BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITOEZONDERD ZON- EN FEESTDAOEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAOSBLAD vt>or Leiden 9 eent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per weck, 1J0 per kwartaal. Franco
per post f 1 -50 per kwarti "i.
Afzonderlijke nummers 2Va cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
De 'VHVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regei meer 30 cent met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting, Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiöngevraagde betrekkingen, huur ra verhuur, koop m verkoop
(geen handels-advertentiCn) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer ft srat; nangefrrdra
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 eeat
,D|e seismograaf te Marseille regis
treerde om 4.(04 gisterenmorgen een seis
mische schok op eeil afstand van 9000
kilometer. 1
Naar uit Wieenen aan de Times ge
seind wordt verlangt Essad pasja de
portefeuille van oorl<og in het
Albaneesche ministerie in ruil voor zijn
bereidwilligheid om den prins von Wied
als vorst te erkennen en te steunen.
Het stoomschip x'vtonroe is gisteren
morgen na een aanvaring met het stoom
schip Nantucket ter hoogte van Hog
Island gezonken.
De Nantucket redde 85 menschen van
de passagiers ,en de bemanning der Mon->
roe. De reeders van de Monroe zeggen,
dat waarschijnlijk tusschen de 40 en 50
menschen omgekomen zijn.
Dit nummer bestaat uit TWEE
BLADEN en een GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD.
V Propagandist.
in de nu volgende veertien dagen is
het getal propagandisten verdubbeld^ op
z'n minst
(Wjant wie wil er niet het zijlne toe bijr
dragen om zooveel mogelijk geestverwan
ten op de kiezerslijst te brengen vóór 15
Fcbr. a.s.? En wie wil, kan ook aan
de z.g. kiezerskweek medewerken. )Hij
zie maar eens rond in eigen omgeving,
onder kennissen, vrienden, verwanten, fa
milieleden, of er zich niet onder hen
bevinden, die .geen kiezer zijn, ter
wijl zij er de wettelijke bevoegd
heidvoor hebben. Er zijn er heuscli niet
zoo verschrikkelijk veel, die van het kies
recht zijn uitgesloten. Zeker, het begin
sel, dat aan de vigeerende kieswet ten
grondslag ligt, is ons lang niet sym
pathiek en de uitwerking van dat be
ginsel nog minder, om de vele inconse
quenties, maar dat er duizenden en tien
duizenden door worden uitgesloten, is
grootendeels kletspraat.
Denkt nu niet, het is van 't jaar toch
niet zoo noodig. tWjie weet, wat er gebeur
ren zal? Wprdt gij niet voor de i weede
Kamer opgeroepen, dan misschien voor,
den Raad uwer gemeente.
Woensdag hebben wij in ons blad af
gedrukt, wie het kiesrecht kunnen ver
krijgen. Van 'de week zullen we het weer
een keer doen. En twijfelt gij nog over
een of ander geval,, loopt dan even aan
bij een ijverig lid van Kiesvereeniging
of Jonge Garde die weet het wet,
Ieder dus in deze dagen propagandist.
Met 'n beetje goeden wil en een beetje
ijver kan ieder wat voor de goede zaak
doen.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Nog steeds komt er geen verbetering
in den verwarden politieken toestand
in Portugal
Affonso Costa heeft, om een nadere
'uiteenzetting over de tot hem gerichte
beschuldiging, te voorkomen, door de
ministrieelt minderheid in de Kamer een
motie doen aannemen, waarbij de bijeen
roeping van het nationaal congres, een
vereenigde zitting dus van Senaat en
Karn er, werd gevraagd. Dit congres be
raadslaagde over de wenschelijkheid, de
parlementszitting te schorsen gedurende
tien dagen, hetgeen geschied is.
De bedoeling van die schorsing is
waarschijnlijk om Bernardino Machado,
gezant te Rio de Janeiio, gelegenheid
te geven naar Lissabon te komen. Ver
moedelijk zal president Arri'aga aan Ma
chado de vorming van een concentratie
kabinet opdragen.
Intusschen trekt het de aandacht, dat
het garnizoen geleidelijk versterkt wordt
en gendarmieafdeelingen in de nabijheid
van de hoofdstad worden samengetrok
ken.
Niet vergeten dient te worden, dat be
gin April de verkiezingen plaats hebben
en het van het grootste belang is, wie
dan de regeering, d. w. z. de macht in
handen zal hebben. „Maakt" .de tegen
woordige regeering die verkiezingen, dan
is het gedaan met de oppositie dat
is voldoende gebleken bij de onlangs
plaats gehad hebbende aanvullingsver
kiezingen.
