met de strijdkrachten van Ierland zelf. Uit Belfast wordt gemeld, dat de troe pen zich daar reeds samentrekken. Men heeft daar nu de derde brigade kavalerie, 26 batterijen artillerie en 20 bataljons infanterie,,te zamen 26.000 man en 168 kanonnen. Volgens de „Daily Express" zal de regeering Glasgow tegenover Belfast in geval van een 'revolutie als operatiebasis gebruiken. Van de artikelen der Russische „No vo je Wiremija" kan men ook zeggen Telkens wat nieuws en zelden wat goeds Het blad fantaseert er in den laat- sten tijd lustig op los. Die meest onzin- nige denkbeelden worden in breed-pitge- sponnen hoofdartikelen behandeld, en het verbaasde publiek als „der Weisheit lietzter Schluss" vporgezet Eergisteren was het de nieuwe groe peering der mogendheden, die de grond toon van de beschouwingen aangaf. Diuitschl'and zqu overgaan tot de Tri ple Entente, Oostenrijk zou worden ver deeld, de Slavische landen, zouden onder Russische protektie komen, het ijDuitsche gebied aan DiuitsChïland worden toege voegd, dat daarvoor idan Eizas-Lotoa- ringen aan frankrijk zou afstaan, Hon garije een onafhankelijke staat worden iGisteren was het de verieeniging van alle Europeesche staten, onder leiding van keizer (Wiilhelm, om front te maken tegen de Vereenigde Satlen. De Europeesche statenbond zou dus feitelijk tot stand komen* om de „heiligste Güter Euro pa's" waarmede het Russische bLad natuurlijk het Europeesche kapitaal be doelt je .verdedigen tegen de Ameri- kaansche speculatie. Zulke aj/cikelen hebben hoogstens een speculatieve waardej^ zij berusten niet op ernstigen grondslag, maar dienen al leen om het Russjsche publiek te voor zien van sensatie-Wekkende praatjes. In diplomatieke kringen wordt zelfs het be richt over de verdeeling van Oostenrijk in verband ^gebracht met het voorgeno-1 men bezoek van kiezer Wilhelm aan kei zer Franz Josef, en slechts gehouden voor een poging, om wantrouwen tus schen de beide bondgenooten te doen omstaan. Maar ook die toeleg zal, gesteld dat hij bestond, niet lukken. Want niemand neemt de fantasiën van de „Nowoje Wiremija" au séreuxl Die oommissie van onderzoek in de zaak-Rochette ondervoeg gisterenmorgen Monis, die verklaarde: in het begin van Maart 1911 ontving hij den minister van financiën Caillaux, die hém mededeelde het aange naam te zullen vinden, zijn dankbaarheid te kunnen toonen aan den advocaat Mau rice Bernard, en voor hemi het uitstel te verkrijgen, dat hij verzocht in de zaak- RoChette. Caillaux voegde daaraan toe, dat, zoo dit uitstel' werd geweigerd, de advocaat daarop zou zinspelen in zijn pleidooi. Hadden de emissies van iRochette slechts schade toegebracht aan de Fransche spaarders, dan zou hij nooit vervolgd geworden ^ijnnu echter was er poli tiek bij in het spell Monis légde de zaak voor aan den procureur-generaal!, die hem verklaarde, dat het uitstel geenerlei invloed kon heb ben op de vervolging, maar slechts zou kunnen worden opgevat door de oppo sitie. l Monis verzoCht toen aan den procu reur, te overleggen met den president der Kamer van appèl' in .correctioneele zaken. Hij heeft dus geenerlei pressie uitgeoefend. Monis voegde er nog bij, dat de procureur-generaal bij het heen gaan tot zijn zoon gesproken had over de bewondering die hij (Fabre) had voor Monis. Later kwam de procureur Fabre hem mededeel'en, dat de president der correc- tioneele Kamer het goed vond, dat de behandeling der zaak werd uitgestad. Hij merkte toen op, dat de datum der behandeling wel heel ver was verscho ven maar de procureur antwoordde, dat dit het gevolg was van de rol der zaken aan 'het Hof. 1 „Sedert hoorde ik mooit