BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
5e Jaargang
Bureau OUDE SINGEL 94, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met QRATIS POLIS Ongevanen-verxekertng
en hst GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor LeMett 0 sent pn weal!
ƒ1.10 per kwartaal; bi| oma agenten 10 sent per week, IJO pgj fewaitaal. Fraaoo
per post f\M per kwart» JL
Afïosderlflke mrmmera Th eetrt, met Qeülustmrd Zondagsblad 8 eesl
L)c U>/12ls IV.N I 'fc>Vi|.. bedraagt /an 1—5 regels t 0.75, elke regel meer 15 cent
Ingezonden mededeellngen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent met gratis
bewijsnummer Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentlëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop wi v«r1sr*>p
(geen hanr1els-advertent18n) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent. Iedere re^el meer 10 «ent
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
V Bij gebrek aan brood.
't Is meermalen gebleken, dat de eens
gezindheid in de Concentratie veel te
wenschen overlaat.
Zóó teer zelfs zijn er de punten van
verschil, dat „Het Vaderland" (hoofdJ
redacteur iRoodhpijzen) nog niet zoo lang
geleden tegenover het orgaan der vrij
zinnig-democraten bakzeil moest halen
met de erkentenis, beter in 't belang der
concentratie te kunnen z w ij g e n dan
praten.
Inderdaad, wie zwijgt heeft niets te
verantwoorden en wie dan voor aller
hande wonden doekjes voor 't bloeden
gebruikt brengt per slot wel ecu dik
verband aan, maar de ware .geneesmet
hode is dit toch niet.
Intusschen moeten de kranten vol, wat
echter met zwijgen niet best gaaf, ter
wijl de menschen naast burgerlijken
stand, feuilleton, ongelukken en adver
tenties ook wel eens wat politieks wil
len lezen. Hoe 'm dat te leveren
Wat nood, denkt de heer Roodhuijzen
bij gebrek aan brood eet men borstjes
van pasteiën en zoo is hij in zijn „Vader
lander" niet te verwarren met het
Haagsche orgaan alweer lustig bezig
met knabbelen aan.... Dr. Kuijper.
Hij vindt het zelf wel een beetje gek,
want hij1 schrijft:
„Dr. Kuijper weer minister! Ër zijn
er links zoowel als rechts, die u
medelijdend zullen aanzien, als waart
ge lijdende aan een soort monomanie,
als ge daarvan oppert. Wij wagen het
er op, maaar blijven bij ons denkbeeld,
totdat men ons kan bewijzen, dat
wij ongelijk hebben. Wie ons tegen
werpt, dat de leeftijd van dezen staats
man een bezwaar zou zijn, wijzen wij
er in de eerste plaats op, dat deze
man voor zijn jaren nog. benijdens
waardig jong is, en dat Gladstone op
nog heel wat hooger leeftijd een Ka
binet heeft geformeerd."
Enz., enz., enz.
IWjat 'n geluk voor om kopy verlegen
linksche journalisten, die Kuyper-pastei
't Gerecht is oud bakken, maar de men
schen smullen er van envergeten al
etende hun onderlinge grieven*
Wel bekome 't hun
V Nogmaals: onderwijzersop
leiding.
Tegen onze driestar over dit actueele
onderwerp, dat ook in de Tweede Kamer
weer ter sprake kwam, werd aangevoerd
dat ons plan om de acte L. O. bereikJ
baar te stellen voor ieder, die een di*
ploma van breede ontwikkeling kan too-
nen, „theoretisch uitstekend" is, maar
niet practisch. En dit om deze reden:
„Menschen, die een opleiding H. Bu S.
of gymnasium achter zich hebben, gaan
niet naar het L. O.tenzij ze voorl
alles mislukken. Maar dan zijn ze zeker
niet de besten om onze kinderen op te
leiden,"
„Of men moet de onderwijzerssala-
rissen zóó buitengewoon verhoogen, dat
zelfs zij, die van H. Bi. S. of gymnasium'
komen, er iets aantrekkelijks in vinden»
Maar dat kosthoeveel?"