Verder schrijft men, dat, de oppositie
voor geen middel zal terugschrikken om
haar doel te bereiken, zelfs niet voor
geweld.
Brito Camacho heeft onlangs ronduit
in een openbare vergadering voor de
oppositie het recht van opstand opge-
eischt, voor het geval de regeering niet
blijft binnen de grenzen, haar door de
grondwet voorgeschreven.
De „Temps" geeft in een uitvoerig
artikel de voorgeschiedenis weer van de
affaire Putiloff
die, zooals overigens te begrijpen is,
in Frankrijk zooveel gerucht en sensatie
gewekt heeft. I
Toen de fabriek Putiloff, zoo vertelt
het blad, besloten had, haar bedrijfs
kapitaal te vergrooten, werden langen
tijd onderhandelingen gevoerd' met de
daarbii geïnteresseerde Fransche firma's,
maar zonder positief resultaat.
De Fransche r egeering kreeg van deze
onderhandelingen echter geen kennis,
noch van Russische, noch van Fransche,
noch van officiëele, noch van particu
liere zijde. l
Toen bood een Diuitsche combinatie,
waarin de firma Krupp en de Duitsche
Bank het meest op den voorgrond tra
den, haar diensten aan. D;eze combinatie
bood onder voorwaarde van een onmid
dellijke aanneming een som aan van 20
millioen roebel voor kapitaalsuitbreiding.-
Over deze kapitaalsuitbreiding moest
Woensdag een definitieve beslissing val
len, doch omtrent het resultaat der te
dien einde te St. Petersburg gevoerde
conferentie tusschen de vertegenwoor
digers der fabriek-Putiloff en die van
de firma Krupp, heeft de „Temps" nog
niets vernomen.
Intusschen zijn, naar het Fransche
blad verder meedeelt, levendige onder
handelingen gaande tusschen de Fran
sche en Russische banken en men ver
wacht, dat de beide regeeringen er de
leiding van op zich zullen nemen.
Willen echter deze pogingen kans van
slagen hebben en wil men de Duitsche
groep terugdringen, dan moet Creusot,
die tot nu toe zulke groote belangen
bij de fabriek Putiloff had en haar zijn
fabrieksgeheimen had- toevertrouwd, on
middellijk aanbiedingen doenfiwant geen
enkele tusschenkomst der regeering of
van de publieke opinie zou zich in een
particuliere zaak als deze in de plaats
kunnen stellen van het particuliere ini
tiatief der geïnteresseerden, besluit de
„Temps".
Nader wordt nog bericht dat de op-
winding in de Fransche pers over de
Putiloff-zaak reeds aanmerkelijk ver
flauwt, wijl de meeste bladen gerust
stellende berichten uit St. Petersburg
hebben ontvangen. Zoo seint de Russi
sche correspondent van de „Matin": Ik
heb uit goede bron vernomen, dat in ge-
vaf de firma Putiloff bij de uitgiftd(
van nieuwe aandeelen de firma Krupp
zou begunstigen, de Russische regeering
zich tegen de uitgifte van deze aandee
len zou verzetten of minstens er voor
zorgen zal dat allen evenveel recht heb
ben.
De correspondent van de „Echo de
Paris" gaat nog verder en beweert ver
nomen te hebben, dat, indien de firma
Putiloff haar aandeelen-kapitaal zou ver-
boogen, de firma Krupp zoowel direct
als indirect zou verhinderd worden geld
in te brengen.
Ook de andere bladen bevatten berich
ten in dien geest en wijzen er op, dat
het Fransche volk zich nog niet behoeft
te verontrusten, wijl het hier slechts een
geldkwestie betreft. De Fransche kapita
listen kunnen en zullen het Krupp-
gevaar voor Frankrijk bezwerenzij heb
ben de firma Putiloff slechts het noo-
dige kapitaal ter beschikking te stellen.
GEMENGD.
De gouverneur-generaal in Zuid-
Af rik a heeft gisteren het parlement
geopend met een rede, waarin hij een
overzicht gaf van de jongste gebeurte
nissen in Zuid-Afrika en zijn erkentelijk
heid betuigde over den spoed, waarmede
de Zuid-Afrikaansche. strijdkrachten zijn
gemobiliseerd en samengetrokken op de
punten, waar onlusten dreigden.
Smuts, minister van landsverdediging,
deelde mede, dat hij Maandag wetsont
werpen zal indienen tot intrekking van
de krijgswet en tot het verleenen van
indemniteit aan de regeering voor alle
daden in verband met de onderdrukking
der binnenlandsche ongeregeldheden.i
De regeering zal tevens 'voorstellen
de verbannen werkliedenleiders den toe
gang tot Zuid-Afrika te verbieden, als
zij mochten pogen terug te keeren.
