m
5e J^arjrang
No 1323„
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
Bui eau OIJOE 8IIVQBL. 34, LEIDEN.
Interc. Telefoon P3S. Postbus 6.
DIT Dl \n VFRSCHIJNT EI.KF.N DAO, UITOEZONDERD ZON- EN FEESTDAOEN
DE AR0NNFMENTSPR1|S bedraagt met GRATIS POLIS OngevRflefl-Terrekerbtg
en Itet 01 .LUSTRPP.RI) ZONDAGSBLAD voor Lefdttn 0 öttnt per week
1 10 per kwartaalhl) onze agenten 10 cent per week, f l.üO p», kwttrteaJ. Fraaao
per post I SO per liwarh
Ahonrterlijke nummert 2'/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
I
Woem dag:
Februari
105 i.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—S regels 0.75, elke regel meer lSeenl
Ingezonden mededeellngen van 1—5 regel» 1.50, elke regel meer 30 cent met gratl»
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Oroote letters naar plaatsruimte.
Kleine AdvertentiBngevraagde betrekkingen, huur en verhunr. koop ee verkoop
(geen handels-advertentlBn) 15 regels 23 cent Iedere regel meer 5 ca.itaangeboden
betrekkingen 1—S regels 50 cent tedere wjnl meer 10 cent
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Douwes Dekker af.
Een merkwaardig artikel1 komt in „Het
Volk" voor van de hand des- heeren Van
Kol, die daarin nog eens zijn meening
jver de heeren Douwes Dekker c.s. uit-
lenzet.
„Noodgedwongen Verweer", zet hij
joven zijn opstel, dat bedoelt „eindelijk
daren wijn te schenken." Het lust hem
liet langer, in NederLandsche en Indi-
iche bladen als een „getemde leeuw" te
ivorden gesignaleerd en van „draaierij"
jeschuldigd. Zoodoende zou hij de dupe
ivorden van het door Douwes Dekker
nisleide deel der Kamerfractie en daar
ist deze Senator natuurlijk voor.
Behalve inlichtingen over de schrifte-
ijke verklaring, welke de drie geïnter-
ïeerden wel degelijk tegenover de roode
Kamerfractie moeten hebben afgelegd,
crijgen we dan ook een paar staaltjes
van Douwes Dekker's ophitsend ge-
ichrijf, waarmede de heer Van Kol zich
illes behalve vereenigen kan. I
Douwes Dekker kan wel naar huis
[aan.
Ook gij, Brutus?
Diit moet de klassiek onderlegde mi-
lister Treub wel uitgeroepen hebben
oen hij het jongste nummer van „De
Vaderlander" las.
Daarin betoogde toch de heer Rood-
ïuizen, dat „de draconische bepaling"
lit het ontwerp-Treub, dat, wie ook
naar één keer tüsschen 65 en 70 jaar
ledeeld wordt, zijne aanspraak op de
luderdomsrente verliest, in niet zeer
[Unstig licht komt te staan als men let
>p de practijk in Engeland, welke toont
lat reeds de leeftijdsgrens van 65 jaar
liet te laag is. Zulks moet dan hier-
lit blijken, dat daar de toekomstige ren
etrekkers zich in steeds grooter ge-
ale verzekeren, om reeds vijf jaar vroe
ger dan de wet van Lloyd George hun
iaat geeft, in het genot van de ouder-
lomsrente te komen.
Hoe het zij, deze oppositie van „De
Vaderlander" schijnt een kwaad ding te
lijn voor den heer Treub.
Wie zeggen schijnt, want als de mi-
lister met zijn Olympische kalmte door-
eest komt er aan 't eind toch weer een
[limlach op zijn gelaat als hij des heeren
(oodhuijzen's wijd kierend achterdeurtje
liet. Deze afgevaardigde geeft n.l. te
verstaan, dat hij voor financiëele
herwegingen, waarop hij dan ook aan-
dringt, wel zal moeten wijkén. Waar
niets is verbeurd, verliest zelfs de keizer
zijn recht i
En dan is het zaakje gezond, want
voor den toestand der 'schatkist blijft
men links even onbillijk als hardnek
kig rechts aansprakelijk stellen, wat heel
makkelijk is.