Dit zijn inderdaad bezwaren, welke
nadere beschouwing verdienen.
En dan beginnen we maar met de
kosten.
Voorop kan hierbij gesteld, dat de on
derwijzerssalarissen zich nog steeds in
bpgaande lijn bewegen, als is de helling
dan ook flauw, zoodat het onderwijzers-
ambt toch al meer en meer begeerlijk
wordt, vooral voor hen, die meerdere
acten weten te behalen en.... hun veel
(vrijen tijd vergelijk dit eens bij menig
ander beroep 1 productief weten te
maken.
Natuurlijk zal aan de salarieering eens
een grens worden gesteld in verband
met de loonen in de samenleving, maar
zullen allen, die H. Bi. S. of gymnasium
bezochten, die grens wel bereiken of
overschrijden, als zij buiten het onderwijs
blijven Ook van dergelijke jongelui
komt er gaandeweg een overschot.
En is het dan niet jammer, dat voor
dezulken de onderwijzersloopbaan ge
sloten blijft, tenzij ze zich de speciale
acte-kennis gaan vergaren, om nog eens
examen te kunnen doen Langs dezen
weg kunnen „mislukten" nu reeds de
rangen van het onderwijs binnen komen,
terwijl die weg hun juist moeilijker
wordt als niet het examen L. O., maar,
het met goed gevolg doorloopen van
een paedagogischen cursus gevorderd
wordt. Deze cursus worde ingericht tot
een verstandigen toetssteen en de vrees
voor ongeschikte elementen verkleint
naar gelang de keuring scherper is. 1
Misschien doet vooringenomenheid
voor eigen denkbeeld ons de geopperde
bezwaren onderschatten. Ook hierom' wil
den we ze gaarne onder 't oog zien en
6nzen lezers ter beoordeeling geven.
Hoe 11 intusschen zij: het belang van
het onderwijs en den onderwijzersstand
verdienen ten volle, dat de verbetering
der opleiding in zoo goed mogelijke ba
nen worde geleid. Én wanneer hier-
'mede dan kan gepaard gaan een ver
schuiving naar rijper jaren, dan het 14 i
15den voor de beroepskeuze voor dit be
langrijke vak, dan zal veel goeds zijn
bereikt.
Men belangstelling zien wij daarom
uit naar de naaste toekomst, welke im
mers op onderwijsgebied belangrijke
voorstellen brengen gaat.
V Denkt er nu aan.
Tot den 15dën is er gelegenheid zich
aan te geven voor de kiezerslijst. Alleen
de belastingkiezers behoeven dit niet te
doen. Hij, die in eenige rijksbelasting
is aangeslagen, wordt ambtshalve op de
lijst gebracht, mits hij het verschuldigde
over fyet laatstverloopen dienstjaar be
taald hebbe voor 1 Februari 1914.
iHiuurkiezers, loonkiezers, spaarbank-
kiezers en examenkiezers moeten zich
echter telken jare tusschen 1 en 15 Fe
bruari opgeven.
Dat nu eens niemand der onzen dien
plicht verzuime! Men stelle het niet uit
tot den laatsten dag, doch begeve zich
morgen nog naar de secretarie, waar men
degenen, die op de kiezerslijst wenschen
te komen, welwillend te woord staat.
Denkt er nu aan.
ALGEMEEN OVERZICHT.