De leden der arbeiderspartij hebben
tevergeefs getracht over de verbanning
het debat te openen. In verband met
generaal Smuts' mededeeling, weigerde
de voorzitter daarover iemand het woord
te verleenen.
De staking der kapiteins bij de
kustvaart in de Middellandsche Zee is
te Marseille zonder incidenten begonnen.
Daar de staking zich nog niet onder
de kapiteins van alle kustvaartmaat-J
schappijen had uitgebreid, staken heden
morgen slechts enkele kleine schepen,
die den dienst in verschillende kleine
havens langs de kust bij Marseille on
derhouden, niet van wal.
Plaatselijk** keuze.
Een onzer lezers, aldus de „N. H,. Ct",
vraagt ons„Mgr. de B(isschop heeft aan
de Kruisverbonden en Mariavereenigin-
gen in het Diocees verboden,, op het z.g.
petitionnement voor ^Plaatselijke keuze"
te teekenen of eraan mede te doen. Volgt
hieruit, dat nu ook de Katholieken als
persoon aan dit gebod gehouden zijn,
of mogen de Katholieken buiten verband
van hun vereen'iging tóch op de lijsten,
die worden aangeboden, teekenen?"
|W|ij hebben hieromtrent advies inge
wonnen, teneinde zekerheid voor ons ant
woord te hebben.
En dat advies luidt, zooals verwacht
kon worden: het is de bedoeling van
Mgr. den Bisschop, (jat iedere Katho
liek, wanneer hem hair een lijst ter
teekening voor „Plaatselijke keuze" aan
geboden wordt, zal weigeren te tee-
kenen.
R.-K. Vakorganisatie.
De 4e jaarvergadering van het B|ureap
voor de ,Rj. ,K. Vakorganisatie jen dei hoofd
besturen der Ned. R. IC Vakbonden zal
worden gehouden op Maandag 23 en
Dinsdag 24 Februari te 's Gravenhage
in het gebouw van 'den Ned. R. Kath.
Volksbond»
R.K. Politiebond.
Donderdag is te Rotterdam opgericht
de R. K. Gemeentepolitiebeamibtenbond
in Nederland, waaraan verbonden is het
uitgeven van een eigen orgaan. Als be
stuursleden zijn gekozen de heeren: E.
van Duin te Rotterdam, le voorzitter;
M. D. Koster te Tilburg, le secretaris;
H. v. d. Heide te Amsterdam, 2e voor
zitter; V» van Ophem te Nijmegen, le
penningmeester; j» Hendriks te Amster
dam, 2e secretaris; F. Souilljee te Nij
megen, 2e penningmeester, en L. iH.uijs
te Leiden, bondscommissaris.
Vervolgens werd besloten de Bisschop
pelijke en Koninklijke goedkeuringen op
de statuten aan te vragen.
De afd. Amsterdam van dien JJlond
heeft reeds een ondersteuningsfonds, een
brandassurantie,, uitkeering bij overlijden,
gratificatie bij amlbtjulbüeum, kosteloozen
rechtsbijstand en adviezen voor zijfo ledenj
enz., zoodat deze afdeeling gerust ge
noemd kan worden een voor hare leden
in alles voorzienende instelling»
KORTE KRONIEK.
r—Nog nimmer is het aantal studenten
aan de universiteit te Groningen zióó
groot geweest als thans, meldt de „Ni.
Prov. Gr. Crt" Volgens den studenten
almanak bedraagt het aantal 617, waar
van in de godgeleerdheid 34,i rechtsge
leerdheid 115, geneeskunde 237, wis- ien
natuurkunde 63, letteren en wijsbe
geerte 168.
rVolgens het „N. v. d. D." moet als
een der ernstige candidaten voor de
vacante plaats van directeur van het R.K.
dagblad de „Tij'd" beschouwd worden
de heer Ruys de Bleerenbrouck, ,zoon
van den Commissaris der Koningin in
Limburg.
Blijkens een ons toegezonden ver
slag van de Rotterdamsche Scheepshy-
potheekbank te Rotterdam bedraagt het
voordeelig saldo van de winst- en ver
liesrekening over 1913 23.068.516 Gld.
LEIDEN, 31 Januari.
Over monumenten.
