17
BINNENLAND.
BUITENLAND.
87) MAGNA.
5e Jaargang
No 1322.
Bureau ÜUDE SINGEL 54, L, E fi D E FsJ.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT El KEN DAO, UITOEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en h«t GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Lelden 0 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, O0 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartflk
Afzonderlijke nummers lVa cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
Dinsdag
Februari
1014.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
Ingezonden mededeellngen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratie
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting, Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertenti6ngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertenttèn) 15 regels 23 cent, iedere regel mee, 5 mtu aaöguöoden
betrekkingen 1—5 regels 50 oenl Iedere reg*l bums' 10
uwe kiezerlijke regeering het volgende
'ter kennis te brengen.
B|ij artikel 5 van het vredesverdag van
'Londen van ^0 Mei 1913 tusschen Turn
kije en de verbonden Bialkanstaten en
bij art. 15 van het verdrag van Athene
tusschen Turkije en Griekenland van 1
Nov. 191% heeft de Porte zich verplicht
aan de groote mogendheden de zorg over
te laten om te beslissen over het lot
der eilanden in de Aegeïsche Z,ee.
Dientengevolge hebben de zes mo
gendheden na het vraagstuk nauwkeurig
te hebben bestudeerd en na vele gedach-
'tenwisseling beslist, dat Griekenland aan
Turkije de eilanden Imbros en Tenedos
zal afstaan en in het definitief bezit zal
blijven der eilanden, die Jiet „op| het
oogenblik in de Aegeïsche Zee bezit.
Custillorizo zal eyerleens aan Turkije
worden gelaten.
De zes mogendheden hebben besloten
dat door Griekenland voldoende waar
borgen aan Turkije zullen worden gege
ven. De eilanden zullen niet versterkt
worden ,noch gebruikt worden met een
strategisch oogmerk of als vlootbasis.
Turkije zal krachtige maatregelen ne
men teneinde den smokkelhandeltusJ
schen de eilanden en 'het Ottomaansche
grondgebied te voorkomen.
De zes groote mogendheden zijn over
een gekomen, haar invloed op de Griek-
sche regeering aan te wenden voor de
loyale uitvoering en handhaving van deze
voorwaarden.
De zes mogendheden hebben boven
dien van Griekenland voldoende waar
borgen geëischt voor de bescherming van
de Muzelmansche minderheden op de.
eilanden, die het zijn toegewezen^
Griekenland krijgt van de zes mogend
heden der conferentie de verzekering,
dat qjeze besluiten loyaal geëerbiedigd
zullen worden door de Ottomaanche re-
geering'Li
De sedert maanden hangende onder
handelingen tusschen de vertegenwoor
digers 1
der Fransche en der Duitsche
regeeringen
over de spoorwegen in Klein-Azië, zijn
geëindigd.
De overeenkomst geldt het geheele
gebied der Fransch-Duitsche spoorweg-
belangen in Turkije, voornamelijk de be
trekkingen tusschen de Anatolische, de
Bagdadspoorweg, de Syrische spoor
wegmaatschappij in Noord-Oost-Ana-
tolië.
De pnderhandelingen, zegt de „Frankf.
Ztg.," zijn reeds in het laatst der vorii
ge eeuw aangeknoopt. Zij hebben tot
heel wat besprekingen aanleiding gege
ven, maar zijn nu dan toch tot een goed
einde gevoerd, zoo zelfs, dat ieder der
onderhandelaars aannemen mag, het
hoogst bereikbare te hebben bereikt, zoo
dat een overeenstemming tot stand geko
men is, die vrij wat beter is dan de,
voortzetting van den strijd.
Voor Duitschland ging het voorname
lijk om de financieele en economische
vaststelling van zijn bezit, en de uit
voering der nog verkregen concessies».
Nadat met Engeland onderhandelingen
waren aangeknoopt, die eveneens tot een
resultaat leidden, en die ook voor het
afsluiten staan, werden in Londen
Turksch -Engelsche onderhandelingen
aangeknoopt, waarbij Hakki-pasja yoor
Turkije optrad, en die veneens zijn ge
ëindigd» Thans moet Frankrijk nog met
Turkije onderhandelen, om tot overeen
stemming te komen over het met Duitsch
land gesloten verdrag. Die onderhande
lingen zullen geen moeilijkheden <)ple-
*veren, daar Turkije er zelf het grootste
belang bij heeft, dat de overeenkomsten
met de drie mogendheden zoo spoedig
mogelijk tot stand zullen komen.