In een beschouwing over de berichten
dat
een verbond
tusschen Roemenië, \Servië en Grieken
land onder bescherming van Rusland
staat te worden gesloten, zegt de „Neue
Freie Presse", dat een enkel verbond om
twee redenen verontrustend zou zijn» In
de eerste plaats omdat het een bedrei
ging zou zijn voor Bulgarije en Turkije,
die zouden moeten berusten in den vrede
van Boekarest en afzien van de hoop
ojp herziening van dat vredesverdrag, óf
zich openlijk ,tot vijlanden van het nieuwe
verbond zouden moeten verklaren. Bo
vendien zou de machtsverdeeling ip
Europa worden gewijzigd, daar een van
Rusland afhankelijk verbond de krachten
van de Dlrievoudige Entente zou ver
sterken, 'tgeen het Drievoudig Vierbond
bezwaarlijk zou kunnen toestaan* 'Die
vriendschapsbetrekkingen tusschen jTiuin*
kije en Bulgarije zouden een onvoldoend
tegenwicht zij:n tegen een verbond van
Roemenië, (Griekenland en Servië. IHjet
blad kan echter niet aannemen, dat Roe
menië besloten heeft aan zijn buitenlamd-
sche politiek 'n nieuwe richting te geven
lijnrecht tegengesteld yaan de tof nu toe
gevolgde richting»
In een onderhoud met een verslag
gever van 'de „Neue Freie Presse" heeft
Jowanowits, de Servische gezant te
IWleenen, verklaard, dat het gerucht om
trent een nieuw Balkan-verbond, waarbij
ook Bulgarije zich zal aansluiten, voor
barig is. Servië zal echter te Sofia het
mogelijke doen om de toenadering tus
schen Bulgarije en Servië te vergemakke
lijken, en de beide bondgenooten van
Servië, Griekenland en Montenegro,
koesteren cTezelfde goede voornemens.
Roemenië's toekomstige politiek zal zeker
van dien aard zijn, dat het voor Biul-
garijie\zeer|gemakkelijk zal1 zijn jeen lecono-
rnisch verbond aan te gaan met dat rijk,
Griekenland en Servië, waarvan het eenig
doel zou zijn de belangen der Balkan
volken te (behartigen-
Het verblijf van Pasjits te St. Peters-
burg brengt in Ben wensch der Servische
regeering, om imet Oostenrijk-Hiongarijle
betrekkingen van goede buurschap te
onderhouden, in geen n deele verande
ring» Alle aangelegenh. den, die sedert de
jongste crisis hangende zijn gebleven,
zullen weldra op vredelievende wijjze gen
regeld worden.
Ter herinnering aan den doortocht van
Pius VII door Zuid-Frankrijk,
tijdens zijln gevangenhouding door keizer
Napoleon, welke doortocht van 7 tot 10
Febr. 1814 plaats had, zijn Zondag te
Saint Jozy "(Haute Garonne) schitterende
feesten gevierd, waarfan duizenden per
sonen deelnamen. Daa onder bevond zich
ook de eenige overlevende uit een fa
milie, die zes priester aan de Kerk had
geschonken, een eerbiedwaardige grijs
aard, wiens moeder .ndertijd bloemen
aan tPius VII had aangeboden.,
Na een plechtige K Mis, waarbij tal
van priesters en lecken tegenwoordig
waren, had een pracijige optocht door
de met vlaggen versie de straten van het
nederige dorp plaats.
D'e heele dag was verder gewijd aan
kerkelijke en wereldlijke plechtigheden.
Tijdens de Vespers, die door den aarts
bisschop van Toulouse gezongen werden
werd een telegram voorgelezen van kar
dinaal Merry del Val," waarbij deze den
pauselijken zegen overbracht 's Avonds
was heel het dorp schitterend verlicht
Naar uit Rome gesèind wordt, bracht
De prins van Wied
een bezoek aan markies di San iGiuliano,
minister van buitenlandsche zaken. Die
„Messagero" meldt, dat de prins verder
een bezoek bracht aart minister-president
Giolitti en aan den Oostenrijkschen ge
zant en ntiisschien oof aan de gezanten
der groote mogëndliëden zal brengen.