Dat monumenten, waaronder vooral
zijn te verstaan monumentale gebouwen,
niet alleen om hun eigen nut of schoon
heid waardeering verdienen, doch ook
van groote waarde zijn voor 't schilder
achtig aspect hunner omgeving, ja vaak
voor 't pittoresk aanzien eener gansche
stad dit een en ander heeft dr. Jan
Kalf gisteravond uiteengezet voor de le
den van „Oud-Leiden". (Hij deed zijn
vlot betoog Vergezeld gaan van een wel
gekozen reeks duidelijke lichtbeelden,
waarbij vooral merkwaardig bleken de
voorbeelden van eenvoudige straten £n
wijken, waar reeds door lijnen-harmonie
„a thnig of beauty" was verkregen. He
laas, „a joy for ones" zijn dergelijke
stadsbeelden niet, want de heer Kalf
liet ons ook zien, hoe vaak in den loop
der tijden die eigenaardige schoonheden
soms willens en wetens vernield
zijn. J)at de moderne stedenbouw het
bij vergelijking uit aesthetisch oogpunt
moest afleggen tegenover den aanleg on
zer oudere woonplaatsen, laat zich licht
bevroeden, 't Is of we tegenwoordig de
kunst van stadsaanleg niet meer verstaan,
als we zien, hoe zelfs het Vredespaleis
door spr. betiteld als „een parodie"
op een oudere stijlsoort het niet heeft
kunnen brengen tot den rang van over-
heerschend middenpunt eener stadswijk,
waarop het om zijn beteekenis toch
eigenlijk wel recht had en waartoe zijn
afmetingen ook wel aanleiding gaven»
(Het oude kan ons ook in dit opzicht
nog veel leeren en zoo was deze avond
van vergelijkende architectuurstudie voor
de aanwezigen een hoogst nuttige.,
R.K. Land- Tuinbouw- en Bloemist
arbeidersbond „St. Deus Dedit".
Gisterenavond had in de zaal van de
St. Jozersgezellenveretniging een verga
dering plaats van bovengenoemden bond.
Kap. v. d. Laar spreekt een hartelijk
woord van welkom tot de aanwezigen
en in bijzonderheid tot den heer Loe
rakker, uit Castricum, die expres uit het
Noorden gekomen is om het reglement
van den nieuw opgerichten bond te be
handelen.
De heer Loerakker hoopt dat alle aan
wezigen openlijk en vrij hun meening
zullen zeggen bij het behandelen van
bedoeld reglement.
Op een vraag van den heer Post ant
woordt de heer Loerakker dat het regle
ment van den bond een leiddraad is
voor het reglement van de afdeelingen.
Het afdeelingsreglement kan in onder
geschikte punten van het reglement van
den bond afwijken.
Hierna gaat de vergadering over tot
behandeling van het reglement.
Als patroonheilige werd gekozen St.
Laurentus.
De wensch van den Bisschop van
Haarlem, volgens welke de leden van
een organisatie op plaatsen, waar een
Volksbond of een Jozefsgezellenvereeni-
ging bestaat, lid moeten zijn van een der
twee genoemde vereenigingen, lokte
eenige gedachtenwisseling uit.
Kap. v. d. Laar geeft een duidelijke
uiteenzetting van deze kwestie.
De heer Loerakker zal voor de plaat
sen uit de omgeving bij den bisschop
dispensatie vragen. Die Leidsche leden
zijn echter verplicht lid te zijn van een
'der twee genoemde vereenigingen. Wian-
neer er geen bisschoppelijke dispensatie
mocht volgen, moeten de leden zich bij
den wensch van den bisschop neerleggen.)
De contributie bedraagt 7 cent per
Week. Die gelden zullen bij een solide
bank worden belegd.
De leden zullen vier weken achter
stallig moeten zijn, om geroyeerd te kun
nen worden. 1
Kap. v. d. Laar legt nog den nadruk
op het voordeel van de aansluiting bij
't ziekenfonds. Ook het bestaan van een
werkloozenfonds acht spr. noodzakelijk.
Naar aanleiding van de contributie-
kwestie dringt de heer Loerakker er nog
op aan de contributie geregeld te be
talen. 1
Het reglement wordt daarop met alge-
meene stemmen goedgekeurd.
Hierop volgt de bestuursverkiezing.'
Gekozen werden de heeren J. Wl v. d.
Post, H. v. cL Plas (secr.), P. de Groot,
iWiarmerdam en J. W. de Groot
De gekozen heeren nemen hun be
noeming aan.
Het reglement zal ter goedkeuring
naar Mgr. Callier worden opgezonden.
Tevens zal er een begeleidend schrijven
worden verzonden om dispensatie te ver
krijgen, zooals wij boven reeds hebben
uiteengezet.