Door deze overeenstemming tusschen
Duitschland, Engeland en Frankrijk,
zegt de Frankf. „Ztg/L is thans de pe
riode voorbij, waarin die beide landen
alle mogelijke onderhandelingen van
Duitschland met Turkije bemoeilijkten.
Want zij hebben er thans zelf belang bij,
dat Turkije de "Dluitsche eischen aan
neemt, en zullen dat ook wel duidelijk
doen uitkomen.
Wiijltde toestand
in Vera-Cruz
als zeer ©ritiek beschouwd wordt, zal de
Amerikaansche regeering nog drie oor
logsschepen daarheen zenden. De Zapa-
listen hebben de buitenwijken der voor
steden reeds bezet, ien men verwacht,
dat zij spoedig tegen de stad zullen op
rukken.
Engeland, Japan, en Duitschland zijn
eveneens van plan oorlogsschepen te zen
den, imaar naar Üe hoofdstad zelf. Dat
alles wijst er op, dat men hetergste
vreest en de scheepscommandanten heb
ben bevel gekregen om. gewapende ma-"
trozen aan land te zetten, zoo dra 'leven
en eigendom der vreemdelingen in ge
vaar komen.
Deze regeeringen hebben klaarblijke
lijk ,de toestemming van Huerta gevraagd
om dezen maatregel te mogen treffen.
De Vereenigde Staten kunnen evenwel
Huerta 'niet om verlof vragen om troepen
te mogen landen, daar zij hem niet als
president erkend hebben indien Wilson
dit bevel toch gaf, zou het als eén ver
kapte oorlogsverklaring kunnen be
schouwd worden.
GEMENGD.
Uit'Kaap Haïti wordt gemeld,
dat het leger van president Zamor, bij
zijn eerste poging om de rebellen, die
generaal Theodore ondersteunen, te ver
nietigen, een vreeselijke nederlaag gele
den heeft. (Bij Gonaives werden de regee-
ringstroepen met zware verliezen terug
geslagen. Men verwacht, dat Zamor na
deze nederlagen de geheele vloot bij
Kaap Haïti zal concentreeren, om van
uit zee een aanval te ondernemen.
Daar Zamor verklaard heeft, dat hij
Theodore met de regeeringstroepen bij
Kaap Haïti zal aanvallen, heeft deze een
deel zijner troepen tegen Zamor in het
veld gezonden, om een slag in de nabij
heid van Kaap ,Haïti te vermijden,
Te New-York en elders in het Oos-^
ten der Vereenigde Staten hebben de
laatste dagen geweldige sneeuw
stormen gewoed. ,'Het leed ,der behoef -
tigen en werkloozen in New-York is
hierdoor nog gestegen.
Echter zal nu sneeuwopruiming als
welkome werkverschaffing komen. De
sneeuw ligt in New-iYork 25 c.M. dik.
In antwoord op een desbetreffende
tot de regeering gerichte vraag, deelde
Mc Kenna mede, dat de uit Zuid-Afrika
gezette arbeiders-leiders zullen be
handeld worden vals ongewenschte vreem
delingen. MC Kenna verklaarde, dat hij
geen gezag in deze aangelegenheid had,
daar alle gedeporteerden Engelsche on
derdanen of genaturaliseerde Engelsche
onderdanen waren,
In tegenspraak met de door den
Berlijnscnen correspondent van een te
Parijs verschijnend blad medegedeelde
bijzonderheden over den naar beweerd
wordt slechten gezondheidstoe
stand, die thans in het Duitsche
leger zou heerschen, en waarin wordt
gesproken van 12.000 in de hospitalen
ziek liggende soldaten, verneemt het
Wolffbureau van bevoegde zijde het VoD
gende: De opname van zieken in de
hospitalen -in Pruisen, met inbegrip van
'Saksen en Wurtemberg bedroeg in Ja
nuari 1914 53.7 op de duizend, tegen
55.9 in Jan. 1913, welke cijfers met'de
door de Fransche berichten over het op
treden van besmettelijke ziekten in het
Duitsche leger op geen enkele wijze
■overeenstemmen. De gezondheidstoe
stand in de afgeloopen weken en ook
thans is beter dan ooit te voren het ge
val is geweest.
Prinses Willem van Baden is gis
terochtend tegen vijf uur overleden.
Protestvergadering.