meer over die quaestie sprekenik sprak er ook nooit over met Caillaux", zeide Monis. Monis sprak daarna over het bericht van de bladen betreffende het proces verbaal van het onderhoud; maar toen Fabre voor de eerste Rochette-comlmis- sie werd gehoord, verschool hij zich ach ter het ambtsgeheim om te beletten dat de zaak werd uitgebuit. Daarna ontmoette hij Buiand en sprak hem over de nota van den procureur, doch ontving een ontwijkend antwoord. Monis verklaarde vervolgens over-j tuigd te zijn, dat het situk, op 'de tribune der Kamer door Barthou voorgelezen, een afschrift is, gemaakt op verzoek van Briand, die inlichtingen vroeg aan den procureur-generaal Fabre. Monis bevestigde, dat de procureur- generaal niet het minste bezwaar maak-» te tegen het uitspellen der zaak. Er werd geen bevel' gegeven, slechts een inlich ting gevraagd; er was dus ook niets vernederends voor den procureur-gene raal1. Monis veroordeelde breedvoerig de no ta van den procureur, die geen proces-» verbaal mag heeten, daar zij hem niet was medegedeeld. GEMENGD. Miss Sylvia Pankhurst heeft aan den deken van de Westminster een brief geschreven, waarin zij hem waarschuwt dat de ki es rech tv rouwen van East End het plan hebben opgevat, Zondag morgen in de Westminster te verschij nen.... om den dienst bij te wonen.. De leidster verzoekt den deken, dat er in de Wlestminster gebeden zal wor den voor het vrouwenkiesrecht, voor het behoud der hongerstaaksters, en om een einde te maken aan de vijandige houding der regeering jegens de zaak der suffra- getten. Zij gaan wel ver! Na de begrafenis van Cai rn e 11 e werd een individu, dat „Leve Caillaux" geroepen had, door de „came- lots du roi" met wandelstokken afgerost en door een revolverschot gewond. De politie moest den man ontzetten. Verschillende manifestanten zijn bij de opstootjes na de begrafenis van Cal- mette gewond. Er hebben zich namelijk ernstige incidenten voorgedaan. Eén per soon is in hechtenis genomen. In aansluiting aan de uitvoerige be richten over de scheepsramp te Ve netië elders in ons blad opgenomen, deelen wij nog mede dat de gezonken boot gistermorgen om half zes ontdekt werd. Er bevonden zich nog lijken aan boord. Het gezonken stoomschip is vervol gens aan 'de oppervlakte gebracht, en er zijn nieuwe lijken aan boord .^gehaald. De Belgische Kamer heeft 't wets ontwerp aangenomen, waarbij de over eenkomsten tusschen den Belgischen staat en de ex-keizerin van Mexico en de prinsessen Louise, Stephanie en Clé mentine betreffende de erfenis van Leo pold II worden goedgekeurd. De „Neue Freie Presse" verneemt uit Durazzo: In den ministerraad vroeg Essad pacha om 25.000 man op voet van oorlog te brengen, teneinde E p i- rus in bezit te nemen. Hij voegde er aan toe, dat hij, zoo men niet spoedig energiek optrad, zijn ontslag zou nemen. De ministerraad gaf overste De Veer, commandant der gendarmerie, opdracht een telegrafisch rapport te zenden aan den gouverneur Thompson. De „Times" verneemt d.d. 17 dezer uit Lima dat in Peru nieuwe troebe le n te wachten zijn. De tegenstanders van den vice-president Legula, die na de afzetting en deportatie van president Bil- linghurst zichzelf den aangewezen presi dent acht, hebben straatbetoogingen georganiseerd. Een vijandige betooging voor het huis van Leguia werd door de politie uiteengejaagd. Het is wel opmer kelijk, dat Cavier Prado Ugartsche, zelf candidaat voor het presidentschap, door een hartstochtelijke redevoering die be tooging had uitgelokt Twintig menschen werden gewond. De Londcnsche „Times" verneemt

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1914 | | pagina 1