Intusschen zullen wij de „draconische"
uiting van den heer Roodhuijzen toch
naar goed onthouden.
ALOEWI UN OVERZICHT.
Een officieel bericht meldt dat
koning Albert van België
gistermorgen bij een ritje in het bosch
'an Soignies, bij Boitsfört van zijn paard
is gevallen.
Geneesheeren, die onmiddellijk ten
)aleize ontboden werden, constateerden
dat Z. M. den linkerarm gebroken had.
Het ongeluk gebeurde doordat het
>aard bij het oversteken van den straat-
veg over een steen struikelde, viel en
in zijn val den koning meesleepte.
Nader wordt nog het volgende ge
meld: De koning reed vergezeld van
[raaf du Roy De Blicquy achter in het
bosch van Soignies, toen plotseling het
paard van den koning over een steen
struikelde.
De koning verloor de stijgbeugels en
viel op den grond.
Graaf du Roy greep dadelijk 't paard
en snelde den koning te hulp. Hij hielp
Z. M. bij het opstaan. De koning klaag
de over hevige pijn in den linkerarm.
Na de paarden vastgebonden te heb
ben, bracht commandant du Roy de Blic-
W den koning steunend naar het kas
teel van zijn moeder, mevr. du Roy,
te Boitsfort
Dadelijk werd de dokter van Boitsfort
per telefoon ontboden. Deze constateer
de een breuk van het opperarmbeen.
Zoodra men op het paleis te Brussel
het ongeluk vernam,'werd een automo
biel naar Boitsfort gezonden.
Te half elf verliet de koning het kas
teel te Boitsfort, vergezeld van graaf
du Roy. den dokter van Boitsfort en een
kamerdienaar.
In het paleis deden de geneesheeren
den "koning de noodige zorgen, en zet
ten de breuk.
De koning heeft geen koorts; zijn toe
stand is bevredigend.
Volgens de jongste berichten omtrent
den toestand van den Belgischen koning
maakt deze het zoo goed als in de ge
geven omstandigheden mogelijk is.
Het vorige jaar is in Engeland een
vereeniging tot stand gekomen, de Bri
tish Board of Film Censors, die een
vrijwillige
censuur op de bioscoopfilms
wenschte in te voeren. De vereeniging
kreeg den moreelen steun van het minis
terie van binnenlandsche zaken en mocht
zich verheugen in de ondersteuning van
verschillende autoriteien, zoowel in En
geland als in de koloniën, die invloed
oefenen op de toelating van bioscoop
schouwburgen. Zoo kon de vereeniging
eenlge macht uitoefenen en het gevolg
was, dat de meeste filmfabrikanten vrij
willig zich aan de censuur van den
Board onderwierpen. Er is thans
een verslag verschenen van den Board
en hieruit blijkt, dat de instelling der
censuur al een preventieve werking had.
Immers er werden in het vorige jaar niet
minder dan ongeveer 7500 onderwerpen
aan het oordeel van den Board onder
worpen en tegen slechts 166 van deze
films moesten de censoren bezwaar ma
ken. Aan vele dezer bezwaren werd tege
moet gekomen, slechts 22 werden defi
nitief afgekeurd. Dit cijfer toont zeker
wel dat deze volkomen vrijwillige cen
suur de filmfabrikanten terughoudt van
de behandeling van ongewenschte on
derwerpen.
In het verslag worden de redenen op
gegeven, die tof de veroordeeling der
166 films hebben geleid .en daaruit blijkt
dat die veroordeeling geschiedde omdat
de films onzedelijke voorstellingen ga
ven, gruwelijke moorden, wreedheden,
medische operatiën voorstelden, toonee-
len weergaven die misdadige instincten
zouden kunnen wekken, of een beleedi-
ging waren van godsdienstige onderwer
pen.' Zooals gezegd werd in vele ge
vallen aan de bezwaren der censoren te
gemoet gekomen, zoodat ten slotte 22
films beslist bleven afgekeurd.