In verband met de opvoering van het
scrabeuze tooneelstuik „Monna Vanna"
van Maurice Maeterlinck, in den Schouw
burg, werd gistermiddag in de sociëteit
„Burgerlust" een protest-vergadering ge
houden 'door de Nijmeegsche Katholie
ken. Het initiatief tot deze protest-ven-
gadering werd genomen door de Nij
meegsche vereenigingen van „Voor Eer
en Deugd" en het plaatselijk comité der
K. S. A.
De opkomst was groot. O. a. trad als
spreker op pater van Hasselt Ten slotte
werd een motie aangenomen, die aan
de verschillende autoriteiten in stad en
gev/est, aan de afgevaardigden der Twee
de Kamer en den Minister van Justitie
zal worden gezonden. In deze motie staat
o. m.. het volgende
„Wjj achten het een diep treurig feit.
dat onze Stadsschouwburg, waarvoor alle
burgers, Katholieken en niet-Katholieken
hun penningen moeten oififeren, mis
bruikt wordt, om ons in onze Christe
lijke zedelijkheidsbegrippen te grieven.
(Wlij dringen er bij het hoofd der ge>-
meerite ernstig op aan, bij dergelijke
voorkomende gelegenheden eindelijk ook
eens rekening te houden met de rech
ten der Christelijke en weldenkende in
gezetenen en der overgroote jneerdep-
heid."
Museum voor de Studie van Ge
vangeniswezen en Dwangopvoeding.
Gistermiddag is te Amsterdam, in het
bijzijn van een aantal genoodigden, he£'
Museum voor de Studie van het Gevan
geniswezen en Dwangopvoeding, dat op
een der bovenlocaliteiten van jie Universi
teit is gevestigd, geopend.
Onder de aanwezigen bevond zich de
Minister van Justitie Mr, Ort.
De Voorzitter van de Commissie van
Beheer, prof. mr. J. A. van Hamel, sprak
het openingswoord. Aan diens rede ont-
leenen wij het volgende
,'Het Museumm is ingericht in de Uni
versiteit en het heeft dan ook o.m' te be
ginnen uiteraard beteekenis als middel
van ontwikkeling vöor de aankomende
juristen, die ook op deze manier, ter aan
vulling van hetgeen boeken, colleges en
wat dies meer zij, hun over strafrechts
pleging en strafwet leeren, hun beeld
daaromtrent door eigen aanschouwing
verder kunnen verduidelijken.
Het is geenszins bedoeld als beperkt
voor de studenten van deze Universiteit
van Amsterdam •-£n het zal ook gaarne
bezoek ontvangen van die vain de Vrijie*
Universiteit en van Academieburgers van
andere plaatsen, belangstelling en mede
werking van die kanten zullen, wij hooge-
lijk waarde er en.
Evenwel hop'en wij ook in verdere
richting nog voor ontwikkeling en voor
lichting te kunnen dienen, wanneer b.v,.
studieclubs, andere onderwijsinrichtingen
en particuliere belangstellenden of stuf-
deerenden er kennis van willen' nemieg,;
zal de verzameling nog beter aan haa'r
doel beantwoorden.
lH;et komt mij tevens voor, dat men
ook reeds jurist, zelfs vergrijsd jurist,
vakman kan zijn magistraat, ambtenaar,
politie-autoriteit, lid van eene gevangenis-
of gestichts-administratie, om wellicht
toch nog een en ander nieuws of leer
rijks in de Verzameling te kunnen aan
treffen.
In het algemeen is van de inrichting
van het gevangeniswezen zoowel als van
het tucht- en opvoedingswezen te weinig
bekend, en bestaan scheeve voorstellin
gen. „Zakjesplakken" en „Erwtenlezen"
en „donkere cellen" spelen aan den
eenen kant nog een hoofdrol in de
volksverbeelding, aan den anderen kant
praat menigeen mee over de „boeven
die het veel te goed hebben".
Daarna voerde Mr. Ort., Minister van
Justitie het woord, die van zijn groote
waardeering getuigde voor de commissie,
welke de verzameling bijeengebracht
had en de beste wenschen uitsprak voor
den invloed, die van het Museum zou
kunnen uitgaan.
Ten slotte maakte de aanwezige» ©en
rondgang door de zalen.
Constitutioneele zin.
,H.et gebeurde in Zweden werpt weer
eens een gunstig licht op wat in ;t af
geloopen jaar ons vaderland te zien gaf.
Vergelijk maar:
Ginds een Koning, die betoogingen ge
doogt en aanmoedigt, welke aan zijn
meening relief moeten gevenhier een
Vorstin, die zich niet alleen van zoo iets
zorgvuldig onthoudt, maar zich eenvou
dig neerlegde bij de .uitspraken des
volks.
Ginds een Koning, die door jijn ma-
nifesteerend optreden blijk" gaf van wanj
trouwen in de heerschende partijen hier
een Vorstin, die integendeel zelfs advies
inwon van een partij, welke tegen Haar
gekant is.