Die prinig ïs kransen gaan neerleggen
op de graven der souvereinen opl het
Pantheon. Vervolgens zal hij den koning
op het Quirinaal bezoeken, waar den
prins een diner wordt aangeboden»
;De „Messagero', weet voorts nog te
melden, dat lidje priins door den Paus
in audiëntie zal worden ontvangend Hot
Vaticaan, aldus meldt het blad, wenscht
hartelijke betrekkingen met den nieuwen
vorst van Albanië te onderhouden, in
wiens vorstendom het Vaticaan zulke
zulke groote belangen heeft.
Met het oog op dit laatste bezoek is
de prins niet op het Quirinaal afgestapt,
hoewel de koning zulks gewenscht had.
Het iDuitsche gezantschap zal morgen
een dejeuner ter eere van den prins voin
Wied geven.
In een interview van een redacteur van
de „Corriera d,Italia" verklaarde de ad
judant van den prins von Wjied dat de
eerste Albaneesche troepen-afdeelingen
Italiaansche wapenen zullen gebruiken.
Een zeer gróót aantal automobielen zal
worden aangeschaft
GEMENGD.
Dinsdagmorgen om 11 uur is bij
het doen van oefeningen een tijger uit
de menagerie van Hagenbeek te Ixelles
ontsnapt. Het was juist marktdag
zoodat men zich begrijpen kan dat onder
de talrijke marktbezoekers een groote
paniek ontstond. De tijger werd achter
volgd door politieagenten die revolvers
in de Ihand gereed 'hieldeln ieïi leepige tem-*
mers. Het roofdier liep in de rue Digue
een tabakswinkel binnen, die spoedig
door de bewoners gebarricadeerd werd.
■Men plaatst voor de deur van het maga
zijn een kooi waarna een temmer, die
zich door het venster binnen het huis
had begeven, den tijger noodzaakte de
kooi binnen te gaan.
Er werd gelukkigerwijs niemand ge
wond* 1
De minister-president van Portugal
heeft vandaag het nieuwe kabinet
aan de Kamer van afgevaardigden voorge
steld en daarna het regeeringspram voor
gelezen. Darin komen voor: amnestie
voor politieke misdrijven, clemente straf
fen voor misdrijven tegen den staat, her
ziening van de wet op de scheiding van
kerk en staat, j
De regeering zal een politiek van ver
zoening der partijen voorstaan.
Gisteren werd het E n g e 1 s c h
Parlement door den koning geopend.
De in de te Saarbrücken gevestigde
kanselarij werkzame schrijver Weiss
schoot Dinscjag in woning zijner schoon
moeder te Saarlouis, zijn vrouw, zijn
driejarig kind, zijn schoonmoeder en
daarna zichzelf dood.
Carnegie schonk volgens een tele
gram uit New^York 10 millioen dollars
voor het vredespaleis en twee mil
lioen dollars om de vredeszaak door ker
kelijke instellingen van verschillende
godsdienstige gezindten over heel de we
reld te doen bevorderen;
Een deel der inkomsten Zal besteed
worden voor de kerkelijke veneeniging
en voor den vrede in Groot-Birittannië en
Duits chland.
ijBiurgard, de van spjionnagever-
d a c h t e ,D|uitscher, die eergisteren aan
gehouden is toen hij op het terrein van
het fort Lucey bij Toul aan het fotogra
feeren was, heeft in 't verhoor dat hem
gisterochtend te Nancy is afgenomen, zijn
onschuld volgehouden. _H(iJ zeide, dat hij
heel veel belang stelt in fotografeeren en
als oud-soldaat ook in militaire zaken.
Hij heeft echter volstrekt niet gepoogd
geheimen van de landsvereeniging uit te
viaschcn, Hij geide voorts, dat hij niet
meer zou antwoorden op vragen, die hem
gesteld werden, dan in het bijzijn van zijn
advocaat.
Het Zweedsche ministerie Staaff
heeft gisteren zijn ontslag ingediend.
Dit staat waarschijnlijk in verband met
de kwestie der landsverdediging en le-
geruitbreiding, waarbij het kabinet, niet
alleen zijn gezag in het land verspeeld
heeft, maar ook het vertrouwen van den
koning heeft ingeboet.