In eene den 2óen Januari jl. te Al
lahabad gehouden openbare vergadering
werden door den luitenant-gouverneur
der Vereenigde Provinciën van Britsch-
Indië, Sir James Meston, verschillende
maatregelen aangekondigd, in verband
met den alc een gevolg- van droogte in
die provinciën
dreigenden hongersnood
Wiij ontleenen aan de door de „Times
of India" weergegven rede, dat de
streek, waarvan zal worden verklaard,
dat er hongersnood heerscht, 17000
vierkante Engelsche mijlen beslaat en
eene bevolking heeft van 51/4 millioen
zielen." De districten, die door ernstige
schaarschte zullen worden getroffen, be
slaan een oppervlakte van 30.000 vier
kante Engelsche mijlen en tellen eene
bevolking van 14.millioen zielen.
De toestand wordt nog verergerd door
het gebrek aan veevoeder, waardoor de
landbouwer ook een groot deel van zijn
vee zal zien omkomen.
Sir James deed in het vervolg zijner
rede een beroep op de particuliere lief
dadigheid, om de door het bestuur ge
troffen maatregelen aan te vullen.
Staande de vergadering werd voor een
bedrag van meer dan f42.000 ingeschre
ven.
De Fransche senator Bénazet 'heeft
zijn rapport gepubliceerd over het wets
voorstel, waarbij de ministers van oorlog
en marine worden gemachtigd tot bui
tengewone uitgaven voor
de nationale verdediging
Het heette dat de regeering eerst 800
millioen frs. voor deze buitengewone
uitgaven noocjjg zou hebben, maar thans
heeft zij reeds een programma opgesteld
dat ruim 1400 millioen zal kosten 655
millioen zullen noodig zijn wegens de
verhooging van het vredeseffectief, en
ruim 750 millioen voor de verbetering
en aanvulling van het oorlogsmaterieel.
Dat de kosten tengevolge van de ver
hooging van het vredeseffectief, oor
spronkelijk op 440 millioen geschat,
maar nu op ruim 655 millioen gesteld,
zoo zeer zijn gestegen is, volgens Béna
zet, een gevolg van de aanneming van
het amendement-Vincent, waardoor elke
bevoorrechting ten aanzien van den
diensttijd onmogelijk is gemaakt. De ka
zerneering van het verhoogde effectief
sleept ook belangrijke kosten mede.
IWiat het materiaal betreft, merkt Bé-
nazet op, staat Frankrijk bij Duitsch-
land ten achter. Want terwijl Duitsch-
land in de laatste 12 jaren voor buiten
gewone uitgaven een som van niet min
der dan 2.054.COJ.OCO in-, i.oodig heeft
gehad, heeft Frankrijk in die jaren daar'
voor slechts 984.000.000 besteed.
Wat in die jaren verzuimd is, moet
dus ten spoedigste worden ingehaald en
in de eerste plaats moet gezorgd wor
den voor de organisatie van instructie
kampen, en voor het voorzien van de
voornaamste forten van provisie en mu
nitie.
GEMENGD.
Te Florence zijn opnieuw proeven
genomen met de uitvinding van Ulivi,
om door middel van electrische golven
op grooten afstand ontplofbare
s-t o f f e n tot ontploffing te brengen.
Deze proeven gingen uit van de ma
rine en zijn ditmaal volkomen geslaagd.
Admiraal Fornari had in de Arno 2
torpedo's gevuld met1,wit, en twee met
zwart kruit doen ziSkéh. Daarna gaf
men Ulivi, die zich met zijn toestel op
den toren van het Palazzo Capponi had
opgesteld, een teeken en binnen een mi
nuut had hij alle vier de torpedo's doen
ontploffen.
De Italiaansche regeering heeft nu
Ulivi's uitvinding'" gekocht.