Ginds een Koning, die door zijn be
windslieden moet worden gewaarschuwd
hier een Vorstin, aan wier handelswijze
ieder opzicht uit in 't voordeel van ons
Ginds een Koning, die de partijstoffen
aanblaast; hier een Vorstin, die een bo
ven alle partijen zich verheffend stand
punt inneemt.
Inderdaad: deze vergelijking valt in
ieder opzich uit in 't voordeel van ons
Vaderland en zijn Koningin, wat wel
licht in de naaste toekomst nog duide
lijker zal worden. iReeds nu heeft de
Zweedsche Koning moeilijkheden bij ;t
vormen van een nieuw Jcabinet en als er
dit eenmaal is, zal het wel zoodanig we
zen, dat het m ootsing komt met het
parlement en dus de .uitspraak des land,*
zal moeten worden ingeroepen.
En wat dan Stélt die uitspraak den
Koning in 't gelijk, dan zal deze welis
waar zijn hoog spel hebben gewoqnen,
maar ten koste eener verwijdering tus
schen de Kroon en de verliezende partij
verwijdering, welke te voorkomen
ware geweest bif meer constitutieneel
Optreden van Z. M.
Maar valt de uitspraak anders uit, dan
wankelt 's Konings troon en geraakt het
land eerst voorgoed in de verwarring,
waaruit allerlei onheil kan voortkomen.
En aan wien dan de schuld?
Inderdaad: in ons land gaan de za
ken goed. In handen van Koningin Wiil-
helmina, die van zoo breed constititio*
neel inzicht blijk gaf en daardoor het
algemeen vertrouwen won, "in Haar
handen zijn de teugels wan het bewind
veilig.
ALGEMEEN OVERZICHT.
De nota door markies Pallavicini na
mens de groote mogendheden in z^ke
de Aegeische eilanden
Zaterdagmiddag aan den grootvizier
overhandigd, luidt als volgt:
„Wiij ondergeteekenden, gezanten van
Oostenrijk-Hongarije, Italië en Groot
Brittannië, zaakgelastigden van Fran
krijk, Duitschland en Rusland hebben de
eer, in opdracht hunner regeeringen aan
F E U1L LETO N.
Moeder, dat is nu de zaak niet, riep
Frans met heesche stem uit, zich dwin
gend binnen de perken te blijven. Ge
kunt in en met ,uw zaken doen wat u
wilt, maar dat ontwerp bekoort mij; het
was nog niet eens klaar. Ik zeg u, dat ik
niet wist of ik wel handelen mocht, zoo
als August het vroeg.
En daarom heb ik het maar gedaan,
sprak de vrouw. Ik wist toch, dat ge
eerst je tijd verloopen zoudt om inlich
tingen te nemendenkt ge, dat ik daar
je broer maar op kon laten wachten?
Denkt ge, dat ik mijnheer de graaf zoo
slecht zou betoonen?
Moeder, het was toch onmogelijk,
hem aan te bevelen, zonder te weten
wat men aan hem heeft. Ik weet nu, dat
ik het niet doen mocht.
- Papperlapapp, dat gaat mij niets
aan. Hij heeft voor ons gedaan, wat hij
kon en nu doe ik ook voor hein, wat hij
Wil. Voor jij met je dwaas bedenken
klaar was, was 't voor de heele zaak te
iaat. Ja, ik, ik heb 't gedaan.ik heb
dat, wat je geschreven hebt, aan August
gezonden, om aan het gebeuzel een einde
te maken! schreeuwde zij imtfier hefti
ger. Ik heb hemgeschreven het in de
krant te laten zetten.
Moeder, daar hadt gif geen recht
toe. Het 'was mijn eigendom. Ik had
het weggestoken, de lade is verbroken.
Ge kunt je daarover beklagen. Ge
kunt je moeder Voor het gerecht brengen.
Je bent zoo'n vrome zoon, zoo'n goede
broeder! Je bent nu kwaad op1 den
•graaf, omdat hij je broer helpt... Maak
nu, dat je ,ujit de keuken komt 'Ik heb
geen lust je grofheden aan te hooren.
Als het je hier niet bevalt, hoef Je niet
meer over den drempel te komen, gilde
zij, steeds heftiger op hem, toetredend^
'Moeder, gij hebt m:ijn g;oeden naam
vernietigd. Voor hoe onbetrouwbaar sta
ik nu niet voor de lui.
jWjil je gaan, jou onbeschofte zoon,
die zoo tegen zijjn moeder aangaat
schreeuwde zij opnieuw, hem bij den
schouder vattend om henu de keuken uit
te dringen,...„i.