Ned. Missië in Indië.
Als een heugelijke tijding wordt aan
„de Tijd" uit Indië gemeld, dat den 19
Januari twee Javaansche jongelingen
'naar Europa zouden vertrekken, om er
hun theologische studiën aan te vangen.
Zij zullen worden geplaatst aan de Apo
stolische school te Turnhout in België
van de Orde der Jezuïeten. Indien zij
volharden en slagen zullen zij de eerste
Javaansche priesters zijn.
Brandgevaar in rijksgebouwen.
De minister van binnenlandsche zaken
heeft aan Oedeputeerde Staten in de on-
dm\rir£2deïr£ prwinciën te kennen ge
geven, dat zijn ambtgenoot van water
staat er zijn aandacht op vestigtt, dat
in den laatsten tijd reeds eenige malen
in een landsgebouw brand is ontstaan,
doordat in een vertrek de onder de ka
chel aanwezige plaat de vloer niet vol
doende tegen overmatige hitte bescherm
de. Naar de meening van laatstgenoem
den minister kan dit brandgevaar wor
den vermeden door de kachelplaten op
ongeveer 5 c.M. hooge pooten te plaat
sen of door onder de kachels platen van
eterniet te doen aanbrengen, waarom die
maatregelen worden aanbevolen.
Ouderdomsrente en loonkiezers.
Dezer dagen, in den tijd van den kie-
zerskweek, werd ons meermalen de vraag
gesteld, of de ouderdomsrente, zoo> bet
loon van den adspirant-kiezereïet het bij
de Kieswet vereischte /minimum «oereikt.
bij het gewone wekelijksche inkomen mag
worden gerekend, ten einde zoodoende
aan het bij de wet bepaalde bedrag te
komen?
|W|ij sloegen bijl Ideze nieuwe vraag,
die vele propagandisten een moeilijkheid
zal geven, de Kieswet er op na ien von
den daar bevestigend beantwoord in het
eerste artikel sub» ,2o, alinea 2 en 3, welke
luiden als volgt:
„of dat Zijl op den len Februari in het
genot zijn van een door een onderne
ming, openbare of bijzondere instelling
verleend pensioen of verleende lijfrente
van gelijk bedrag»
'met dien verstande, dat voor hen, die
in beide gevallen verkeeren, zoo noodig,
ter bereiking van het vereischte bedrag,
het inkomen, het pensioen en de lijf
rente worden samengeteld."
Hieruit volgt dus, dat zij, wier inko
men plus de lijfrente het bij de Kieswet
bepaalde bereikt, loonkiezer kunnen wor
den. In geval de vrouw eveneens ouder-
domsrente tfekt, kan ook dit bedrag even
tueel bij het loon worden gevoegd.
„Ctr.".
LEIDEN, 11 Februari.
St. Jozefsgezellen-Vereeniging.
In de St. Jozefsgezellen-Vereeniging
aan het Rapenburg alhier werden giste
renavond een feestuitvoering gegeven.
Zooals altijd, als de St. Jozefsgezel
len op de planken komen, was de zaal
propvol.
Het programma zag er goed uit. Mu
ziek, blijspelen, gymnastiek zouden el
kander afwisselen. Alles wees er op,
dat er weer een echte ouderwetsche ge-
zellenavond zou worden gegeven, waar
van oud en jong konden genieten.
De praeses, kapelaan v. d. Laar, sprak
het openingswoord. Na een kort en har
telijk woord van inleiding gaf spreker
een uitlegging van het Eucharistisch
Apostolaat, dat onlangs door de St. Jo-
zefsgezellenvereeniging is opgericht. De
jongens die lid worden van deze vereeni-
ging, verplichten zich iedere week ter
Communie te gaan. De Eerw. spreker
schilderde daarop dë overgropte liefde
van Jezus in Zijn H) Sacrament en spor?r*
de allen aan dien Opd van Liefde weder*
iiefce te bewijzen, door Hem dikwjiii.
te bezoeken en te ontvangen in het Ge
heim Zijner Liefde.