Wanneer het waar blijkt, kan het een
heele omwenteling in de oorlogvoering
geven. Men stelle zich maar eens voor
dat men in staat is, alle kruit dat zich
bij den vijand bevindt, van groote, afstan
den te doen ontploffen.
Uit Weenen wordt aan de „Germa-
nia" gemeld, dat Prins Wilhelm v.
Wiie d tijdens een onderhoud met den
pauselijken nuntius te Wieenen, de hoop
zou hebben uitgedrukt, dat het hem bin
nenkort mogelijk zou zijn als vorst van
Albanië den Paus een officieel bezoek
te komen brengen.
Het proces tegen luitenant V011
Forstne r is op voorstel van zijn ver
dediger tot 28 April verdaagd op grond
dat 'Von Forstner met Paschen 21 jaar
wordt en eerst dan als meerderjarige
zich zelf kan vertegenwoordigen.
Naar te St. Petersburg verluidt, zou
Engeland de mogendheden hebben voor
gesteld, een vlootbetooging in de Turk-
sche wateren te houden, ingeval de hou
ding der Porte inzake de regeling der
kwestie van de Egeische eilanden ver
wikkelingen mocht veroorzaken.
1De laatste berichten uit P'a-
nama 'betreffende een opstand in
Ecuador meldendat Esmeraldas
nog in handen der rebellen is.
Het grootste gedeelte der stad is plat
gebrand. Tijdens het bombardement heb
ben de vreemdelingen in de neutrale zo
ne een schuilplaats gevonden. Allen zijn
gezond en wel, maar er is gebrek aan
levensmiddelen.
Hofbericht.
Gisteravond is de eerste muziekpartij
'in dit seizoen ten hove gegeven, welke
ook werd bijgewoond door H,. M. de
Koningin-Moeder. Genoodigd waren: de
geheele hofhouding, o&k die van de Ko
ningin-Moeder en van den Prins, de leden
van het corps diplomatique met hunne
dames, de ministers, departementshoof
den, ministers van staat, leden van den
Raad Van State, van de beide Kamers
der ^taten-Generaal, de commissaris der
Koningin (en leden van Gedeputeerde Sta
ten (tan Zuid-Hplland, leden,van den (Hbo-
gen JRaad, secretarissen-generaal der de
partementen ^en' voorts nog véle gasten
uit (de kringen der wetenschap, letteren,
toon- en schilderkunst en een 'talrijke
groep particulieren, zoowel dames als
heeren. f
Op dit hofconcert traden op het quartet
uit het Concertgebouw-orkest te Amster
dam1, de heer Anton van Rooy, zang, en
de ,heer A. Bj. ,Hj. Verhey, uit Rotterdam,
piano.
Stoomtram HaagDelft.
Aan de Avoncïp. wordt medegedeeld,
dat 'onmiddelijk nadat de omlegging van
lijn te 's Gravenhage gereed is, in Delft
zal «worden begonnen met de vernieu
wing ivan de trambaan naar Dien Haag.
Voor de oude rails worden dan nieuwe
gelegd, (die direct in gereedheid worden
gebracht $roor electrische tractie. De daar
voor bestemde rails zijn reeds aangeko
men in de opslagplaatsen der maatschap
pij. (jiet volgende jaar hoopt men dan
geheel gereed te zijn, zoodat in 1915 ook
de ttrambaan (lijn 11) electrische tractie
zal 'hebben. Tegelijkertijd zal de remise
aan den Rijswij&csehenweg aanmerkelijk
uitgebreid en verbouwd worden.
Nieuwe Postzegels.
„De ^[Maasbode" schrijft
„Z,ijn /wij juist ingelicht, dan zal er
binnenkort (een geheele nieuwe serie N10-
derlandsche postzegels worden uitgege
ven iter vervanging van de thans sedert
1898 |jn gebruik zijnde zegels".
|Wij: 'hebben goede reden om aan te
nemen, Idat „Die Maasbode" niet juist
is ^ingelicht, zegt het „Vad.", zonder die
goede )r'eden te noemen.