Met vasten greep werd in 't zelfde
oogenblik haar arm gevat
Ga maar heen, Fransy sprak de
vader met moeilijk ingehouden toorn. Gij
hebt geen schuld; er is schandelijk met
je gespeeld.
En igij, gij zult hem natuurlijk weer
gelijk geven, schreeuwde de vrouw haar
man toe, terwijl zij trachtte zich van zijn
greep te bevrijden-
Ga naar buiten, Frans, herhaalde hij!,
zonder ojp ;zijn vrouw te letten, doch op
zulk een toon, als Frans nog nimmer
van hem had gehoord'*
Die jonge man verliet de kamier h en
bleef toen aarzelend staan, want een
jammerlijk geschreeuw van Zijn moeder
en het barsch geluid van zijn vader ver
vulden hem met schrik1
Een oogenblik aarzelde hij en wilde
toen weer naar zijn ouders gaan, maar
zijn vader had de deur gesloten.
Met een bedrukt gemoed ging hij naar
zijn kamer.
Hij was zich nog maar niet ten. volle
bewust van zijn toestand en kon slechts
als wezenloos staren op het ongelukkige
artikel en op de voor hem zoo vernieti
gende wooiden, door den pastoor daar
bij geschreven.
't Was intusschen al lang stil gewor
den. Meester Hellbrinck stond in zijn
werkplaats en liet zijn schaaf met zoo
veel drift heen en "weer gaan, dat de
krullen opvlogen.
Op zijn voorhoofd vertoonden zich ech
ter diepe rimpels.
Hij had het al .vroeger moeten ver
anderen, mompelde hij.
Nu en dan luisterde hij of hij niemand
de trap hoorde opkomen. Na eenigen
tijd scheen het hem te erg te worden^
hij klopte zijn schaaf uit en ging naar
de kamer van zijn zoon.
Hoofd omhqog, jongen! sprak hij.
De soep wordt nooit zoo heet gegeten
als zij gekookt wordt, sprak hij, hem op
den schouder kloppend. Waarachtig, ik
wou, dat ik# de zaak herstellen kon.
Morgen vroeg zal ik zelf naar Dornick
gaan en den pastoor zeggen hoe het is
gekomen. Je moeder heeft mij alles ge
zegd. Val haar niet te hard. Zij meende
er August goed mede te doen. Ga van
avond naar den pastoor hier. Hij is je
oude vriend; hij zal je wel ten beste ra
den en je een paar uurtjes bij hem hou
den.
Frans reikte zijn vader de hand; diens
hartelijke woorden, diens goede wil om
hem te helpen, monterden hem op. Hij
was zich intusschen wel bewust, dat de
indruk van het artikel vooreerst niet uit-
gewischt zou zijn.
XXVII.
„Waarachtig, Dornick, wij: je bescher
meling en ik, winden ons nog meer op
over je verkiezing dan jij. Het verwon
dert mij eigenlijk, dat ik mij zoo voor
Duitschland interesseer. Het droppeltje
Duitsch bloed dat van grootvaderswege
door mijn adren stroomt, spreekt toch
nog mede, hoewel ik mij liefst Ameri-
kaansch burger noem en kosmopolitisch
ben. Denk maar eens na: in Zwitser
land heb ik gestudeerd, in Amerika ben
ik gepromoveerd, in Engeland en Frank
rijk heb ik het hospitaalwezen leeren
kennen en .spoedig ging ik weer naar
Amerika terug. Nu weet gij, hoe machtig
déze tijd is, dat hij zelfs een zoo zwer
vend wezen Duitsch-patriotisch stemt,
dat komt ook wijl dat groote statenver-
bond allen voor oogen zweept. Dat is
de bodem, waarop de groote gedachten
van den tegenwoordigen tijd gedijen en
daarom dweep ik er mee, dat gij in
het parlement komt.
Je beschermeling denkt en droomt dag
en nacht van niets anders. Van uw rent
meester ontvangt hij steeds de noodige
berichten omtrent den. stand der zaken.
Zijn broeder, die een flink schrijver moet
zijn, heeft hij aangespoord een artikel
voor je samen te stellen. Ik heb er nog
wat aan gecorrigeerd.... Het is zoo echt
Duitsch angstvallig met de woorden te
zijn in plaats van sterk voor den dag te
komen. Naar dat artikel te oordeelen zijt
gij anders een volmaakte heilige.
Mrs. Ahrens lachte en haar witte tan
den kwamen schitterend uit tusschen
haar volle roode lippen.
Ik heb het artikel gelezen, ant
woordde Dornick, naar de blauwe rin
gen sigarenrook starend, die hij uit
en wier loop het eenige scheen wat
hem belang inboezemde.
(Wordt vervolgd.!