Hierop werd door alle aanwezigen
het „Heil U, Gezellenbond" gezongen»
Onder de gymnastiek-oefeningen trok
bijzonder de aandacht een brug, gevormd
door een aantal jongemannen, waar een
kleine dreumes heel handig overheen liep
Ook de verdere gymnastische oefenin
gen en standen hadden een goed verloop
en werden met belangstelling door de
aanwezigen gadegeslagen.
De clou van den avond was en bleef
natuurlijk de tooneelvoorstelling. Ach
tereenvolgens verschenen op de planken
„De Millionair" en „Het Testament van
Oom Jan". I
W;at is er gelachen I Steeds stijgende
vroolijkheid van grobt en klein daverde
door de zaal. Maar we moeten ook ge-^
tuigen, dat het spel der comedianten
heel leuk en natuur-getrouw was. „Vader
Kolping" beschikt over verscheidene goe
de, over eenige zeer goede krachten.)
De regisseur, de heer L. Bayer, had niet
minder eer van zijn werk dan de leider
der gymnastiekoefeningen, de heer H,
van Brussel.
Nog een bizondere hulde aan de sym
phonic, die onder de krachtige leiding
van den 'heer ,W( F. Schinck, onvermoeid
de pauzen vulde met muziek, die niet
slechts in groote lijnen, doch ook in fi
nessen verzorgd bleek.
De St. Jozefsgezellenvereeniging heeft
weer eer van haar feestavonden.
Gezondheidscommissie voor de
gemeente Leiden.
Gisteravond om 9 uur hield in het
Raadhuis alhier de Gezondheidscommis
sie een openbare vergadering ter vast
stelling van het jaarverslag 1913.
Zooals bekend, maken de volgende
heeren lid van deze commissie uit: prof*
dr. L. van Itallie, voorzitter; (Wj. C, de
Oraaff, secretaris; ,Wj. C Mulder, dr. E.
Gorter, dr. H, J. M, Boonacker, mur. PJi.
Bw Libourel en B. Marks.
Prof. dr. L. v. Itallie opent de ver
gadering en brengt het jaarverslag hoofd-
stuksgewij'ze in behandeling, waarbijl lpj
hier en daar toelichtingen geeft.
Aan het in alle opzichten keurig be
werkte jaarverslag ontleenen wijl de vol
gende vermeldingswaardige feiten:
Die bevolking van Leiden bedroeg: 31
Diec. 1912 59207, 31 Dec. 1913 59496,
t. w. 28541 mannen en 30955 vrouwen.
D|e toeneming der bevolking heeft aldus
bed ragen J289, ^erwiji het aantal geboorten
(1548) dat der sterfgevallen (6S0J met
868 overtreft. Die algemeerae gezondheids
toestand kan over het afgeloopen jaar
gunstig genoemd worden. Het sterfte
cijfer per 1000 inwoners heeft 111.45 be
dragen.
Die commissie blijft van meening, dat
de sterfte van -kinderen beneden het
eerste levensjaar in <ieze gemeente nog
belangrijk (zal (kunnen worden verminderd-
Ongetwijfeld vertoont het procentisch
sterftecijfer van kinderen beneden het
jaar voor onze gemeente een neiging tot
daling en maakt Leiden in de rij der
grootere gemeenten van ons vaderland
geen slecht figuur; dat hieruit echter de
gevolgtrekking gerechtigd zou zjjn, dat
daarmede de noodzakelijkheid van een
onderzoek naar de oorzaken der kinder
sterfte zou komen te vervallen, wenscht
onze commissie niet te onderschrijven.
(Dat (de Gezondheidscommissie fcrich zelve
wel degelijk verplicht acht, ook de hy
giënische belangen van het opgroeiende
geslacht voor te staan, werd ook dit
jaar o.a. weer eene waarschuwing ge-