KORTE KRONIEK
jDe bakkerspatroons te Wieesp heb
ben pp één na besloten 23 dezer den
nachtarbeid pi te schaffen. Patroons, die
de overeenkomst overtreden, wonden ide
eerste maal niet f'25,. de tweede maal
met f50 en de derde maal met f 100 ge
straft
rTer gelegenheid van haar 35-jarig
bestaan zal de R.-K. -Sociëteit Kunst en
Vriendschap te Delft op 16 en 17 Mei e.k,.
een wedstrijd organiseeren in komisch
en dramatisch reciteeren en in komische
voordrachten en duetten.
1De heer F. Lieftinck viert vandaag
zijn 35-jarig jqbileuimjjals lid van de (TJwee-
5de Kamer. 1
Gedurende het jaar 1913 werden
in Nederland geboren 173.512 kinderen
tegen 170.269 in 1912, of onderschei
denlijk per duizend inwoners 28.20 en
28.06.
LEIDEN, 18 Februari.
Lustrumviering Ned. R.K. Graf. Bond.
Onder de opgewekte tonen der Har
monie „St. Gregorius", met wier leiding
tijdelijk is belast de heer Van Velzen,
werd gisteravond in het Bondsgebouw
de feestavond, georganiseerd ter gele
genheid van het vijfjarig bestaan van de
afd'. Leiden van den Ned. R.K. Graf.
Bond geopend. Die voorzitter, de heer
M. 'Horikx, heette in zijn openingsrede
de zeer talrijke (aanwezigen,van harte Iwjejl-
kom, besprak in het kort de oprichtings
geschiedenis der afd., uitte zijn vreugde
over den groei der organisatie, besprak
de invoering van het landelijk collectief
contract, waarvan de meeste leden der
afd. de vruchten reeds hebben geplukt,
herinnerde nog eens aan dert welgeslaag
den bloemendag, die een flink batig saldo
had opgeleverd, dank zij' den ijver der
dames, waarvoor hij hen nogmaals een
Woord van dank bracht, spoorde daarna
de ouders der adsp.-leden aan om hunne
zonen trouw de vergaderingen en cur
sussen te doen bijwonen im het belang
van de toekomst van hen zelf en van de
R.K. Vakbeweging, en verzocht ten slotte
de aanwezigen het lied ^Aan Uy_Oj Kloning
der Eeuwen" te zingen, hétgeen enkele
oogenblikken later uit volle borst werd
aangeheven. Nadat de .Harmonie zich had
doen hooren, verkreeg de ""heer J. Wj. P.
Jaspers, bondssecretaris het woord. Sipr.
wierp een terugblik over wat in de
afgeloopen vijf jaar was tot stand ge
bracht, hetgeen aan de werkkracht van
slechts enkelen is te danken die door
hunne voortdurende propaganda de afd.
hebben gebracht van 14 op 53 leden,
plus een 20-tal adspiranten. Namens het
bondsbestuur bracht ook spr. een woord
van dank aan de dames, die zich zoo
ijverig hadden gedragen voor de verkoop
der tuberculosebloempjes ten bate van
den aan tuberculose lijdenden typograaf
(applaus). Nu door de invoering van het
collectief contract het aantal ongeorga-
seerden reusachtig is verminderd, spoor
de spr. de leden aan ook de kath. arbei
ders in andere bedrijven niet te vergeten,
doch hen integendeel te helpen aan de
versterking hunner organisaties, want
zegt spr., de Rerum Novarum is niet al
leen voor de typografen geschreven, doch
voor alle arbeiders. Vooral riep spr. de
hulp ld er vrouwen in voor de taak der
vakbeweging, daar zij toch groot belang
hebben bij datgene, wat de vakorgani
satie voor de vakarbeiders wenscht te
verkrijgen, n.l. een menschwaardig be
staan. Daarom roept spr. allen op om
mede te werken aan de groei en bloei
der R.K. Vakbeweging. Ook de jeugd
werd door spr. niet vergeten. Hij drukte
de ouders vooral op het hart, dat zij toe*
zien dat hunne zonen in de kath. vakbes-
weging plaats nemen, daar dit in het be
lang zal zijn van het goed-Roomsch zijr.