Kap. v. d. Laar spreekt daarop een
woord van dank tot den heer Loerakker
aan wien de oprichting van meergenoem-
den bond voor 't groot deel te danken is.
Na den wensch te hebben uitgespro-
ken, dat de bond onder de bescherming
van den H. Laurentius moge bloeien,
sluit spreker de vergadering.
'Het bestuur der afd. Leiden van den
Rg K.Vrouwenbond is thans samengesteld
als volgt: voorzitster: mevr. M. Wiijers-
Smeets; onefcrvoorzitstermej. Rosalie
Driessen; le secretaresse: mej. Dora
Coebergh; 2e secretaresse mej. Coba
Noordmanpenningmeesteressemevr.
J. Gründeman-Hofman.
1 Het bestuur van het Gemeentelijk
werkloozenfonds heeft het percentage van
den bijslag over de maand Februari vast
gesteld op TOO voor alle vakken.
Het bestuur van de afd. Leiden
der Ned. Christen-Studentenvereeniging
bestaat thans uit de heeren: J.H.Huy-
gens, praeses, R, Riphagen, ab-actis, L J„
v. d. Mandele, quaestor, G. IWj. Oberman,
D. Snoeck H,enkemans en me). E. J. de
Vink, assessoren.
Biij Kon. besluit is de heer W» van
Heijnigen, adspirant-reserve-officier van
gezondheid bij het 4e Regiment Infan
terie, benoemd en aangesteld bij het Re-
servepersoneel der Landmacht tot (Re
serve-Officier van Gezondheid der 2e.
klasse bij het personeel van den Ge
neeskundigen Diienst.
ROOMSCHE AGENDA.
Zondag half één. Jaarvergadering
Pro p..club St. Bjonifacius.
Maandagavond 81/2 uur verplich
te jaarvergadering voor de Typografen
in de zaal van den St. Jozephs-gezellen
vereeniging.
Invaliditeitswet.
De Minister van Landbouw,Nijverheid
en Handel heeft in de aanwijzing van per
sonen, die ouden van dagen bij: het aan
vragen eener rente, als bedoeld' in de
artt 369 en 370 der Invaliditeitswet, be
hulpzaam zullen zijn, de navolgende wij
ziging gebracht: binnen het gebied der
rentecommissie te Leiden, buitenge
meenten, in de gemeente Lis se, op ver
zoek, in te trekken de aanwijzing van
Th. van Hemert, ambtenaar ter secretarie
van die gemeente.
ALKEMADE. Het aantal ingeschre
venen voor de lichting van de Militie
1915 bedraagt 50, waarvan 28 redenen
van vrijstelling of gebreken hebben op
gegeven.
BLEISWIJK. De gemeenteraad ver
gaderde onder voorzitterschap van den
Burgemeester, den heer A. Sieling. Af
wezig was de heer P. Bos. Het nieuw-
gekozen raadslid, de heer P. Sanders,
wordt beëedigd en neemt zitting. D^
notulen der vorige vergadering worden
onveranderd goedgekeurd. Uitbesteed
aan B. Oosters het maken van den straat
aan den Kruisweg en Paardenspoor aaa
de Voorlaan voor f 2197.1
Goedgekeurd het supplet cohier door
Ged. Staten, eveneens het raadsbesluit
voor de gemeenteambtenaren de helft
van het niet verplichte inzake het pen
sioen te betalen (door den Burgemees
ter was een adres verzonden aan Gedj
Staten dit besluit niet goed JJe keuren).
Verzoek van de Zangvereeniging de
schoollokalen dit jaar weer te mogen
gebruiken, goedgekeurd. Verzoek vanP.
Langendam, gemeenteveldwachter, uit
keering, uit koopsom van den verzeke
ring,
Twee voorstellen werden hierop ge
daan, over beide staakten de stemmen.1
Uitkoopsom verzekering P. Langendam
goedgekeurd. Goedgekeurd een leening
groot f 4800 a ttVa te sluiten. Beslo
ten Wordt een veegmachine voor 1 maand
op proef te nemen voor f 55eveneens
het maximum van den Hoofdei. Omslag
van f 4500 op f 5500 te brengen. Tot
lid van de Commissie tot wering van
schoolverzuim wordt herkozen de heer
H. Bontenbal.
B(ij de rondvraag wees de heer
C. Ligrouw op het feit, dat de
keuken van de onderwijzerswoning
dezen zomer geverfd was en nu reeds
bladderde, er is toch een gemeenteop
zichter De voorzitter meende dat diens
salaris niet zoo was, dat men hem