der arbeidersjeugd. De voorzitter bracht
spr. een woord van dank voor zijn krach
tig betoog en hoopte dat de leden de
wenken ter harte zouden nemen. Thans
kwamen wij aan het vroolijke gedeelte
van den avond, welverzorgd door het
bekende duo C. de Haas en C. van der
Linden. Beide heeren brachten de lach
spieren danig in beweging door de ver
schillende voordrachten, welke door hen
ten beste werden .gegeven. Afgewisseld
door muziek werden o.a.; voorgedragen
Stakkertje, Schouwburgpraatjesde
Schoolmeester van ZjWammerdam, Hein
én iTrui naar (dejSiaten-Generaal en! vooral
niet te vergeten de „Twee Aviateurs"
en „Waarom wij trotsch op Leiden zijn'71
een voordracht, waarin verschillende
Leidsche toestanden op niet al te zoetk
sappige wijze werden belicht, o.a. de
belastingverhooging, de vuilverbranding
postkantoorrhisère enz.
Al deze Voordrachten werden op1 uitstee
kende wijze begeleid door den heer God-
dijn. Inderdaad, dit duo had veel suc
ces met Zijn optreden. Die avond was om*
voordat men er aan dacht.
En zoo behoort deze feestavond weer
tot het verleden. Die avond heeft de band
tusschen de leden onderling versterkt, bij
de vrouwen heeft het de sympathie ver
hoogd voor de vakbeweging.
•Het bestuur heeft eer van dezen avond,
waarop het nuttige met het aangename
op passende wijze was vereenigd.
Zita-vereeniging.
Een twintig-tal dames van de Zita-
Vereeniging kwamen gisteravond in een
jaarvergadering bijeen.
Mej. Schmier de presidente opent de
vergadering en spreekt een woord van
welkom tot de aanwezige dames-corres
pondenten en de dames-leden, en deelt
verder mede dat de secretaresse wegens
uitsteaigheid de vergadering niet kan
bijwonen. De vice-presidente heeft of
ficieel haar ontslag ingediend. "Een desj
betreffend schrijven werd door Me*,j
A. Schmier voorgelezen.
Var. een viertal dames correspondenten
was bericht van verhindering ingekomen.
Mej. Filbry leest daarop de notulen der
vorige jaarvergadering voor. Deze wor
den ongewijzigd goedgekeurd.
Uit het kerurig verzorgde jaarverslag,
dat ook door mej. Filbry werd voorge
lezen bleek dat de. vereeniging gedu
rende het afgeloopen jaar met succes op
allerlei gebied gewerkt heeft
Verder vernamen wij uit het jaarver
slag dat het pand gelegen naast het ge
bouw der Zita-Vereniging door de ver
eeniging is aangekocht
Voorts stippen wij den volgende be
langrijke feiten en cijfers uit meerge
noemd verslag aaan.
'Het aantal inlegsters op de groote
spaarbank steeg in 19131 tot 81. Door
vertrek van 3,4 personen daalde het aam
tal inlegsters tot 47.
Ingelegd werd een bedrag van
f5609.41, terugbetaald werd f2601.931
zoodat er in kas bleef de somma van
f'3007.48. Daarbij gevoegd de bijgeschre
ven rente ten bedrage van f50.27 maakt
een bedrag vaji f 3(057.75.
Het aantal inlegsters op de kleine
spaarbank bedroeg 3,2. Ingelegd werd
een bedrag van f29.10. De rente be
droeg f.71. Aldus een bedrag van
f 29.81.
De bibliotheek beschikt over 507 num
mers. Deze werden gedurende het afge
loopen jaar 679 maal uitgeleend.
Bij het wijkbezoek werden $54 meis
jes bezocht.